Haarlems Dagblad FRANKEN BAKT Sensatie. Overgang. IJSWINTERS. Kolendampvergiftiging op een schip. op Oudejaarsavond SIVSIT's Het belangrijkste 56e Jaargang No. 17032 Uitgave Lour en» Coster, Maatschappij voor Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N. V. Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendapleln 37. Postgirodienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12. TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054 Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713 Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Donderdag 29 Deremlier 1938 Abonnementen per week f0.25. p maand f 1.10. pei 3 maanden f 3.25 franco per post t 3.55. losse nummer* 6 cent per ex. AdvertentiënI-S regel* f 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclame* f 0.60 per regeL Kegelabonnementstarieven op aanvruug. Vraag en aanbod 1-4 regel* f 0.60, elke regel meer f 0.15. Groentje* cte rubriek. De Engelsche journalist Venion Bartlett heeft in het Londensche dagblad News Chro nicle een verhaal ten beste gegeven, volgens hetwelk ons land gevaar zou loopen voor een Duitschen aanval. En dat nog wel binnen een maand of vier. Bartlett's redeneering is heel eenvoudig, dat de binnenlandsche toestand in Duitschland zoo slecht zou zijn, dat tegen April een nieuwe overwinning moet worden behaald. En nu beweert hij te weten dat „zeer belangrijke nationaal-socialistische lei ders gelooven, dat de volgende beweging tegen Nederland of België zal worden onder nomen". Maar denkelijk tegen Nederland. Berlijn zou ons om koloniën vragen en als we neen zeiden dit „een verontschuldiging ach ten" voor een inval in ons land. Of het zou een dergelijke tactiek tegen België uitvoeren. En in het eene zoowel als in het andere geval zou het erop rekenen dat „het decadente Engeland en Frankrijk" het zouden laten be gaan. Maar tenslotte zegt hij dat hij gelooft dat de democratieën uit deze nieuwe crisis overwinnend te voorschijn zullen komen en dan in staat zullen zijn over vrede inplaats van kalmeering te praten. Een betoog als dit is grove sensatie. De verklaring van zulk geschrijf ligt overigens voor de hand. Bartlett behoort tot de tegen standers van de kalmeerings-politiek van Chamberlain. Derhalve doet hij het tegen overgestelde van het kalmeeren en zaait onrust. De gedachte dat de Duitschers de Noordzeekust van Nederland of België of van beide landen zouden willen bemachtigen is natuurlijk zeer geschikt om onrust te wek ken in Engeland, dat tegen zoo'n mogelijkheid begrijpelijkerwijze altijd ten scherpste gekant is geweest. Juist daarom kan men zich dan ook geen Engelsche regeering voorstellen, die haar aanvaarden zou. Maar In onrustige tij den als deze tieren gerucht en sensatie weliger dan ooit, en dus kon Bartlett bij voorbaat wel aannemen dat een aantal menschen hem ge looven zou en in Chamberlain en zijn mede ministers menschen zien, die letterlijk alles zouden slikken. Hij heeft het verder over „zeer belangrijke nationaal-socialistische leiders". Wie zijn dat? Het is een zeer vage aanduiding. Als er in derdaad Duitsche leiders zouden zijn die wel eens gezegd zouden hebben zooiets te „geloo ven", wat zou dat dan nog bewijzen? De lei ding van den Duitschen staat is éénhoofdig, berust bij Adolf Hitler en zijn houding en uitlatingen geven geen enkele reden om de juistheid van het betoog van Bartlett aan te nemen. Ook zou Duitschland op deze wijze nog niet aan de Nederlandsche of Belgische kolo niën komen. En als zijn binnenlandsche toestand zoo slecht zou zijn als Bartlett beweert te weten zou