Haarlem's Dagblad
Op Gladde Wegen.
Rookstatistiek.
De Hollandsche
Huisvrouw
56c Jaargang No. 17064
Uitgave Lonrens Co9ter, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N. V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
Zaterdag 4 Februari 1939
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maunden t 3.25. franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën1-5 regel9 f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel.
Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
Deze winter biedt ons rijkelijk symbolen
van den toestand waarin Europït verkeert.
Men rijdt op gladde wegen, in den mist. En
af en toe zijn er een paar zoo roekeloos, on
danks de onveilige omstandigheden, te hard
te gaan rijden en bo'tsen tegen elkaar op.
Dan vallen er splinters en het zijn niet alleen
splinters van auto's.
Het Belgische parlement is ook leelijk in
den mist geraakt en heeft blijkbaar nog niet
beseft dat het zich op gladde wegen bevindt.
Onze verhouding met onze Zuidelijke buren
is goed, niet alleen in den officieelen zin,
maar „over de geheele linie", zooals de ont
vangst van den Koning der Belgen in ons
land nog zoo kort geleden bewezen heeft.
Daarom zullen de jongste gebeurtenissen in
Brussel overal met een gevoel van leedwezen
vernomen zijn. In dit nummer geeft een onzer
correspondenten een klare uiteenzetting van
het geval-dr. Martens en de Nederlander die
dit leest zal denken: „Is dat nu de moeite
waard om er zoo'n spektakel over te ontkete
nen?" In verhouding tót de in de wereld heer-
schende tegenstellingen lijkt deze zaak wel
heel nietig, al is zij dan een uitvloeisel van
de aloude conflicten tusschen Vlamingen en
Walen, die voor de zooveelste maal tot een
botsing hebben geleid. Maar het blijkt wel
dat de moeilijkheden van nog verder strek-
kenden aard zijn. De hevige verwijten die de
premier Spaak tot de Kamer richtte, die vol
gens zijn woorden „hem telkens weer si
naasappelschillen op zijn weg werpt met de
bedoeling dus Rem te laten uitglijden, en de
regeering het werken belet, geven een beeld
van den toestand. Voorzoover dit nog verdere
toelichting behoefde werd die verstrekt door
eenige onverlaten, die minister Spaak moles
teerden toen hij, huiswaarts keerend op ver
zoek van zijn vrouw, temidden van een menigte
betoogers uit zijn auto stapte.
Naar aanleiding van dit incident, waarbij
de minister-president bloedend verwond werd
en eenige kneuzingen opliep, heeft nu de
Vlaamsch-Nationalistische fractieleider Bor-
ginon een interpellatie aangevraagd met het
onderwerp: „de ontoereikende politiemaat
regelen ter bescherming van het parlement
en van het hoofd der regeering". Zoo'n inter
pellatie is natuurlijk niet dienstig om de ge
moederen te kalmeeren. Op het eerste gezicht
lijkt het lichtelijk komisch, dat men aan een
regeering vraagt waarom haar politie haar
eigen president niet beter beschermt. Maar
dan volgt meteen de gedachte, dat de politie
onder een anderen minister staat en dat dus
op diens persoon een aanval wordt onder
nomen.
Inmiddels is gebleken dat Spaak, wiens
verwondingen niet van ernstigen aard waren
en die den volgenden morgen meteen zijn
werk heeft hervat, tengevolge van deze mo
lestatie nieuwe sympathie heeft gewonnen.
Uit de mededeelingen van ooggetuigen is ge
bleken dat de minister-president grooten per
soonlijken moed heeft getoond, hetgeen na
tuurlijk zijn populariteit heeft verhoogd.
Maar bovendien doet zich de gewone uitwer
king gelden van „het maken van martelaren".
