Stroom van vluchtelingen
over de Fransche grens.
ir-=—il
Chamberlain betreurt zijn koers met.
RADIO
„Er is geen geschil, dat niet door
overleg geregeld kan worden
.MAANDAG 30 JANUARI '1939
HAAREEM'S DAGBEAD
Fransche autoriteiten voor moeilijk vraagstuk.
INWONERS 2.950.000
Franco's troepen blijven
verder oprukken in
Catalonië.
Het laatste officieele legerbericht van
Franco meldt, dat de rechtsche troepen
Zondag in Catalonië gemiddeld 9 km.
zijn opgerukt en de dorpen Puigvell,
Nollas en Cargegel bezet hebben. Zij
zouden eveneens Santa Eulalia de Ro-
sana hebben bezet.
Door de bezetting van het stadje Gianollees, is
de geheele textielindustrie van Catalonië in
Franco's macht gekomen.
Wij hebben, zoo wordt in het communiqué ge
zegd, drie internationale brigades verslagen, de
11e, 13e en 15e, waarvan de documenten in onze
handen gevallen zijn.
Aan het front van Estramadera werden alle
vijandelijke aanvallen afgeslagen.
De Havascorrespondent aan het Catalaansche
front meldt nog, dat de opmarsch der rechtschen
Zondag is voortgezet in de i'ichting van Vich en
Berga, wat op het oogenblik de twee voornaam
ste objectieven van- Franco's troepen zijn. Echter
is de tegenstand toegenomen. Zondagochtend
werd ten westen van Granollers gevochten, doch
tenslotte werd hier het verzet der linkschen ge
broken.
Inmiddels heeft een ware uittocht
plaats uit Catalonië. Hoewel 't onmoge
lijk is het aantal te ramen van de vluch
telingen, schijnt men toch te kunnen
aannemen, dat er meer dan een half mil-
lioen vluchtelingen onderweg naar de
Fransche grens zijn.
Reuter meldt, dat in den loop van Zater
dag 15.000 menschen over de grens gekomen zijn.
Tien procent van het totaal bestond uit soldaten.
Zondagmorgen om acht uur werd de grens weer
opengesteld en nam de trieste invasie weer een
aanvang; een eindelooze stroom van oude man
nen, vrouwen en kinderen, die misschien iets
minder dicht was ten gevolge van het slechte
weer een naargeestige regen daalde in de ber
gen neer en doorweekte de schamele kleeren en
dekens, die vele vluchtelingen zich om het li
chaam geslagen hebben.
Doch deze verminderde toevloed zal
weldra weer grooter vormen gaan aan
nemen: men verwacht weldra 46.000
vluchtelingen als voorhoede van de hon
derdduizenden, die om toelating vragen.
De Fransche autoriteiten staan voor een schier
bovenmenschelijke taak, want zij dienen een
uiterst strenge controle uit te oefenen. Een dei-
bijzondere problemen, waarvoor zij zich gesteld
zien, is de vraag, of zij kunnen overgaan tot toe
lating van ongeveer honderd Latijnsch-Ameri-
kaansche vrijwilligers uit de vroegere interna
tionale brigade. Deze mannen bevinden zich in
deplorabelen toestand in den internationalen
spoorwegtunnel bij Cerbère, waar zij met hon
derden lotgenooten vrijwel opgesloten zitten.
Twee etmalen hebben zij reeds in den tunnel
doorgebracht, zonder voedsel of drinkwater. Hun
hoop is op Frankrijk gevestigd, doch de mogelijk
heid is ten slotte niet uitgesloten, dat hun ver
zoek om toelating zal worden afgewezen.
Verreweg de meeste vluchtelingen komen uit-
Barcelona. Doch er zijn er ook, die vóór den
burgeroorlog in die gebieden woonden, die het
eerst door Franco veroverd werden. Zij vlucht
ten toen en zijn sedert dien van plaats tot plaats
gedreven. De ellende werd nog vergroot door
geruchten, die de ronde deden omtrent nationa
listische troepenlandingen aan de Spaansch-
Fransche grens. Later bleken deze geruchten
onjuist te zijn. Te Le Perthus is de toestand van
dien aard, dat men zich in de stralen nauwelijks
bewegen kan.
Onder de vluchtelingen bevonden zich
naar United Press meldt vele offi
cieren en vakvereenigingsleiders. Een
hunner was generaal Ascensio, die tot
de bekwaamste aanvoerders van het
republikeinsche leger gerekend werd.
