De zwavelbron
te Bentheim.
RADIO
Zal men trachten de
gassen te exploiteeren?
LEEFLANG
Kinderkoor „Inter Nos
ONS WEKELIJKSCH
KNIPPATROON.
ZATERDAG 4 FEBRUARI 1939
HA A RH EM'S DAGBEAD
'4
Met onverminderde kracht
spuiten zwaveldampen
uit den bodem.
over. Er is ook een kansje dat er zwavelzuur uit
gemaakt kan worden.
Niemand durft de kranen te sluiten
Aan de twee buisleidingen, waardoor de gas
sen thans naar buiten stroomen bevinden zich
kranen. Overwogen is deze kranen te sluiten,
maar niemand durft dit waagstuk te volbrengen.
Men vreest n.l. dat de kranen het niet zullen
houden en dat een explosie zal plaats hebben,
welke ernstige gevolgen kan hebben. Thans zijn
nieuwe kranen van een \|el sterkere construc
tie gearriveerd, maar het is nog geenszins zeker,
dat men die zal kunnen aanbrengen.
Moeilijkheden voor Bad Bentheim.
De Fürstliche Badeverwaltung- van het be
kende Zwavelbad Bentheim, dat vele Nederland-
sche kuurgasten trok, heeft reden om ongerust
te zijn. Hoewel insiders de Rans daarop niet zoo
groot achten, is er toch een mogelijkheid, dat
Bad Bentheim op den duur zijn geneeskrachtige
zwavelbron zal kwijt raken. Dat zou voor Bent
heim een zeer groote schadepost beteekenen.
Maar ook wanneer dat niet het geval is, zal het
Bad veel schade lijden, wanneer het toestroomen
van het gas niet kan worden belet. Het geluid
is niet bepaald bevorderlijk voor hen, die rust
zoeken, terwijl bovendien de dampen zeer on
aangenaam zijn.
De grootste zwavelbron van Duitschland
Deskundigen verklaren, dat dit de grootste
zwavelbron van heel Duitschland is, reden waar
om getracht wordt de ontsnappende gassen te
exploiteeren.
Ook wij hebben keurige LAMPEN voor huis-
en zitkamer, in prijzen van 8 a 9 gulden,
maar dan met het stempel van ons huis.
LANGE VEERSTRAAT - HAARLEM.
Fraaiste, tevens oudste Lampenzaak in
Nederland.
(Adv. Ingez. Med.)
ÜLIPS en ERRES - ook in huurkoop.
HAGEMAN - Ged. Oude Gracht 52.
TELEFOON 12762 HAARLEM.
(Adv. Ingez. Med.)
Belgische Anthraciet
Afm. 15/20 2.— en 2.10
Afm. 20/30 2.35 en 2.50
Afm. 30/50 2.15 en 2.30
(Adv. Ingez. Med.)
MUZIEK.
Op het Vrijdagavond door „Inter Nos" gege
ven concert werkten verschillende en niet
louter muzikale factoren samen om de taak
des muziek verslaggevers te veraangenamen.
Deze is er wel zoo'n beetje aan gewend geraakt,
om een aankondiging als „aanvang om zóó
laat precies" niet al te ernstig te nemen, omdat
er doorgaans nog wel een slordig kwartiertje
bij dat precieze uur komt, eer de uitvoerenden
goed en wel hun plaatsen op het podium hebben
ingenomen; hij is ook gewend aan redevoeringen
van woordenlievende en woordenrijke, doch, in
weinig gevallen werkelijk welbespraakte voor
zitters en comitéleden; redevoeringen die hem,
zoo hij ze verstaan kan, gewoonlijk weinig ver
mogen te interesseeren en die het begin der
muzikale werkzaamheden of dat der pauze aan
merkelijk opschorten; hij moet zich met gela
tenheid schikken in te lange pauzes tusschen de
nummers en tusschen de twee deelen van een
concert, en is door dat alles soms om redenen
van zelfbehoud gedwongen het einde niet af te
wachten.
