EOMMBSffl
|De fr?eeiiwkot)ingio|
Export van Bloembollen
HAARLEM'S DAGBLAD
A
Lezing <lr. G. H. Kurtz.
Over archiefwerk.
De afdeeling Haarlem en omstreken van de
Ned. Ver. voor Vrouwenbelangen en gelijk
Staatsburgerschap organiseerde dezen winter
eenige theemiddagen of -avonden, waarop
werd gesproken over een actueel of om ande
re redenen belangwekkend onderwerp.
Een dezer avonden had de 3de van deze bijeen
komsten plaats in het gemeentelijk archief,
Jansstraat 39. De stadsarchivaris Dr G. H.
Kurtz gaf op heldere en tevens boeiende wijze
een uiteenzetting, aangaande haar werk op
het archief. Na een definitie te hebben gege
ven van wat een archief eigenlijk is en welke
stukken wèl en welke niet tot het archief als
zoodanig moeten worden gerekend, gaf zij
den aanwezigen een inzicht in de groote hoe
veelheid en verscheidenheid van interessante
stukken die een archief als 't Haarlemsche
waarvan de oudste stukken dateeren van
1245 zooals bevat.
Zoo vindt men daarin terug bijv. de aan
stelling van Lieven de Key tot „stadstim
merman", het bedrag van de toelage, die
Frans Hals en later zijn weduwe van de stad
ontvingen en den prijs van het glas (raam)
door de stad aan Gouda geschonken en ver
vaardigd door Willem Thybaut.
Behalve het eigenlijke stadsarchief bevat
het Haarlemsche ook overgegane archieven
(kloosters, gilden, enz.), geschonken archie
ven (rederijkerskamers) tooneelclubs enz. en
archieven in bruikleen (bijv. van kerkgenoot
schappen, St.-Elisabeth's Gasthuis en van het
Rijk b.v. de notarieele archieven).
Het nut van het archief is drieledig. Ten
eerste heeft het practische waarde, wanneer
bijv. moet worden nagegaan, wie een be
paalde brug moet onderhouden; of iemand
het recht heeft op een achteruitgang van zijn
huis enz. Dan is er het gebruik voor genea
logische onderzoekingen ierfenissen,( afstam
mingen, enz.)
En ten derde heeft het archief waarde voor
wetenschappelijk onderzoek.
Het archief is vooral voor de geschiedenis
wel de meest onpartijdige bron.
Het werk van de archief ambtenaren be
staat vooral uit: het geven van hulp bij het
zoeken van stukken en het ontcijferen van
het vaak zeer onduidelijk oud-schrift. Verder
het maken van inventarissen van de archie
ven, een wetenschap op zichzelf, die natuurlijk
in geen enkel opzicht is te vergelijken met het
catalogiseeren in 'n bibliotheek.
Na deze inleiding volgde een geanimeerde
gedachtenwisseling.
Dr. Kurtz toonde daarna de practisch en
modern ingerichte, drie verdiepingen hooge
archiefruimte. Deze bestaat uit een groote
betonnen kubus, die a.h.w. midden in de oude
St.-Janskerk is neergezet en daarvan onge
veer de helft in beslag neemt. Alles is hier
beton en staal en er zijn branddeuren, zoodat
brandgevaar tot een minimumbeperkt blijft.
In 1936 werd het archief van het stadhuis en
de Groote Kerk naar hier overgebracht. Er
waren 20 vrachtwagens, hóóg opgestapeld met
60 a 80 kisten noodig om een en ander te
vervoeren.
Dé presidente, mevr. Noordhofde Vries.,
bood na afloop dr. Kurtz bloemen aan en
dankte namens de aanwezigen voor de boeien
de en leerrijke inleiding.
NEDERLANDSCHE JEUGDBOND VOOR
NATUURSTUDIE.
Zaterdagavond j.l. hield de heer Wim Mar
gadant voor de leden der N. J. N. afdeeling
Haarlem een lezing over „Mossen" in het ge
bouw der H. J. M. V.
Na een algemeen overzicht werden de voor
naamste kenmerken van blad- en levermos
sen behandeld, verduidelijkt door teekeningen
en levend materiaal.
