Haarlem's Dagblad SMIT's Een Rare Ruzie. Nieuw (achter)licht. Het kind in ons. op Oudejaarsavond Het belangrijkste 56e Jaargang No. 17033 Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgirodienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12. Telefoon: Directie 13082, Hoofdred. 15054 Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713 Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, hehalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hootdredacleur: ROBERT PEEREBOOM Vrijdag 30 December 1938 Abonnementen per treek f 0.25. p maand f 1.10 per 3 maanden f 3.25 franco per post f3.55. losse nummer» 6 cent per ex. Advertentiën 1-5 regel» f 1.75. elke regel meer f 0.35. Reclame» f 0.60 per regel. Regelahonuementslarieven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regel» f 0.60. elke regel meer f 0.15. Groentje» sie rubriek. Zelfs voor dezen vreemden tijd is de ruzie tuusschen Italië en Frankrijk zoo langzamer hand wel een heel rare vertooning geworden. In den zomer deed Italië al heel onaardig tegen Frankrijk: het weigerde visa aan Ita lianen die hun vacantie in dat land wilden doorbrengen en benadeelde daarmee het Fransche toerisme. Maar dat was slechts een zomersch begin. De betrekkingen tusschen beide landen bleven onplezierig, temeer om dat zij in eikaars hoofdsteden slechts door zaakgelastigden en niet door ambassadeurs vertegenwoordigd waren. Dat kwam doordat Frankrijk de verovering van Abessinië en daarmee het Italiaansche keizerrijk niet erkennen wou. Dit kwam in orde en Frankrijk stuurde zijn vermaardsten diplomaat, Fran- cois-Poncet naar Rome, terwijl Italië zijner zijds ook een ambassadeur naar Parijs zond. Ofschoon Francois-Poncet een zoo meesterlijk diplomaat schijnt te zijn, dat men beweert dat de Duitschers allemaal van hem hielden toen hij in Berlijn zetelde, ging toen alles scheef. Want in een zitting van de Italiaan sche Kamer begonnen afgevaardigden plot seling te roepen om Tunis en Corsica en het publiek-op-straat deed er 's avonds nog Sa- voye, met inbegrip van Nice, bij. Daarop barstte de Italiaansche pers in overeenkom- stigen trant los en Parijs vroeg per nota aan Rome, wat het hiermee bedoelde. „De Ita liaansche regeering is er niet verantwoorde lijk voor", antwoordde minister Ciano, en heel Europa glimlachte, want de Italiaansche af gevaardigden, het publiek en de pers mogen toch alleen zeggen wat de dictator goed keurt! Toch liet de dictator, schoon hij zelf zweeg, door zijn schoonzoon-en-minister van Buitenlandsche Zaken verklaren dat hij zoo gezegd zijn handen in onschuld waschte. Parijsche studenten hielden daarna een optocht met borden waarop de Vesuvius, Ve netië en zoo meer voor Frankrijk opgeëischt werden en de Italiaansche pers, die minder van opéra comique houdt dan vroeger, werd daar vreeselijk boos om. Intusschen nam de ruzie zulke afmetingen aan, dat de Fransche politiek zich min of meer achter Daladier schaarde, zij het dan met uitzondering van de socialisten en com munisten, en hij en. zijn minister van finan ciën Reynaud er hun voorstellen tot saneering van 's lands financiën en tot opheffing van de veertigurige werkweek voor velerlei in dustrieën doorkregen. Het Italiaansche ru moer kwam den Franschen minister-president in de uitvoering van zijn regeeringsbeleid niet zoo'n klein beetje ten goede. Inmiddels waren de Italianen hun eischen gaan uitbreiden tot Dzjiboeti, de controle over den spoorweg die van die