Voor 't Kerstmaal Noordpool-ervaringen op het Spaarne ...maar moeder natuur haalt er haar ijsspons weer overheen. - Waterleiding-misère STOFZUIGERS Wees zuinig met het water. W O E X S D A G 21 DECEMBER 1938 HS 'A" RE EM'S DAG BEAD 9 De Haarlemsche „Clasina Maria" schreef met de punt van haar ijsbreker een heldendicht in het ijs (Van onzen verslaggever). „Daar waren zeven kikkertjes Al in een boerensloot De sloot was toegevroren Ze waren bijna dood." Onze vaderlandsche literatuur en wat een trapje lager is lectuur is doorspekt met win- tersche proza en poëzie. En terwijl men meen de dat deze dichterlijke uitingen voortaan al leen nog zouden dienen om dierbare herinne ringen aan een luchtgrijs en sneeuwwit verleden op te roepen kunnen we ze eensklaps niet alleen als de meest actueele stof op de voorpagina's der kranten afdrukken doch zullen we waar schijnlijk onze Hollandsche winterliteratuur resp. lectuur tegen alle weervoorspellingen in, voort kunnen zetten. Want met het bevriezen der wateren zijn waarschijnlijk de dichterlijke gemoederen ontdooid. De vlijmscherpe steven van de „Clasina Maria" beet een weg door het dikke ijs van het Spaarne, om de „Commerce" uit zijn isolement te bevrijden. De man op den voorplecht heeft tegen de kou een „Zuidwester" opgezet, die ter gelegenheid van den winterwind beter „Noordooster" kon heeten Er zou bijvoorbeeld een heldendicht geschre ven kunnen worden over de prestatie, die op den gedenkwaardigen datum van 20 December 1938 door de Haarlemsche /ijsbrekep Clasina Maria en haar koene bemanning werd ♦bi- bracht. De prachtige rivier 'het Spaarne, zon der welke Haarlem eenvoudig niet denkbaar is, en welke in den eenen nacht van 19 op 20 Decern ber geheel dicht gevroren was, werd geheel opengebroken. Het was nog niet zóó dat Haarlem verstoken Was van voedsel, doch 'k moet u onmiddellijk verraden dat wij op de „Clasina Mai-ia" som tijds met het heroische gevoel vervuld werden dat we Haarlem uit een isolement gingen ver lossen. En dat leek er toch wel iets op. Want er waren enkele schepen in het ijs vastgevro ren, die bevrijd moesten worden. Dinsdagochtend om 11 uur lag de Haarlem sche ijsbreker met „Krassin-allures" (U weet wel de „Krassin" dat is de heusche groote ijs- breker, die van dat dikke Noordpoolijs aan kan) reeds voor de kade van het Kaarselade- veer onder stoom. Een bevroren ijsbestrijdingsfonds. Maar het vertrek werd nog even uitgesteld. Dat had een administratieve reden. In Haarlem bestaat namelijk een Ijsbestrijdingsfonds. Doch door de zomersche winters der laatste jaren was dat fonds juist een beetje bevroren, en dooi de thans plotseling ingevallen strenge vorst wist men niet precies hoe of wat. De „Clasina Maria" is de eenige ijsbreker, die Haarlem telt, maar het Kaarseladeveer was natuurlijk niet van plan om een merkwaardige uitdrukking met betrekking tot ijs de kastanjes uit het vuur te halen en anderen te laten profiteeren, m. a. w. een vaargeul te maken en anderen daar voor niets door te laten varen. Toen echter de opdracht van de Kamer van Koophandel ont vangen werd talmde de „Clasina Maria" geen moment om met zijn ronden, extra aangezetten, scherpen boeg als het ware tegen het ijs op te steigeren en dit door den druk naar beneden te breken. Ijs van wel 10 c.M. dikte. Krakend barstte het ijsveld als een mozaik uiteen. Golvend deinde de witte vlakte tegen de kadenmuren om over o de geheele breedte te scheuren. Zoo was het eerst. Maar verderop, waar de rivier breeder wordt, was de druk tegen de oevers niet meer zoo sterk en ont stond alleen de vaargeul in het midden, terwijl het ijs aan beide kanten gaaf bleef. Het