Zijn paspoort bleek in orde en hij mocht
de grens passeeren. Ascensio verklaarde,
dat hij bij vrienden op bezoek ging.
De oudpremier Largo Caballero is met
twee dochters en een schoondochter te
Cerbère aangekomen. Op een vraag
van de journalisten, wat hij van plan
was te gaan doen, antwoordde Cabal
lero: „Hoe kan ik u dat zeggen? Ik weet
zelfs niet waar ik heenga. Perpignan
of Parijs? De moed ontbreekt me om
een beslissing te nemen."
Del Vayo reist af en aan tusschen Figueras en
Perpignan en staat in voortdurend telefonisch
contact met Parijs en Londen. Hij heeft aan den
commandant van de Fransche garde mobile te
Perpignan verklaard, dat afdeelingen van het
republikeinsche leger zullen trachtten de natio
nalisten in de bergen bij Solsona en Berga tegen
te houden. Deze troepen hebben wel is waar
niet de beschikking over artillerie, doch zij be
schikken wel over automatische wapens.
In het Spaansche stadje Puigcerda
is naar Reuter bericht, de voedselvoor
raad volkomen verbruikt. De extre
misten zouden hier, naar medededee-
lingen der vluchtelingen, de macht in
handen hebben. Er zijn gevechten met
de politie geleverd en deze laatste
schijnt hierbij het onderspit te hebben
gedolven.
De commandant heeft de wijk naar Frankrijk
genomen. Verder moet het gemeentebestuur van
La Junquera zijn post verlaten hebben op on
bevestigde geruchten dat Del Vayo eenige deta
chementen naar het grensgebied gezonden had
om te verhinderen dat soldaten en functiona
rissen naar Frankrijk zouden vluchten.
Men heeft te Barcelona, naar Havas verder
meldt, de archieven gevonden van de verschil
lende republikeinsche ministers, die eerst te
Madrid waren gevestigd, en die vervolgens naar
Velencia en ten slotte naar Barcelona werden
overgeplaatst. De archieven omvatten de tal-
looze documenten, betrekking hebbende op het
tijdvak, onmiddellijk voorafgaande aan den bur
geroorlog, en den burgeroorlog zelf, tot den val
van Barcelona.
Uit dezelfde stad wordt gemeld, dat de repu
blikeinen alle bankreserves, ook die van de
Bank van Spanje, bij het verlaten der stad heb
ben meegenomen.
De toestand in Barcelona.
De minister van binnenlandsche za
ken van Franco, Suner, is te Barcelona
aangekomen voor het economisch her
stel der stad. Hij heeft naar Reuter
meldt, direct de controle op zich geno
men over de hulporganisaties, die de
bevolking van het noodige voorzien. De
electricteitsvoorziening is geheel her
steld, de treinen en trams rijden weer.
De „nationale bank" heeft millioenen pesetas
naar Barcelona gezonden, ten einde de banken
in staat te stellen de loketten te heropenen en
weer geld in omloop te brengen.
,De „republikeinsche pesetas" worden inge
wisseld tegen „nationale pesetas" tegen een
koers van ongeveer 10 tot 15 procent van de op
de „republikeinsche biljetten" aangegeven
waarde.
De voedselvoorziening blijft den auto
riteiten zorg baren. Het tekort aan voed
sel is nog steeds acuut. De eerste trei
nen met meel, suiker, boonen en melk
zijn gisteren aangekomen. De haven
autoriteiten treffen voorbereidingen
voor de aankomst van eenige met le
vensmiddelen geladen vrachtbooten,
die eerlang worden verwacht.
Kamp voor 35.000 vluchtelingen
in Engeland.
Uit Londen verneemt Reuter, dat honderd
vakkundige vluchtelingen dag en nacht werken
om het uit den oorlogstijd bekende kamp van
Rich Borough in Kent te maken tot het grootste
vluchtelingencentrum in Engeland, dat een
eigen „parlement", bioscoop en ziekenhuis zal
hebben. Men verwacht, dat het onderdak zal
kunnen verschaffen aan 35.000 vluchtelingen,
waarvan de eersten de volgende week zullen
aankomen. Allen zullen een grondige opleiding
ontvangen in technische, landbouw- en andere
vakken. Het kamp zal per jaar 80.000 pond ster
ling kosten.
Oproep aan het Engelsche volk.
