WAAG UW
VRIJDAG 16 DECEMBER 1938
H A A R L E M'S D A G B E A D
4
„T)E STRATEGISCHE POSITIE
VAN NEDERLAND"'.
„Ne/Ierland en België kunnen een
oorlog in West-Europa onmogelijk
maken."
Voordracht van Luitenant-Generaal b. d,
H. A. F. G. Ermel Scherer.
Donderdagavond hield het Comité voor na
tionale veiligheid voor Haarlem e. o. een bij
eenkomst in het café-restaurant Brinkmann
aan de Groote Markt. De voorzitter van het
comité, de heer E. H. Kfelage heette de aan
wezigen welkom. De zaal was zeer goed gevuld
Luitenant-generaal b. d. H. A. F. G. Ermel
Scherer sprak over het onderwerp: „De strategi
sche positie van Nederland, zooals deze thans
is en de gevolgen daarvan voor de Nederland-
sche weermacht."
De groote fout van 1918 was aldus spr. dat
men meende de volkeren te kunnen regeeren
met juridische regelingen, welke eigenlijk nog
niet vastgesteld waren. Men meende dat men
een geheel volk met economische sancties zou
kunnen bedwingen. Men vergat dat een land
op die manier tot een autarkie gevormd zou
worden. Frankrijk begreep goed dat achter die
sancties macht moest staan en zorgde ervoor dat
officieren uit alle landen in Frankrijk school
gingen, in de hoop dat alle legers zich naar het
Fransche leger zouden modellecren. Dat plan
is mislukt. Amerika weigerde zell's lid te wor
den van den Volkenbond. Nederland deed uiter
aard niet mee, want we hadden niet aan den
oorlog deelgenomen en wenschten derhalve ook
niet in de na-oorlogsche politiek betrokken te
worden. De druk op Duitschland werd dus min
der. Het land wist zich langzamerhand aan
allerlei dingen te ontworstelen; men begon
reeds voor het nationaalsocialisme met niet
aan de herstelbetalingen te voldoen. Toen reeds
ontstond in het buitenland een stemming om
Versailles te veranderen. Reeds voor het natio
naalsocialisme moedigde men de zweefvliegerij
en dergelijke aan in de richting van bewape
ning. We kregen in den loop van den tijd de
volledige herbewapening van Duitschland, de
Rijnlandbezetting, het vlootverdrag met Enge
land, de vorming van een verdedigingslinie te
gen Frankrijk, de Anschluss met Oostenrijk, en
de aansluiting van het Sudeten Duitsche ge
bied. T. a. v. van dit laatste gebeuren merkte
spr. op dat het nog steeds de vraag is of het
hiermee zoo geloopen is als men het in Duitsch
land wenschte, want vroeger bestond er een
innerlijk verdeeld Tsjecho-Slowakije, maar
thans er er een innerlijk homogene staat ont
staan.
Spr. zag in verband met de bepa
ling van de strategische positie van
Nederland één groot gevaar, n.l. dat
men de Duitsche macht gaat over
schatten. Wij Nederlanders moeten
de Duitsche macht niet onderschat
ten, aldus spr., doch vooral niet over
schatten.
Duitschland zal in de eerste, tijden de blikken
naar het Oosten richten. De weddenschappen
bij Lloyds of Engeland in het komende jaar in
een oorlog betrokken zal worden staan
twee en dertig voor vrede tegen een voor oor
log. Spr. achtte dit begrijpelijk.
De politicus-strateeg moet zich echter afvra
gen: wat gebeurt er in de 25 volgende jaren?
De autoritaire staten moeten een dynamische
politiek voeren. Er heerscht in die staten onop
houdelijk een spanning onder het volk. Het
hoeft niet, maar de mogelijkheid blijft bestaan
dat een oorlog hoewel deze meestentijds om
economische redenen werd gevoerd in de
toekomst om prestigeredenen uitbreekt. Onmid
dellijk oorlogsgevaar zag spr. niet.