Dat is altijd een zaak die de daders slecht be
komt. Als zij daarbij nog zoo laf zijn in menigte
een ongewapend man, slechts door twee ambte
naren vergezeld, te bedreigen en met vuistsla
gen te bewerken kan het effect niet twijfel
achtig zijn. Buitendien moet de meerderheid
der bevolking, die zeker ordelievend is, wel
ontsteld zijn door het feit dat een molestatie
van den minister-president in de eigen hoofd
stad mogelijk is gebleken. Derhalve heeft Spaak
een stroom van sympathiebetuigingen ont
vangen en staat hij sterker dan toen vlak
vóór het incident een motie van vertrouwen
ln zijn regeering met slechts twee stemmen
meerderheid werd aangenomen.
Maar dit politieke fortuintje, als men het zoo
noemen mag, heeft geen blijvende waarde. De
moeilijkheden in België concentreeren zich
trouwens niet op de persoonlijkheid van dezen
premier. Objectieve beoordeelaars in België
zijn van meening dat bij een aftreden van het
kabinet Spaak's opvolger, ook als hij tot een
der andere huidige regeerenspartijen behoorde,
met dezelfde moeilijkheden en tegenwerking te
kampen zou krijgen. Ifet is in België steeds
lastiger geworden een bewind te vormen dat
met het parlement kan samenwerken.
Spaak en zijn ministers hebben nu allen be
sloten in functie te blijven. Maar hun verdere
lotgevallen ln het parlement zijn niet te voor
zien en logischer wijze begint men zich af te
vragen of ook in België niet het naar-huis-
sturen van het parlement en het regeeren-met-
decreten voor de deur staat. Anderen denken
aan de persoon des Konings, die krachtig en
vastberaden is. Van Leopold III kan men niet
verwachten dat hij toestanden als de huidige
gelaten zal aanzien. Zijn invloed, met zijn er
kende bekwaamheden en resolute natuur, is
een belangrijke factor in den verderen gang
van zaken.
R. P.
Italiaansch oorlogsschip vergaan?
Geruchten te Rome.
ROME, 3 Februari. Hier doen niet
bevestigde geruchten de ronde, volgens
welke een Italiaansch oorlogsschip een
ramp is overkomen. (Reuter).
(In 1938 zijn in Nederland IV2 mil
liard sigaren, 4V> milliard sigaret
ten en 10 millioen pond pijptabak
gerookt
Daar toont men ons, als alle jaren,
Weer met de nuchtre cijfers aan,
Hoeveel in één jaar aan sigaren
Er weer in rook is opgegaan.
Hoeveel tabak en sigaretten,
Rookhol-land weer heeft opgestookt,
U moet eens op die cijfers letten,
Er wordt hier toch wel straf gerookt.
Het blijkt toch wel dat toeback-suyghen
Den mensch genot en troost verschaft,
Dat kan zoo'n statistiek getuigen,
Die zegt wat hier wordt weggepaft.
Als al die rook nu eens bleef hangen,
Wanneer de wind er niet zou zijn,
Dan waren wij voorgoed gevangen
In een verstikkend rookgordijn.
't Is goed beschouwd met al dat rooken
Toch eigenlijk een beetje gek.
Maar er wordt veel bij opgestoken,
Misschien is 't daarom zoo in trek.
Men zegt wel, dat het ongezond is,
En dat men 't beter laten kan,
'k Weet niet of daarvoor goede grond is,
Ik heb zoo geen verstand ervan.
Het lijkt me tijd om nu te vragen,
U permitteert wel, dat ik stop?
In plaats van m' op glad ijs te wagen,
Steek ik nog een sigaartje op.
P. GASUS.
DE LUCHTBESCHERMING IN HAARLEM.
DE CENTRALE RADIO-
BEDRIJVEN
ook in dienst van het algemeen belang.
Vraagt hierover inlichtingen bi] de
Centrales. TELEFOON 10010.
(Adv. Ingez. MedJ
MODERNE WONINGEN
TE HUUR, over de nieuwe brug aan de
Delftlaan, DIRECT BIJ Station Bloe-
mendaal, bevatt. 7 kam., koelkast, vanaf
38.Grootere typen met centr. verw.
55.—. IDEAAL WONEN VOOR FOREN
SEN. U kunt nu huren voor het ko
mende voorjaar. Bevr.: S. VELDKAMP,
%n Dortstraat 90 Telefoon 16373.