havenstad in Fransch Somaïiland naar Addis Abbeba leidt en de verlaging van de tarieven van het Suezkanaal. Dat waren dus allemaal veel bescheidener eischen, dingen waarover althans te praten scheen. Overigens zei minister Bonnet: „Geen duimbreed gronds staan we af" en besloot Daladier tot zijn pro- pagandareis naar Corsica en Tunis, waar de bevolkingen, tot groote boosheid van de Ita liaansche pers, betoogingen tegen Italië hiel den. Daladier's reisplan deed deze boosheid toenemen en Mussolini's lijf journalist Gayda noemde dien tocht zelfs een oorlogszuchtige daad. Dat deed weer heel raar aan, want een ministerpresident mag zijn eigen provincie Corsica en zijn eigen protectoraat Tunis toch w.el bezoeken! Bovendien was Mussolini pas in zijn eigen provincie Sardinië geweest, die zoo- als men weet slechts door een nauwe zeestraat van Corsica gescheiden is. Hij was dus zelf ook naar eilanden gaan varen. De verbazing der argeloozen, die nu eenmaal de volken vormen, nam evenwel nog toe toen het Giornale d'Italia eergisteren plotseling verklaarde dat Italië Tunis heelemaal niet hebben wil, het Fransche protectoraat erkent en alleen maar betere levensvoorwaarden voor de Italiaansche immigranten in Tunis vraagt. Dat zijn er 130.000, meest arbeiders, en zoo'n eisch is nou heelemaal geen casus belli. Over Savoye wordt niet meer gepraat; Corsica schijnt een twijfelachtig onderwerp. Ten overvloede hebben de Engelschen nu ook hun eigen speciale deel van de verbazing thuisgekregen. Die hebben zich afgevraagd, of hun premier op 11 Januari in Rome over de geduchte Italiaansche eischen jegens Frank rijk zou gaan onderhandelen. Dat scheen zeker en de Engelsche oppositie zei al dat hij te toegefelijk zou zijn. Ineens blijkt dat hij er heelemaal niet over praten zal. Dat moet Frankrijk zelf maar doen Het Oude jaar eindigt wel met raadseltjes op te geven. Ik geloof de Daily Express, die opmerkt, dat Fransch Somaïiland maar 50.000 inwoners telt en een heel kleine kolonie is en dat men over zooiets geen oorlog gaat voeren. Maar wat steekt allemaal achter deze rare ruzie met haar vreemd geheim-diplomatiek gedoe en haar luide Italiaansche pers-mis baar? Is Frankrijk misschien van zins straks Fransch Somaïiland aan Italië te verkoopen hetgeen iets heel anders is dan „afstaan" en de aandeelen in den spoorweg Dzjiboeti- Addis Abeba eveneens? Zal men dan, met Engeland, de tarieven van het Suezkanaal herzien en de Italiaansche immigranten in Tunis hun zin geven? En zullen we dan van Tunis, Corsica, Savoye niets meer hooren? Ra ra. Het is niet duidelijk. Maar de zaak ziet er al heel wat minder dreigend uit dan zij eerst leek. En Daladier. die nu al meer dan acht maanden gemiddelde levensduur van een Fransch kabinet regeert, ofschoon hij geen meerderheid heeft, kan zich gaan laten toejuichen op Corsica en in Tunis. R. P. (In het Amerikaansche stadje Wallaceburg is een verordening uitgevaardigd waarhij voortaan koeien die 's avonds of 's nachts door de straten gedreven worden, van een rood achterlicht moeten zijn voorzien). Het streven naar meer veiligheid Kan steeds nog worden uitgebreid, Dat valt niet te weerspreken; Te Wallaceburg is men nu toe, Aan 't achterlichtje voor de koe, Dat mag niet meer ontbreken. Ik las dit met oprecht plezier, Waarom zou men ook niet het dier Veilig verkeeren borgen; Vooral die brave koe nietwaar, En dan op grond van het gevaar, Dat menschen haar bezorgen. De Wallaceburger, 't