Hierna besprak de heer Margadant de
voortplanting door middel van sporen, die.
evenals die van varens, soms zeer hoog stij
gen. Momenteel bevindt zich bijv. in de
Leidsche hortus een 20 c.M. hooge varen, op
gekweekt uit een spore op 5000 M. hoogte door
een vliegmachine in een buisje opgevangen.
Na de pauze behandelde spr. de mossen
van onze duinen, die daar vooral in den win
tertijd in groote verscheidenheid aanwe
zig zijn. Speciaal de duinen van den zeereep
mogen zich in 'n grooten soortenrijkdom ver
heugen.
Het is jammer dat nog niet alle in Neder
land gevonden mossen een Nederlandschen
naam hebben. Gelukkig is al veel verbeterd
met het verschijnen van de mossentabel van
Huib de Miranda, bij welker samenstelling ook
de heer Margadant zijn medewerking ver
leende. Na afloop behandelde spreker nog de
vele vragen hem door verschillende leden ge
daan. Met een kort woord' bedankte de voor
zitter der afdeeling, de heer Kees Deelder,
spreker voor deze interessante en leerzame
lezing.
FILMAVOND OVER SPANJE.
De Haarlemsche sub-commissie van de Com
missie „Hulp aan Spanje", bericht ons dat op
Maandag 6 Februari 's avonds 8 uur, een Spanje-
filmvoorstelling wordt gegeven in het Gemeen
telijk Concertgebouw.
De Haarlemsche Arb. Zangvereeniging „De
Stem des Volks", zal haar belanglooze medewer
king verleenen.
De film „De oyerwinning van 't leven" schil
dert het leed maar ook de vreugde van het
Spaansche volk.
Op denzelfden avond zullen nog meer Spanje-
films vertoond worden en een onlangs uit Span
je teruggekeerde verpleegster zal een korte be
schouwing geven over het leven het Spaansche
volk.
OPMERKINGEN VAN LEZERS.
OVER HOFFELIJKHEID.
Een lezeres maakt er aanmerking op, dat op
de bij haar belastingbiljet ingesioten enveloppe
voor de terugzending, als gedrukt adres staat:
Aan den Heer Inspecteur enz., terwijl op de
enveloppe, waarin zij het biljet ontving, staat
„Weduwe X".
Wanneer men van het publiek hoffelijkheid
tegenover den Inspecteur eischt, aldus onze
abonnée. moet ook tegenover het publiek de
beleefdheid in acht worden genomen en op de
adressen worden getikt: Mevrouw Weduwe X".
De Duitsche dienstboden.
Voorts vestigt dezelfde lezeres er onze aan
dacht op. dat bij velen in Duitschland blijk
baar in 't geheel niet bekend is, dat Duitsch
land zijn vrouwelijke werkkrachten in het bui
tenland terugroept. Tot haar verwondering
werd haar uit Duitschland door familie van
haar dienstbode (die ziek was en wier pas
moest verlengd worden, waarover correspon
dentie werd gevoerd) geschreven, dat men van
een terugroeping niets wist. dat deze maatregel
dus blijkbaar van Nederland uitging en me
vrouw zich dus maar moest wenden tot den
Hollandschcn (zoo stond" er) consul.
Voor den Politierechter.
EEN RECALCITRANTE STOKER
Er zijn rare kostgangers op deze wereld. En
de 30-jarige stoker, die in het verdachtenbankje
voor den politierechter verscheen mocht zich
daartoe veilig rekenen. Zijn gedrag in den nacht
van 15 op 16 December was ten minste al zeer
zonderling. Allereerst begon hij met 10 glazen
bier te drinken, die blijkbaar slecht vielen, want
op de Wilsonsbrug werd hij plotseling zeer
kwaad op een hem naderende auto. Waarom,
zal wel altijd een duister geheim blijven. Maar
het feit was er in ieder geval en het manifesteer
de zich in het gooien van een fiets vlak voor de
auto. De beduusde chauffeur kon ternauwernood
remmen en toen hij uit zijn wagen stapte om
naar de reden van dezen even gevaarlijke als
spontane daad te vragen kreeg hij als antwoord
een ï-egen van vuistslagen in zijn gezicht. De
stoker keerde zich vervolgens tegen de auto en
trapte zoolang tegen het linker portier, dat daar
eenige deuken inkwamen. Doch ziede ge
rechtigheid naderde in den vorm van twee poli
tiedienaren, die den sterk wedersti-evenden sto
ker meenamen. Dit was echter niet naar zijn zin.