was éénnachtijs, inderdaad, want eigenlijk was het alleen in den nacht van Maandag op Dinsdag ontstaan, maar het was zeker niet het beruchte éénnachtijs, waarover een voorzichtig mensch niet gaan durft. Hier en daar was het beslist wel 10 c.M. dik! Het grondijs, dat zich op den bodem ge vormd had, was naar boven gekomen en had daar in den tijd van een nacht het oppervlak van het Spaarne in een Noordpoollandschap herschapen. De eerste bevrijding. Met een grimmige kracht beet de scherpe boeg zich verder in het ijs. In het kapiteins hokje veegde kapitein de Boer de ijsbloemen van de ruiten weg. Bij de Houtmarkt verrichtte de ijsbreker zijn eerste bevrijding. Daar was „De twee Gebroeders" ingevroren. Als een blik opener maakt de „Clasina Maria" het ijsdeksel van het Spaarne open. Hier een snede en daar een kerf, en de „Twee Gebroeders" was uit zijn witte gevangenis, die er zwart voor hem uit zag. De ijsbreker vervolgde de tocht. Vijf en vijftig paardenkrachten dreunden aan de verbe- 'chinekamer. Men kon duidelijk aan de verbe tenheid van het geluid, dat uit de machine kamer sloeg, hooren dat de Clasina al haar krachten inspande. Het ging niet gemakkelijk, maar het ging. Geen enkelen keer moest worden opgegeven om met een „aanloopje" het ijs op nieuw te attaqueeren. Neen, we voeren voor waarts, langzaam en zeker. Poëzie en proza. De oevers waren troosteloos, de rietstengels stonden stokstijf ijzig in de roerlooze door kou bevangen lucht. Bij de werf Conrad reden, de menschen schaats. Oh winterpoëzie! Nuchter- zakelijk prozaisch" brak het mes voor op de Clasina het witte veld open, een lange vaar geul met schots en scheeve stukken ijs erin achter zich latend. En moeder natuur ging da delijk weer aan den slag om haar verstoorde ijsspel als een legkaart te herstellen. Want in de open stukken werden weer vliesjes gelegd. Dat bemerkten we op den terugweg, toen de vaargeul hier en daar "weel- toegevroren bleek We konden het ons voorstellen. Want koud dat het was! De verslaggevers van deze historische bevrijdingstooht der „Clasirra" izullen zich deze temperatuur heugen. Alleen onze machinist de Groot scheen zich beneden in zijn warme ma chinekamer evengoed thuis te voelen als boven op het ijskoude dek, en ook aan kapitein De Boer konden we niets bijzonders merken, in den nacht van Dinsdag op Woensdag zijn „de jongens" er weer „doorgegaan" en zij zullen zoo lang als het gaat de geul blijven openhou den. Zij zorgen ervoor dat Haarlem niét van het Noordzeekanaal afgesloten wordt. In Spaarndam. Bij het gemaal van Spaarndam bevrijdde de „Clasina" het tweede schip. Ditmaal was het de „Commerce" van de Gebrs. Jongewaard, die op redding lag te wachten. De „Commerce" was er erger aan toe dan de „Twee Gebroeders". Het schip was wat je popu lair en hier niet te onpas noemt „ver kouden". De motor wilde niet en op den terug weg zou het schip op sleep worden genomen. Voor de sluizen van Spaarndam was een schip van de Shell bezig om het ijs te breken. Dat lukte niet best Maar zoodra was de „Clasina" niet gearriveerd of het Shellschip „stapte in ons geultje over" en voer verder in een gespreid beddinkje. Na door de sluizen geschut te zijn staken we de neus nog even „buitengaats" want ook verderop was nog ijs gesignaleerd. Maar hoe „Clasina" ook tegen de koppende golfjes op snuffelend het spoor van Koning Winter zocht, er was niets te vinden. Bij Spaarn dam was vadertje votst spoorloos in de lucht verdwenen. Want op zout water heeft hij het niet dadelijk begrepen. Bij Buitenhuizen, waar het Spaarne en het Noorzeekanaal tesamen- vloeien, werd derhalve rechtsomkeert gemaakt. Het water rookte. ©ok