Bij een oorlog in West Europa zijn de grenzen
der landen van beide kanten niet te over
schrijden. Men is alleen aangewezen op de
luchtmacht.
Nederland zit op het sleutelpunt van
West Europa.
Engeland heeft de heele historie door ver
hinderd dat zich in de Nederlanden een te
groote macht zou vestigen. Floris V werd reeds
tengevolge van Engelsche kuiperijen vermoord,
omdat Holland toen te machtig werd.
Wij willen neutraal zijn. Wij hebben geen
belang bij oorlog. Dit is geen opgelegde neu
traliteit, doch eene uit eigen verkiezing. Deze
politiek beheerscht ons land. Aldus spr.
Is die neutraliteit mogelijk? Ons land dekt
het Roergebied. België dekt sedert de neutra
liteit Duitschland ook. Duitschland legt langs
onze grens derhalve geen verdedigingslinie aan.
Ons land dekt ook Engeland.
België en Nederland maken een oor
log onmogelijk. Indien beide landen
maar sterk bewapend zijn.
Nederland is voor ieder land een ge
vaar indien het in handen der tegen
partij komt. Deze positie maakt ons
land zoo belangrijk.
We kunnen echter alleen een oorlog onmo
gelijk maken wanneer we bij voorbaat niet
door één der strijdende partijen genomen kun
nen worden. Want in dat geval wordt de
oorlog op ons gebied uitgevochten.
Spr's conclusie was derhalve dat Nederland
meer en beter bewapenen moet. Nadat het
huidige herbewapeningsprogram van de regee
ring uitgevoerd zal zijn moet er nog meer ge
beuren. Nederland moet vooral bedacht zijn op
de mogelijkheid van een onverwachten overval.
In dit verband moet de waterlinie perfect func-
tionneeren. De luchtafweer moet versterkt wor
den. De economische deelen van het land
dienen verdedigd te worden enz.
Na de rede van luitenant-generaal Ermel
Scherer bestond gelegenheid tot vragen stellen.
Gezondheid niet
^LS DE NIEREN niet behoorlijk werken. kun«
nen verschijnselen optrodon ale rucpljn.
•pit, stijve en pijnlijke gewrichten, verstoorde
nachtrust en verlies van kracht En wel.
doordat het bloed dan niet gezuiverd wordt
van de erin voorkomende onzuiverheden door
deze bloedfll tree rende organen. Laat het zoo
ver niet komenvoorkomen la beter dan
genezen. Gebruik tijdig Foster's Rugpijn
Nieren Pillen, sinds Jaren bekend als het
dluretlsch middel bij uitnemendheid. Zorg.
dat uw bloed steeds zuiver, krachtig en leveiv
gevend blijft
(Adv. Ingez. Med.)
VEREENIGING „DE NATUUR".
De Ver. tot bevordering der aquarium- en
terrariumkunde ,.De Natuur" belegt Maandag
avond 19 December een bijeenkomst ln Lunch
room „De Sierkan" aan de Groote Markt. De
bondssecretaris de heer J. A. Zeeuw van der
Laan zal spreken over; „Het water in ons
aquarium".
Ged. Oude Gracht—Kleine
Houtstraatvereeniging.
Prijzen der St. Nicolaasactie uitgereikt.
Door de besturen van de Ged. Oude Gracht
en de Kleine Houtstraat Vereeniging was
gisteravond bij de firma Gebr. Hart, Kleine
Houtstraat 49 een bijeenkomst georganiseerd
waar de prijzen van de door deze vereenigin-
gen gevoerde St.-Nicolaasactie, werden uit
gereikt.
Er heerschte in het achterzaaltje van de
firma Hart een zeer gezellige stemming toen
de voorzitter der Kleine Houtstraat Vereeni
ging, de heer J. J. A. van der Linden een kort
openingswoord sprak Hij bedankte alle aanwe
zigen voor de medewerking, die zij verleend
hadden hij de St.-Nicolaas-actie, door in
de winkels in de Kleine Houtstraat en de Ged.