zij gezegd, Heeft hier veel eer mee ingelegd, Zijn roem zal blijven leven; Het spreekt vanzelf dat in die lijn, Dit een beginpunt slechts kan zijn, Hoezeer eindpunt daarneven. Want naast (figuurlijk) 't achterlicht, Is ook een koplicht van gewicht, Dan moeten bumpers komen, Men komt aan richtingwijzers toe, Als dat gebeurt is pas de koe Goed bij de hoorns genomen. Niet slechts het redelooze vee, Bewijzen wij een dienst ermee, 't Zal ons belang ook raken; Wie heeft het meer'aan ons verdiend, Dan deze trouwe brave vriend, Van wie wij zooveel maken. Natuurlijk is er nog een punt, Waardoor je nog bereiken kunt, Dat alles zoo kan blijven; En 't heil der koe ook wordt betracht, Dat is, voor avond en voor nacht, Verbod van koeiendrijven. P. GASUS. MODERNE WONINGEN. TE HUUR over de nieuwe brug aan de Delftlaan, onmiddellijk naast Stat. Bloe- mendaal, bevatt. 7 kam., koelkast, vanaf 38.grootere typen met centr. verw. 55.p. mnd. U kunt nu reeds kiezen en huren voor het komende voorjaar. Bevr.: S. VELDKAMP. Van Dortstraat 90, Telefoon 16373. (Adv. Ingez. Med.) Weer een geval van kolendamp vergiftiging Bejaard echtpaar overleden. ILPENDAM 30 December. Ten huize van het bejaarde echtpaar Laan in de Dorpsstraat te Ilpendam heeft zich in den afgeloopen nacht een geval van kolendampvergiftiging voorgedaan, dat den 73-jarigen man en diens 67- jarige vrouw het leven heeft gekost. Om negen uur vervoegde zich vanmorgen de zoon van het echtpaar aan de woning. Op zijn aanhoudend bellen, werd niet opengedaan, waarop de man zich bij de politie vervoegde. Deze brak het slot open en verschafte zich toe gang tot de woning. Zij nam bij het betreden van de kamers een zwaren kolendamp waar en vond het echtpaar levenloos. Een dochter, die zich in een naastgelegen ver trek bevond, was reeds bedwelmd, doch kon na dat de ramen waren geopend, weer bijgebracht worden. De geneesheer Donker uit Ilpendam constateerde bij het echtpaar den dood. Mijnheer van Staveren van de Centrale Filmkeuringscommissie heeft interessante dingen geschreven over de beteekenis van de teekenfilm voor de kinderen. Ik heb ze niet allemaal onthouden, maar één ding is mij heel duidelijk bijgebleven! Hij vertelde dat, wanneer bijvoorbeeld Rood kapje uit den opengesneden buik van den wolf komt en vroolijk verder huppelt, geen kind zich afvraagt, hoe dat kan: dat ze nog leeft en heelemaal ongeschonden is, dat ze heelhuids door het ijselijke dier verslonden is en dat er geen spatje of druppeltje bloed aan te pas komt. Het kind aanvaardt dit alles als de gewoonste en normaalste zaak van de wereld. Dat is kinderlijk. En daarom is de teekenfilm voor het kind iets héél anders dan voor zijn Paps en Mams. Tenminste, dat zegt mijnheer van Staveren, maar daarom is het nog niet allemaal waar! Volgens mij is het wel waar, dat dit alles kinderlijk is. Maar ik geloof buitendien dat Paps en Mams terug- keeren, voor enkele vijftallen minuten en voor 'n paar honderd meter, naar hun kinderjaren en dat het dus uitsluitend kinderen zijn, die naar die film kijken, zich kostelijk ermee amuseeren en gelooven aan een ongehavend Roodkapje en de mogelijkheid van buiken- opensnijden zonder dat daar bloed bij te pas komt. En dit is, volgens mij, nu juist het ge- zegend-aardige van die plaatjeskijkerij. Dit is ook het gezegend-aardige van den mensch, al denken we wel eens, dat-le eigenlijk niet zoo heel aardig is. De mensch gelooft zoo grif en graag wat hij gelooven wil, als