Bij „Inter Nos" niets van dat alles. Het con
cert begon precies op den aangegeven tijd; en
de opvolging der nummers werd met bekwamen
spoed betracht; de pauze was kort en zoo was het
heusch niet kleine programma om 10 minuten
vóór tienen, dus op een in de eerste plaats voor
de kinderen niet te laat Uur, afgewerkt.
Nu zijn dit alles wel factoren, die aan de
artistieke waarde der prestaties niets af of toe
doen. Maar gelukkig waren deze bij „Inter Nos"
ook aardig in orde. De dirigent Jan Booda heeft
zijn talrijke onderhoorigen zóó talrijk, dat
hun bijeenkomsten op verre na niet het karakter
van „onder-onsjes" kunnen hebben voortref
felijk in de hand. Zij reageeren op zijn aan
wijzingen zóó snel, als de stemmen van een
orgel met electrische transmissie op het neer
drukken der toetsen.
Dat bleek vooral bij de uitvoering der lang
niet eenvoudige Cantate ..Naar de Heide" van
A. H. Amory. Het uit kinderen van zeer ver
schillenden leeftijd samengestelde koor was
steeds paraat, ook bij moeilijke intervallen, mo
dulaties en rythmen. De wisselingen met of de
beantwoordingen van de solostem veroorzaakten
geen moment van onzekerheid. De koorklank
was bij een zóó talrijk koor natuurlijk door
gaans nogal krachtig en Booda's ook op uitvoe
ringen van H. G. K. vaak waargenomen voor
liefde voor forte-werkingen verloochende zich
ook nu niet, maar toch waren zoowel in enkele
gedeelten der Cantate als b.v. bij het in het be
gin van den avond gezongen ..Meilied" van H.
v. Tussenbroek goed geslaagde zachte nuan
ceeringen waar te nemen. En welk een rythmi-
sche stramheid heeft deze koorzang! De jongens
alleen toonden het in Loots' „Naar den Dam";
de meisjes bleven in de Cantate niet bij hen
ten achter. En in Bern. Diamant's „Op de
Schaatsenbaan" bewezen allen ook het wiegen
de en elastische rythme van den Wals aan te
voelen.
De begeleiding der koor liedjes en der Cantate
was bij mevr. Jenny NeumanLeeflang in uit
stekende handen. Haar klavierspel was goed
genuanceerd en bij de begeleiding der solo
gedeelten der Cantate zeer soepel en volgzaam.
De sopraanzangeres Betty Dijkstra zong die soli
en declameerde het gesproken verhaal; haar
zuivere intonaties en haar duidelijke dictie wa
ren zeer te prijzen, ook in haar vertolking van
drie liederen, resp. van Loots, Zagwijn en Ver
hulst, waarbij Jan Booda aan den vleugel haar
secondeerde.
Ook enkele leden van het kinderkoor- traden
als vocale solisten op en bleken daarbij ver
boven het peil van „dekllkantjes'' te staan. Een
meisje zong zelf Schubert's „jjeidenröslein", en
het was moeilijk te beslissen, wie het aardiger
deed: het jonge zangeresje of haar collega
koorlid, het jonge pianistje, dat de begeleiding
speelde. Bij de door jongens gezongen solo'£
scheen een te ver gaande opdrijving van het
borstregister waar te nemen; meerendeels ech
ter konden we bemerken dat Booda de cultivee
ring der stemmen niet uit het oog verliest.
Aan het slot der Cantate werkten trommels
en trompetten mee. Deze vervulden hun taak
niet minder goed dan de vocalisten, zoodat we
in de beste stemming en voldoende innerlijk
verwarmd om de koude en de mist van den
ter te trotseeren, de zaal verlieten.
K. DE JONG.
NAGEKOMEN PREDIKBEURTEN
ROZEKRU1ZERS GENOOTSCHAP, Bakenes-
sergracht 13. Nam 7.15 Tempeldienst mei
lezing. Spr. J. Leene. Onderw.: „De Nieuwe
Staat" (Het eiland Caphar Salama).
HAARLEMMERMEER
NED. HEKV. KERK. HOOFDDORP. V.m. 9.30
en nam. 6.30: Ds. J. C. Salverda.
