Haarlem's Dagblad
SNEEUW WATTEN PAPIER
Amerikaansch
Onderwijs.
Filmsterrefje.
Dr. Schacht naar
Londen.
Kerst-inzameling
vaat de stiMe amen
W
Reorganisatievoorstel
Reeds ƒ430.000 bijeen
Voor Lakschrijven en Etaleeren
56e Jaargang No. 17019
Uitgave Lonrena Coater. Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij iN. V.
BureausGroote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. I'oatgirodienat 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaaroe 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEER EBUOM EIN RUBER 1 PEEKEBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOSI
Dinsdag 13 December 1938
Almnnrmcnten per werk f 0.25 p maand
f i.lt» pet t initaudrn I 8.25 franc per
poat f3.55 Iniw nummer» O cent per ex.
Advertr.ntirn 1-5 regrl» f 1.75. elke regel
meer f 0.3S Krclaror» I 0.60 per regeL
RegrlabonnemrntatMrie\en op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regel» f 0.60. elke
regel meer I 0.15. Groentje» ae rubriek.
In een drietal artikelen heeft Dr. E. A.
Kreiken, thans leeraar te Medan, de vorige
week in ons blad een zeer helder overzicht ge
geven van het verschil van onderwijs in Ame
rika en Nederland. Zooals wij daarbij mede
deelden is deze oud-stadgenoot een kenner
van de materie doordat hij in opdracht van
de Nederlandsch-Indische regeering met dat
doel een studiereis door Amerika heeft ge
maakt. Dat het departement van Onderwijs te
Buitenzorg dergelijke studies in verre landen
laat maken en er zich natuurlijk breedvoe
rig rapport over uitbrengen is een nieuw
bewijs van de frischheid en toegankelijkheid
voor nieuwe denkbeelden waarmee men in
Indië de zaken pleegt te behandelen. Intus-
schen zijn dergelijke zaken ook voor Neder
land van het hoogste belang. Wij weten allen
dat er hier heel wat hapert bij het onderwijs,
dat met name de overlading-met-leerstof en
het gebrek aan nauwe verwantschap tusschen
school en maatschappij in de laatste jaren tot
steeds toenemende critiek aanleiding hebben
gegeven. Het jongste afdeelingsverslag over de
Onderwijsbegrooting gaf daar nog een spre
kend staaltje van. Maar niet alleen in parle
mentairen kring, ook in de onderwijskringen
zelf en in de pers komt zulke critiek al sinds
jaren tot uiting. Op deze plaats heb ik er
meermalen over geschreven, vooral wat be
treft het middelbaar en gymnasiaal onderwijs,
en medegedeeld hoezeer bij de leeraren en
ook bij de hoogleeraren de overtuiging
heerscht dat er op den duur verandering
moet komen. Dat die duur zoo onmatig lang
is en er nog steeds geen kans op werkelijk
ingrijpende verandering schijnt te bestaan
moet m.i. geweten worden aan de lauwheid
van de ouders. Ik twijfel er niet aan dat vele
menschen van het onderwijs de zoo belang
wekkende beschouwingen van dr. Kreiken
hebben gelezen en overdacht. Ik wou dat ik
hetzelfde van de ouders kon denken. Ervaring
heeft anderen en mij geleerd dat artikelen
over onderwijszaken wel veel belangstelling
en weerklank vinden bij de mannen van het
vak maar niet bij de ouders, die niettemin de
tekortkomingen van ons huidige stelsel zoo
veelvuldig aan den lijve ondervinden. Mis
schien moet de verklaring van deze lauwheid
gezocht worden in de grondslagen van het
systeem zelf. Men is er zoozeer aan gewend,
de school veeleer als doel (belichaamd in het
begeerde einddiploma) dan als middel te be
schouwen, men ziet het onderwijs zoozeer als
een wedstrijd-met-hindernissen, waaraan met
redelijk succes moet worden deelgenomen om
den prijs te kunnen veroveren, dat men zich
niet meer voor kan stellen dat het ook anders
zou kunnen. Anders in zooverre: dat onze kin
deren een grootere practisch bruikbare hoe
veelheid kennis zouden kunnen opdoen met
minder inspanning, zonder de hoeveelheden
bijlessen die het leven van zooveel H.B.S.'ers
en gymnasiasten vergallen, met meer kans om
zelf tot nadenken te komen en dusin een
prettiger jeugd. Prettiger er gelukkiger voor
henzelf en derhalve ookr voor hun ouders.