oö eten •terrjgwe#sTi8ft]en we boven het water witte wolken waar. Blijkbaar werd het fijne door den wind verstoven water onmiddel lijk bevroren. Het duurde ..iet lang of we zagen de eerste resultaten van "onzen bevrijdingstocht. De „Twee Gebroeders" met een schip van „de Heemsteedsche Pakket" passeerden. De „Com merce" werd op sleeptouw- genomen. En toen gaf kapitein de Boer de „Clasina". voor het laatst dezen middag „een trap in d'r ribben kast" zoo noemde de heer J. H. de Boer van Kaarseladeveer. die ook van de ijspartij was. het manuaal des kapiteins om de „Clasina" op gang te krijgen en daarna ging het in triomf naar Haarlem. De „Commerce" op sleeptouw Het was een symbolische tocht. ..Commerce" beteekent immers handel. En die handel was nu uit de gevan genschap van het ijs bevrijd. De water weg van Haarlem naar het Noordzee kanaal was hersteld. Het heldendicht van.de „Clasina Maria" was met den punt van den breker in het ijs ge schreven. Maar moeder Natuur haalt er haar ijsspons weer overheen. En dan kan de „Clasina Maria" met een schoone ijslei opnieuw beginnen. v. H. DE IJSPRET IN HAARLEM EN OMSTREKEN. Ook Dinsdag is op de verschillende banen in Haarlem weer druk gereden,evenals op het ijs van sommige singels. Wat dit laatste betreft, zij nog steeds de uiterste voorzichtigheid aanbe volen. We herinneren er aan, dat "op de volgende ba nen gereden kan worden: IJsclub voor Haarlem en Omstreken aan de Kleverlaan; Nova Zembla te Spaarndam: Op dc banen te Zwanenburg en Halfweg: De Volharding 'te Heemstede; In de tennisparken Eindenhout, Brederode en G.roenendaal;. St. Moritz .aan de Amsterdamsche Vaart. Ook op deze baan, die gemakkelijk per tram en per fiets te bereiken is, erkeert het ijs in een uit stekenden toestand. Vooral nu de wind veel van zijn felheid heeft verloren, kan men daar heer lijk van de Hollandsche wintersport genieten. Tc Spaarndam. Dinsdagmiddag werden de schoolkinderen in de gelegenheid gesteld om schaatsen te rijden. De banen van „Nova Zembla" waren wederom geopend; zij 'bleken in uitstekende conditie te zijn. Deze 4' H.A. groote baan ligt prachtig, ook wat den wind betreft; aan de Oost- en Noordzijde ligt zij beschut door haar dijken, 's Avonds is de baan mooi ver licht. Ook op het Spaarne in de omgeving van de Pol werd gereden. Toch is voorzichtigheid zeer noodzakelijk, want Dinsdag heeft- een ijs- breker een geul gemaak naar Haarlem. Ook bij de brug van de watermachine ligt het ijs open. Men blijve dus liefst op z.g. landijs of op de baan Te Zandvoort. Dinsdag werd de baan van de IJsclub Zand voort officieei geopend; al dadelijk werd er een druk gebruik van gemaakt. Ondanks den feilen Noord-ooster was deze baan uitstekend te berijden. Het grootste deel van de baan ligt beschut achter de hooge duinen, die hier ge heel met dennen zijn beplant. 's Avonds was de baan verlicht. Ook op de Rinko-baan werd 's middags, toen de schooljeugd vrij was, druk gereden. Des avonds onder het licht van de groote schijn werpers werd eveneens menig baantje getrok ken. Te Haarlemmermeer. De schoolkinderen kregen vrijaf; de jeugd trok er des middags met de gladde ijzers op af. De landijsbaan te Hoofddorp was door het be stuur van de IJsclub 's Maandags reeds open gesteld. Dinsdagavond werd zij voor de eerste maal verlicht; voor deze gelegenheid was er een muziekcorps, dat hieraan een feestelijk tintje gaf. De Ringvaart is nog niet betrouwbaar. Vooral aan de Oostzijde is het zelfs gevaarlijk, daar hier Dinsdagmorgen een ijsbreker aan den gang is geweest. In Zwanenburg heeft de ijsbaan reeds druk bezoek gehad. Ook in Badhoevedorp, Nieuw- Vennep, Bennebroekerweg