die door een eventueele verovering van Nederland of België, beide kleine landen met beperkte productiemoge lijkheden en een moeilijke economische po sitie, niet verbeteren. Veel waarschijnlijker en begrijpelijker is de zoo vaak te berde gebrachte Duitsche belangstelling voor de Oekraïne, hoofdpunt in hetgeen men gewend is aan te duiden als „de drang naar het Oosten". De uitwerking van een betoog als dat van Bartlett is evenwel onmiskenbaar, dat de onrust en de achterdocht weer toenemen. Dit lijkt mij wel de slechtste methode, die men in deze tijden kan toepassen en het valt mij tegen van een blad als de News Chronicle, dat altijd op een behoorlijk peil heeft gestaan. Tenslotte weet iedere dagbladllider uit erva ring, hoeveel menschen zich licht laten be ïnvloeden tot onrust en achterdocht. Vaak is dat alleen al gevolg van onnauwkeurig lezen. De hoofdredacteur van de News Chronicle kon dus voorzien dat velen het betoog van zijn medewerker, dat eiken vasten grondslag mist, critiekloos zouden slikken en dat het ook in Nederland en België bij een aantal menschen geloof zou vinden. Blijkbaar heeft hij dit geen bezwaar geacht om den politieken aanval op het kalmeerings-beleid van de regeering, welker tegenstander hij is, toch maar door te zetten. Het is allesbehalve fraai. Ik kan niet na laten mij te herinneren, dat onlangs een groep Engelsche dagbladleiders zich ook tot ons, Nederlandsche collega's, gericht heeft met een schoon betoog ten voordeele van geeste lijke en moreele herbewapening, waarbij een beroep op ons aller verantwoordelijkheidsge voel werd gedaan. Met dat betoog heb ik toen op deze plaats van harte mijn instemming betuigd. Het is jammer dat nu juist een Engelsch dagblad een bewijs van gebrek aan verantwoordelijkheidsgevoel geeft, als uit het artikel van Vernon Barlett zoo sterk naar voren komt. Deze tijden vergen rustig en wel overwogen beleid, en zeker geen politieke Jfcnsatie-fabricage die de al bestaande onrust nog vergroot. R. P. Incident aan de Tsjecliiscli- Poolsche grens. Poolsche grenswachten met handgranaten aangevallen. WARSCHAU, 29 Dec. (Havas). De officieu ze „Gazeta Polska" bericht, dat Poolsche grens wachten aan de grens tusschen Polen en Tsjecho Slowakije in het district Frystadt met handgra naten zijn aangevallen. Drie grenswachten wer den ernstig gekwetst. Volgens het blad werden de ^"dgranaten van Tsjechisch gebied gewor pen'. Het oude jaar zit er haast op, Het nieuwe is nog wel in knop, Maar staat op openbloeien; Van 't oude haast gestorven jaar, Rest nog een enkel blaadje maar, Hoe zal het nieuwe groeien? Het oude werd geen fraaie plant, Wij zetten 't zonder spijt aan kant, Het bracht ons weinig vreugde; Het werd een stekelig geval, Dat ons nog wel lang heugen zal, Maar niet om schoonheidsdeugden. Het nieuwe nadert en krijgt thans, Zooals elk vorig jaar, zijn kans, Om lieflijk te ontluiken; Om in een milden zonneschijn In vollen wasdom schoon te zijn En zoet van geur te ruiken. Ach, als dat weer een keertje kon, Een jaar, dat in een milde zon, Ons kleur en licht kon geven; Dat aan de wereld weelde bracht, In poëzie en teere pracht. Tot vreugd van 't menschenleven. Elk sterveling verlangt zoo naar Een werklijk licht en luchtig jaar, Maar wie durft daarvoor borgen? Want niet voldoende is de wensch, Zoolang hijzelve faalt, de mensch, Om 't plantje te verzorgen. VOOR DE OUDEJAARSAVOND: KERSTKRANSEN KERSTBROODEN TULBANDEN SAUCIJZENBROODJES CROQUETTEN RAGOUTBROODJES PASTEITJES BERLINERBOLLEN APPELFLAPPEN BEIGNETS APPELBOLLEN SNEEUWBALLEN OLIEBOLLEN H AMCROISS ANTS OUDEJAARSTAARTEN EN NOG VELE ANDERE LEKKERNIJEN! (Adv. Ingez. Medj Sportvliegers bieden hulp aan Urk. Verscheidene toestellen van de V. O. S. in de weer. 