(Adv. Ingez. Med.)
Het Gemeentepersoiieel.
Herkeuring van wachtgelders.
Naar wij vernemen, zijn de ambtenaren en
werklieden der gemeente, die de laatste paar
jaren door reorganisatie van den dienst of
wegens het bereiken van den 60-jarigen leef
tijd, dan wel door dat zij aanspraak konden
maken op 40 voor pensioen geldende dienst
jaren uit den gemeentedienst zijn afge
vloeid en op wachtgeld gesteld, gedurende de
laatste weken door het gemeentebestuur op
geroepen om zich aan een keuring of herkeu
ring te onderwerpen.
Zij, die worden afgekeurd, zullen dan op
pensioen aanspraak kunnen maken, waar
door de gemeente van het verstrekken van
wachtgeld wordt ontheven.
Vacature dr. K. H. Miskotte.
Dr. E. Emmen te Breda beroepen.
In de vacature dr. K. H. Miskotte bij de
Ned. Herv. Kerk alhier is beroepen dr. E.
Emmen, te Breda.
Dr. Emmen werd geboren in 1902 en heeft
den 37-jarigen leeftijd bereikt. Hij studeerde
te Groningen en promoveerde daar tot doctor
in de theologie op een studie over een dogma
tisch onderwerp. Na zijn promotie is dr.
Emmen predikant geweest te Kuinre (1929
1931), Noordhorn (1931—1935) en Breda (1935
tot heden).
De thans hier beroepen predikant heeft be
kendheid verkregen als theoloog door verschil
lende artikelen in theologische tijdschriften.
De toegangswegen naar Haarlem
Belangrijke verbeteringen zijn te verwachten.
In den gemeenteraad van Haarlem is reeds
medegedeeld, dat er thans onderhandelingen
worden gevoerd door het gemeentebestuur van
Haarlem en den Rijkswaterstaat over een ver
betering van de belangrijkste toegangswegen
naar Haarlem. De rijkswegen de wegen
Haarlem—Velsen. HaarlemLeiden en Haar
lemAmsterdam zijn ook voor de gedeelten
die in onze gemeente liggen en die ver in de
stadsbebouwing doordringen, in onderhoud bij
het rijk. De wenschelijkheid blijkt om eigen
dom en onderhoud aan de gemeente over te
dragen. Maar nog noodzakelijker is dat de
wegen verbeterd worden. Het is nu de vraag
of die wegen verbeterd zullen worden voor of
na de overdracht aan de gemeente, maar ook
in het laatste geval zal een belangrijk deel der
kosten voor rekening van het rijk komen.
Er zijn al voorloopige plannen voor de ver
betering gemaakt. Als die plannen doorgang
vinden zijn zij zeer ingrijpend. Er zal dan o.a.
een belangrijke reorganisatie nabij de Amster-
damsche poort plaats hebben alsook een
reorganisatie bij het Soendaplein. Het gevoig
zou zijn. dat de toegangswegen naar Haarlem
zeer belangrijk zouden verbeteren.
Een beslissing over de aanhangige plannen is
nog niet genomen.
De Openbare Leeszaal te
Haarlem.
Zullen enkele bladen verwijderd worden?
Zooals men weet is bij de behandeling van de
begrooting voor 1939 in den Haarlemschen Raad
van R. K. zijde aangedrongen op het verwijde
ren van enkele bladen uit de Openbare Leeszaal,
omdat daarin de zedelijke en godsdienstige over
tuiging van andersdenkenden wordt beleedigd.
In het bijzonder werd daarbij de aandacht ge
vestigd op het weekblad „de Vrijdenker".
B. en W. hebben toegezegd, dat over deze
aangelegenheid het advies zal worden ingewon
nen van de commisise van toezicht op de Biblio
theek en Leeszaal.
Naar wij vernemen zal in den loop van deze
maand deze commissie een vergadering houden.