Te Londen hebben eenige bekende personen
uit de meest verschillende kringen een oproep
tot de bevolking van de Britsche hoofdstad ge
richt om 50.000 Spaansche kinderen te adoptee-
ren. Zij geven uiting aan hun diepe bezorgdheid
over het lijden van de burgerebevolking en met
name van de kinderen. Zij doen een beroep op de
Engelschen om zij het ook geringe finan-
cieele bijdragen te leveren, waarmede wellicht
het leven van tal van zieke en zwakke kinderen
gered kan worden.
Hitier vanavond gedurende twee
uur aan het woord.
Een half uur is aan de buitcnlandsclie
politiek gewijd.
De rede, die Hitier vanavond voor den
Rijksdag zal uitspreken, zal .volgens Havas.
ongeveer twee uur duren. Men meent te weten,
dat het geheele eerste gedeelte der redevoering
gewijd zal zijn aan cijfers en statistieken over
de eerste zes jaren van het Derde Rijk. De
buitenlandsche politiek zal in ongeveer een
half uur behandeld worden.
In Berlijn wordt gezorgd voor installaties
om de rede door een zoo groot mogelijk aantal
personen te laten volgen.
De Rijksdagzitting begint om 7.20 uur Am-
ster damsche tijd.
Dr. Bcnesj Donderdag naar
Amerika.
Op 20 Februari aanvaardt de ex-president het
hoogleeraarschap te Chicago.
De „Daily Telegraph" meldt uit Chicago
dat dr. Benesj, de vroegere president van
Tsjecho-Slowakije. Donderdag te Southampton
scheep zal gaan naar dé Vereenigde Staten.
Op 20 Februari zal hij zijn functie aanvaar
den van hoogleeraar aan de universiteit van
Chicago.
Hij zal tien.- colleges per week geven en een
specialen cursus houden voor gevorderde
studenten.
Dr. Nicholas Murray Butler, de president
van Columbia" "University, zal gastheer zijn
van dr. Benesj te New-York. Er zullen ter
eere van den gewezen president twee maaltij
den worden aangericht.
Mandaten van Tsjechische
parlementsleden ongeldig
verklaard.
Besluit treft communistische senatoren en
afgevaardigden.
Het hooge administratieve gerechtshof te
Praag heeft in een arrest vastgesteld, dat de
mandaten van alle communistische senatoren
en afgevaardigden op 28 December 1933 him
geldigheid hebben verloren. Dit arrest treft
25 afgevaardigden en 14 senatoren.
Fransche persstemmen over de
Italiaansche eisclien.
PARIJS 28 Januari (Havas). Blum
schrijft in ,Le Journal", dat men in Duitsch-
land ongerust js. ..De Duitschers vragen zich
af waarheen Italië voornemens is het rijk te
brengen en, indien men tenslotte niet ingaat
op de bedoelingen van den Duce en diens
raadgevers, of dezen hun ten slotte niet voor
een voldongen feit zullen plaatsen, waarop niet
meer terug kan worden gekomen.
Volgens mevrouw Tabouis wil Hitier voor het
oogenblik Italië geen enkele aanmoediging
geven .Duitschland zou zich geenszins bezig
houden met de kwestie der Middellandsche
Zee. doch veeleer met zijn penetratie in Oost
en Zuid-Oost Europa.
VEILIG VOOR GRIEP EN KEELPIJN.
De antiseptische tandpasta Ivorol zui
vert den mond van bacteriën en
vermindert daardoor besmettingsgevaar
in tijden van griep en verkoudheden.
(Adv. Ingez. Med.)
PS30ERAMMA
DINSDAG 31 JANUARI 1939.
HILVERSUM I, 1875 en 301.5 M.
Avro-uitzending.
8.00 Gramofoonmuziek. (Om 8.15 Berich
ten. 10.00 Morgenwijding. 10.15 Gewijde
muziek. (Gr. pi.) 10.30 Voor de vrouw. 10.35
Het Omroeporkest5 m.'m.v. solist. (11.1511.45
„Wenken voor de huishouding" en 12.15 n.m.
Berichten. 12.30 Het Avro-Amusementsorkest
I.15 Gramofoonmuziek. 2.00 Het Lyra-trio.
