Haarlem's Dagblad Muziek. Bombardementen in Spanje. Verkeer in de kou. Weer een ongeluk 56e Jaargang No. 17071 Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgirodienst 38810. DrukkerijZnider Buiten Spaarne 12. Telefoon: Directie 13082, Hoofdred. 15054 Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713 Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directies P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Maandag 13 Februari 193$ Abonnementen per week f0.25. p. maand f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per post f3.55. losse nummers 6 cent per ex. Advertentiën1-5 regels f 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek. In één week tijds heb ik een heele reeks concerten gehoord. Zooveel, alsof ik een mu ziekcriticus was. Daar mis ik de deskundige bevoegdheden evenwel ten eenenmale voor en u behoeft dan ook geen pogingen in die rich ting van mij te duchten. Maar ik deed toch velerlei indrukken op buiten het gebied der technische critiek, waarvan het een en ander uit de pen moet vloeien. Ik deed ze op in Haarlem, Amsterdam en Den Haag, bi] het Concertgebouw Orkest, het Residentie Orkest en de H. O. V., plus een paar bands die het nabroodje in een restaurant begeleidden en tenslottebij den muzikalen clown Grock, in Carré. Ja. En nu de leiders. Be^nnend bij Bruno Walter met het Amsterdamsche orkest, via Frits Schuurman met het Haagsche, den gastdirigent Van Epenhuysen met het Haar- lemsche en nog eens Bruno Walter eindigde ik tenslotte bij Grock, die geen orkest heeft. Alleen maar een keurigen medewerker, die juist door de onberispelijkheid van zijn rok en zijn prachtig gecoiffeerd hoofd voortdurend de aandacht vestigt op Grock's kleermaker en kapper. Hun werkstukken kent u allen, al is het maar van de foto's. De leiders der bands ken ik niet bij name. Dat is natuurlijk mijn fout. Muzikaal leken zij mij overigens het minst belangrijk en dit gold vooral één hun ner, die in het late avonduur eenige pianis tische aanvallen op de classici der Muze on dernam. Zij waren afwezig en dus weerloos. Maar hij had dat niet moeten doen. Uit sociaal oogpunt beschouwd is zoo'n afwisselende excursie door het vaderlandsche muziekleven al leerrijk. De deftigheid van het Haarlemsche Bachconcert blijkt het nog af te leggen tegen die van het Haagsche Mengel berg-concert, dat zoo heet al leidt Bruno Wal ter het. Maar ons avondtoiletten-publiek be waart een eerbiedige stilte. Het Haagsche kucht, niest, hoest en kraakt met stoelen. Het enthousiasme blijft in beide gevallen bin nen zekere perken. Bij Diligentia daarentegen is het tot juichen in staat, ofschoon dit audi torium toch ook nog héél goed, nietwaar, en héél Haagsch is. Maar Frits Schuurman wist het mee te sleepen in de spanning en stuwing van Ravel's Boléro, zelfs in een zoo moeilijk werk als Iberia van Debussy, zoodat ik begreep dat hij zijn nieuwe publiek al veroverd heeft. Bij de H. O. V. is de situatie thans een bijzondere. Nog is de dirigentenkamp, de strijd om het leiderschap, gaande. Ons heele trouwe concertpubliek leeft in de spanning mee. En men ziet het in samenstelling ver anderen door de aanwezigheid van familie leden en vrienden der gastdirigenten, door de komst van beroepsmusici en critici van elders, door de presentie der adviseurs van het be stuur, dat over een maand tot zijn moeilijke beslissing zal moeten komen. Grock's publiek wordt gekenmerkt door zijn onbegrensde veelzijdigheid en zijn omvang. Het is het talrijkste niet alleen, maar ook het meest uiteenloopende. Soms juicht het in massa, soms lacht één procent. Dan weer een kwart, dan weer de helft. Er zijn er bij die één procents-momenten, die tot het hoogste behooren. Zoo gaat het altijd in deze wereld. Maar zijn sociale kanten en gedragingen des publieks de belangrijkste indrukken? Neen. Voor mij zelf zeker niet. Ik heb veel van de Muze genoten, heel veel, en de week besloten in dankbare stemming ook jegens haar dienaren. Eén hunner heb ik onlangs eens hooren betoogen dat niemand moet ver wachten een stuk, dat hij voor het berst hoort, te kunnen verwerken. Dat de beroepsmusicus