's-GRAVENHAGE, 29 December. Gister ochtend ontving de V.O.S. (Vrijwillige Organi satie Sportvliegers) van den burgemeester van Urk een verzoek tot hulpverleening. De ouders van een 6 maanden oude baby, die in het Academisch Ziekenhuis te Utrecht was overleden, wilden zich gaarne daarheen be geven. Voorts bevond zich op het vliegveld Schip hol een heer, die een belangrijk bedrag aan geld aan verschillende personen op Urk moest uitbetalen. Aangezien de K.L.M. met haar groote toe stellen bezwaarlijk op Urk kan landen, kwam de V.O.S. ter hulp. Om ruim twee uur 's mid dags vertrok de PH. V.IJ.G., met den voorzit ter van de V.O.S., van Ypenburg, landde ruim 20 minuten later op Schiphol, waar de wach tende passagier instapte en tevens twee kran sen werden meegenomen, één van den vlieger Both en één van de K.L.M., voor het stoffelijk overschot van het jongetje, dat eenige dagen geleden bij de aankomst van de PH.O.T.O. verongelukt was. De landing op Urk had een vlot verloop en om 4 uur begaven de ouders zich van het vlieg veld Schiphol, waar het toestel inmiddels ge daald was. per auto, welke door den A.N.W.B. die de grondorganisatie van de V.O.S. ver zorgt beschikbaar was gesteld, naar Utrecht. Vandaag worden de ouders en het lijkje door de V.O.S. weer naar Urk gebracht. Ook zullen nog enkele andere personen naar en van Urk worden vervoerd, terwijl tevens een groote hoeveelheid post naar het eiland wordt ge bracht. Niet minder dan drie toestellen van de V.O.S. hebben daartoe heden het luchtruim gekozen. Auto door trein gegrepen. Inzittenden konden zich bijtijds in veiligheid stellen. VALKENBURG, 29 Dec. Een personenauto uit Heerlen is vanochtend door den afsluitboom aan den Nieuweweg te Valkenburg gereden, waardoor de wagen door den trein van 9.20 uur, welke in de richting Aken reed, werd gegrepen. De inzittenden, een heer en twee dames, hadden het gevaar zien komen en konden zich tijdig in veiligheid stellen. De auto werd geheel vernield. Het ongeluk is vermoedelijk te wijten aan de gladheid van den weg, waardoor de bestuurder niet tijdig kon stoppen en doorgleed. KERSTINZAMELING VOOR DE STILLE ARMEN. Per giro nagekomen giften. N.N. f 2; J. V. S.-T. f 1. In totaal ontvingen wij 1760 giften tot een bedrag van f 7863.43. Grootvader 54%, vader 51%, zoon 40%. De Ijsbond „Hollands Noorderkwartier" heeft in een pittig samengesteld vouwblad de statistische waarheid medegedeeld omtrent de door vader en vooral grootvader zoo veel vuldig besproken strenge winters hunner jeugd. De statistiek betreft de jaren 1851-1936 en de uitkomst geeft grootvader een miniemen voorsprong op vader en den beiden voorzaten werkelijk een groot-eren voorsprong op den zoon. Maar erg indrukwekkend is die laatste toch ook niet. Te minder omdat de Ijsbond erbij zegt „ijsrijke winters zullen naderen", hetgeen de mogelijkheid schijnt te openen dat een jaar of vijf, zes den zoon op gelijken voet met vader en grootvader zullen brengen. 1938 is er nu als „ijswinter" bijgekomen. In elk geval blijkt dat de oudste der heeren zich veelal te kras uitgedrukt heeft. Al is hij nog zoo'n krasse man, het gaat te ver. Want de Ijsbond stelt vast dat maar 54 pCt. van „zijn" winters ijswinters waren, zoodat hij in bijna de helft der jaren evenmin kans op schaatsenrijden had als zijn kleinzoon. Vader bracht het slechts tot 51 pCt., de zoon maar tot 40 pCt. De IJsbond maakt een verder gedetailleerde indeeling der winters. „Zeer strenge" waren er in het tijdvak 1851-1936 maar twee, name lijk 1880 en 1891. Strenge winters waren slechts vijf in getal: in 1871, 1888. 