2.45 Kniples. 3.45 Reportage. 4.30 Kinderkoor
zang. 5.Voor de kinderen. 5.30 Het Om
roeporkest. 6.15 Het Renova-kwintet. (Om
6.25 Berichten). 7.— Voor de kinderen. 7.05
Pianovoordracht. 7.30 Engelsche les. 8.Be
richten A.N.P., radiojournaal, mededeelin-
gen. 8.20 Gramofoonmuziek. 8.30 Bonte Dins-
dagavondtrein. 10.Radiotooneel. 10.20 Disco
nieuws. 11.Berichten A.N.P., hierna tot
12.Lajos Veres' Zigeunerensemible en Eddy
Oliver's dansorkest.
HILVERSUM H, 415.5 M.
KRO-uitzending.
8.009.15 Gramofoonmuziek. (Om 8.15 Be
richten. 10.Gramofoonmuziek. 11.30 Gods
dienstig halfuur. 12.Berichten. 1215 KRO-
Orkest. (1.1.20 Gramofoonmuziek.) 2
Vrcuwenuurtje 3.Modecursus. 4.Gra
mofoonmuziek. 5.KRO-Melodisten en solist
(5.456.05 Gelukwenschen). 6.35 Berichten,
sportpraatje. 7.00 Berichten. 7.15 Cyclus
„Naar de nieuwe gemeenschap". 7.45 Gramo
foonmuziek. 8.Berichten A.N.P., mede-
deelingen. 8.15 Stedelijk Orkest van Maas
tricht en soliste. (9.009.20 Gramofoonmuziek)
10.05 Gramofoonmuziek. 10.15 Carillonbespe
ling. 10.30 Berichten ANJ?. 10.40 Sigmund
Gaspari en zijn Hongaarsch orkest. 11.05-12.00
Gramofoonmuziek.
DROITWICH, 1500 RL
11.4011.45 Gramofoonmuziek. 12.20 Radio
tooneel. 1.— Alfred van Dam's orkest. 1.35-
2.20 Gramofoonmuziek. 4.15 BBC-Northern
Ireland-orkest. 4.45 Pianovoordracht. 5.20
Vioolvoordracht. 5.40 Medvedeff's balalaika
orkest m.m.v. vocaal kwartet. 6.20 Berichten
6.45 Radiotooneel. 7.20 Viool en piano. 7.50
Causerie„Town and country". 8.20 Radio
tooneel met muziek. 9.20 Berichten. 9.45
Causerie over de pers in Engeland. 10.05 Vo
cale dr en. 10.30 BBC-Midland-orkest. 11.30
Het Gr..* renor House dansorkest. 11.5012.20
Dansmuziek (gr.pl.)
RADIO PARIS, 1648 M.
9.00, 10.00, 11.20 Gramofoonmuziek. 4.45
Zang. 4.55 Gramofoonmuziek. 5.05 Zang. 5.25
Het Ellis-orkest. 6.35 Vellovoordracht. 6.50
Zang. 7.25 Het Bailly-orkest. 8.35 Kamermu
ziek. 9.5011.50 Radiotooneel.
KEULEN, 456 RL
5.50 en 6.30 Gramofoonmuziek. 7.50 en 8.50
Omroepdansorkest. 11.20 Omroeporkest 1.30-
2.20 Populair concert. 3.20 Omroeporkest
m.m.v. soliste. 5.35 Omroeporkest. 6.30 Winter
hulp-programma. 7.50 Omroepdansorkest en
solisten. (9.359.50 Gramofoonmuziek.).
II.202.20 Ween&ch Symphonie-orkest en so
listen en het Omroepkleinorkest.
BRUSSEL 322 M.
12.20 Gramofoonmuziek. 12.50 en 1.30 Het
Omroeporkest. 1.502.20 en 5.20 Gramofoon
muziek. 6.50 en 7.20 Gramofoonmuziek. 8.20
en 9.05 Het Omroeporkest. 9.20 Het Omroep-
symphonie-orkest, gemengd koor en solist.
10.5011.20 Gramofoonmuziek.
BRUSSEL 484 M.
12.20 Gramofoonmuziek. 6.50 Pianovoor
dracht. 8.20 Radiotooneel. 9.00 en 9.25 Het
Het Omroeporkest 10.3011.20 Gramofoon
muziek.
DEUTSCHLANDSENDER, 1571 RL
7.30 Het Kniestadt-kwartet. 8.05 Politiek
dagbladoverzicht. 8.20 Duitsche en Italiaan-
;che volksmuziek. 9.20 Berichten. 9.4010.—
Politiek maandoverzicht. 10.05 Berichten
10.2011.20 Amusementsorkest en solisten
(Opn.),
Waardeerendc woorden voor
Mussolini.