Oude Gracht hun inkoopen te doen. De mid
denstandszaken maken op het oogenblik een
zeer moeilijken tijd door. Dit komt niet in de
eerste plaats door de crisis, maar door de con
currentie der warenhuizen en filiaalbedrijven.
Het welslagen van de actie is dan ook om
meer dan een reden toe te juichen. Blijft ons
ook in het vervolg steunen in onzen strijd, zoo
besloot spreker. Vervolgens bood de heer
Van der Linden den heer en mevrouw
van der Hart een fraaie fruitmand aan
als dank voor de vele werkzaamheden, die zij
in verband met deze actie hebben verricht.
De heer J. Roggeveen, de voorzitter der Ged.
Oude Grachtvereeniging wees hierna nog eens
op de gevaren, die de middenstanders van de
zijde der groote concerns hebben te duchten.
Hiertegen moeten maatregelen worden geno
men, Wij staan thans aan den vooravond van
een nieuwen tijd in het middenstandszaken
leven. Voor de ruim 3000 Haarlemsche win
kels staan groote belangen op het spel. Spr.
besloot tenslotte met een opwekking tot de
aanwezigen om de middenstandswinkels zoo
veel mogelijk te steunen in den strijd om het
bestaan. Vervolgens werden de fraaie prijzen
uitgereikt.
Tenslotte heeft de heer J. J. A. van der Lin
den nog eens bijzonder den Commissaris van
politie en verder allen die tot het welslagen
der actie hadden bijgedragen, bedankt.
Als een natte kat
zoo miserabel voelt "U zich,
als U door en door koud en
grieperig thuis komt. Een
genot om dan tusschen
Rheumalana Lakens te krui
pen!
U bent dadelijk
heerlijk warm,
slaapt uitstekend en bent
's morgens weer heelemaal
fit. In ons klimaat kunt U
gewoon niet buiten Rheu
malana. Geschoren flanel;
ze zullen U uitslekend be
vallen.
I PA NJAARO - BORNE
(Adv. Ingez. Med.)
Driehonderd gulden boete
geëischt tegen geldschieter.
Bedrijf was weinig lucratief.
Het waren meest geringe bedragen, die een
50-jarige Haarlemsche assuradeur aan ver
schillende menschen leende. De totale samen
gestelde rente, die hij echter berekende be
droeg 40 tot 63 pCt.. Dit nam evenwel niet weg
dat hij elk jaar toch nog geld verloor daar
verschillende geleende bedragen niet verder
terugbetaald.
Eij 35-jarige bakker had op deze manier
tweemaal een bedrag van 50 gulden geleend.
Hij moest dan 53.60 terugbetalen. De assura
deur berekende dus 7 pCt. rente, voorts een
risico percentage en verder ging er dan voor
onkosten nog een bedrag van den hoofdsom
af.
De terugbetaling geschiedde dan in termij
nen met dien verstande, dat steeds over het
volle bedrag rente werd betaald.
Een huisvrouw, een grondwerker en nog een
bakker hadden bedragen varieerend van 15 tot
tot 110 gulden op dezelfde voorwaarden ge
leend. Allen verklaarden, dat ze niet den in
druk hadden gehad bij een woekeraar te zijn
beland. Integendeel verschillende malen had
den zij slechts met groote moeite geld gekre
gen en nooit had de verdachte hen dit aange
boden.
„Er zijn onverstandige menschen". aldus de
officier in zijn requisitoir, die als ze ziek
zijn naar een kwakzalver gaan. De verstandi-
gen zijn wel wijzer en gaan naar een dokter.
Zoo is het ook hier. Verstandige lieden gaan
wanneer ze geld willen leenen naar een bank,
en onverstandigen komen bij menschen
terecht als deze verdachte. Omdat het echter
de eerste maal is dat verdachte voor de recht
bank moet verschijnen zal ik nog geen ge
vangenisstraf vragen doch een boete van f 300.