en Abbenes. waar ijsbanen zijn ingericht, heeft men ondanks de snerpende koude van de schaatssport volop genoten. TE HEEMSTEDE. Het koude weer is oorzaak dat er zeker nog niet kan gesproken worden van „Holland op de schaats". Toch was er Dinsdag al meer animo als Maandag. IJs en weder dienende zullen Zaterdag 24 De cember de eerste wedstrijden op de banen van „de Volharding" plaats hebben. Tc elf uur zul len beginnen de nationale wedstrijden in sclioon- r ij den voor dames, om de zilveren Burgemeester Jhr. J. P. W. van Doorn-schaats. Deze zilveren schaats, die een wisselprijs is, werd bij de ope ning der ijsbaan, nu eenige jaren geleden, door den burgemeester geschonken, maar die is nog nimmer verreden. Een eigenares is er dus nog niet. Verder zijn nog beschikbaar gesteld een zilveren en een bronzen medaille. Nadat te 1 uur de finale is verreden, zal een wedstrijd in schoonrijden voor paren beginnen, eveneens nationaal, waarvoor een verguld zil veren, zilveren en bronzen medailles beschik baar zijn gesteld. Beide wedstrijden staan onder auspiciën van den K.N.S.B. De prijsuitreiking zal plaats hebben in het restaurant op de baan. waarvoor de burgemees ter zal uitgenoodigd worden. Op tweeden Kerstdag zal het clubkampioen schap verreden worden. Het is een wedstrijd op de korte baan (165 M.) met afvalsysteem, zoo dat er vermoedelijk vele ritten gereden zullen worden. tt N de vorst zet door.... Wel met h zeer gemengde gevoelens zullen velen iederen morgen de bloemen- tafereelen op hun ruiten gadeslaan. Een winter zonder vorst, dat is geen winter. Maar dezen keer is het toch loei heel erg. Vooral het bevriezen der waterleidingen is een ongemak, dat wij de laatste jaren eigenlijk niet meer kenden. Niet minder dan 1000 aanvragen om assistentie be reikten tot nu toe de Gemeentelijke Waterleiding. Door met man en macht tot 's nachts 12 uur door te werken is het gelukt aan 400 aanvragen te voldoen. Maar de overige €0n En vanmorgen sneeuwdehet wc ieuwe klachten. Tot overmaat van gaat de vorst ook dieper den gro,. n waardoor ook dienstleidingen en zeljs een hoofdleiding al bevroren is. Dit geeft natuurlijk nog meer extra-werk terwijl het ziekenlijstje van het personeel steeds grooter wordt. Het auto-park is reeds tot het maximum opgevoerd, motoren kunnen voor dezen dienst reeds niet meer beschikbaar wor den gestéld. Het aantal ongeschorenen neemt met den dag toe. En de vorst zet door Voor den boeg van den Haarlemschen ijsbreker „Clasina Maria" strekte zich één bar ijsveld uit. Het Spaarne is toegedekt met een laag ijs van soms «el 10 c.M. dik In 3'/: uur tijds voer de „Clasina Maria" van Haarlem naar Spaarndam en terug en verbond Haarlem door een vaargeul weer met het Noordzeekanaal. Het sterrewachthuisje van den bekenden amateur-sterrekundige dc heer Meester, aan den Iepenlaan in Zwanenburg, is geheel afgebrand. Hier zien we nog een overigens gehee lvernielde telescoop temidden van de schamele restanten van wat eens een zeer mooi geïnstalleerd observatorium was, overeind staan. De heer Meester bouwde deze sterrewacht geheel als liefhebberij in zijn vrijen tijd op. Men zal begrijpen dat het vuur dezen amateur-sterrekundige een zeer dierbaar bezit, een groot deel van zijn levenswerk, ontnomen heeft. De brand in de Sterrenwacht te Zwanenburg. De heer Meesters over de ramp die hem trof. Naar aanleiding van den brand in de ster renwacht van den amateur-as&ronoom P G. Meesters te Zwanenburg, hebben wij dezen vandaag nogmaals een bezoek gebracht in zijn woning aan de Iepenlaan. Diep terneergeslagen zat hij tegenover ons en keek ons mistroostig aan; de anders zoo stoere, grijze