Haarlem's Dagblad Een Langdurige Vrede. Prinsesje's dag. Dancing „La Gaité" BEATRIXAVOND De demping van de Bakenessergracht. Hitler's Rijksdagrede. BERICHT. Het belangrijkste 56e Jaargang No. 17060 Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgirodienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12. Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 13054 Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713 Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEERtiBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Dinsdag: 31 Januari 1939 Abonnementen per week f 0.25. p. maand f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per post f3.55. losse nummers 6 cent per ex. Advertentiën1*5 regels f 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regeL RegelabonnemenUtarieven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke regel meer f 0.15. Groentjes rie rubriek. Hitier verwacht een langdurigen vrede. Hij heeft het gisterenavond zelf gezegd in de even eens langdurige rede, die hij in de Kroll Opera te Berlijn heeft gehouden. Laat ons van harte hopen dat zijn verwachting bewaarheid worde. In het algemeen was deze rede gematigd van toon. Wel kwam de drang naar koloniën er op nieuw in tot uiting maar niet in een vorm die spoedige botsingen met andere landen doet vreezen. Men zou veeleer kunnen zeggen dat een zekere weerklank van Chamberlain's te Birmingham gehouden betoog viel waar te ne men. En dit blijkt men in Engeland wel als een heel grooten meevaller op te nemen. De Times merkt op dat Hitier „de meest nerveuze profe ten heeft gelogenstraft", hetgeen opnieuw be wijst hoeveel ongeruster men in Engeland is dan op het vasteland van Europa. Daar heb ik onlangs nog op deze plaats over geschreven en er de verklaring van gegeven: men is zich aan de overzijde van het Kanaal voor het eerst algemeen bewust geworden van het feit, dat men in eigen gezin en in eigen huis gevaar loopt als een groote oorlog uitbreekt. Het vaste land van Europa heeft altijd in dien toestand verkeerd. De Franschen toonen zich minder bemoedigd door Hitler's betoog, omdat hij verklaard heeft dat oorlog tegen Italië de Duïtschers aan Ita- lië's zijde zou plaatsen, om welke reden die oorlog ook ontstond. Nu zijn de Franschen geenszins geneigd tot oorlog tegen Italië, maai de bekende eischen betreffende Tunis, Corsica, Savoye, Djiboeti enz. hebben bij hen den indruk gewekt dat Italië geneigd is tot een oorlog tegen hen. En zij kunnen niet duidelijk uit Hitler's betoog opmaken of hij ook aan Italië's zijde zou staan als het Frankrijk aanviel. Hierbij moge opgemerkt worden dat het meestal niet mogelijk is tot algemeene voldoening vast te stellen wie de aanvaller is, als een oorlog een maal is uitgebroken, zoodat een nauwkeuriger verklaring de zaak ook niet veel duidelijker zou kunnen maken. Maar het is begrijpelijk dat men in Frankrijk teleurgesteld is, dat Hitier geen woord commentaar op de Italiaansche eischen heeft gegeven. In elk geval dient te worden vastgesteld dat deze redevoering van Hitier de internationale verhoudingen in Europa niet heeft verscherpt, een aantal angstige menschen gerustgesteld en een heilzame uitwerking op de stemming ter beurze in New York doen gelden. Profe- - tische beteekenis hebben beurskoersen vol strekt niet maar als reacties op stijgenden en minderenden angst zijn zij ongetwijfeld ken merkend. Over zijn verheugende betrekkingen met ver scheidene andere landen heeft Hitier nogal wat gezegd en daarbij ook Nederland tweemaal ter sprake gebracht, daarbij constateerend dat „ook de volken in die staten êen afkeer hebben van den eeuwigen oorlogsdruk". Het antwoord onzerzijds