Verdachte's raadsman, mr. F. v. d. Goot
legde er den nadruk op, dat verdachte altijd
zijn bedrijf met verlies heeft uitgeoefend.
Hij leende de laatste jaren dan ook steeds
minder. Men moet hem volstrekt niet als een
„Scrooge" figuur beschouwen. Spr. drong ten_
slotte op de uiterste clementie aan.
Zamenhof-herdenking Federatie
van Arbeiders-Esperantisten.
Dr. L. L. Zamenhof, de schepper van het
peranto werd 15 December 1859 geboren. Op de
zen datum wordt overal in de wereld de samen
steller van deze wereldtaal herdacht.
Het district Haarlem van de Federatie van
Arbeiders-Esperantisten had daartoe voor Don
derdagavond een bijeenkomst georganiseerd in
de zaal Van der Moolen, Kleine Houtstraat.
De avond werd door den voorzitter der afdee-
ling, den heer M. Cohen, geopend.
Hierna voerde de kindergroep, onder leiding
van mevr. A. Schreyers-de Nooy, twee aardige,
gecostumeerde dansnummers uit, die bij de toe
schouwers veel succes hadden.
De heer F. de Vries, hoofdbestuurslid van de
Federatie van Arbeiders-Esperantisten hield een
toespraak over het onderwerp: Moeten wij ont
moedigd zijn?
Wanneer wij op het oogenblik nu het Es
enoodlgdhodcn
ik Koopman»' Bakmeel,
I. melk. een half pond roxl|-
nen, .ocade en krenten, een eel-
lepol zout, 2 eieren en «laol.e om te
bakken.
Doe het bakmeel in een kom. mook
in het midden een kuiltje, breeK
hierin de eieren, voeg het zout en
een gedeelte der melk toe en roer
het omringende meel bij de vloei
stof. Vermeng daarna alles tot een
qeliike massa. Roer dan de rest
der melk en de gewasschen en
gedroogde rozijnen, krenten en
de sucade er door.
Verworm in een ijzeren pannetje
de olie tot er een blauwe damp
afkomt.
Vorm tusschen 2 lepels kleine,
ronde balletje! van het deeg, laat
deze in het heete vet gh|den en
bak ze hierin lichtbruin en gaar.
ongeveer 5 minuten.
Bestrooi ze met poedersuiker.
(Adv. Ingez. Med.)
Haiw De fturoper
Copyright P 1.8. Boa 6 Cop.nl
„De saus", zei Hans, „maakt U zich daarover maar geen zorgen. II laten zien." Fluks stak hij zijn handen in de zakken en toonde de
Die heb ik meegebracht. Zelfs zoo veel, dat ik er U iets van kan dochter des konings een beetje modder, waarmede hij deze had
gevuld. De prinses sloeg de handen van verbazing in elkaar.
„Zoo mag ik het hooren", zei de dochter van den koning ten
slotte, „jjj weet overal een antwoord op, en je toont verstand te
hebben. Jjj zult mijn echtgenoot worden. Alleen moet ik je ver
tellen, dat de krant alles zal weergeven, wat w\j nu gezegd hebben.
Daarvoor zit men hier zoo ijverig te schrijven, onder leiding van
een der hoogwaardigheidsbekleders.
En die hoogwaardigheldsbekleeder is nog de ergste, want hij is
stokdoof." Dit laatste was echter niet waar en de prinses zei het
alleen maar om Hans bang te maken. Hans keek de schrijvers
eens aan. Zy trokken allen een boos gezicht en wierpen een inkt
mop op den vloer. Maar daar trok Hans de Stumper zich heel
weinig van aan.