Dr. Kreiken heeft ons uitgelegd hoe totaal
verschillend het Amerikaansche onderwijs van
het onze is. Hij heeft ons verteld van kinde
ren die nooit blijven zitten, dus ook nooit van
school gestuurd worden omdat ze te zeer ge
faald hebben. Hij heeft uiteengezet hoe men
in Amerika op het standpunt staat, dat de
school er is voor de kinderen en niet omge
keerd en dat de kinderen recht hebben op het
volle aantal schooljaren. Allen krijgen ten
slotte hetzelfde getuigschrift, vermeldend
slechts dat zij de school voltooid hebben. Wel
wordt tijdens hun eerste schooljaren een
keuze voor hen gemaakt uit de leervakken.
Wel heerschen een ver doorgedreven diffe
rentiatie en specialisatie. Wel wordt voor die
genen, die het universitair onderwijs willen
volgen, een bijzondere beoordeeling toegepast.
Maar die geldt de indrukken van den gan-
schen leertijd, niet de in een paar weken
saamgeperste en hoog opgedreven eischen van
een eindexamen. De grondslagen van het
Amerikaansche en het Nederlandsche onder
wijs zijn, zooals onze deskundige voorlichter
in zijn slot-artikel heeft opgemerkt, totaal
verschillend.
Bij ons komt het uitsluitend aan op de be
oordeeling van intellectueele prestaties, die
langzamerhand veel op krachtprestaties zijn
gaan lijken. In Amerika komen die in de
tweede plaats. Hoofdzaak vormen daar opvoe
ding en karaktervorming, ne hier ziet men
een overeenkomst met den geest die het
Engelsche onderwijs bezielt. In Amerika is
bovendien de democratie een onderwijsfactor;
dat is een opvatting die wij als het bijzondere
kenmerk van een staat, die nog steeds in
wording verkeert, kunnen zien.
Zeer duidelijk heeft dr. Kreiken doen uit
komen dat hij niet wil aanbevelen, het Ame
rikaansche stelsel van onderwijs bij ons over
te nemen. „Het onderwijs in het algemeen is
een product van plaatselijke omstandigheden
en behoeften", merkte hij op en dat zal ieder
wel als juist beseffen. Maar de bedoeling van
zijn artikelen was, aan te toonen dat het mo
gelijk is een goed werkend stelsel te hebben
zonder dat daaraan de geweldige overlading
is verbonden, die bij ons gebruikelijk is.
In die richting wijzen artikelen als deze
zeker den weg. Zij toonen dat het ook anders
zou kunnen, tot verlichting en verademing
van de jeugd en van de ouders. Ik zal voort-
(Shirley Temple heeft thans een
inkomen van ongeveer 900.000
gulden per jaar, voor filmwerk,
auteursrechten op speelgoed, klee-
ren, hoeken, enz.)
Nou Shirley, dat is, wat je noemt
Een mooie duit om van te leven,
Al is 't zelfs voor een zoo beroemd
Persoontje wel wat overdreven.
Je bent wel een bijzonder kind,
Dat zal ik zeker niet ontkennen,
Maar ik moet zeggen, dat ik vind,
Dat ze je toch wat erg verwennen.
Je naam alleen al is een mijn,
Waaruit je tonnen gouds kunt halen,
Omdat er fabrikanten zijn,
Die er auteursrecht voor betalen.
Een Shirley Temple boek of pop,
En net-als-Shirley Temple-kleeren,
Dat alles brengt je schatten op,
Nog naast je voor de film acteeren.
Het is een fabuleus bedrag,
Er is geen ander kind op aarde
Dat op zoo'n jaarloon wijzen mag,
Het is om van te likkebaarden.
Ik heb een dochtertje als jij.
Dat wil dan zeggen: van jouw jaren,
Soms gaat ze naar een film met mij
En zit dan stil naar jou te staren.
