Smffef Zmt
Massa-ontslag
arbeiders
Zaandam krijgt gas van
Hoogovens.
Op welke wijze
Onderwijsvernieuwing
te bereiken?
„Huize Waterland"
wordt museum.
DE NEDERLANDSCHE LUCHTMACHT.
Eerste Kamer bewondert
autobus noodwetje met erg
MAA NDAG 30 JANUARI '1939
HAARIEM'S DAGBEAD
3
van Nederlandsche
in Duitschland
Zaterdagmiddag is aan ongeveer
de helft der Nederlandsche arbeiders
van de spinnerij „Eilermark" te Gro-
nau schriftelijk medegedeeld, dat de
directie zich tot haar leedwezen ge
noodzaakt ziet, hen met ingang van
1 Februari a.s. te ontslaan, daar alle
pogingen van de directie, om de oude
deviezen-regeling gehandhaafd te
doen blijven, hebben gefaald. Een der
gelijk ontslag is ook op verschillende
andere fabrieken bekend gemaakt, o.a.
van die der firma Niehüs Dütting te
Nordhorn. Men krijgt den indruk, dat
ongeveer de helft van de Nederland
sche arbeiders nog aan het werk kan
blijven. Er wordt nog steeds bij de
betrokkenen op aangedrongen in
Duitschland te gaan wonen.
In de fabriek „Busjnaate" van de fa. B. Rave
en Co. te Nordhorn is vijftig pCt. der Neder
landsche arbeiders mondeling met ingang van
1 Februari opgezegd. Nog op Donderdag
Januari hadden de Nederlanders een briefje
ontvangen, waarin de firma verklaarde, dat
zij niet ongerust behoefden te zijn, want dat
de firma nog tot 31 Maart verlof had met hen
op dezelfde wijze door te werken.
Te Nordhorn werken ongeveer vijfhonderd
Nederlanders, van wie 68 bij Rave en Co. en
de overigen bij Niehüs Dütting. In deze plaats
vallen ongeveer 250 ontslagen.
Te Gronau zijn ongeveer 250 Nederlandsche
textielarbeiders ontslagen. Zij vormen 50 tot
55 pCt. van de Nederlanders, die bij de fa. G.
van Delden, bij de fabriek Jannink, bij Jor-
daan en bij Stroink werken.
Het aantal door ontslag getroffenen be
draagt te Losser en Overdinkel driehonderd,
te Denekamp en omgeving twee honderd.
Ook in andere takken van nijverheid hebben
in Duitschland werkende Nederlanders om
dezelfde reden ontslag gekregen.
TELEFOON 15013
Haarlem, Bloemendaal
I,I 'I1.1 I II ILI !i -li
(Adv. Ingez. Med.)
Contract voor 2 a 4
millioen M3. p. jaar.
Naar wij vernemen heeft de raad der
gemeente Zaandam het dagelijksch
bestuur gemachtigd tot het sluiten
van een contract met Hoogovens voor
het leveren van jaarlijks van 2 tot 4
millioen kub. meter gas. Het contract
geldt voor den duur van 12 jaren.
De -prijs zal niet hooger zijn dan de
kostprijs van het in de gasfabriek der
gemeente gefabriceerde gas.
Bijna 2% ton voor de jeugd
bijeengebracht.
Verkoop van Weldadiglieidspostzegels zeer
goed geslaagd.
De Centrale Propagandacommissie voor den
Weldadigheidspostzegel, orgaan van den Ne-
aerlandschen Bond tot Kinderbescherming,
belegde Zaterdag een bijeenkomst in de
Industrieele Club aan het Vreeburg te
Utrecht.
Op deze bijeenkomst werd verslag uitge
bracht omtrent de laatste uitgifte der kinder
zegels en kinderbriefkaarten, waartoe voor de
eerste maal sinds het jarenlange bestaan alle
plaatselijke comités waren uitgenoodigd.
Blijkens de voorloopige opgaven van het
hoofdbestuur der P.T.T., aldus deelde jkvr.
mr. M. J. E. B. Al ting von Geusau mede,
hebben de postzegels ruim f 181.500 boven de
frankeerwaarde opgebracht dat is ruim f 5000
meer dan verleden jaar.