1895. 1917 en 1922. Koude winters hebben zich voorgedaan in dertien jaren, t.w. 1854. 1855. 1860. 1865, 1876. 1879, 1887, 1893, 1907, 1908, 1909, 1924 en 1929, normale winters in negentwintig jaren, n.l. 1853, 1861, 1864, 1869, 1870. 1881, 1885, 1886, 1889, 1890, 1892, 1894, 1896. 1897, 1900, 1901, 1902, 1903, 1904, 1905. 1906, 1912, 1914, 1918, 1919, 1926, 1928. 1933 en 1934. Rest tenslotte de groote groep der slappe of wel kwakkelwinters, die de grootste is en zevenendertig jaren omvat. Waarbij zich in 1856 tot en met 1859, in 1866 tot en met 1868, in 1872 tot en met 1875 en in 1882 tot en met 1884 al heele kwakkelseries voordeden. Her inneren overgrootvader en grootvader zich daar nog iets van? Er waren twee lange periodes waarin zich geen enkele slappe of kwakkelwinter voor deed, namelijk 1885 tot en met 1897 en 1900 tot en met 1909. Aldus de gegevens van den IJsbond „Hol lands Noorderkwartier". Chineesche autoriteit te Tientsin vermoord. In de Fransche concessie neergeschoten TIENTSIN, 29 December (Havas). Wang Tsjoe Ling, de president van de Chineesche Kamer van Koophandel en commissaris voor de zoutbelasting. werd vannacht dcor terro risten vermoord, die. toen hij een restaurant in de Fransche concessie verliet, drie revol verschoten op hem afvuurden Ook hol Haagsche Hof stolt do autobussen in liet gelijk. Eischen van de Spoorwegen en de Haagsche Tramweg Maatschappij afgewezen. 's GRAVENHAGE. 29 December. Het Haagsche Gerechtshof heeft heden bij vervroeging arrest gewezen in vier appèlzaken van korte gedingen in autobuszaken. Het betrof hier de actie van de Ned. Spoorwegen tegen de N.V. Van Zetten's Tour Tax Centrale, tegen de N.V. Reisbureau Stoop en tegen de Coöp. Vereeniging Rotterdamsche Reiscentrale en van de Haagsche Tramweg Maatschappij tegen het Reis bureau Stoop. De eischen tot onmiddellijke stop zetting van de autobusdiensten van deze ondernemingen, werden alle, hetzij door den president der Haag sche rechtbank, hetzij door dien van de rechtbank te Rotterdam, afge wezen. Het gerechtshof heeft thans deze uitspraken bevestigd. DE STRIJD IN SJANSI HERVAT. Japansche aanvallen op drie punten. s IN SJANTOENG ZOUDEN DE CHÏNEEZEN SUCCESSEN HEBBEN GEBOEKT. Van Chineesche zijde wordt medege deeld, dat aan het Westelijk front de strijd in Sjansi hervat is. De Japan ners zijn weer tot het offensief overge gaan. Zij vallen de Chineesche-strijd krachten langs drie kanten aan. Op het oogenblik wordt het gevechtsterrein begrensd door het Loeliang-gebergte in het Oosten en de Gele Rivier ih het Westen. De correspondent van de Central Daily News maakt melding van een reeks Chineesche successen in het dal der Oostrivier in Sjan- toeng. De Chineezen hebben reeds een plateau bij Tsjentsjing bezet, terwijl men verwacht, dat de Japansche verdedigingslinie bij Fen- tsjeng zeer binnenkort ineen zal storten. Duitsche vluchtelingen tegen betaling toegelaten? Burgemeester vraagt plotseling ontslag. De burgemester der gemeente Dinxperlo heeft Zaterdag j.l., volgens de Tel. plotse ling eervol ontslag uit zijn ambt gevraagd. Volgens het blad zou de oorzaak hiervan zijn, dat deze burgemeester vele Duitsche Joden vex-lof zou hebben gegeven zich blijvend in zijn gemeente op te houden, voor welke diensten hij zich zou hebben laten betalen. De bur gemeester heeft ongever vijftien jaar aan het hoofd der gemeente gestaan. Fransche groep trekt zich terug uit de Skodafabrieken. SchneiderCreusot