„Ik wil 'n dokter hebben," riep hij luidkeels,
waarom hij dien noodig meende te hebben is
evenzeer een tweede onopgelost raadsel want
niet hij doch de automobilist had meer behoefte
aan geneeskundigen bijstand. Onze Haarlem
sche politiebeambten zijn echter niet alleen ijve
rig, zij zijn ook zeer ter snede en zoo werd den
stoker geantwoord: „We zullen wel een veearts
halen,", wat gezien 's mans toestand nog zoo gek
niet was. Dit gezegde werkte echter als de roode
lap eens Spaanschen toreadors op de nu wel weg
gebombardeerde Spaansche stieren en de stoker
werd zoo nijdig, dat hij den agent finaal voor
den grond sloeg. Na veel moeite bereikte men
eindelijk het politiebureau en daar voegde hij
den agent nog de liefelijke belofte toe: Binnen
drie maanden krijg je den kogel.
De officier somde in zijn requisitoir de misda
den op waaraan de recalcitrante stoker zich had
schuldig gemaakt en het was een respectabel
lijstje. Mishandeling, beschadiging, wederspan-
nigheid en mishandeling van een ambtenaar in
functie waren wel de voornaamste feiten. Het
ergst vond de Officier echter het onbesuisde
gooien van de fiets voor den auto. Daarvan had
den de grootste ongelukken kunnen komen. Zes
weken luidde de eisch. De verdachte verdedigde
zich niet erg gelukkig want hij begon met te
zegen dat hij bij wijze van spreken wel 40
glazen bier op kon zonder dronken te worden en
men kon eruit opmaken dat het zijn eer te na
was, dat die 10 onnoozele glaasjes hem de das
om hadden gedaan. Bovendien vertelde hij, dat
zijn vader, moeder, broers en zusters allemaal
een zwaar hoofd hadden, waarmee hij waar
schijnlijk te kennen wilde geven dat de drank
niet de hoofdschuldige was. Daarover verschilde
de politierechter met hem van meening. Alleen
het overmatige drankgebruik verklaart deze
vreemde handelingen. Daarom gaf hij den sto
ker drie weken de gelegenheid om zich op Rijks-,
kosten wat te ontwennen aan zijn rantsoen bier.
Het „zware" hoofd wordt dan hopelijk wat
lichter.
brengt hulp in gezinnen, waar
door geboorte, onvolwaardig
heid of ziekte van kinderen bij
zondere nooden zijn ontstaan.
Zendt Uw bijdrage op Postgiro
75000 Den Haag.
(Adv. Ingez. Medj
JUBILEUM MEJ. II. DE KRUIJFF.
Men schrijft ons:
Het zal 1 Februari 20 jaar geleden zijn. dat
mej. H. de Kruijff als spraakleerares bij de
gemeente werd aangesteld, na reeds 5 jaren
als particulier dit beroep te hebben uitge
oefend.
Het zal zeker velen een genoegen zijn, de
zen dag niet onopgemerkt voorbij te laten
gaan. Immers door haar medeleven met haar
leerlingen in het voor hen zoo hinderlijke ge
brek, is zij voor velen van hen een zegen ge
weest.
PERSONALIA.
In plaats van wijlen ds. C. J. v. Paassen is
benoemd tot secretaris van het Prov. kerk
bestuur van Noord-Holland Ds. P. W. Foeken.
Ned. Herv. predikant hier ter stede.
CENTRAAL COMITé VOOR WERKLOOZEN.
Vak- en Ontwikkelingscursussen.
Donderdag 26 Januari a.s. zullen voor de
deelnemers van bovengenoemde cursussen in
het gebouw St. Bavo, Smedestraat 23 worden
vertoond de nieuwe geluids-smalfilms:
1 Ford in het dagelijksch werk
2 River Rouge Plant (productie film).
3 Het vervaardigen van Veiligheidsglas.
Deze avond wordt geheel belangeloos georga
niseerd door de directie van de Ned. Fordfa
briek.
„DE LAATSTE DAGEN VAN EEN EILAND".