De Britsche minister-president Neville
Chamberlain heeft Zaterdagavond aan een
maaltijd van de juweliersvereeniging te Bir
mingham zijn aangekondigde rede gehouden.
„Zonder een verbetering in de Britsch-Ita-
liaansche betrekkingen had ik in September
van het vorige jaar nooit de medewerking
van Mussolini kunnen verkrijgen en ik geloof,
dat zonder die medewerking de vrede niet ge
red had kunnen worden", aldus zeide spreker
in het begin van zijn rede o.a. „Er is veel cri-
tiek geoefend op de overeenkomst van Mün-
ehen en tegen de actie, die ik ondernam, toen
ik door persoonlijk contact trachtte een vre
delievende oplossing te bewerken van het pro
bleem, dat een wereldramp van de eerste
grootte zeer dichtbij had gebracht".
Die critiek. aldus de premier, komt van ver
schillende zijden, maar de uitingen hebben
één kenmerk gemeen: niemand heeft de ver
antwoordelijkheid, die op mijn schouders ligt
en niemand heeft de volledige kennis van alle
omstandigheden, die slechts aan de Britsche
regeering bekend zijn.
Als ik op mijn beleid terugzie, is er
niets, dat ik betreur. Ik heb ook geen
reden om aan te nemen, dat een an
dere koers de voorkeur zou hebben
verdiend. De moderne oorlog heeft zoo
vreeselijke gevolgen voor hen, die er in
betrokken zijn, hij brengt zooveel ver
lies en lijden, zelfs voor hen. die ter
zijde staan en den strijd gadeslaan,
dat men dien oorlog nooit zou mogen
ontketenen, tenzij alle mogelijke en
eerlijke middelen ter voorkoming aan
gewend zijn.
Dat is van den beginne af aan het stand
punt der Britsche regeering geweest en de
overeenkomst van München is siechts een in
cident geweest in de duurzame en onwankel
bare vredespolitiek. Ik ga zelfs nog verder en
verklaar, dat het behoud van den vrede in
September slechts mogelijk is gemaakt dooi
de gebeurtenissen, die daaraan voorafgingen,
door de briefwisseling tusschen Mussolini en
mij in den zomer van 1937 en het Britsch-Ita
liaansche verdrag van Februari 1938.
Sprekende over zijn reis met Halifax naar
Italië zeide Chamberlain:
„Wij zijn niet naar Rome gegaan om handel
te drijven, maar om de Italiaansche staats
lieden beter te leeren kennen, om door per
soonlijke bespreking een standpunt te verne
men en om de zekerheid te krijgen dat zij ons
begrepen.
Wij hebben volkomen openhartig ge
sproken aan beide kanten en ofschoon
wij elkander niet hebben bekeerd of
getracht te bekeeren, tot ons stand
punt op de punten, waarop wij wel
licht van meening verschilden, kan ik
zeggen dat wij hebben afscheid geno
men als betere vrienden.
Van het oogenblik af dat wij den Italiaan-
schen bodem betraden, tot ons vertrek, zijn
wij het voorwerp geweest van de opmerkelijk
st-e spontane uitingen van verwelkoming, die
ik ooit beleefd had.
Dit was een demonstratie, die. naar het mij
toescheen, twee beteekenissen had:
Het was in de eerste plaats een uiting van
de oprechte, vriendelijke stemming van bet
Italiaansche volk tegenover het Britsche.
In de tweede plaats demonstreerde
het zoo duidelijk mogelijk het diepe
en hartstochtelijke verlangen van het
Italiaansche volk naar den vrede, een
verlangen, dat in dit land zijn weerga
wedervindt. Dit gevoel blijft niet be
perkt tot de volken van Engeland en
Italië. Ge vindt het ook in Frankrijk
en Duitschland en. naar ik geloof, in
alle landen ter wereld".