doet haar aandeelen over aan de Tsjecho-Slowaaksche regeering. LONDEN, 29 December (A.N.P.) De „Times" meldt uit Praag, dat daar officieel is medegedeeld, dat met het oog op den ge wijzigden politieken toe stand in Midden Europa, de Fransche groep Schneider-Creusot, welke tot nu toe de Skodafabrieken, de grootste wapenfabrieken in Midden-Europa heeft gecontroleerd, haar belangen heeft overgedaan aan een Tsjecho- Slowaaksche groep, welke de Tsjecho- Slowaaksche regeering vertegenwoor digt. Schneider-Creusot werd verte genwoordigd door de Holding Com pany Union Européenne. Recente geruchten, dat Duitschland de Skodafabrieken zou overnemen, werden met stelligheid tegengesproken, evenals de berich ten, dat Duitsche ingenieurs reeds met de productie waren belast. De mededeeling, al dus de correspondent, verklaart niet of de Tsjecho-Slowaaksche staat, welke reeds een groote minderheid der aandeelexx bezat, de nieuw verworven aandeelen zal behouden en dus feitelijk eenig eigenaar zal worden of dat een deel van dat belang aan een buiten- landsche groep, misschien Duitschland, zal worden overgedaan. Het kapitaal van Skoda bedraagt nominaal 220 millioen Tsjechische kronen. Deze transitie is volgens den cor respondent een nieuwe aanwijziging voor de terugtrekking van Frank rijk uit Midden-Europa en maakt een einde aan eexx hoofdstuk van Fransche politieke expansie. Fransche pers verwacht heilzamen invloed van Daladier's reis. „Voorbereiding van „Koloniaal Miinchen" mislukt." PARIJS 29 December (Havas). Marcel Pays schrijft in de Excelsior over de Italiaan- sche eischen: „Zekere diplomatieke kringen te Rome hebben gemeend, de Fransche openbare meening te kunnen verdeelen, de Fransche regee- ring te dwarsboomen en een koloniaal „Miin chen" te kunnen voorbereiden. Het tegendeel geschiedt. De deur blijft open voor onderhande lingen, welke de regeering van Italië zou kun nen voorstellen voor een betere politieke, eco nomische en demografische medewerking van de beide groote Latijnsche naties, binnen het ka der van hun onderscheiden souvereine rechten Donnadieu (Epoque) verklaart: „Alle Fran- schen zullen de maatregelen goedkeuren, welke genomen zijn voor de versterking van Dzjiboeti zelfs degenen, die zich de vurigste verdedigers van de politiek van München betoonden Duitschland en Italië buigen slechts voor ge weld. De verdedigingslijn, welke aan de grens van Tunis werd aangelegd, heeft te Rome meer indruk gemaakt dan de diplomatieke nota. En de reis van Daladier naar Corsica en Tunis zal eveneens heilzaam zijn." Boussardt (Petit Journal): „Daar Italië afziet van de kostelooze geschenken, welke het in Januari 1935 wei-den gegeven, bezetten wij het gebied van Sjeik Said, dat ons op grond der ver dragen van 1 October 1868 en 16 Juli 1870 toe behoort, Wij bezetten ook het eiland Doemarra, op het oogenblik, dat onze Engelsche vrienden de militaire organisatie versterken van het eiland Perim. Wij moeten ons wapenen en het hoofd koel houden. De kalme vastberadenheid zal de gesticulaties en snoeverijen tot staan brengen. Desmond meldt uit Londen aan de Ordre- „Chamberlain zal niet naar Rome gaan om er Fransch-Italiaansche problemen te bespreken en hij zal zich ook niet als bemiddelaar aanbieden Hetgeen den premier van Engeland daarentegen het meeste belang inboezemt, is de ontwikke ling der zalten in Spanje. En deze belangstel ling is grooter naar mate op grond van de laat ste te Londen ontvangen berichten de verster kingen, welke de Italianen generaal Franco hebben doen toekomen, althans op materieel ge bied, de belangrijkheid