De Ned. Christ. Filmcentrale heeft den laat-
sten tijd nieuwe wegen betreden. Dit was mo
gelijk, doordat de heer G. B. H. Niestadt, die
vorig jaar o.m. de Dik-Trom film bracht, als di
recteur optrad. Onder zijn leiding is vervaar
digd de groote geluidsfilm „De laatste dagen van
een eiland" naar den roman „Aan dood water"
van K. Norel, waarin de drooglegging van de
Zuiderzee wordt weergegeven in de lotgevallen
van een Urker-familie.
Deze film, die voor korten tijd haar pre
mière te Amsterdam draaide zal Donderdag 26
Januari in het gebouw van den Protestanten
bond vertoond worden.
Het Nationale werk van de droogmaking der
Zuiderzee wordt in deze geluidsfilm, die geheel
in Nederland vervaardigd werd, op suggestieve
wijze weergegeven, terwijl ook de typische Ur-
ker-gebruiken er bijzonder goed in uitkomen.
Het geheel heeft bovendien, door den geko
zen verhaalvorm, een spannend karakter.
A. B. C. CABARET.
Het A.B-C. Cabaret zal op 'Donderdag 26 Ja
nuari a.s. in den Haarlemschen Stadsschouw
burg tegen populaire prijzen de laatste op
voering in di't seizoen komen geven van de
cabaret-revue „Wim Kan met zijn 7 joffers",
auteurs Martie Verdenius, Wim Kan, A. Viru-
ly, Kurt Bry. composities Han Beuker, mede
werkenden Corry Vonk, Tilly Perin-Bouw-
meester. Lizzy Valesco, Irene Getrey, An Sten,
Wim Kan, Han Beuker, Wouter Denijs en als
gast de bekende voordrachtskunstenares Dora
Gerson.
EXAMENS INSTITUUT PONT
Voor de openbare examens in machineschrij-
ven en stenografie, afgenomen door het Cen
traal Bureau Instituut Pont te 's Gravenhage.
slaagden de volgende candidaten, allen opgeleid
door het Instituut Pont, alhier.
Machineschrijven: de dames van Apeldoorn.
Brantsma, van Brederode, Dujardin, van Dijk,
van Egmont, Feenstra, Folkerts, Habben Jansen,
van der Horst, de Jong, Kiebert, C. R. Kruyt.
H. J. Kruyt, Tameling, Jkvr, Teding van Berk
hout, Toeset, Wouters, Zwaneveld en de heeren
Bekkering, van Dalen, Fortgens, Vlaanderen,
Warmerdam.
Stenografie: de dames van Brederode. Datema,
Dujardin, van Dijk, van Egmont. Folkerts, van
der Horst, Hosper, Kiebert, C. R. Kruyt, H. J.
Kruyt.
Voor de Najaarsexamens Mercurius, Vereenl-
ging van Leeraren, L. I. T. E. H. en Pont in
Boekhouden en Handelscorrespondentie slaagden
de volgende candidaten, eveneens allen opgeleid
door het Instituut Pont te Haarlem.
Boekhouden c.a.: de dames Nelissen, Stam
mes en van der Sluys en de heeren Jongejans,
Vettewinkel en van Wylick.
Handelscorrespondentie (Duitsch, Fransch,
.Engelsch en Nederlandsch): de dames Blom,
Pondman, Radsma en de heeren Buning, Jonge
jans, King, Mandema, Postema, Roosjen, Wam-
steeker, van Wylick.
Copyright P.I.B. 80* 6 Copenhogen
Buiten op straat, ja, dan konden zij praten ais de besten, maar
zoo gauw als zij de slotpoort door waren en de wacht, in haar
zilveren costuum, zagen staan, benevens de dienaren op de trappen,
in hun met goud geborduurde gewaden, om tenslotte in de schit
terende zalen te komen, dan werden zjj allemaal zenuwachtig. En
wanneer zij voor de prinses, die op haar troon zat, stonden, dan
konden zij geen woord meer uitbrengen. Alleen 't laatste woord
dat de prinses sprak, wisten zij te herhalen. Maar het was niet de
bedoeling van de prinses om dat nog eens te hooren.