Dit resultaat is bevredigend, te meer daar in
enkele belangrijke plaatsen geen vooruit
gang, doch zelfs eenigen teruggang moest
worden ondervonden.
De opbrengst der prentbriefkaarten zal,
naar de voorloopige gegevens, zijn te ramen op
f 45.000 dat is eveneens f 5000 meer dan ver
leden jaar.
Er zijn in omloop geweest ongeveer 114.000
series Pieck, 88.000 kerstgroeten en 144.000
wintermorgens. Bovendien nog een 10 a 15.000
oude losse kaarten.
In aanmerking nemende, dat er veel kerst
groeten en weinig series Pieck zijn teruggeko
men, zal de opbrengst niet ver van f 45.000
zijn.
Op of omstreeks 10 December verscheen,
evenals vorige jaren, de prijsvraag in de bla
den, onder den titel: „De ronde door Ne
derland".
Uit dit onderdeel van de Decemberactie is
nog ruim f 10.000 te verwachten.
Evenals verleden jaar heeft de A.V.R.O. een
groote luisterwedstrijd georganiseerd op den
Eersten Kerstdag.
Aan de hand van de gegevens van verleden
Jaar is een extra bate van f 8000 hieruit te
wachten.
De gezamenlijke baten zullen, in aanmer
king nemende giften en renten, ongeveer
f 246.000 bedragen.
Besloten werd een telegrafische dankbetui
ging te zenden aan den directeur-generaal der
P.T.T. om het personeel van de P. T. T. op deze
wijze dank te brengen voor de medewerking
en steun bij de prachtige actie ondervonden.
Op de receptie, Zaterdagmiddag in het Krelagehuis gehouden ter gelegenheid van
den 70en verjaardag van den heer E. H. Krelage, wenscht mr. dr. A. baron Röell,
Commissaris der Koningin in dit gewest, den heer Krelage (rechts) geluk. Links:
mevr. bar.esse Röellbar.esse De Vos van Steenwijk.
Nieuwe geest bij de
onderwijzers noodig"
Anders geven kleinere klassen
niets, aldus de heer L. Welling.
Voor de leden van de afdeeling Amsterdam
van de vereeniging voor paedagogiek heeft de
heer L. Welling, hoofdinspecteur in de 3de
hoofdinspectie van het lager onderwijs, een
voordracht gehouden over: „Op welke wijze
onderwijsvernieuwing?"
Spr. betoogde dat hij en zijn staf gezamen
lijk een onderzoek hebben ingesield naar de
wijze van lesgeven aan verschillende scholen
en de resultaten daarvan. Elke inspecteur had
tot nu toe zijn eigen zienswijze en werkte vol
gens eigen inzichten. Toch hadden allen in
den regel dezelfde klachten over het onder
wijs.
Om deze klachten om te zetten in
daden was eensgezindheid noodig en
nauwer contact tusschen inspectie en
onderwijzend personeel. Daarom wer
den inspectievergaderingen georgani
seerd. Het belangrijkste resultaat der
besprekingen was, dat men het er over
eens was, dat er een nieuwe geest hij
de onderwijzers noodig is. Als die niet
komt, zoo zette spr. uiteen, geeft alle
onderwijshervorming niets.
Men werkt thans zonder bezinning,
doch in sleur gaat men oude paden.
Men is zelf niet tevreden over de re
sultaten, doch legt zich er bij neer.
Elk initiatief ontbreekt. Dit moet het
eerst veranderen.
De leerstofbehandeling moet veranderen
De leerlingen moeten zelf meer werken; hun
geestelijke activiteit moet ruimer baan krijgen.
Voorts moet de leerstof zelf herzien worden
in dien zin, dat zij aangepast wordt aan de
capaciteiten der verschillende leerlingen.
Daarom: differentiatie na het 4e leerjaar.
„Taal" zal dan hoofdvak moeten zijn
op de heele school, want „taal" is het
hoofdmiddel voor de ontwikkeling van
den geest. En dan „taal" niet hoofd
zakelijk als spelling, maar als middel
tot gedachtenvorming.