Jouw negenhonderdduizend pop,
Daar gaat haar hartje niet van kloppen,
Maar zij haalt wel dat hartje op,
Aan negen wat verweerde poppen.
En Shirley, 'k hoop maar beste kind.
Dat jij met jouw spel in het leven,
Zoo'n echte jonge vreugde vindt,
Als 't kinderspel haar weet te geven.
P. GASUS.
GROOTE ROL 0.50
PAPIERHANDEL J. M U IJ S,
GED. OUDE GRACHT 105 TELEF. 11725
(Adv. ingez Med.j
gaan in dit blad daarvoor telkens weer be
langstelling te vragen omdat ik geloof dat de
zaak inderdaad van heel groote beteekenis is.
En, dat wij in Nederland een anderen weg op
zullen moeten gaan.
R. P.
Voorstellen betreffende
transfereeren vanjoodsche
vermogens naar
het buitenland.
De president der Duitsche Rijks
bank dr. Hjalmar Schacht, zal na aan
de maandelijksche vergadering der
Bank voor Internationale Betalingen
te hebben deelgenomen, zich naar
Londen begeven tot het brengen van
een bezoek aan den gouverneur der
Bank van Engeland.
Over dit bezoek, waarover op pag. 5 nadere
bijzonderheden zijn opgenomen, verneemt
United Press uit gewoonlijk goed ingelichte
kringen te Berlijn dat dr. Schacht gedu
rende zijn bezoek voorstellen zal doen om het
emigreeren der Joden door transfereeren van
hun vermogen naar het buitenland te verge
makkelijken. Schacht zou dit plan reeds langs
schriftelijken weg aan de kringen van de Bank
voor Internationale Betalingen hebben voor
gelegd, onder mededeeling, dat hij het gedu
rende de zitting die op 14 en 15 dezer te
Bazel zullen plaats hebben zal toelichten.
Volgens bepaalde berichten zou aan de Jo
den de mogelijkheid gegeven worden om be
halve de gebniikelijke transferquota nog 15
procent van hun kapitaal te transfereeren,
echter onder voorwaarden, dat de buitenland-
sche regeeringen deze bedragen voor import
buiten den gebruikelijken import om
uit Duitschland zullen besteden. De Joden zou
den dus geen geld doch certificaten mee mo
gen nemen, die zij aan die regeeringen zullen
kunnen verkoopen, die bereid zijn in Duitsch
land buitengewone inkoopen te doen.
BAKKERS BEHANG,
APART en GOEDKOOP.
Vakkundige behangers beschikbaar.
Huiseigenaren korting.
GEN. CRONJéSTRAAT 135 TELEF. 11657
(Adv. Ingez. Medj
Achtste verantwoording van bij ons blad
binnengekomen giften.
L. L. f 1; M. f 1: S. D. f 0.50; Wed. M. f 1; St.-
Nieolaascollecte f 4; E. S. f 1; J. A. v. d. B.
f 1; Mevr. N. f 1.50; N.N. f 2; J. V. f 2.50: M.
f 1; M. E. B. f 10: N. N. f 2.50; Wed. W.E. f 2.50;
N. N. f 1: T. M. f 2.50; J. H. M. f 2.50; M. H. O.
Overveen f 2.50; D. S. f 1; V. E. H.f 10; v. d.
H. f 0.50; J. K.—K.f 2.50; N. N. f 1: Chrysant
f 1.50; Br. Heemstede f 3; A. L. B. f 1; A. D.—
S. f 10; P. E. f 1; Dames B. f 2; Dr. Ir. J. J.
B. f 50; P. v. d. W. f 50: F. M. f 20; X.IJ.Z. f 20:
F.W.S. f 10; G. W. v. D. f 10; J. L. f 10; Ir.
C. B. f 10; J. B. S. te A. f 10; F. K. f 6; M.
Sch. f 5; Ir. W. B. G. f 5; C. F. H. H. f 5; M. v.
d. N.—M. f 5; P. R. f 5; J C. v. G. f 5; F. E.
P. f 5; J. P. B. f 5; mej. H. L. H. f 3; mevr. de
wed. W. v. d. M.—K. f 3; H. J. f 2.50; C. S. C.
f 2.50; Mr. D. A.—E. I. f 2.50: J. C. K. f 2.50:
Mr. H. V. f 2.50; IJ. S. D.—W. f 2.50; M. D. v.