zou een grondig gemeend „Nou!" kunnen zijn. Hetgeen hij over ons land heeft gezegd moet velen, die zich over het verbieden van den voetbalwedstrijd te Rotterdam en over gaatjes-in-ruiten ongerust hebben gemaakt, een ware verademing hebben gegeven. Hitler's dagbladen hebben over die voorvallen een taal ten beste gegeven, die geenszins weerklank in zijn rede vond. Laat ons hopen dat zijn volgende redevoe ringen een even vredelieven-den toon zullen ademen. In alle bescheidenheid veroorloof ik mij overigens te herinneren aan mijn artikel van gisteren over het nieuwe stadium, waarin wij leven en dat zich zoozeer kenmerkt door oorlogs-afkeer van alle volken. Een feit, waar mee alle leiders dier volken ten zeerste reke ning hebben te houden. Dit is „slechts een verschijnsel" zult u zeggen. Maar verschijnse len, althans blijvende zooals dit er kennelijk een is, hebben dikwijls meer feitelijke be teekenis dan alle redevoeringen van alle mi nisters bij elkaar. R. P. Verbitterde tegenstand in Catalonië. GERONA 31 Januari (Havas-A. N .P.) In een communiqué van het ministerie van lands verdediging wordt medegedeeld, dat de vijan delijke druk op het front in Catalonië en de tegenstand der republikeinen voortduren. Het legt den nadruk op verbitterde gevechten in de gebieden van Santa Maria, Moya, Caldas de Mont Buy. De beweringen der opstandelingen inzake de aanwezigheid van vreemdelingen in de republi- keinsche gelederen worden volkomen onjuist ge noemd. De 11de, 13de, en 15de brigades, waarop wordt gezinspeeld, werden ontbonden en zijn niet opnieuw gegroepeerd. Er zijn slechts Spaansche soldaten in het leger der regeering. De regeeringsvloot uitgevaren. GIBRALTAR 31 Januari (Reuter/A. N. P.) Uit zeer betrouwbare bron wordt vernomen, dat de vloot der Spaansche regeering uit Cartagena is vertrokken. Er wordt niet medegedeeld met welke be stemming. Madrid gebombardeerd. MADRID 31 Januari (Reuter/A. N JP.) Madrid was sinds de Kerstdagen niet gebom bardeerd. Vanochtend vroeg werd het echter door zwaar geschut een half uur lang onder vuur genomen. Men gelooft niet, dat er slachtoffers zijn. Lief prinsesje, kleine meid, Kleutertje, waar blijft de tijd, Is het op den dag van heden. Heusch alweer een jaar geleden. Dat je komst ons heeft verblijd? Ach, wat weten wij nog goed, Hoe verheugd je werd begroet, Hoe ons volk in al zijn lagen, Heeft gejubeld in die dagen. Louter vreugde in 't gemoed. Dreunend meldde het kanon, Het nieuw leven dat begon, Wij vergaten onze zorgen, Blikkend in een nieuwen morgen, Die vol kleur was en vol zon. Toen een reeks portretjes kwam, Die je vader van je nam, Hebben wij van 't beeld genoten Van de jongste van de loten, Aan d' alouden hechten stam. Nu is al een jaar weer heen, Kleine meid, sinds je verscheen, Je weet niet, wat wij bedoelen, Maar wij groote menschen voelen Ons door en ook met jou één. Wij berichten hiermede, dat de Heer POTGIESER Dinsdag 31 dezer van 8 tot 9 uur namiddag in ons Haarlemsche Secretariaat aanwezig zal zijn tot het inschrijven van leerlingen op de nieuwe cursussen M. O. Boekhouden en Staats- praktijkdiploma. Examenopleiding, HUGAS, ELGERSMA, POTGIESER. (Adv. tngez. Med.) Raaks 1-3 - HAARLEM HEDENAVOND (Adv. Ingez. Med.) HOOFD 2E DOOPSGEZINDE SCHOOL Benoemd is tot hoofd der 2e Doopsgezinde School (Ripperdastraat) alhier, de heer M. May, oudste onderwijzer aan die school. Het eervol ontslag van den heer J. Koopmans, thans nog hoofd, gaat 1 Februari in wegens het bereikt hebben van den leeftijd van zestig jaar. B. en W. trekken hun voorstel in maar komen met een nieuw. De heeren Van Liemt en Boes dienen het ingetrokken voorstel van B. en W. weer in. B. en