kop was thans gebogen! En met horten en stooten vertelde hij ons zijn groot verdriet: „Volgens de schattings- staten bedraagt de schade f 23.000, terwijl ik slechts voor een aanzienlijk lager bedrag verzekerd ben Maar dat is het ergste nog niet! Een huisje krijg ik wel weer, een kijker ook. al moet ik hem weer zelf bouwen, en dan zal ik wel weer beginnen ook! Maar wat er geweest is, krijg ik nooit meer! Wel zijn er enkele boeken, enz. bewaard gebleven, doordat ik deze in mijn woning be waarde, doch verreweg het meeste en het voornaamste bevond zich in de sterrenwacht, waar ik twee kasten met boeken, kaarten en atlassen had staan. Dat is nu natuurlijk alle maal verbrand! En daarbij bevond zich ook de door mij geteekende atlas met 100 vaste bladen, alsmede 200 losse bladen. En daarop ben ik altijd zoo trotsch geweest!! Het is een werk van jaren ep jaren geweest om die te teekenen, waaraan ik nu niet meer kan be ginnen. omdat ik het niet meer zien kan! Bovendien zijn mijn waarnemingsboekjes ver nietigd, alsmede ongeveer elf kleinere kijkers, hetgeen ik nooit allemaal meer bij elkaar zal weten te brengen!" Zoo vertelde deze eenvoudige grondwerker hoe zijn levenswerk met één slag vernietigd werd! Wij vroegen hem nog naar de oorzaak van den brand doch hij kon ons geen enkele verklaring hieromtrent geven. Nadat wij afscheid van den heer Meesters hadden genomen, namen wij achter de wo ning de ruïne nog eens in oogenschouw. Al les is grendig vernietigd; tusschen stukken verwrongen ijzer en staal en verkoolde houten balken liggen vellen papier met aanteekenm- gen van Meesters en temidden van deze ruïne staat eenzaam op zijn voetstuk de groote kijker, waardoor Meesters zoo vaak naar den hemel tuurde, doch welke thans cok onklaar is geworden. 45 BEKENDE MERKEN, - Ook in huurkoop. DE STOFZUIGER CENTRALE HAGEMAN, GED. OUDE GRACHT 52 - "ELEF. 12762 HAARLEM. (Adv. ingez. Med.) De directeur van het Provinciaal waterlei dingbedrijf van Noord-Holland verzoekt ons het volgende mede te deelen: De watervoorziening door het Provinciaal Wa terleidingbedrijf van Noord-Holland wordt als gevolg van de met een alles doordringenden kouden wind gepaard gaande buitengewoon strenge vorst ernstig bedreigd, indien de aan geslotenen voortgaan met, ter voorkoming van bevriezing der leidingen, de tapkranen te laten doorloopen. In plaats daarvan behoort men. zooals uitdrukkelijk voorgeschreven, de binnen leidingen, zoodra er niet meer getapt behoeft te worden en dus in elk geval des avonds en des nachts, na sluiting van de hoofdkraan, leeg te doen loopen door middel van het leegloopkraan tje, hetwelk op elke leiding, waar zij het perceel binnenkomt, is aangebracht. Het alle perken te buiten gaande waterver bruik, dat een gevolg is van het onnoodig laten loopen van kranen, kan, welke inspanning men zich van bedrijfszijde ook getroost, door de pompstations niet aangevoerd worden. Laat men even vermeld misbruik niet achterwege, dan zal het bedrijf door overmacht genoodzaakt zijn de waterlevering aanzienlijk te beperken, ja zelfs stop te zetten. Dat dit een ernstige ramp zou zijn, behoeft nauwelijks gezegd te worden, men denke hierbij slechts aan de ziekenhuizen. Op alle afnemers wordt dus een dringend be roep gedaan om het doorloopen van kranen ach terwege te laten en het waterverbruik in dezen tijd tot het strikt noodige te beperken, ten einde "t bedrijf door de buitengewoon groote moeilijk heden, welke het door de natuurkrachten wor den aangedaan, heen te helpen. Dien hiermede uw eigen belang, dat van uw medemenschen en van het bedrijf. een heerlijke Hollandse of Engelse PLU MPUDDING met saus, ofvoor de