D. f 2.50; J. B. f 2.50; Black f 2.50; N. N. f 1.50:
mej. A. K. f 1.50; W. D. f 1.50; mevr. J. E. H.—
de R. f 1.50; J. v. H. f 1; mevr. de wed. A. G.
W. v. A.—F. S. f 1; mej. D. S. D. f 1; J. v. V.
f 1; W. B. f 1; I. J. f 1; Uit de spaarpot van
Hans f 1; D. J. N. K. f 1; mevr. G. J. K.—W.
f 1; J. T. f 0.50; Tilly T. f 0.25; C. B. f 1; H.
H. S. f 2.50; v. d. M. f 1; Fam. A. B. f 4; Wed.
D. V.—Sch. f 1; J. G. V. f 1; V. E. f 1; H. B.
f 1; W. C. H. f 2.50; van Miep f 1; V. f 10; L.
W. f 5.
Het vorige totaal bedroeg f 2531.95 Thans
zijn in het geheel bij ons blad binnengekomen
567 giften tot een bedrag van f 2916.70. Giften
kunnen worden afgegeven aan onze bureaux
Groote Houtstraat 93 en Soendaplein 37 of
overgeschreven worden op onze postgiroreke
ning no. 38810, onder vermelding „Voor de
stille armen".
i| zi|n nu in
de
donkere en kille dagen
voor Kerstmis.
Hebt gij reeds uw
steentje bijgedragen,
om op het Kerstfeest
wat licht en warmte te
brengen aan de Stille
Armen
Stort uw bijdrage
aan de loketten van
Haarlem's Dagblad
of op Postgiro 38810
van ons blad.
van „Bloembollencultuur"
verworpen.
Hoewel meerderheid der vergadering
vóór stemde.
De vragen in het Engelsche Lagerhuis
Het belangrijkste besluit dat in de
gistermiddag voortgezette vergadering
der Alg. Ver. voor Bloembollencultuur
werd genomen, was wel het verwerpen
van het reorganisatievoorstel der afd.
BennebroekVogelenzang. Wel was de
meerderheid der vergadering voor aan
neming doch de vereischte 75 pet. kon
niet worden bereikt.
Tevoren waren eenige amendementen op deze
voorstellen van de afdeelingen Onderdijk. Anne
Paulowna en Hillegom verworpen terwijl eer
amendement van de afd. Heemstede z. h. s.
werd aangenomen
In de vacature in het hoofdbestuur ontstaan
door het aftreden van de heeren J. W. A. Le-
feber en T. M. H. van Waveren en het bedanker
van den heer Jac. de Brabander, werden de
heeren M. Veldhuyzen van Zanten Rzn. te Lisse
S. Verdegaal te Sassenheim en C. H. Kramer te
Bloemendaal gekozen. Het voorstel van het
hoofdbestuur om den duur der vereeniging vooi
den tijd van 29 jaar en 6 maanden te verlengen
werd z. h. s. aangenomen. Ook de begrooting.
die sluit op een bedrag van f 54.660,werd na
enkele opmerkingen goedgekeurd.
Bij de rondvraag vroeg de heer Bakker hoe
het nu stond met de benoeming van een Bloem-
bollenraad. De voorzitter deelde mede, dat deze
zaak nog steeds bij het Hoofdbestuur in behan
deling is en thans in een zoodanig stadium is.
dat nog niets definitiefs kan worden medege
deeld.
De heer W. Murk uit Hillegom zeide verbaasd
te zijn, dat de voorzitter in zijn inleiding met
geen enkel woord gerept heeft over de verkla
ring in het Engelsche Lagerhuis van den Engel
schen minister van Landbouw. De Engelsche
Minister heeft gezegd, dat de maatregelen, die
Holland thans neemt beschermend werken voor
de Engelsche telers. Is dit geen waarschuwing
om de ongelukkige saneeringsmaatregelen op te
heffen? Het is niets nieuws, zoo antwoordde dr
Verhagen, dat deze maartegelen beschermend
werken voor Engelsche telers. Men moet dit
antwoord van den Engelschen minister echtei
zien in het verband waarin het gezegd werd.