W. schrijven aan den Raad: „Wij hebben de eer u mede te deelen. dat wij ons voorstel tot demping van de Bakenesser gracht intrekken. Wij zijn voornemens ten spoedigste een nieuw voorstel betreffende de Bakenessergracht bij u in te dienen, hetwelk in de raadsvergadering van 15 Februari a.s. aan de orde zal worden gesteld. De leden van uw Raad, de heeren Van Liemt en Boes, zijn voornemens een voorstel in te dienen gelijkluidend aan het ingetrokken voor stel van ons college". Tot zoover de mededeeling van B. en W. Wij herinneren er aan, dat het voorstel tot demping van de Bakenessergracht indertijd werd ingediend door een meerderheid van B. en W. Deze bestond uit de wethouders de hee ren W. J. B. van Liemt, A. G. Boes en E. van der Wall. De minderheid uit het college werd ge vormd door den burgemeester Dr. J E. baron de Vos van Steenwij k en den wethouder M. A. Reinalda. Thans is evenwel de heer van der Wall bij nadere overweging geen voorstander meer van het oude voorstel. Daardoor was er dus geen meerderheid meer in het college, zoodat het nu is ingetrokken. Het oude voorstel van B. en W. wordt door de wethouders de heeren Van Liemt en Boes overgenomen, zoodat zij het nu gelijkluidend bij den raad zullen indienen. Het college van B. en W. zal dus met een nieuw voorstel komen. Ons kon nog niet mede gedeeld worden waaruit dit bestaan zal, omdat het nog niet in alle opzichten vaststaat. De veronderstelling ligt evenwel voor de hand. dat dit zal neerkomen op een verbetering van den bestaanden toestand, zonder demping. De werkloosheid te Haarlem. Voor het eerst beneden 1935. In de afgeloopen week is het aantal werkloo- zen te Haarlem met 57 naar beneden gegaan. Dezelfde week van 1938 gaf een daling van 39. zoodat deze week een gunstig verschil opleverde van 18. Het aantal werkloozen te Haarlem is thans 6214. Dit is 379 minder dan in 1938. 738 minder dan in 1937, 862 minder dan in 1936 en 30 min der dan in 1935 Voor het eerst is het aantal nu ook beneden dat van 1935 Führer gelooft in een langen vrede. In zijn gisteravond gehouden rede voor den Rijksdag van Groot- Duitschland, heeft Hitier o.a. ver klaard, dat hij in een langen vrede gelooft. Hitier bevestigde voorts de Duitsche solidariteit met Italië en legde er den nadruk op, dat in geval Italië in een oorlog gewikkeld wordt, het Duitschland aan zijn zijde zal vinden. Hitier herhaalde den eisch tot teruggave der koloniën en zeide daarbij nog eens dat dit de eenige territoriale eisch van Duitschland was. (Men zie voor het uitvoerige verslag der rede pag. 5). De commentaren der Britsche pers op de redevoering van Hitier zijn naar Reuter meldt zeer gevarieerd, doch algemeen geeft zij uitdrukking aan voldoening over zijn wensch in zake een vreedzame oplossing. De meeste bladen spreken over „een lange periode van vrede". De Times verklaart, dat Hitier de meest nerveuze profeten heeft gelogenstraft. Door algemeene overeenstemming moet de vrede het werk worden van daden, niet van woorden, doch de gisteravond gehoorde woor den houden niet zoo'n oproeping tot oorlog in als sommigen hadden voorspeld. De Daily Telegraph vindt de redevoering be trekkelijk mild en niet zonder geruststelling. De moeilijkheid met Hitler is precies te weten welke beteekenis aan zijn woorden moet wor den toegekend. Over het geheel is het mis schien niet al te optimistisch in de laatste uiting van Hitier de belofte te lezen voor op komst zijnde betere dingen. News Chronicle schrijft: Er bestaat het ge vaar, dat de redevoering van schijnbaar ge matigden toon de democratische staatslieden zou kunnen verlokken tot het valsche gevoel van veiligheid, doch de internationale toe stand is vandaag