(Slot volgt.)
peranto ongeveer vijftig jaar oud is eens gaan
zien welke resultaten die halve eeuw Esperanto
heeft gehad, is het begrijpelijk dat men ontmoe
digd is. Immers, het doel dat dr. Zamenhof voor
oogen had toen hij zijn wereldtaal samenstelde
was, dat de menschen elkaar zouden leeren be
grijpen, zoowel van verschillend ras als van ver
schillende nationaliteit. Als wij nu den strijd
zien in Spanje en China, de Jodenvervolgingen
in Duitschland, dan is er alle reden om ontgoo
cheld te zijn. Zamenhof zelf werd voor een groot
deel tot zijn streven gedwongen, doordat hij in
zijn geboortestad in Polen de vreeselijke pro-
groms tegen de Joden meemaakte, en steeds
weer zag hoe de verschillende bevolkingsgroe
pen elkaar zoo moeilijk konden verdragen, om
dat zij elkaar slecht begrepen.
De resultaten van vijftig jaar Esperanto zijn
inderdaad zeer teleurstellend. Maar toch zoo
vervolgde spr. moeten wij moed houden.
Want er zijn ook lichtpunten. Men vergelijke
slechts de houding der volken in de bange Sep
temberdagen met 1914, toen de soldaten met
bloemen op het geweer naar het front gingen.
Er zijn zeker dingen ten goede veranderd.
Wij moeten doorzetten om ons doel te berei
ken. En het eenige wat ons daarbij kan helpen
is een krachtige propaganda.
Na de toespraak van den heer De Vries bracht
het zangkoortje van het district, onder leiding
van den heer P. Spoor, eenige liederen op Espe-
ranto-tekst ten gehoore, nl. „Kanto de l'Ligo"
van Mozart, „La Kanteto de la Bergenano" van
Loots en „La Misvojo" van P. Spoor.
Na de pauze voerden twee der leden, de heer
en mevrouw Schreyers, een komisch tooneel-
stukje op, getiteld „De vreemde zieke" (La
stranga malsanulo).
Tenslotte werd nog gezongen: „La Lorelejo"
van J. N. Vink, „La Rozo Erikejo" van H. Wer
ner en het bekende Esperantisten-lied „La Es-
pero".
De Winkelsluiting te Haarlem.
Regeling voor de aanstaande feestdagen.
Op de Zondagen 18 en 25 December geldt de
gewone Zondagsche regeling. Op Zondag 1
Januari eveneens, behoudens de hierna ge
noemde uitzonderingen.
Op de werkdagen van 19 tot en 24 Decem
ber mogen alle winkels tot 10 uur n.m. voor
het publiek geopend zijn.
Op Donderdag 22 December geen middag
sluiting voor de kappers.
Maandag 26 December (2e Kerstdag) geldt
als werkdag.
Op Vrijdag 30 December mogen winkels
waar uitsluitend of in hoofdzaak bloemen en
planten ten verkoop in voorraad zijn tot 10
uur n.m. voor het publiek geopend zijn, doch
uitsluitend voor den verkoop dezer waren.
Op Zondag 1 Januari 1939 mogen winkels,
waar uitsluitend of in hoofdzaak brood, ban
ket, suikerwerk of Chocolade, en die, waarin
uitsluitend of in hoofdzaak bloemen en plan
ten ten verkoop in voorraad zijn. van 8 uur
v.m. tot 8 uur n.m. voor het publiek geopend
zijn. doch uitsluitend voor den verkoop dezer
waren.
Op de werkdagen van 19 tot en met 24 De
cember mag gevent worden tot 10 uur n.m.;
op de beide Kerstdagen en den Nieuwjaarsdag,
welke in dit opzicht met den Zondag worden
gelijkgesteld, uitsluitend met geringe eetwaren.
De regeling is dus als volgt:
Zondag 18 Dec.: gewone Zondagsche regeling.
Maandag 19: alle winkels 10 uur.
Dinsdag 20: alle winkels 10 uur.
Woensdag 21: alle winkels 10 uur.