Meer beschermende maatregelen zijn daardooi
door de Engelsche regeering afgewezen. Het
Engelsche antwoord duidt er dan ook op, dat
andere maatregelen om den Engelsche kwee
kers te helpen niet in overweging zullen wor
den genomen. Dit is zeker voor de Hollandscht
kweekers een voordeel.
Duitsche vluchtelingen te Haarlem
Een onderhoud met den Commissaris van
Politie.
Nu uit Amsterdam de mededeeling gekomen
is dat daar zeer veel Duitsche vluchtelingen zijn
aangetroffen die zonder toestemming ons land
zijn binnengekomen, hebben wij ons tot den
Commissaris van Politie te Haarlem gewend om
te vragen hoe de toestand hier is. De heer E. H.
Tenckinck verzekerde, dat de toevloed vluchte
lingen te Haarlem in verhouding veel geringer
is dan te Amsterdam. Er is te Haarlem den laat-
sten tijd wel een aantal Joden uit Duitschland
gekomen maar dit is toch niet meer dan tien
tallen.
Een deel hunner is hier met geldige papieren
gekomen, zoodat zij officieel aan de grens kon
den worden toegelaten om naar Haarlem door te
reizen waar zij meestal bij familieleden zijn on
dergebracht. Er zijn ook te Haarlem Duitsche
Joden aangetroffen die hier zonder geldige pa
pieren vertoeven. Een deel hunner heeft zich zelf
aangemeld, maar van anderen is de politie er
zelf achter gekomen dat zij hier vertoefden.
Het is noodig. dat de vluchtelingen zich zelf
onmiddellijk bij de politie melden, want anders
maken zij zich aan een dubbele overtreding
schuldig (ten eerste zijn ze zonder toestemming
de grens overgekomen en ten tweede hebben zij
zich niet bij de politie aangemeld. Personen die
aan vluchtelingen onderdak verleenen zijn ook
(door een artikel van de Algemeene Politiever
ordening) gedwongen van deze huisvesting aan
de politie kennis te geven.
Als hier vreemdelingen zonder toestemming
verblijven maakt de politie daarvan verbaal op,
dat naar Den Haag wordt opgestuurd, opdat dan
de minister een besluit kan nemen wat met deze
vluchtelingen gedaan moet worden. De politie
kan zoo vertelde de heer Tenckinck niet
anders handelen, omdat men toch niet kan toe
laten dat personen, die kans zien zonder papie
ren en toestemming van onze regeering over de
grens te komen, hier rustig verblijven, terwijl de
reegering vele andere vluchtelingen die zich of
ficieel aan onze grenzen melden met 'tverzoek om
hier toegelaten te worden, weigert. De beslissing
over de vluchtelingen die zonder toestemming te
Haarlem vertoeven (hetzij zij door de politie
zijn gevonden of dat zij zich zelf hebben aan
gemeld) wordt dus in handen van den minister
gelegd. De betrokkenen worden, hangende die
beslissing, bij de Haarlemmers waar zij onder
dak kregen, gelaten. Het vermoeden is, dat een
deel dezer vluchtelingen in een kamp zal wor
den ondergebracht. Er is tot heden evenwel nog
in geen enkel geval een beslissing door Den
Haag genomen. Dit is wel te verklaren want de
betrokken afdeelingen op het departement zitten
met werk overladen.
Het is niet de bedoeling dat in Haarlem of
omgeving een kamp voor vluchtelingen gemaakt
zal worden Dit zal vermoedelijk in andere dee-
len van het land geschieden.
Voor zoover bekend is ligt het ook niet in de
bedoeling om in deze omgeving groepen Duit
sche kinderen in een tehuis onder te brengen.
Die tehuizen komen ook elders.
Een foto van de aankomst van de „Reiger" te Napels jhr. Beelaerts v. Blokland
wordt verwelkomd door den Nederlandschen gezant in Italië dr. Hubrecht en den
Nederlandschen consul Borriello.
ALG. NED. VROUWEN VREDE-BOND.
Bovengenoemde Bond. afdeeling Bloemen-
daal-Santpoort. had voor Maandagavond een
openbare lezing aangekondigd van mevrouw
Smit-Schuckink Kool.