dat ook niet kan. Dat men zich niet moet geneeren niet dadelijk zijn oordeel te kunnen geven en al blij moet zijn als zoo'n eerste auditie de gewaarwording geeft: het boeit mij. Ik weet niet waarom, maar ik hoor er iets in dat mij vasthoudt. Want dat is 't begin van een nieuwe ontdekking die veel vreugde zal brengen. Nu, dat is naar mijn ervaring waar. Heele- maal waar. Zoo heb ik het ook vaak onder vonden en deze week opnieuw, die bij her haald aanhooren nieuwe openbaring bracht. Veel menschen aanvaarden dat niet en mee- nen dat zij in muzikaal gevoel en begrip tekort schieten, als enkele bijgewoonde con certen hen niet in de muziek doen door dringen en zij met verbazing in het program ma lezen over den melodischen rijkdom van een componist, wiens melodieën hen gansche- lijk schijnen te ontgaan. Als zij volhielden en opnieuw kwamen en weer opnieuw zou zich dat alles gaan openbaren. De Muze is hoog gezeten en vergt- toewijding! Maar zij beloont dan ook. Vraag het den geestdriftigen dilettant, wiens grootste vreugde „de ontdekkingen" zijn. En vraag het bijvoorbeeld aan de zangeressen van het Aerdenhoutsch Vrouwenkoor, meeren- deels ongeschoold, maar die toch onder lei ding van Felix de Nobel het in een zoo moei lijk werk als Debussy's Nocturne Sirenes tot zoo groote hoogte hebben weten te brengen, dat zij bij herhaling met het Amsterdamsche orkest hebben mogen medewerken onder een stemmige lof der critiek. Denk verder ik ga even buiten mijn excursie van deze week aan andere koren die onder de leiding van een beroepsmusicus zooveel vreugde aan hun muziek zijn gaan beleven. Allemaal ontdek kers in het tooverland der Muze. En aan het slot was daar Grock. Ook hem moet ik weer zien en hooren. Ik zal hem nooit kunnen vergeten. R. P. Veel dooden in verschillende plaatsen. Vijftien vliegtuigen van de lucht macht van Franco hebben Zaterdag 150 bommen op het havenkwartier van Valencia laten vallen. Verschei dene gebouwen werden vernield. Er werden twintig personen gedood en 45 gewond. Het Engelsche schip „LucKy" werd getroffen en zonk ge deeltelijk. Ook aan 't Britsche schip „Stantford" werd schade aangericht. Ook is een luchtaanval gedaan op Alcoy, gelegen op 100 k.m. ten zuiden van Valencia. Hier werden acht per sonen gedood en twintig gewond. Meer dan 100 dooden. Bij een luchtaanval op het tusschen Alicante en Valencia gelegen Jativa zijn, naar een Reuterbericht uit Madrid méldt, meer dan 100 -personen gedood. Een escadrille Savoiavliegtuigen heeft een vijftigtal bommen, voor het grootste deel brandbommen, geworpen op het volkrijkste deel van Alicante. Volgens een eerste telling werden vijf personen gedood en twaalf gewond, allen burgers. Een twintigtal gebouwen, o.m. de centrale markthal en het stedelijk theater, werd vernield. Ook Madrid gebombardeerd. De rechtsche artillerie heeft Madrid Zondag morgen zwaar gebombardeerd. Talrijke per sonen bevonden zich op straat toen het bom bardement aanving. Om half elf vielen de eerste granaten in de hoofdstad, vooral in de centrale wijken. Om elf uur, na een pauze van een kwartier, begon het bombardement met grooter hevigheid weer, systematisch wierpen de rechtschen hun granaten op alle wijken. Om kwart over elf werd het vuren gestaakt. Een granaat trof de Fransche ambassade, waar de ruiten barstten. Bij het bombardement zijn 16 personen ge dood en 23 gewond. Sabotage op Fransch vliegveld? Vliegveld onder sterke militaire bewaking gesteld. Op het proef-vliegveld Vïllacoublay heeft men volgens een United Press- bericht uit Parijs een sterke militaire beioaking geplaatst om de Curtiss- gevechtsvliegtuigen te beschermen, in verband met verdenking, dat sabo tage gepleegd is. De experts van het ministerie onder zoeken namelijk enkele verdachte ge vallen van beschadiging. In een benzinetank van een der machines heeft men een zware verontreiniging gevon den, Deze beschadiging, die men voor een daad van sabotage houdt, is aangebracht op den zelfden dag dat het ministerie van oorlog de officieren van de luchtmacht en de journalis ten had bijeengeroepen om deze nieuwe door Amerika geleverde