Veel gelegenheid geven tot spreken en
schrijven. De doodsche rust uit de klas ver
dwijnt dan, maar dit kan slechts een zegen
zijn. Onderwijshervorming, zoo ging spr. ver
der, moet geleidelijk gaan. Met radicale her
vormingen wekt men te grooten weerstand bij
een corps van 32000 leerkrachten.
Het werk moet netjes zijn. doch men moet
niet bij alles schoonschrift eischen. Dat is
energie- en tijdverspilling. Een vlot „verkeers-
schrift" is voldoende.
Dan komt tijd vrij voor „taalgebruik" en
werkelijke ..rekenactiviteit".
Bij aardrijkskunde geen onnoodige namen
instampen, maar atlassen leeren gebruiken.
Bij het debat kwam tot uiting hoe
zeer men het Noorden van het land
benijdt om zijn goede verstandhouding
tusschen inspectie en onderwijzend
personeel. Kleine klassen achtte de
spreker ook belangrijk, doch als niet
eerst de onderwijzer verandert, geven
kleinere klassen niets. De zelfgenoeg
zaamheid moet verdwijnen.
Tenslotte zette hij uiteen, dat de
ouders opgevoed moeten worden om
de functie van de school beter te lee
ren begrijpen.
PRINS BERNHARD BIJ DE VERTOONING
VAN EEN K. L. M.-FILM.
Z. K. H. Prins Bernhard heeft Zaterdag
morgen in het Passagetheater te 's-Graven-
hage een speciale vertooning bijgewoond van
de film „Wings Across the World". Deze film is
langs de Indië-route van de K.L.M. opgeno
men door den Engelschman Rankin en kort
eleden gereed gekomen. Zij geeft een goed
beeld van de Oosiersche landen, met hun
folkloristische bijzonderheden.
Te half twaalf werd Prins Bernhard in het
theater ontvangen door de heeren Plesman.-
Martin, Slotemaker en van Hoogenhuyze van
de K.L.M.
De vertooning van de film, welke de Prins
zeer op prijs stelde, duurde ongeveer drie
kwartier
Naar wij uit betrouwbare bron
vernemen zal „Huize Waterland", het
vroegere buiten van wijlen mr. J.
W. G. Boreel van Hogelanden, worden
ingericht als museum en als zoodanig
voor het publiek worden opengesteld.
Noodlottig schot hagel.
Veehouder wondt zijn zoontje doodelijk.
Toen Zaterdagmiddag de ongeveer 45-jarige
R. Noot, veehouder, wonende aan den Rijks
weg in de Koegras, in gezelschap van zijn
zevenjarig zoontje op zijn erf op jacht was
naar een bunzing, ging op eens het geladen
geweer af. De lading hagel kwam in het
lichaam van den knaap terecht.In hoogst ern-
stigen toestand werd de jongen met een bran
card van het vliegveld ,De Kooy" naar het
St.-Liduina-ziekenhuis in den Helder overge
bracht, waar terstond operatief werd ingegre
pen. Dit mocht echter niet meer baten. Kor
ten tijd later is de jongen overleden.
De tragiek van het noodlottig gebeuren
wordt nog verhoogd door het feit, dat de vee
houder zeer onlangs zijn vrouw heeft verlo
ren.
R. A. M. GRIPPELIXG.
Op 82-jarigen leeftijd is alhier overleden de
heer R. A. M. Grippeling, iemand die in vroeger
jaren veel invloed heeft gehad op het leven in
onze stad.
De heer Grippeling leidde indertijd de Haar-
lemsche afdeeling van den graan- en meelhan-
del Grippeling en Verkley. Na het overlijden
van den heer J. Verkley werd de geheele zaak
naar Amsterdam overgebracht, waarna de heer
Grippeling tot gedelegeerd commissaris werd
benoemd. Ook was de heer Grippeling commis
saris van de N.V. café-restaurant „Die Port von
Cleve' te Amsterdam.