Spr. was echter door ongesteldheid verhin
derd
Het woord is aan
Nietzsche:
Er zijn menschen die men
overtuigt met verheven geba
ren, maar die men wantrou
wend maakt met argumen
ten.
Engelseh-Amerikaansche
represaillemaatregelen tegen
Japan?
Ook Frankrijk zou bereid zijn er aan
deel te nemen.
LONDEN. 13 December. De Engel
sche regeering aldus vernemen wij
van betrouwbare zijde heeft aan
Washington de verzekering gegeven,
dat zij represaille-maatregelen op
handelsgebied zal nemen, tegen Ja
pan, indien de Vereenigde Staten de
zelfde maatregelen toepassen.
Dit besluit van Engeland is aan de Ver
eenigde Staten medegedeeld nadat in de vo
rige maand lange en langdurige besprekingen
hebben plaats gehad. Frankrijk is voortdurend
op de hoogte gehouden van den stand der on
derhandelingen en men neemt daarom aan,
dat Frankrijk, indien Engeland en de Ver
eenigde Staten tegen Japan optreden met
handelsrepresailles, daaraan deel zal nemen.
In verband met dit bericht stelt men uiter
aard de vraag, of inderdaad de maatregelen
in practijk gebracht zullen worden en in aan
sluiting daaraan verdienen de geruchten uit
Amerika de aandacht, volgens welke de Ver
eenigde Staten waarschijnlijk tot die maatre
gelen zal overgaan, nadat Roosevelt zijn be
sprekingen met Kennedy, Nelson en Johnson
beëindigd zal hebben.
Uiteraard bestaat er groote waarschijnlijk
heid. dat Japan in het gegeven geval tot ver
geldingsmaatregelen zal overgaan de be
richten spreken er dan ook over, dat de moge
lijkheden te Washington eerst zeer grondig be
studeerd worden.
Men acht het waarschijnlijk, dat niet
dadelijk zal worden overgegaan tot
een rechtstreeksch programma van re
presailles tegen Japan, doch dat men
Japan eerst indirect een slag zai toe
brengen door aan China credieten toe
te staan.
De twee standpunten staan dus wel scherp
tegenover elkaar. Japan heeft, bij monde van
Arita, althans dit wordt zoo uitgelegd, duide
lijk verklaard dat Japan vast besloten is. door
te zetten en een economisch blok te scheppen
van Japan, Mandsjoekwo en China. Engeland
en Amerika zijn samen het afzetgebied voor
ruim de helft van den Japanschen export en
economische contramaatregelen van Japan
zijn dus nauwelijks te duchten.
(United Press).
De vanwege het Nederlandsch
Jeugdleiders Instituut georganiseerde
geldinzameling ten bate van de ver
volgden om geloof of ras bereikte Maan
dag een totaal van f 430.000. Van
eenige tientallen, meest kleine, ge
meenten is nog geen opgave binnen
gekomen. In deze plaatsen is later
in vele eerst Zondag gecollecteerd.
Zie advertentie op pag. 9.
(Adv Ingez. Medj
HEDEN: 10 PAGINA'S
HAARLEM EN OMGEVING.
Het reorganisatie-voorstel van Bloembol
lencultuur is verworpen. 1
BINNENLAND.
De „Reiger"-bemanning is in Zuid-Afrika
zeer hartelijk verwelkomd. 3
BUITENLAND.
De president van de Duitsche Rijksbank,
dr. Schacht, brengt deze week een bezoek
aan Londen om een bespreking te voeren
inzake de Duitsche vluchtelingen. 5
Frankrijk en Engeland hebben te Berlijn
aangedrongen op eerbiediging van het
Memclstatuut. 5
De Giornalc d'Italië verlangt een grondige
oplossing van het ..vraagstuk-Dzjiboeti" 5
ARTIKELEN enz.
R. P.: Amerikaansch onderwijs. 1
W. S.: De landing van den Prins van Oranje. 3
K. de Jong over het Ledenconcert der H.O.V. 4
G. J. Kalt over de Leeraren uitvoering van
„Toonkunst". 4
A. D. de Groot: Psychologie van het schaak-
denken. 3
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op f