Niet onmogelijk is dat de leden eerst zelf de bla
den waarom het hier kan gaan ter lezing willen
hebben. Eerst daarna kan een adres aan het
college van B. en W. worden opgemaakt, zoodat
het wel aan te nemen is, dat er nog eenige tijd
verstrijken zal voor er in deze quaestie een be
slissing genomen zal worden.
Grapjes, die niet in goede aarde
vielen.
Vijf populaire Duitsche cabaretartisten
geschrapt.
BERLIJN, 3 Februari Officieel wordt
medegedeeld, dat de rijkscultuurkamer op
last van Goebbels vijf van de populairste
conferenciers en artisten, die het meest heb
ben bij bedragen tot het succes van een revue
in het „Cabaret der komieken" te Berlijn ge
schrapt heeft. Men verwijt deze artisten
staats- en partijinstellingen belachelijk te
hebben gemaakt. In hun laatste nummer
kwam een satyrisch liedje op nieuwe gebou
wen te Berlijn voor. De geschrapten zijn de
zeer bekende conferencier Bernard Finck,
de conferencier Peter Sachs (Kurt Pabst).
Hellmuth Buth, Wilhelm Meissner en Manfred
Lugi. Zij zullen niet meer in Duitschland in
het openbaar kunnen optreden. (Havas).
BERLIJN. 4 Februari. (D. N. B.) Rijksminister
dr. Goebbels publiceert in de Völkische Beobach-
ter een artikel, waarin hij zich bezig houdt met
de kwestie van de politieke mop.
De minister doet uitkomen, dat de politieke
mop een grens vindt, waar het de vitale dingen
en aangelegenheden van ons politieke leven en
onze wereldbeschouwing betreft. Hier bestaan
voor ons voorbehouden, die voor ons heilig zijn
en daaraan moet niemand zich lichtzinnig wagen.
Wij weten, dat de anti-Duitsche bladen te Parijs,
Londen en New York voor onze arme conferen
ciers zullen opkomen.
Wij verwachten, dat de democratische gouver-
nanten in West Euiqpa op aandoenlijke wijze
zullen klagen over dit gebrek aan vrijheid van
meeningsuiting in Duitschland. Dat zegt ons in
het geheel niets meer.
Fransche souvereiniteit
ondeelbaar".
Motie in de Fransche Kamer bij
acclamatie aangenomen.
In de Fransche Kamer is bij acclamatie en
zonder debat de volgende resolutie aangeno
men: „Do Kamer van afgevaardigden ver
klaart plechtig, dat, op dezelfde wijze als het
continentale Frankrijk, alle deelen van het
rijk onder de bescherming van het vaderland
worden geplaatst, met de bevolking, welke
die deelen herbergen. De Kamer verklaart
plechtig, dat de Fransche souvereiniteit on
deelbaar is en niet overgedragen, gedelegeerd
of verdeeld kan worden".
Londensche stations onder
strenge bewaking.
Scotland Yard zet een uitgebreide razzia in
Na de ernstige bomontploffingen in
de stations van den ondergrondschen
spoorweg op Tottenham Court Road en
Leicester Square worden alle stations
te Londen bewaakt. Indien de ontplof
fingen zich later zouden hebben voor
gedaan, zouden zij vele dooden en ge
wonden hebben veroorzaakt.
Scotland Yard is een groote razzia begon
nen. Alle depots worden onderzocht en niets
wordt in bewaring aangenomen, tenzij de
brengers laten zien wat het is.
Volgens Havas hebben autoriteiten van
Scotland Yard tegenover Press Association
verklaard er van overtuigd te zijn, dat deze
ontploffingen ook ditmaal het werk zijn van
lieden die sympathiseeren met leden van het
Iersch republikeinsche leger.
De politie zal opnieuw in de kringen der
Ieren te Londen een onderzoek instellen. Zij
zoekt reeds eenigen tijd naar twee verdachte
personen.
Ook te Manchester heeft de politie haar
waakzaamheid vergroot.