Verder is de naam van den heer Grippeling
in onze stad bekend geworden door zijn exploi
tatie van de gronden in het Haarlemmerhout
en het Zuiderhoutpark; hij was directeur van
de beide Naaml. Vennootschappen, die deze ex
ploitatie ter hand hadden genomen. Eerst heeft
hij de door hem aangekochte buitenplaats „Oos
terhout", nadat een deel der omliggende gron
den in exploitatie was gebracht, zelf bewoond;
de verkoop van dit buiten was zijn laatste ex
ploitatie. Daarna trok hij zich terug uit het open
bare leven en ging de villa „Singapore" in de
Oosterhoutlaan bewonen, waarvan hij een fraai
uitzicht had op de gronden van „Oosterhout" en
het hem zoo lief geworden Zuider Buiten
Spaarne.
Toen de heer Grippeling op 18 Augustus 1936
zijn 80en verjaardag vierde, ontving hij van tal
van zijden hartelijke bewijzen van belangstel
ling.
R. A. M. Grippeling.
Ook heeft de heer Grippeling zich indertijd
veel moeite gegeven voor den aanleg van een
tramlijn door het Haarlemmerhoutpark.
De begrafenis zal plaats hebben Woensdag
Februari te 10.45 uur, op het kerkhof St. Bar
bara, Haarlem-N.
Aankoop van Duitsche vliegtuigen.
EEN MACHINE VAN HET TYPE FW. „WEIIIE".
Naar wij reeds hebben bericht, heeft onze De
fensie voor de Luchtvaart-Brigade enkele twee
motorige Focke Wulf vliegtuigen van het t ype
Fw. 58 „Weihe" bij de fabriek te Bremen be
steld.
Dit bericht heeft in vakkringen weinig opzien
gebaard, omdat het reeds langen tijd bekend
was, dat men zoekende was naar een twee mo-
torig vliegtuig, waarop men piloten, die later
voor het zware twee motorige materieel bestemd
zouden zijn, de opleiding kon geven. Enkele Ne
derlandsche fabrieken o.a. Koolhoven, hebben
getracht de order in eigen land te houden, doch
men moest hiervoor een speciaal prototype ont
wikkelen. hetgeen én veel tijd kost én buitenge
woon kostbaar is. Daar het hier om een betrek
kelijk kleine bestelling gaat, heeft men aan een
reeds beproefd type de voorkeur gegeven. De
Focke Wulf „Weihe" is reeds anderhalf jaar bij
de Duitsche luchtmacht in gebruik. Het is een
twee-motorige laagdekker van gemengde con
structie. dat wil zeggen de neus is van duro-al-
luminium, de vleugels en staart zijn volgens het
bekende principe gebouwd. Het toestel is uitge
rust met 2 Argus motoren van 240 P.K. elk. De
levering zal binnen zeer korten tijd plaats kun
nen vinden.
De Focke Wulf fabrieken in Bremen zijn één
van Duitschland's grootste vliegtuigfabrieken.
Zij produceeren o.a. de bekende Condors, het
vier-motorige verkeersvliegtuig. dat verleden
jaar non-stop van Berlijn naar New-York en te
rug vloog, alsmede een groot aantal militaire vo
gels van diverse pluimage.
DE TEWATERLATING VAN DEN VOOR RUSLAND BESTEMDEN BAGGER
MOLEN. In ons blad van Zaterdag j.l. meldden wij dat er op dien dag om
half één van de Werf Conrad een voor Rusland bestemde baggermolen van
stapel zou loopen. Deze stapelloop vond op het vastgestelde uur plaats en verliep
vlot. Er hadden zich op het terrein van de Werf vele belangstellenden vereenigd.
De stapelloop geschiedde nochtans zonder eenig ceremonieel.
DE MAN DIE 'T
MOET BETALEN
denkt er andtrs over
hii kiest het beste
voor zijn geld
voet 6etm kondsiafi!
HAARLEM - Telef. 10070
(Adv. Ingez. Med.)
Evenmin als het optreden
der regeering
Nadere inlichtingen gevraagd
Blijkens het voorloopig verslag der Eerste
Kamer over het ontwerp van wet tot aanvul
ling en wijziging van de afdeelingen 9 en 10
der wet van 29 November 1935 tot verlaging
van de openbare uitgaven hebben verschei
dene leden uiting gegeven aan hun teleurstel
ling over het beleid der regeering ten opzich
te van het vervoerwezen.