hij terugkeert tot de kinder jaren, en hij is zoo ongeloovig, wanneer hij volwassen is en niet wil. Hoe lang heeft de mensch er over moeten doen, eer hij eindelijk wilde gelooven dat de aarde rond is? En dat Amerika echt bestaat en dat er wagens zijn, die zich zonder levende trekkracht kunnen voortbewegen? Dat komt omdat hij het niet prettig vond, dat te ge looven: hij zou daarmee immers toegeven, dat hij tevoren altijd dom en koppig geweest was? Pasteur, Edison, Einstein, Bell en Marconi hebben ervaren hoe bangelijk, schoorvoetend en tegenstrevend de mensch er na vele dra matische incidenten toe overgaat het nieuwe te aanvaarden en te erkennen, dat hij het altijd niet bij het rechte eind gehad heeft. Welnu, aan de teekenfilm en deszelfs onge rijmdheden geeft de mensch zich bij voorbaat over. Hij vindt het heelemaal niet gek. dat hazen, ganzen, olifanten, honden, muizen en roodborstjes praten, dansen, zingen, fluiten en trombone-blazen als menschen, dat een paard op zijn achterbeenen wandelt, een kik ker piano speelt, een kip taarten bakt. een olifant een hoedje draagt, een leeuw in den regen een paraplu opsteekt en Sneeuwwitje, Betty Boop en Sailorman volmaakte engelen in, nu ja: „menschen-gedaanten" zijn. Dit alles vindt de volwassene evenmin on gewoon als het kind dat ongewoon vindt. Waaruit gij gelieve te concludeeren. dat in het aangezicht van de teekenfilm iedereen kind is, en waaruit ge dan weer concludeeren moogt, dat dus de heer van Staveren slechts ten deele gelijk heeft en de teekenfilm een cultuurverschijnsel is, dat wij in zeer hooge eere moeten houden. Want zulk een welluidend appèl op het liefste in het menschenhart doen maar héél weinig verschijnselen. Leve Donald Duck! Hoezee voor Bluto! Driewerf hoera voor Betty. Mr. E. ELIAS Amerika vraagt garantie van Duitschland. Amerikaansche Joden dienen van de anti- semietischc maatregelen uitgesloten te blijven. Reuter verneemt uit Berlijn, dat de Ameri kaansche ambassade een nota aan de Wilhelm- strasse heeft overhandigd, waarin wordt uiteen gezet, dat het decreet van 14 December, waarbij Joden worden uitgesloten van leidende functies in Duitsche zaken, geen uitzondering maakt op de buitenlandsche Joden. Het verluidt, dat de Amerikaansche ambassade de verzekering heeft geëischt, dat de Ameri kaansche Joden niet onder dezen maatregel vallen. DE „JOSÉ LUIS DIEZ" BESCHOTEN. Bij poging in den nacht Gibraltar te verlaten ZEVEN DOODEN EN GEWONDEN. Bij een poging om in den nacht de haven van Gibraltar te verlaten is de Spaansche republikeinsche torpedoja ger José Luis Dicz, die langen tijd voor reparatie te Gibraltar had gelegen, door oorlogsschepen van Franco beschoten. Zeven opvarenden van den torpedoiager werden hierbij gedood en elf gewond. In den afgeloopen nacht om 1 uur zoo meldt United Press uit Gibraltar poogde de „José Luis Diez" onopgemerkt de haven te ver laten. Niettegenstaande het zeer donker was trok het oorlogsschip om zich te beschutten een rookgordijn. Het schip voer dicht onder de kust, doch spoedig werd het door de nationa listische schepen ontdekt en het gevecht nam een aanvang. Bewoners van Gibraltar werden uit hun bed opgeschrikt en snelden naar de kust om het ongewone schouwspel gade te slaan. Spoedig grepen ook de batterijen van Ceuta in. terwijl tenslotte de Engelsche kustbatterijen zich eveneens lieten hooren teneinde de natio nalistische schepen te waarschuwen. Inmiddels geraakte de „José Luis