overschrijden van de terugtrekkingen, welke kort voor de ratificatie der Paaschovereenkomst voor het oog zijn ge schied. Poncet binnenkort naar Parijs? ROME, 29 December. In door gaans welingelichte kringen kan men thans vernemen, dat de Fransche ambassadeur Francois Poncet binnen kort naar Parijs teruggeroepen zal worden om met Bonnet den toestand te bespreken en verdere instructies aangaande de houding, die aangeno men moet worden tijdens Chamber lain's bezoek, te ontvangen. Men wil hierin een teeken zien, dat de ont wikkeling thans snel tot een climax veert. De bladen in Italië geven intusschen alle aandacht aan aanvallen op Frankrijk. In Rome brengen de ochtendbladen met groote koppen berichten over Fransche verster kingen van Somaliland en over veroordeeling van Italianen, die in Tunis gearresteerd zijn ae eerste keer, dat daar demonstraties plaats hadden. De Italiaansche pers noemt dit ..Ver dere Fransche provvocaties". (United Press). Twee dooden. VLISSINGEN, 29 Dec. Vanmiddag 12 uur is op het Nederlandsche motor schip „Coen" uit Delfzijl, dat te VUs- singen ligt, een ernstig geval van kolendampvergiftiging voorgekomen, dat aan twee jonge matrozen het leven heeft gekost. Een monteur, die reparaties op het schip verrichtte, vond twee matrozen die de wacht op het schip hadden, levenloos in hun kooi. De namen van de slachtoffers zijn nog niet hekend, omdat de kapitein, de heer Vermolen, met Kerstverlof is. Het woord is aan Sir Henry Taylor: De meeste groote mannen sterven^ aan een indigestie van zichzelf. Weer aan het werk. Dank zij den dooi. De vorige week deelden wij mede dat te Haar lem meer dan 300 vorstwerkloozen bij de Ge meentelijke Arbeidsbeurs ingeschreven werden. Voor een groot gedeelte waren dit bouwvakar beiders. Heden is op verschillende bouwwerken in Haarlem en omgeving de arbeid weer hervat. SLUITING van WILLEM STUVé'S NOUGAT ETABLISSEMENT is weer op 1 Jan. 1939. GELUKSHOEVEN gevuld met zachte nougat, iets fijns voor Nieuwjaar. GROOTE HOUTSTRAAT 179, bij de Houtbrug, HAARLEM, TEL. 10992. (Adv. Ingez. Medj Weet wat U eet! ZOUTE KRAKELINGEN ZOUTE AMANDELEN KAASSOESJES KAASPALMIERS TARTINES DE FROMAGE UITSLUITEND MET ROOMBOTER BEREID! LUXE-BAKKERIJEN TELEFOON 10876 13714 - 11643 - 12193 (Adv. Ingez. Medj HEDEN: 14 PAGINA'S. HAARLEM EN OMGEVING. pag. Tegen een neef, die zijn tante voor f 8000 heeft opgelicht is door de Ilaarlemsche rechtbank 10 maanden gevangenisstraf ge- eischt. 2 Vergadering van den Haarlemschen gemeen teraad. Een scherpe discussie over het beleid van B. en \V. Geen schuilkelders bij scholen. BINNENLAND. Sportvliegers brengen post en passagiers naar Urk. 1 Ook het Haagsche Hof stelt de autobussen in het gelijk. 1 Dc regeering dient een aantal wetsontwer pen in, houdende economische verdedi gingsmaatregelen. 3 BUITENLAND. I Tweehonderdduizend man Nationalistische troepen opereeren thans aan het Ebrofront. 5 Van Italiaansche zijde worden dc berichten omtrent troepenverplaatsingen in Oost- Afrika tegengesproken. 5 Frankrijk versterkt zijn troepen in Somali land. 5 SPORT. Sport in 't Kort. 6 De eerste testmatch tusschen Engeland cn Zuid-Afrika is in een draw geëindigd. 6 ARTIKELEN enz. R. P.: Sensatie. 1 K. de Jong: Ledenconcert der H. O. V. Mr. E. Elias: In dooi versmolten. 3 Speciale correspondentie: Een kanaal van den Atlantischen Oceaan naar de Middelland- sche Zee. 5 v. II.: De levensles eens havenmeesters. 7 Voor de Vrouw 9 De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge nomen od n

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1938 | | pagina 1