AALSMEERDER WEG. V.m. 9.30: W. T. J
Koudstaal. Nam, 2.30: Dezelfde.
VIJFHUIZEN. V.m. 9.30: Ds. M. E. Ouwehand
hulpprediker te Badhoevedorp. Nam. 2.30: A.
C. Brörens.
LIJNDEN V.m. 9.30: P. v. d. Berg.
BADHOEVEDORP. V.m. 10: Ds. R. Dijkstra,
van Amsterdam. Nam. 7: Ds. J. H. H. van
Beem, van Amsterdam.
M. 40
No. 1103
Deux-pièces met korte mouwen.
Juist door den eenvoud van dit model, komt
het materiaal des te mooier uit. Reliefweefsel
met een fijn korrelig oppervlak is het aange
wezen materiaal voor deze japon, die ver
vaardigd kan worden van 2 Meter wollen stof
van 130 centimeter breedte. Het patroon is
te verkrijgen m maat 40; bovenwijdte: 86
centimeter; taillewijdte: 70 centimeter en
heupwijdte 98 centimeter. Door het al of niet
aanknippen van naden, kan men het patroon
passend maken voor het eigen figuur. Langs
het schootje, de halsopening en de manchetjes
zijn fijne plooitjes gestikt. Ook het ceintuur
tje is gegarneerd met stiksels. De rok loopt
een ietsje klokkend uit.
Prijs van het patroon 26 ets. Het is ge
durende een week van Maandag af verkrijg
baar bij de bureaux van dit blad, Gr. Hout
straat 93 en Soendaplein 37.
Een exclusieve foto van de zwavelbron te
Bentheim, welke werd genomen kort nadat de
gassen voor het eerst omhoog spoten.
Het aanboren wan de zwavelbron te Bentheim
blijft in het grensgebied het gesprek van den
dag. Het is niet de eerste maal, dat er in Bent
heim boringen worden verricht naar petroleum.
Reeds in de 70'er jaren van de vorige eeuw ston
den er boortorens in de omgeving van de rotsen
van Bentheim, terwijl ook omstreeks 1900 borin
gen werden verricht. Er is in Bentheim veel as
phalt gevonden en de aanwezigheid daarvan
duidt in vele gevallen op het voorkomen van
petroleum. Nu Duitschland groote behoefte aan
aardolie heeft, wordt al het mogelijke gedaan,
deze in eigen bodem te vinden, waarvan een
reeks boringen het gevolg is geweest.
Al enkele jaren is men bezig met het verrich
ten van diepboringen op een terrein aan den
straatweg naar Nordhorn, in het Bentheimer
Woud. De eerste boring is mislukt; toen men op
een diepte van ongeveer 1100 Meter was geko
men is het werk gestaakt. Daarna werd de boor
toren op de tegenwoordige plaats neergezet. Op
een diepte van ongeveer 1600 Meter is men toen
op de zwavelgassen gestooten, welke onder
enormen druk omhoog werden geperst. Een
groote consternatie was hiervan het gevolg en in
Bentheim vreesde men voor groote moeilijkhe
den. Het schijnt, dat de ingenieurs, die met dit
werk zijn belast, ten zeerste werden verrast. Ze
verklaarden n.l. dat ze iets dergelijks nog nooit
hadden meegemaakt. Aanvankelijk spoot een
zwarte rookkolom vele meters omhoog. Vermoe
delijk werden aanvankelijk koolstoffen en aar
de meegevoerd, want langzamerhand zijn de
gassen van kleur veranderd. Op het oogenblik
schijnt het of er stoom naar boven komt.
De ingenieurs zijn er na eenigen tijd in ge
slaagd twee buizen in het boorgat aan te brengen
en daardoor de gassen af te leiden. Deze buizen
zijn dicht bij den grond aangebracht, waardoor
het schouwspel van de ontsnappende gassen niet
meer zoo imposant is als in het begin. Het ge
luid is echter min of meer huiveringwekkend.
Met zeer snelle stooten worden de gassen onder
een angstwekkend gehuil door de buizen ge
stooten.