Volgens United Press zijn ongeveer tien
duizend man politie en detectives door geheel
Londen opgesteld op strategische punten, o.a.
bij de electriciteitsfabrieken. gasfabrieken, in
verband met mogelijke nieuwe activiteit der
terroristen. De ingang aan het Embankment is
gesloten.
Op deze wijze heeft Scotland Yard een net
over de geheele stad gespannen, waarvan
iedere politieagent en iedere dectective deel
uitmaakt.
In Londen, Manchester en Liverpool zijn
personen gearresteerd voor het in bezit hebben
van explosief materiaal.
Nader meldt Reuter uit Londen:
Het onderzoek, ingesteld na de aan
slagen in de stations van den onder
grondschen spoorweg, heeft geleid tot
de aanhouding van iemand, op wien
ontplofbare stoffen zijn gevonden. De
man zal vandaag voor den politierech
ter verschiiner»
Regeeringserisis in Joego-Slavië.
Kabinet-Stojadinowitsj afgetreden.
Stojadinowitsj.
BELGRADO, 4 Februari. (Havas-
A.N.P.) De regeering van Joego
slavië is afgetreden.
In den boezem der regeering Stojadinowitsj
was het tot een crisis gekomen toen vijf
ministers aftraden. Namelijk twee Moham
medanen. Mehmed Spaho, de minister van
verkeer, en Djafer Koelenowitsj, minister «on
der portefeuille; twee Slowenen: Miho Krek.
minister van openbare werken en Fran Snoj.
minister zonder portefeuille en de Serviër
Draguicha Tsvetkowitsj, minister van sociale
voorzorg, leider der organisatie van regeerings
gezinde arbeiders, Jugoras.
Daar de parlementsfractie der regeerings-
partij vanochtend zal vergaderen, komt de
Kamer pas Maandag weer bijeen.
Ernstige overstroomingen in de
Ver. Staten.
NEW YORK, 4 Februari (Reuter-A.N.P.)
Ten gevolge van overstroomingen van den Ohio
en zijn zijrivieren zijn, naar bekend is, in Ohio
Maryland en West Virginia dertien personen
om het leven gekomen. Men vreest dat er nog
vier dooden zullen zijn. Tal van personen zijn
dakloos geraakt.
DR. LEY NAAR LONDEN.
Het D.N.B. meldt, dat rijksleider Dr. Ley Zon
dag naar Londen gaat ter bijwoning van een
bijeenkomst der internationale commissie van
advies van het internationale centrale bureau
„Vreugde en Arbeid", waarvan Ley voorzitter
is. Hij is uitgenoodigd door het national Fitness
Committee.
RUBENS-TENTOONSTELLING TE
ROTTERDAM.
Naar wij vernemen zal de tentoonstelling van
teekeningen door Petrus Paulus Rubens, welke
in het Paleis voor Schoone Kunsten te Brussel
zoo zeer de aandacht trekt, in haar geheel naar
het Museum Boymans te Rotterdam worden
overgebracht.
Slachtoffers van sneeuwstorm.
TOKIO, 4 Februari (Domei/A.N.P.) Zeven
tien leden van het personeel van een mijn
bouwonderneming zijn op den berg Hakkoda-
san (provincie Aomori) door een sneeuwstorm
verrast. Elf personen zijn doodgevroren, slechts
vijf konden worden gered. De lijken van vijf
slachtoffers zijn geborgen.
Mussolini's rede voor den
Fascistischen Raad.
Te Berlijn wordt „niets sensationeels"
verwacht.
Het woord is aan
Welingelichte kringen te Berlijn
verwachten volgens Reuter niets
sensationeels van de redevoering, wei-
welke Mussolini vandaag te Rome zal
uitspreken.
Itallaansche kringen zeggen, dat
net niet een groote politieke re
devoering zal zijn, doch een gewone
toespraak.
Sirius:
Menigeen zou een andere
wereldbeschouioing hebben,
als h\j de wereld beschouiod
had.
Weer een juweelendiefstal in de
residentie.
Buit van ongeveer 2500.