lunch een SMAKELIJKE SCHOTEL gesorteerde vleeswaren van!! DELICATESSEN HANDEL: tCL 10587 - IVT58 IN GR HOUT5TR 89 (Adv. Ingez. Med.) Arbeiders Partij hebben aan B. en W. verzocht er bij den minister van Sociale Zaken op aan te dringen, gedurende de thans heerschende koude een extra kolenbijslag te verstrekken en bovendien een ruimere verstrekking van de kens, etc. Haarlemsche Bestuur der sbond. Bespreking werkloosheid en werkloosheidfezorf. De Haarlemsche Bestuurders Bond hield Dinsdagavond een vergadering voor de be stuurders der aangesloten organisaties welke vergadering tevens toegankelijk wa.s voor de bestuurders uit de omliggende plaatsen De voorzitter van den H.B.B., de hc-er A. Mars, deelde in zijn openingswoord mede.' dal de zaak van de afvoering der léden uitvoe rig met de desbetreffende instanties is bespre ken en nog in behandeling is. Het geldt hier een drietal organisaties "waaraan ook geen uitbreiding wordt gegeven en ongeveer een kwart procent, daar het over het geheele aantal werkloozen in totaal 18 personen be treft. Over de afvoeringen naar Armenzorg is het bestuur nog in bespreking en deze aangelegenheid zal alle aandacht van het bestuur blijven vragen, evenals de invulling der uitkeeringstaten van Maatschappelijk Hulpbetoon, waarover diverse organisaties klaagden, daar nu geen enkele berekening meer toegepast kan worden. De heer J. YV\ Albers aan het woord. Hierna was het woord aan den heer J. W. Albers van het N.V.V. welke voor deze vak centrale belast is met de afd. werkloozen- zorg. Spreker gaf een uitvoerig overzicht van de acties welke tegen aangekondigde ver slechteringen van de steunregeling zoowel als voor verbetering van de steunregeling in de afgeloopen jaren zijn gevoerd. Evenwel moet toch de aandacht gevestigd blijven op de werkloosheidsbestrijdinggetracht meet worden de menschen weder aan het werk te krijgen. Door de opdracht welke de regeering heeft gegeven aan een zeer bekwaam hoofd ambtenaar, namelijk ir. West hof, is er thans een plan van werken verschenen, dat de eer ste 10 jaren aan minstens 100.000 man werk zal kunnen geven, indien en hier gaat het juist om deze plannen door de regeering worden overgenomen en uitgevoerd. Door deze tewerkstelling zal er als gevolg van den in- directen arbeid en van de grootere koop kracht nog aan 40.000 arbeiders werk ver strekt kunnen worden, zoodat reeds nu vast staat dat uitvoering van dit plan beteekent een vermindering van het totaal aantal werkloozen met 140.000 en dit over een tijd perk van 10 jaren. Dit betreft alleen nog maar cultureel-technische werken, daar bin nenkort een ander rapport zal verschijnen, waarin een overzicht van de andere werken gegeven zal worden. Dit laatste rapport zal meer beteekenis hebben voor de steden, daar het rapport Westhof vrijwel de grootste be teekenis heeft voor het land. Hierna volgde een uitvoerige gedachténwis- seling. In zijn slotwoord deelde de heer Mars mede, dat het in de bedoeling ligt, binnenkort het standpunt der moderne vakbeweging in ledenvergaderingen uiteen te zetten en per duidelijke circulaire aan de bevolking ken baar te maken, waartoe hij de medewerking van alle organisaties inriep die staande de vergadering door alle aanwezigen werd toe gezegd. DE HEERSCHENDE KOUDE Een verzoek aan B. en W. Dc voorzitter van het plaatselijk Arbeids secretariaat en de secretaris van de Rev. Soc. FILMAVOND UITGESTELD. De smalfilmavond van het Instrtutu voor ar beidersontwikkeling. die heden in het gebouw Odeon zou plaats hebben, is uitgesteld. Reeds gekochte kaarten blijven geldig.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1938 | | pagina 13