Op de reis, die Halifax en ik naar Rome
hebben gemaakt, is critiek geoefend door
menschen. die blijkbaar vastbesloten zijn ob
structie te voeren tegen iedere poging tot
vervulling van den wensch der Britsche en
Italiaansche volken, die in goede vriendschap
en wederzij dsch begrip willen leven en geschil
len willen beslechten door besprekingen en
niet door geweld. Dat geldt niet alleen voor
Italië en Engeland, maar ook voor Frankrijk
en Duitschland. Laat ons de vriendschap tus
schen de volken bevorderen. Dat kan gedaan
worden door particulieren, door handelsmen
schen en door de meer officieele vertegen
woordigers. Laat ons den anderen duidelijk
maken, dat wij hen niet beschouwen als mo
gelijke vijanden, maar veeleer als menschelij
ke wezens zooals wijzelf, met wie wij steeds
bereid zijn op voet van gelijkheid re spreken
wier standpunt wij willen aanhooren en wier
redelijke aspiraties wij zooveel mogelijk willen
bevredigen, als die aspiraties niet in strijd zijn
met de algemeene rechten van anderen op
vrijheid en gerechtigheid. Slechts op deze
wijze zullen wij de eeuwige verdenkingen, die
de internationale atmosfeer vergiftigen, ver
wijderen en weer in het bezit komen van onz:
geestelijke zekerheid en van het vertrouwen
dat noodig is voor het slagen van elke onder
neming.
Wij kunnen daarnaast echter niet
vergeten, dat, terwijl er twee noodig
zijn om vrede te besluiten, één den
oorlog kan ontketenen. Zoolang er dus
geen duidelijk wederzijdsch begrip is,
waarin alle politieke spanning ver
dwijnt, moeten wij ons voorbereiden
op de verdediging tegen een aanvul op
ons land. ons volk of onze beginselen
van vrijheid, waaraan ons bestaan als
democratie gebonden is en die voor
ons de hoogste attributen van het
menschelijk leven en den menschelij-
ken geest in zich sluiten.
Het is daarom, niet uit een oogpunt van
aanval maar van verdediging, dat wij de her
wapening met onverzwakte energie voortzet
ten. met de volledige instemming van he: land.
Het heeft ons veel tijd gekost, doch thans wor
den dagelijks op elk eebied vorderingen ge
maakt in versneld tempo.
Chamberlain gaf daarna een opsomming
van den vooruitgang, die in het afgeloopen
jaar in alle takken van dienst gemaakt ls. Op
31 Maart zal de vloot in een jaar tijds zijn
uitgebreid met zestig nieuwe oorlogsschepen
die tezamen 130.000 ton meten. In de volgende
twaalf maanden zal de groei nog grooter zijn:
dan zullen 75 schepen met een tonnage van
150.00'» gebouwd worden.
Ook de luchtmacht breidt zich voortdurend
uit. in hetzelfde opmerkelijke tempo. In de
laatste maanden is het tempo der vliegtuig-
productie verdubbeld en de recruteering
maakt goede vorderingen. De leemten in de
luchtbescherming, die in September aan het
licht gekomen zijn, zijn voor een groot deel
opgeheven. Niet alleen is de hoeveelheid af
weergeschut uitgebreid, doch ook de organisa
tie is verbeterd.
Ten aanzien van den vrij willigen nationalen
dienst zeide Chamberlain nog: „Wij streven
niet naar een uitgebreid corps voor de burger
verdediging, dat georganiseerd zou moeten
zijn als een beroepsleger in oorlogstijd en de
burgers zou ontheffen van de verantwoorde
lijkheid voor hun eigen verdediging. Het is
onze taak menschen te vinden voor zekere
posten en niet posten voor allen te vinden".
Zijn rede besluitende zeide de minister het
te betreuren, dat zooveel tijd en een zoo groot
gedeelte van het nationale inkomen aan oor
logsvoorbereidingen moeten worden besteed.
„Ik geloof", zoo zeide hij, dat het thans tijd
is dat anderen een bijdrage leveren. De lucht
is vol van geruchten en verdenkingen, die
men niet langer mag laten bestaan.
Want de vrede kan alleen in ge
vaar worden gebracht door een uit
daging, waarop de president der Ver
eenigde Staten in zijn Nieuwjaars
boodschap wees: nX den eisch om
door geweld te overheerschen.
Dat zou een eisch zijn. waartegen de
democratische staten zich, zooals pre
sident Roosevelt en ik reeds eerder
hebben gezegd, onvermijdelijk zou
den moeten verzetten. Ik kan niet ge-
looven. dat men voornemens heeft tot
die uitdaging, want de gevolgen van
een oorlog zijn zoo ernstig, dat geen
regeering lichtvaardig den strijd zou
ontketenen.