Wij zijn er in geslaagd onzen lezers een zeer
bijzondere foto aan te bieden, welke is gemaakt
kort nadat de gassen voor het eerst omhoog wer
den gespoten. Duidelijk ziet men de zwarte
rookkolom en de zich verspreidende dampen.
Wil men de gassen exploiteeren?
De ingenieurs, die de leiding van de boring
hebben, weten zelf nog niet precies hoe ze han
delen moeten. Verschillende deskundigen, ook
van de Duitsche genie, zijn reeds in Bentheim
geweest. Nergens in Duitschland vindt men een
dergelijke bron. M enheeft reeds getracht door
middel van beton het ontsnappen der gassen te
beletten, maar tevergeefs. Indien men werkelijk
met succes wil probeeren het toestroomen der
zwavelgassen te verhinderen, dan zal men ge
bruik moeten maken van dynamiet. Daarmede
zou men de bron echter vermoedelijk voorgoed
verstoren. Wij krijgen den indruk, dat men
daartoe nog niet wil overgaan en dat mep wil
trachten een andere oplossing te vinden.
Van goed ingelichte zijde vernamen wij, dat
ernstig overwogen wordt de zwavelgassen te ex
ploiteeren. Een ingesteld chemisch onderzoek
heeft n.l. uitgewezen, dat wanneer zouten en wa
ter aan de gassen worden onttrokken, een pro
duct overblijft, dat zeer brandbaar is en goed ge
bruikt kan worden. Van een chemisch deskun
dige vernamen wij echter dat het geen gemak
kelijk probleem zal zijn om dit in de practijk toe
te passen. Men zou eventueel de gassen voor
verwarmingsdoeleinden kunnen gebruiken, maar
toch staat men er min of meer sceptisch tegen-
Een bril in moderne uitvoering, verbetert Uw
zien en Uw uiterlijk. Speciaalzaak voor
moderne brillen.
Opticien ENDENBURG,
RIJKSSTRAATWEG No. Twaalf - Telef. 16658
(Adv. Ingez. Med.)
BELANGRIJKE VEILING TE AMSTERDAM.
Op 21 Februari wordt in het gebouw Artl
et Amicitia te Amsterdam een veiling gehou
den van oude teekeningen. etsen en gravures.
De catalogus vermeldt de namen van Rem
brandt, Gerard Dou, Isaak en Adriaan van
Ostade, Lucas Cranack. Albrecht Dürer, Ant.
van Dijck. Paulus Potter, Lucas van Leyden.
Watteau.
PROGRAMMA VAN DE HAARLEMSCHE
RADIO CENTRALE OP ZONDAG 5 FEBR.
Progr. I: Jaarsveld.
Progr. II: Hilversum I en II.
In verband met plaatselijke slechte ontvangst
noodzakelijke wijzigingen voorbehouden.
Progr. III: Diversen 8.35, Keulen 8.50. Pauze
10.20,'Parijs Radio 10.25, Radio P.T.T. Nord
10.50, Keulen ca. 11.35. Diversen 12.20, Ned.
Brussel 12.50, Keulen 1.30 Ned. Brussel 2.35,
Keulen 3.20, Radio P.T.T. Nord of Parijs Radio
5.20, Fransch Brussel 6.05, Radio P.TT. Nord
6.20, Keulen 6.50, Ned. Brussel 9.20, Keulen
ca. 10.30, Parijs Radio 11.20.
Progr. IV; Ned. Brussel 8.30, Diversen 10.00,
Droitwich 1105, Fransch Brussel 2.20, Parijs
Radio 2.35, Droitwich 2 40, London Regional
4.20, Droitwich 4.40. Diversen 5.20, Droitwich
5.40. Diversen 6.20, Droitwich 6.40. Diversen
7.05. Radio P.T.T. Nord 7.20, Droitwich 7.30,
Parijs Poste Parisien of Diversen 9.25, Droit
wich 9 55. Fransch Brussel ca. 11.05.
Progr. V: 8.30 v.m.—12.00 n.m. diversen.
PROGRAMMA VAN DF HAARLEMSCHE
RADIO-CENTRALE
op Maandag 6 Februari 1939!