Het was net, of de menschen, zoodra zij in het paleis waren, in
slaap sukkelden. Totdat zij weer buiten waren, dan konden zij hun
mondje weer roeren. Den eersten dag reeds had zich een lange,
lange rij van wachtende mannen gevormd: z\j stonden van de
stadspoort tot aan het paleis te wachten, totdat zij aan de beurt
waren. Ik ben er zelf ook wezen kijken", zei de kraai.
„Ze hadden allemaal nonger en dorst gekregen, maar in het
paleis kregen ze zelfs geen glas water. En zij, die zoo verstandig
waren geweest om brood mede te nemen, voelden er niets voor, dit
met hun buurman te deelen. Die dachten: „Laat de anderen mnm
honger lijden, dan neemt de prinses hen niet!" „Maar", zoo vie
Gerda de kraai in de rede, „ik hoor nog steeds niets over Karei.
Was hij dan bij die mannen?
(Wordt vervolgd.;
vertoont over het algemeen
gunstig beeld.
Cijfers geven echter geflatteerden
indruk.
In het „Weekblad voor Bloembollencultuur"
vinden we de volgende conclusies over de
eindcijfers van den export van bloembollen in
1938.
Men moet echter bedenken, dat door den
besten (tulpen)oogst het gewichtcijfer een
belangrijk te gunstige voorstelling geeft. Daar
de oogst vorige jaren slecht en dit jaar extra
best was, is er 'geen sprake van, dat de uit
voer in feite zou zijn toegenomen in de ver
houding 4:5, zooals de cijfers zouden doen ver
moeden. Men zou er een slag naar moeten
slaan, om de feitelijke verhouding uit te druk
ken, in elk geval is deze niet zóó, als de export
cijfers die nu eenmaal in K.G. luiden op
het eerste gezicht doen vermoeden.
Ten aanzien van het waardecijfer komt hier
nog een andere factor bij. Door het groote
aanbod daalden de prijzen; de waardenorm
aan de hand waarvan dit waardecijfer bere
ken wordt, doordat de dit jaar op zichzelf dus
reeds te hooge K.C.-cijfers ermede vermenig
vuldigd worden, was daardoor óók te hoog. Bij
het beoordeelen der cijfers zal men hiermede
terdege rekening houden.
Bezien wij nu eerst de groep Noord-Amerika
dan blijkt, dat de export daarheen in K.G. wel
is gestegen, maar toch niet in dezelfde verhou
ding als de totaalexport. De export naar Ca
nada is pracrisch zelfs in k.g. gerekend!
gelijk gebleven; die naar de Vereen. Staten is
wat gestegen.
Volgend jaar zal de export van narcissen
naar de Vereen. Staten mogelijk worden en
afgewacht moet worden welke wijzigingen in
onzen export daarvan het gevolg zullen zijn.
De groep Engeland heeft de export van
bloembollen erheen zien stijgen in een ver
houding die nog gunstiger is dan de toeneming
van den totaalexport.
De afschaffing der buitenlandsche mini
mumprijzen heeft er speciaal voor dit afzet
gebied zonder twijfel toe meegewerkt, dat
Engeland weer meer bollen heeft gekocht.
Maar ruim 6 millioen k.g. méér, alléén voor
Engeland, bij een export vorig jaar van haast
22 millioen k.g. is toch wel een, uit dit ge
zichtspunt bezien, wat beangstigende stijging.
Engeland alleen heeft dit jaar 53.7 pCt. af
genomen
De export naar Duitschland is weinig ge
stegen. Maar uit deze cijfers blijkt wel, welk
een te gunstige voorstelling deze k.g.-cijfers
geven.
Want bij een kleiner contingent is in deze
statistiek het k.g.-cijfer nog gestegen, en het
waardecijfer voor Duitschland zelf maar iets
gedaald: de verhouding is blijkens het con
tingent veel ongunstiger! Hongarije heeft wat
meer afgenomen, maar Oostenrijk en Tsjecho-
Slowakije minder, wat niemand zal bevreem
den, die zich het afgeloopen jaar voor den
geest roept!
Onze export naar Duitschland is een kwes
tie van contingentstoewijzing geworden.