na de redevoering niet kri- tieker dan gisteren vóór de redevoering. Havas vermeldt een aantal Fransche pers commentaren: Bourgues (Petit Parisien) zegt, dat niemand er aan denkt Italië aan te vallen. De positie van Frankrijk is na de redevoering van Hitier gelijk zij tevoren was: Frankrijk is zich be wust van zijn goed recht en, steunend op zijn kracht, zal het geen enkel land toestaan ook maar in het minst te raken aan zijn natio naal erfdeel, doch het is steeds bereid, zooals het steeds was, samen te werken met alle vol ken van goeden wil. Mevrouw Tabouis (Oeuvre) schrijft: Het gaat er dus om te weten of het Rijk een wei gering. welke Frankrijk zou plaatsen tegen over de Italiaansche eischen van dien aard zou achten, dat zij Italië een oorlog oplegt. Buitenlandsche kringen te Berlijn waren gisteravond van oordeel, dat deze redevoering, welke een volkomen solidariteit tusschen Duitschland en Italië beteekende, het bewijs was, dat Duitschland geenszins gepresseerd was te zien. dat Italië zich reeds nu in een ac tie zou werpen, welke het zou kunnen mee- sleepen in een oorlog tusschen Italië, Frank rijk en Engeland". Vivières („Ordre") zegt, dat voorzoover men er over kan oordeelen, de redevoering van gis teravond een ommekeer beteekent in de po litiek van Hitier. Zij wendt zich meer naar het oosten dan naar het westen, den kant der ko loniale mogendheden. Men vraagt zich onder deze omstandigheden af. welke waarde mer. kan blijven toekennen aan de overeenkomst van München. zelfs in de oogen dergenen, die er de vurigste verdedigers van zijn. Want ten slotte, indien de vrede van München zin had, kon het slechts zijn. dat hij ons alle zorg weg nam, voorzoover ons rijk betreft-. De Fransch- Britsche solidariteit moet nauwer worden aangehaald dan ooit. Daarbuiten is geen heil. Blum („Populaire") zegt, dat de solidariteit tusschen de beide dictatoren volkomen is. Er komt geen zin in voor. welke in het bijzonder de eischen van Mussolini aangeeft. Geen woord is van toepassing op de vraagstukken der Middellandsche Zee. Hoe is deze stilte te verklaren? Is zij het resultaat van de redevoe ring van Chamberlain te Birmingham? Ik vrees, dat de uitlegging verschillend zal zijn. dat Hitier het aan Mussolini zelf over heeft gelaten zijn eischen te preciseeren en dat men om de redevoering van Berlijn volledig te be grijpen moet wachten op die welke over acht dagen te Rome zal worden gehouden. Amerikaansche pers acht alle ontwikkelingen mogelijk. NEW YORK, 31 Januari iHavas). De redevoering van Hitier verwekt in de ochtend bladen tamelijk verwarde commentaren. De bladen vragen zich af welke beteekenis moet worden toegekend aan de verklaringen van den Führer. Volgens hen herinnert de rede voering precies aan die welke door den kan selier in 1938 voor de inlijving van Oostenrijk werd uitgesproken. New York Herald tribune schrijft: De rede houdt geen oorlogsverklaring in. Zij is in overeenstemming met de techniek van Hitier: brutaal te spreken zonder nauwkeurige aan wijzingen te verschaffen, doch schijnt de deur open te laten voor een ontwikkeling van den toestand in alle richtingen. Het blad besluit: de wereld is veroordeeld tot bezorgdheid en vrees. Men kan slechts probeeren te raden naar de gevaarlijke rich ting. waarin Hitier zich zal oriënteeren. New York Times wiist op ..het falen van Bovenstaande foto werd genomen door Z. K. H. Prins Bernhard, die haar beschikbaar stelde voor het Haagsche Comité voor Volks feesten. Dit geeft de foto in lijst heden, ter gelegenheid van den eersten verjaardag van het Prinsesje, aan alle kinderen van de Haagsche scholen. Onder de foto staat gedrukt Wat is met kleine Beatrix ons