;-GRAVENHAGE, 4 Februari. Het Haag-
sche inbrekersgilde maakt de residentie ge
durende de laatste maanden wel buitengewoon
onveilig.
In twee maanden tijd werd viermaal in
een juweliersmagazijn ingebroken en telken
male liep de buit tot in de duizenden
In den afgeloopen nacht zijn de inbrekers
wederom op pad gegaan, waarbij zij het oog
hadden op het magazijn van de firma Kan in
de Spuistraat.
In de linker-vitrine naast de deur bevond
zich een aantal kostbare sieraden. Men for
ceerde eerst een stalen beschermingsraam en
brak toen de sloten van de vitrine open. De
inbrekers schijnen in hun werk gestoord te
zijn. want er bleven verschillende kostbaar
heden onaangeroerd, hoewel toch voor onge
veer ƒ2500.— werd gestolen.
De buit bestaat voornamelijk uit paarlen
en briljanten halssnoeren, waarvan de prijs
kaarten nog in de étalage lagen.
Reorganisatie bij het Duitsche
luchtwapen.
Het D. N. B. meldt: Op voorstel van
den Duitschen minister voor de lucht
vaart en opperbevelhebber van het
luchtwapen heeft Hitler per 1 Februari
1939 goedkeuring gehecht aan organi
satorische veranderingen binnen het
luchtwapen, welke door uiterste scher
pe concentratie van alle krachten een
verderen, beslissenden vooruitgang voor
den opbouw van het luchtwapen be-
teekenen.
Er worden drie nieuwe luchtvlootcommando's
gevormd.
Benoemd zijn: generaal der vliegers Stumpff
tot chef van de luchtafweer, generaal der vlie
gers Kesselring tot chef van de luchtvloot 1, ge
neraal der vliegers Pelmy tot chef van de lucht
vloot 2, generaal der vliegers Sporrle tot chef
van de luchtvloot 3 en luitenant-generaal Udet
tot „generalluftzeugmeister".
heeft een verdienden roep van
netheid. Zij haat vlekken.
Daarom hoort het boekje
VLEKKEN, door C. Hoeing
(uitgave Haarlem's Dagblad)
in haar huis.
Wanneer U even bij ons kan
toor Groote Houtstraat 93 en
bijkantoor Soendaplein 37
binnenloopt, krijgt U dit wapen
tegen vlekken mee voor 10 et
HEDEN 16 PAGINA'S
HAARLEM EN OMGEVING.
pj
Zullen een of meer bladen uit de Openbare
Leeszaal tc Haarlem verwijderd worden?
De verbetering van de toegangswegen naar
Haarlem
Na 6 middag- en 3 avondzittingen heeft de
Haarlcmsche Raad Vrijdagmiddag de bc-
grooting voor 1939 goedgekeurd.
Bioscopen
BINNENLAND.
Er zijn weer kinderen door het üs gezakt.
Zal men trachten de zwavelbron te Bentheim
te exploiteeren?
BUITENLAND.
Roosevelt heeft verklaard, dat de Ameri-
kaansche politiek ongewijzigd blijft en dat
hij niet gerept heeft over de „grenzen aan
den Rijn".
Lord Halifax heeft in een rede te Huil ge
antwoord op Hitler's Rijksdagrede.
De Spaansche stad Figueras is gisteren op
heftige wijze gebombardeerd.
SPORT.
Sport in 't Kort
ARTIKELEN, enz.
R. P.: Op gladde wegen.
P. v. d. Hem: De „offerte" van Roosevelt.
K. de Jong: Kinderkoor „Inter Nos"
Van een bijzonderen correspondent te Brus
sel: Stormachtige dagen in de Belgische
politiek.
Prof. dr. A. D. Fokker: Over lichtgevende
stoffen.
J. H. de Bois: Litteraire Kantteekeningen.
Gabriel Smit: Boeken uit het buitenland.
Financieel Economisch Weekoverzicht: Ner
vositeit van de beurzen vóór Hitler's rede
Ruiterlijke Bekentenissen: Val van Co
quette.
Dc Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op