Donderdag 22: alle winkels 10 uur geen
middagsluiting kappers).
Vrijdag 23: alle winkels 10 uur.
Zaterdag 24: alle winkels 10 uur (kappers-
en barbierszaken 11 uur, doch uitsluitend voor
kappers- of barbierswerkzaamheden).
Zondag 25: gewone Zondagsche regeling.
Maandag 26: alle winkels 8 uur.
Dinsdag 27: alle winkels 8 uur.
Woensdag 28: alle winkels 8 uur.
Donderdag 29: alle winkels 8 uur (wel mid
dagsluiting kappers).
Vrijdag 30: bloemen en plantenwinkels 10
uur. overige winkels 8 uur.
Zaterdag 31: alle winkels 10 uur (kappers-
en barbierszaken 11 uur. doch uitsluitend voor
kappers- of barbierswerkzaamheden).
Zondag 1 Jan.: brood-, banket-, suikerwerk
en choooladewinkels van: 88 uur; bloemen
en plantenwinkels van: 8^8 uur; overige win
kels Zondagsche regeling.
ARROND. RECHTBANK.
Patroon benadeeld
Vier maanden eischte de Officier tegen een
20-jarigen Haarlemschen slagersknecht, die
in zijn betrekking van eind Juli tot 5 November
gelden tot een bedrag van f 107 had verduis-
erd. Bij het innen der gelden had hij meer
malen lagere bedragen afgedragen dan hij
had ontvangen.
De benadeelde patroon deelde mede, dat de
jongeman altijd erg oppassend was. Hij ver
diende acht gulden en had de kost vrij.
De Officier wees er in zijn requisitoir op,
dat dit geval niet alleen stond. Ook in andere
plaatsen heeft de verd. reeds gelden verduis
terd o.a. ook te Hoofddorp. In Rotterdam is
hij tot drie maanden voorwaardelijk veroor
deeld. In verband hiermede wilde spr. een
niet al te hooge straf vragen en requireerde
tenslotte vier maanden gevangenisstraf.
Mr. A. Bruch vond de eisch die dan toch
op zeven -maanden gevangenisstraf neerkomt,
wel zwaar. De verdachte is niet lui, maar hij
kan geen comptabele verantwoording dragen.
Spr. drong dan ook op een mildere straf aan.
Schrijfmachine-affaire.
Als men een schrijfmachine op afbetaling
koopt en men heeft nog niet alles afbetaald,
dan mag men de machine niet gaan verkoopen
of gaan beleenen. Dit is een eenvoudige waar
heid en toch trekken vele menschen er zich-
maar bitter weinig van aan. Zoo kon het ook
gebeuren dat een 26-jarige rijwielhandelaar
uit Haarlemmerliede en Spaarnwoude een
schrijfmachine op afbetaling had gekocht en
aan zijn zwager in onderpand had gegeven
zonder dat de machine schuldvrij was.
De rijwielhandelaar ontkende dat hij de
machine in onderpand had gegeven. Alleen
omdat er den Iaatsten tijd zooveel bij hem ge
stolen was. wilde hij geen risico loopen. Daarom
had hij het zekere voor het onzekere genomen
en de machine bij zijn zwager neergezet. Deze
had hem wel f 25 geleend, maar dat was ge
beurd in het geval er eens iets beschadigd
zou worden. Ter staving van zijn bewering
legde de verdachte een door zijn zwager ge-
teekend briefje over. De getuigen verklaarden
echter dat de machine wel in onderpand was
>egeven. En ook de zwager gaf toe, dat hij
iet zoo begrepen had. Een ongewoon feit deed
zich verder nog voor toen de deurwaarder een
deel van de zitting niet mocht bijwonen, daar
hij getuige was.
Hij vertelde o.m. dat de verdachte bij de con
fiscatie en bij zijn verklaringen zeer weinig
meegaand was geweest.
Vijf en twintig gulden eischte de Officier.
Uitspraak over 14 dagen.