Progr, III 8.00 Keulen. 9.20 Parijs Radio, 9.30
P.T.T. Nord, 9.50 Pauze, 10.00 Parijs Radio. c.a.
10.20 Radio P.T.T. Nord. 12.20 Ned. Brussel. 1.30
Fransch Brussel. 2,20 Pauze of diversen. 2.40
Radio P.T.T. Nord 3.20 Droitwich, 3.55 Radio
P.T.T. Nord, ca. 4.30 Keulen, 5.20 Ned. Brussel,
6.00 Fransch Brussel, 6.20 Keulen, 7.20 Ned.
Brussel, 7.50 Keulen, 9.'35 Ned. Brussel of diver
sen. 10.30 Keulen, 11.20 Parijs Poste Parisien of
diversen.
Progr. IV 8.00 Ned. Brussel. 9.20 diversen.-
10.35 London Regional, 1.05 Parijs Radio, 2.05
London Regional. 5.20 Droitwich, 8.20 London
Regional, ca. 8.45 Droitwich, 10.00 Praag of "di
versen, 10.40 Droitwich.
(In verband met plaatselijke slechte ont
vangst noodzakelijke wijzigingen voorbehou
den).
Progr V 8.007.00 Diversen.
7.00 Eigen gramofoonplatenconcert.
Populair programma van oude bekende plaat
jes.
1 Als het orgel speelt. Accordeon orkest. 2 Alte
Kaemarden, Gran Massed Brass Band, 3 In
einem Chinesischen Tempelgarten, Symphonie-
orkest. 4 Twee oogen zoo blauw. Willy Derby.
5 Die Mühle im Schwarzwald, Dajos Bela. 6
Radetzky Marsch, Groot orkest. 7 Oome Piet,
Louis Davids, 8 Graf Zeppelin's Weltreise, Sym-
phonie-orkesl. 9 Good old tunes, Coventry Hip
podrome Orch.. 10 Die oudjes doen het nog
best, Kees Pruis, 11 Als Kobus harmonica speelt
Accordeon orkest. 12 Die Sqjimiede im Walde,
Dajos Bela. 13 Petersburger Schlittenfahrt, Paul
Manim, 14 An den blauen Wassern von Hawaii
Symphonie-orkest. 15 Het plekje bij den molen,
Willy Derby. 16 Teddy Bar's Picknick, Elite or
kest. 17 Als je vooi een dubbeltje geboren bent,
ouis Davids.
8.0012.00 Diversen.
„Ik wil haar als speelkameraadje hebben", zei het roovermeisje. II bed slapen". En opnieuw beet aij baar moeder in het oor, zoodat
„Zij moet mij haar mof en haar mooie kleeren geven en bij mij in deze, krijschend van pijn, rond begon te springen. Al de roovers
lachten en zeiden: „Kyk ze eens dansen met haar kind!"
„Ik wil in het wagentje rijden", zei het roovermeisje. En zij
moest en zou haar zin hebben, want zij was verwend en koppig.
Z(j kreeg tenslotte haar zin en Gerda mocht ook weer in het
wagentje, waarna zy, over boomstronken en door kuilen heen,
dieper het bosch Introkken. Het roovermeisje was even groot als
Gerda. Alleen was zij veel sterker, met breedere schouders tv
donkerder huidskleur. Haar oogen waren zwart en keken nogal
treurig. Zij sloeg haar arm om Gerda heen en zei: „Ze zullen je
niet durven slachten, zoolang je goede vrienden met mfl blijft.
Ben jy soms een prinses?"
„Neen", antwoordde Gerda en zij vertelde aan het roovermeisje
haar geschiedenis en haar zoeken naar Karei, van wien zij zoo veel
hield. Het roovermeisje keek heel ernstig en toen Gerda uitverteld
was, knikte ze en zei: „Zy zullen jou niet opeten, ook al zou ii
boos op je zijn" En zij troostte Gerda zoo goed mogelyk, daarfc
haar handjes verbergend in de mof. die zoo heerlijk warm waf
.(Wordt vervolgd)