Diez" uit den koers en kwam het aan den grond te zitten. Bij het uitloopen ramde het schip bij Punta de Europa een torpedoboot van de nationalisten, den „Jupiter". Daarop zette José Luis Diez zijn vaart voort tot in de baai van Catalonië waar het schip door een voltreffer werd geraakt. Bij het licht van schijnwerpers werden de dooden en gewonden aan wal gebracht. Twee Engelsche en een Fransche torpedoboot verleenden hierbij hulp. In de Britsche territoriale wateren getroffen? Volgens de beweringen der Engelsche zou het schip in de Engelsche territoriale wateren ge troffen zijn door granaten, die op het Engelsche gebied ontploften. Intusschen is generaal Ironside, commandant van Gibraltar, begeleid door Engelsche officie ren per motorboot naar de plaats waar de José Luis Diez getroffen werd vertrokken. Een militair piket onder brigadier-generaa Curry is thans op den gehavenden oorlogbodem geplaatst. Reuter meldt, dat het schip mid scheeps getroffen is. Vooral de machinekamer heeft zwaar geleden. Een lid der bemanning verklaarde aan den verslaggever van United Press, dat een van de torpedo's van het oorlogsschip vermoedelijk de Nationalistische sloep „Calvo Sotelo" ge troffen heeft. Onder de gewonden bevindt zich een Britsch inspecteur van politie die aan de Catalaansche Baai dienst deed. Zijn toestand zou ernstig zijn Ook een gehucht aan dc kust zou door de gra naten ernstig geleden hebben. Sommige bewo ners zouden eveneens gewond zijn. Een ander lid der bemanning der José Luis Diez zeide duidelijk te hebben gezien, dat, toen het schip de haven verliet, iemand uit een huis met een raket een signaal naar zee zond, waar op de Nationalistische schepen direct de José Luis Diez aanvielen, die niet aarzelde het vuur te beantwoorden en 5 torpedo's afschoot, waarna het schip dekking zocht in de Britsche wateren Het gevecht hield echter aan. De „Jupiter" naderde hierop de „Diez" en gaf het bevel om zich over te geven, waarop de „Diez" de „Jupiter" op zoodanige wijze ramde, dat dit vaar tuig spoedig zonk. Amerika stuurt graan naar Spanje. Voor de noodlijdenden aan beide zijden. WASHINGTON 30 December (Reuter-A. N P.) President Roosevelt heeft bevestigd, dat een half millioen schepel graan naar Spanje zal worden gezonden ter verdeeling aan de beide partijen aldaar om de bevolking voor den hon gerdood te bewaren. Deze hoeveelheid graan is bedoeld voor den tijd van een half jaar. In diplomatieke kringen te Washington wordt vernomen, dat de millionnair George Macdo- nald, een katholiek, voorzitter zal zijn der com missie, welke belast is met het bijeenbrengen, bij openbare inschrijving, van 600.000 dollar, noodig voor het vervoer en de bewerking van hei graan. In de volgende zes maanden zal voor een be drag van 2.400.000 dollar aan levensmiddelen naar Spanje worden gezonden, waarvan 80 pro cent bestemd is voor het door de regeering be zette gebied. Reuter meldt, dat het meel door de marine commissie der Vereen igde Staten vrij van lasten naar Spanje zal worden vervoerd. In Roemenië heeft, zooals wij gemeld hebben, nabij Yaicaiczai een ernstig spoorwegongeluk plaats gehad, dat meer dan 100 dooden eischte. Een foto van een deel van den zwaar gehavenden trein. Tsjechische volk volgens Kundt op Duitschland aangewezen. Actie tegen het „sy-teem-Benesj" nog niet i ten einde. BERLIJN 30 December (Haves). Kundt, de leider der Duitschers in Tsjecho Slowakije, publiceert in de National Zeitung (Essen) een