Sedert jaren treft, dus betoogden zij, op
dit in het economische leven zoo uiterst
kwetsbare gebied een verregaand gemis aan
de zoozeer gewenschte orde en regelmaat.
Wat inzonderheid de aangelegenheid betreft
die tot de indiening van dit wetsontwerp
heeft geleid, betreurden deze leden ten zeerste
dat de regeering de uitspraak van den Hoogen
Raad in het laatste proefproces niet heeft af
gewacht en in stede daarvan was overgegaan
tot het nemen vt\n allerlei drastische maat
regelen, waarvan de wettigheid op zijn
minst genomen zeer twijfelachtig was.
Dat op het gebied door dit wetsontwerp be
streken, zooveel moeilijkheden zijn gerezen
is huns inziens o.a. een gevolg hiervan, dat
niet zelden wordt overgegaan tot het ontwer
pen van wetten, die beoogen een groote rege
lingsvrijheid aan de kroon te geven, zonder
dat te voren de strekking van de te nemen
maatregelen nauwkeurig wordt overwogen.
Deze leden konden geen bewonde
ring hebben voor het beleid der re
geering op dit stuk, welk beleid huns
inziens op onbekwaamheid of on
macht duidt. Op normale wijze had,
dus betoogden zij, de aangelegenheid,
welke het hier geldt, reeds jaren ge
leden kunnen zijn geregeld.
Bovendien mag huns inziens de vraag wor
den gesteld, of de oplossing, welke het. wets
ontwerp, zooals het daar thans ligt, biedt,
doeltreffend is. De behandeling in de Tweede
Kamer geeft dus betooeden deze leden, ge-
reede aanleiding tot twijfel. De aanvaarding
van het eerste amendement-Diepenhorst c.s.
toch heeft de oorspronkelijke voordracht ge
heel van karakter veranderd, zoodat ontbreekt
de zekerheid, dat de voorgestelde regeling in
haar huidige redactie een definitiefe oplos
sing inhoudt tegen het zonder vergunning rij
den met autobussen. Die regeling staat, naar
de meening van de hier aan het woord zijnde
leden, zelfs vierkant teeenover datgene, wat
de regeering aanvankelijk heeft gewenscht.
De leden, hier aan het woord, achtten het
zeer gewenscht. dat. de regeering duidelijk zou
omschrijven, welke beteekenis aan het oor
spronkelijk ingediende, welke aan het nadien
gewijzigde wetsontwerp moet worden toege
kend. en dat zij zou mededeelen. of tenuit
voerlegging van de regeling in hare huidige
redactie staking van de wilde-busdiensten in
derdaad tot gevolg zal hebben.
Verscheidene leden die hun defin't.ief oer
deel over dit wetsontwerp zouden laten af
hangen van de beantwoording van de vraag,
of de thans voorgestelde regeling tegelijk een
voldoende oplossing zal brengen ter bestrij
ding van de naar hun oordeel met elke orde
spottende wilde autobusdiensten, gaven als
hun meening te kennen, dat de regeering op
wel wat al te simplistische wijze de oplossing
heeft gezocht door de wet in overeenstemming
te brengen met de bepalingen van het op die
wet gegronde reglement autovervoer personen.
Andere leden spraken hun voldoening uit
over het wetsontwerp, zooals het nu luidt.
Rangeerder doodgereden.
Zaterdagmorgen is op het rangeerterrein
van het Centraal Station te Utrecht een ern
stig ongeluk gebeurd waarbij de rangeerder
van der Linden uit Utrecht het slachtoffer
is geworden.
Drie rangeerders waren op een lossen loco
motief gesprongen, om zich van het eene ge
deelte van het rangeerterrein naar het an
dere te begeven. Bij het passeeren van een
wissel verloor een der mannen het evenwicht,
sloeg van de machine en raakte onder de
achterste wielen. De man werd op slag ge
dood. De beide andere rangeerders waren
zoozeer onder den indruk, dat zij met een auto
naar hun woning moesten worden vervoerd.
BEV