Ook de export naar de Fransche landen
groep, is, in k.g. gerekend, behoorlijk toege
nomen. Hiertoe heeft weinig bijgedragen de
export naar Frankrijk zelf, dat een moeilijk
jaar achter den rug heeft: de export naar
België en Zwitserland is echter naar verhou
ding meer toegenomen. Dat een land als Zuid-
Slavië van 15 op 20 duizend k.g. is gekomen,
is misschien een teeken dat, als Centraal-
Europa eens tot rust komt, de export daar
heen weer belangrijk zou kunnen worden op
gevoerd.
Polen, Estland en Lithauen hebben belang
rijk meer afgenomen dit jaar.
Zweden, Noorwegen, Denemarken, Finland
het zijn alle vier landen, waarheen de expdfc!
is toegenomen in een mate, die de totaalcij
fers doen vermoeden.
Finland is momenteel een niet veel minder
belangrijke afnemer dan Denemarken: de
economische verhoudingen in dit merkwaar
dige land zijn bovendien volkomen gezond.
En dan ten slotte de groep „Diversen", die
tot verheugende conclusies voert. Afrika,
Zuid-Amerika en Australië hebben dit jaar
belangrijk meer afgenomen dan vorig jaar,
een resultaat, dat in de eerste plaats te dan
ken is aan de voorlichting van onze weten
schappelijke onderzoekers.
Tenslotte geven wij hier nog de uitvoercij-
fers voor de verschillende groepen. De tus-
schen haakjes geplaatste cijfers zijn die van
1937.
Groep Noord-Amerika. Gewicht: 8.225.645
kg. (7.641.794). Waarde: 5.076.687 (5.042.078).
Groep Engeland: Gewicht: 28.278.862 kg.
(22.104.820). Waarde 16.725.502 (14.113.695).
Groep Duitschland. Gewicht 4.324.826 kg.
(4.232.604). Waarde: 2.674.313 (2.917.335).
Groep Frankrijk. Gewicht 4.186.549 kg.
(3.646.402). Waarde 2.461.391 (2.339.936).
Groep Rusland. Gewicht: 352.037 kg. (285.118)
Waasde f 220.981 <194.551).
Groep Zweden. Gewicht: 5.882.520 kg.
(4.617.340). Waarde f 3.616.743 (3.069.025).
Groep Diversen (Azië, Afrika. Zuid-Amerika
en Australië). Gewicht: 917.032 kg. (598.581).
Waarde f 550.607 (398.294).
Totaal. Gewicht: 52.168.47 kg. (43.126.659).
Waarde: 31.326.124 (28.074.914).
GELOOF EN WETENSCHAP.
De twaalfde bijeenkomst in dit seizoen van
de ver. „Geloof en Wetenschap' wordt Vrij
dagavond 27 Januari in den Stadsschouwburg
gehouden. De Nederlandsche Tooneelgroep uit
Deventer zal opvoeren' ,.Een schoon avon
tuur", comedie in drie bedrijven door G. A. de
Caillaret, Robert de Fiers en Et. Rey.
FEESTAVOND NED. TOONKUNSTENAARS-
BOND.
De afd. Haarlem van den Ned. Toonkunste-
naarsbond geeft Dinsdag 24 Januari een
feestavond in ..La Gaité", Raaks, ten bate van
het Ondersteuningsfonds voor behoeftige musici,
met welwillende medewerking van verschillen
de artisten en 2 orkesten onder leiding van Cor
Speets. Het bal wordt geleid, door den heer
Schroder.
„WELDADIGHEID NAAR VERMOGEN".
Jaarvergadering.
Vrijdag 20 Januari j.l. werd alhier de jaar
lijksche algemeene vergadering gehouden van
de Vereeniging ..Weldadigheid naar Vermo
gen".
In deze vergadering werden het jaarverslag
van den secretaris en de rekening en verant
woording van den penningmeester over het
vereenigingsjaar 1937—1938 vastgesteld. Als
bestuursleden werden herkozen mevr. W. L.
van IJsendijk—Metelerkamp, jonkvr. J. Scho-
rer en de heeren S. Crommelin. J. Wildschut,
J. C. Dirks, R. Haverschmidt. H. Hylkema. J.
J. Verstege, B. Rijkens en H. J. M. Bartels,
terwijh de heer W. Badon Ghyben als nieuw
bestuurslid is toegetreden.