artikel, waarin hij zich uitspreekt voor een steeds nauwer samenwerking van Tsjecho Slo wakije met Duitschland. Schrijver beklaagt er zich toch over, dat de Duitschers, die na Mün- chen Tsjechische burgers zijn gebleven, het doelwit zijn geworden der vijandigheid van een groot deel der bevolking. Hij stelt de „voor standers van het systeem-Benesj" en de Joden hiervoor verantwoordelijk. Ten aanzien van economische kwesties ver klaart Kundt, dat met spoed een oplossing moet worden tot stand gebracht van de vraagstukken, die ontstaan zijn door de nieuwe douanegren- zen. Met name zegt hij: „Het Tsjechische volk is opgenomen in het economisch en levensge bied van het Duitsche volk en kan dus slechts leven in het economische gebied van dit groote volk". Schrijver wenscht, dat Moravisch Bohe- men en het Karpathenland evenzoo zullen doen. Het woord is aan Goethe: Och, dat wij zoozeer verlee- ren den retnen, stillen wenk van het hart te volgen! Iran verbreekt de diplomatieke betrekkingen met Frankrijk. TEHERAN, 29 December. (Reuter- ANP.) Volgens hier gepubliceerde berichten heeft Iran de diplomatieke betrekkingen met Frankrijk verbro ken. Voor de Stille Armen. Ten behoeve van het Comité voor de ..Stille Armen", werd bij de Twensche Bank gestort: In opdracht van: mevr. de wed. D.L. f 1; P. V. d. S. f 2.50: s. N. du C. Bentveld f 15; W. M. G. Bloemendaal f 10; A. L. Bloemendaal f 1; mevr. wed. M. C. J. B. Overveen f 5: R. H. B Heemstede f 2.50; dr. C. A. H. v. V. K. Bloemendaal f 5; S. f 2; Fam. T v. B. Bloe mendaal f 20: E. P. G. Bloemendaal f 5; Mr. H. E. P. G. Bloemendaal f 5. Door plaatsing van bussen bij diverse scho len en instellingen f 323.24. DE REIGER TE BENGASI. De „Reiger" is vanmorgen om 5.10 uur uit Kaïro vertrokken en om 10.30 uur te Bengasi geland. Vandaar wordt de reis voortgezet naar Napels. VOORƒ5.PER JAAR STEMT F. MOLENAAR PIANO'S om de 5 mnd. op toon. Orgels repareeren. SCHALKBURGERGRACHT 38, H.-N., Tel. 13795 (Adv. Ingez. Med.) lEpe/ wal U eet! CROQUETTEN PASTEITJES RAC0UTBR00DJES SAUCIJZEBR00DJES UITSLUITEND MET ROOMBOTER BEREID' LUXE-BAKKERIJEN TELEFOON 10876 13714 - 11643 - 12193 lAav. ingez. Mcaj HEDEN: 14 PAGINA'S. HAARLEM EN OMGEVING. pag. Het Haarlemschc gemeentepersoneel en de 60-larigen. 4 Dc café's te Haarlem mogen in 1939 op Za terdagnacht tot half een open blijven. 4 BINNENLAND. Te Ilpendam is een echtpaar door kolendamp vergiftigd. 1 De Eerste Kamer heeft een groot aantal wetsontwerpen goedgekeurd. 3 Opleving in Suriname. 3 Er komt een proeffabriek voor melkwol. 3 BUITENLAND. Dc ..Jose Luis Diez" is, toen zij Gibraltar wilde verlaten, beschoten. 1 De Spaansche Nationalisten zijn bij Balaguer door de republikeinsche linies heenge broken. 5 In Hongarije is een groeiend misnoegen je gens Duitschland merkbaar. 5 Polen heeft naar aanleiding van grensinci denten een waarschuwing aan Praag ge richt. 5 SPORT. Het Sportgesprek van de week over de Elf stedentocht. g ARTIKELEN enz. R. P.: Een rare ruzie. j Mr. E. Elias: Hot Kind in ons 1 Jhr. dr. J. C. Mollerus: Oudejaarsavondover peinzing. 3 Jhr. dr. B. de Jong van Beek en Donk: De Volkenbond in 1938. 5 J. H. de Bois: Litteraire kantteekeningen 6 K. de Jong: Wiener Sangerknaben. 6 Financieel Jaaroverzicht. 7 Voor de Jeugd. 9 Van onzen Scandinavischen correspondent: Noorwegen krijgt een eigen taal. 13 Dc Burgerlijke Stand van Haarlem is opge nomen op

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1938 | | pagina 1