Bovendien blijf ik er van overtuigd,
dat er geen geschillen, hoe ernstig
ook, zijn, die niet zonder oorlog kun
nen worden geregeld door overleg en
onderhandelingen, zooals ook is neer
gelegd in de verklaring van Mün
chen".
Italiaansch commentaar.
De jongste rede van Chamberlain ls
door de Italiaansche pers met sympa
thie ontvangen. Vooral wordt gewezen
op enkele passages, welke betrekking
hebben op de reis naar Rome. In het
algemeen wordt de rede beschouwd
als een „vredesgebaar". Men erkent de
oprechtheid, goeden wil en het rea
lisme van Chamberlain.
De „Popoio di Roma" schrijft, dat alle regee
ringen verklaren den vrede te willen en men
heeft geen reden om aan de oprechtheid daar
van te twijfelen. Het blad vraagt vervolgens,
waarom men niettegenstaande deze oprechtheid
den wensch nog niet heeft verwezenlijkt en het
antwoordt hierop, dat wel allen vrede willen,
doch niet denzelfden vrede. De totalitaire
staten verlangen een vrede, die „zekere,
voor hen noodzakelijke, levensvoorwaarden
vervult".
De directeur van de Giornale d'Italla noemt
In het Zondagsnummer van zijn blad de rade
van Chamberlain, duidelijk, eerlijk en vol
goeden wil, het zal, zegt hij, zeker niet Italië
zijn, dat den Britschen premier zal ontmoedi
gen in zijn streven om door goeden wil en
onderhandeling de definitieve vredesformule
voor Europa te vinden. Italië stelt overigens
prijs op de samenwerking met Engeland en
het heeft van Engeland niets te vragen, be
halve begrip voor bepaalde vitale problemen,
die het niet rechtstreeks aangaan.
Doch, aldus het blad, terwijl Chamberlain
allen aanbeveelt, bereid te zijn om over een
algemeene pacificatie te onderhandelen, moet
vastgelegd worden, dat sommigen niet de
rechten van anderen willen erkennen en ze
bevredigen, zelfs met eenige opoffering, om
niet met woorden, doch met feiten den vrede
na te streven.
De onverzettelijkheid, die bij voorbaat ge
toond wordt, zelfs voordat de vragen omschre
ven en de onderhandelingen begonnen zijn,
is in strijd met den geest van de rede van
Chamberlain. De vrede, zoo besluit het blad,
wordt opgebouwd met vaststaande feiten en
niet met ijdele woorden.
Frankrijk is sterker geworden,
constateert Reynaud.
Opbrengsten stegen, werkloosheid verminderde,
koopkracht nam toe.
De Fransche minister van financiën. Paul
Reynaud. heeft een radiorede gehouden,
waarin hij o.m. zeide. dat de Bank van
Frankrijk op Vet oogenblik de eenige circu
latiebank is, die goud ontvangt.
Nu er tonnen goud in het land zijn terugge
keerd. vindt Frankrijk de middelen om in het
buitenland vijfhonderd vliegtuigen te koopen.
De minister stelde de vraag: was de mone
taire vrijheid voor ons een element van
kracht of van zwakheid?
In antwoord daarop zeide hij, dat geduren
de de eerste 24 dagen van Januari in de
spaarkassen 1150 millioen Francs meer is
ingelegd dan teruggevraagd. Wij hebben, aldus
Reynaud. het recht om te zeggen, dat de hand-
teekening van den Franschen staat in
Europa het meest solide is gebleken.
Wat den economischen toestand
betreft: de directe en indirecte op
brengsten zijn gestegen. De geheele
en gedeeltelijke werkloosheid is ver
minderd. Het indexcijfer voor de pro
ductie is in twee maanden met zes
punten gestegen. De uitvoer van
textiel-chemische en metaalindustrie
stijgt. De koopkracht van den arbeider
is toegenomen. De kapitalen worden
opnieuw in de productie belegd.
Ik heb het recht van u inspanning
en opoffering te vragen. Dank zij u
is de positie van Frankrijk in de we
reld in drie maanden veranderd. Gij
hebt Frankrijk sterker gemaakt.
Blijft daarnaar streven. Minacht niemand
en vreest niemand.
Laten wij er niet aan wanhopen, dat als
Frankrijk kalm en vastbesloten is. ieder zal
begrijpen, dat Europa iets anders te doen
heeft dan oorlog te maken.
Een sterk en genezen Frankrijk kan heden
weerstand bieden en morgen samenwerken.