Vaderland nu rijk Het woord is aan Charles Dickens, Alle goede doeleinden wor den "bereikt door goede mid delen. De doeleinden die daarmee niet bereikt kunnen ivorden zijn slecht. Zij kun nen onmiddellijk als zoodanig worden beschouwd en opge geven. zes jaren nationaal-socialisme voor de ver heffing van het levenspeil van het Duitsche volk en den aandrang van Hitier koloniën te eischen". Het blad doet uitkomen, dat Groot Brittannië iedere teruggave van koloniën heeft geweigerd met het oog op de discrimi- neerende rassenpolitiek .waarvan de inboor lingen het slachtoffer zouden worden. De New York Times besluit: dit argument zal overal worden begrepen, waar men eerbied gevoelt voor de waardigheid van het mensche- üjke leven. Senator Pittman, heeft als zijn mee ning te kennen gegeven, dat, indien de toekomstige daden van Hitler even ver draagzaam zullen zijn als zijn redevoe ring in den Rijksdag, er geen vrees be hoeft te bestaan voor een onmiddellij- ken oorlog. Senator King was van meening. dat de rede voering aanduidde, dat Hitler en Mussolini „sa menspannen om de kaart van Europa te reor- ganiseeren". Kringen, die in nauwe betrekking staan tot het departement van Staat, achten het van zeer groote beteekenis, dat Hitier verklaard heeft Italië in iederen strijd te zullen steunen. Voldoening te Rome. De rede van Hitier heeft te Rome levendige voldoening gewekt. Men is hier volgens Havas van oordeel, dat de ondubbelzinnige verklarin gen betreffende de houding van Duitschland in geval van een oorlog tegen Italië alle illusies, die men zich in het buitenland mocht maken omtrent de soliditeit van de as, in rook moeten doen opgaan. Men ziet verder een formeele on dersteuning van de Italiaansche eischen in de toespeling welke Hitier maakte op de rechten van het Italiaansche volk op het bezit, dat het op grond van zijn sterkte en zijn waarde toe komt. Ook heeft men met vreugde kennis ge nomen van de verklaringen betreffende de Duit sche koloniale eischen, want zij laten voor Ita lië de mogelijkheid open, zijn Afnkaansche eischen te verbinden met die welke Duitschland op koloniaal gebied stelt Zooals men uit de bekendmakingen zal hebben gelezen, worden heden in het geheele land poststukken na 12 uur na middags niet meer door de postkantoren behandeld. Tengevolge daarvan zullen onze postabonné's ons nummer van heden niet op den gebruikelijken tijd kunnen ontvangen. HEDEN: 12 PAGINA'S HAARLEM EN OMGEVING. pag. Het aantal werkloozen te Haarlem is voor het eerst ook beneden dat van 1935. 1 B. en W. van Haarlem hebben hun voorstel tot demping van de Bakenessergracht ingetrokken omdat cr in hun college daar voor geen meerderheid meer is. Er komt nu een ander voorstel van B. en W. 1 Met 1 Februari vertrekken ongeveer 100 Duitsche dienstboden uit Haarlem en om geving. 2 BINNENLAND. Te Rotterdam zijn de kleeren van een jonge vrouw in brand geraakt, het slachtoffer is levensgevaarlijk gewond. 2 Voor den tuinbouw wordt in 1939 ruim f 21millioen steun beschikbaar gesteld. 3 Prinses Beatrix verjaart. 3 BUITENLAND. In zijn rede voor den Groot-Duitschen Rijks dag heeft Hitier o.a. verklaard, dat hij in een langen vrede gelooft 5 In Noord-Spanje geschiedt de evacuatie der bevolking thans op normale wijze 5 De tegenstand der republikeinen in Noord- Catalonië wordt sterker. 5 ARTIKELEN, enz. R. P.: Een langdurige vrede. 1 K. de Jong: Liedcrenavond 2 G. J. Kalt: Chr. Gem. Koor ..Haarlem". 2 J. B. Schuil over „Meneer SchlÖgl" 2 B. Kruger—Smits: Op een bezoek bij een aanstaand jubilaresse g De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge nomen 0D 9

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1939 | | pagina 1