machines in oogenschouw te nemen. Het waren de eerste Curtiss-toe- stellen van de 200 die in Amerika besteld zijn. In het geheel zijn er reeds 27 van geleverd. In de luchttunnel van het proefstation ChalaisMeudon is brand uitgebroken, even eens onder verdachte omstandigheden, in een motor die proef draaide. Vr LAATS een Groentje in Haarlem's Dagblad. Dat is een wachtwoord ge worden in Haarlem. Het bestaat al vele jaren en neemt nog steeds in waarde toe. 47068 werden er geplaatst in 1938. De Spaansche hoofdstad Madrid, het laatste bolwerk der republikeinen in Spanje. Thans is ook de zetel der republikeinsche regeering daar weer gevestigd. WERKKAMPEN VOOR 16.000 JONGELIEDEN? Plannen in voorbereiding. BIJSTAND AAN JONGE WERKLOOZEN. Onlangs is een te Amsterdam gevestigde stichting „Nederlands Volkskracht" opgericht, welke stichting ten doel heeft jonge men schen, die door werkloosheid in moeilijke mo- reele en economische omstandigheden ver- keeren, metterdaad bij te staan. Een van de middelen, waardoor de stich ting dit doel hoopt te verwezenlijken, is. de werklooze jongens aan den gang te zetten. Men wil daartoe vier kampen inrichten, die elk duizend jongens kunnen bevatten; om de drie maanden zullen duizend andere jongens deze kampen bewonen, zoodat op den duur in totaal 16.000 werklooze jongens per jaar be reikt worden. liet doel van deze kampen zal niet in de eerste plaats zijn werkverschaffing in den tot dusver gebruikelijken zin; de kampen zul len meer gericht zijn op-.scholing". Door een- voudigen arbeid wil men* de jongens weer hei tempo van het bedrijfsleven laten ondervin den en hen geschikt maken dit tempo te vol gen. Op deze wijze hoopt men de jongens, die nu zoo vaak hun tijd in ledigheid doorbrei gen, weer geschikt te maken voor den arbeid in de maatschappij. Door aanhoudenden le diggang vervreemden zij zoowel van het werk als van de tucht, die geregeld werken mee brengt. Deze hoedanigheden hoopt men door scholing in kampverband weer tot gelding te kunnen brengen. De plannen zijn besproken mei het Verbond van Nederlandsche Werkgevers, dat zich be reid heeft verklaard eenige leden af te vaar digen, opdat de samenwerking tusschen be drijfsleven en arbeidsscholing zoo nauw moge lijk kan worden. De oprichters der stichting zijn de Amsterdamsche maatschappij voor Jongemannen en de Volkshoogeschool „Al- Iardsoog" te Bakkeveen. De stichting „Nederlands Volkskracht" wenscht, als de noodige middelen verkregen kunnen worden, ae scholing in kampen op groote en doeltreffende schaal te doen plaats vinden en dat vooral voor die groepen van jongens, welke niet door de confessioneele en socialistische organisaties bereikt worden, maar de groote meerderheid vormen van de werklooze jeugd. DUITSCH-ITALIAANSCH HANDELS- ACCOORD. Heden zou volgens Reuter te Rome een Duitsch-Italiaansch handelsaccoord worden onderteekend. Omtrent den inhoud van het accoord is niets bekend, doch men verklaart, dat de overeenkomst streeft naar nauwere sa-menwerking tusschen het economische le ven van de beide landen. REDDINGSDEMONSTRATIE TE ZANDVOORT. Zaterdagmiddag werd in Zandvoort door de N. Z. H. R. M. aan het strand bij het Zuiderbad een oefening gehouden met het wippertocstel. De bedoeling van dit toestel is om een lijn af te schieten naar een in nood verkeerend schip en wanneer de verbinding tot stand is gekomen, de schipbreukelingen in een zoo genaamde „broek" langs de lijn van het schip te halen. Een kijkje bij de oefening. Links de voorzitter van de N. Z. H. R. M. en de Burgemeester van Zandvoort, de heer H. v. Alphen. (Tengevolge van de heftige kou in December is het aantal doode lijke verkeersongevallen in die maand ver beneden het normale gebleven) De statistiek per maand der ongevallen, Die offers brengen aan het snelverkeer, Verwekt veel zorg in nuchtere getallen, In plaats van minder wordt het steeds maar meer. Niet slechts bij ons, men heeft in alle landen, Het met dit droeve vraagstuk aan den stok, Maar elders rust het niet in onze handen En 't hemd is eenmaal nader dan de rok. De auto's gaan nog altijd sneller loopen, De menschen krijgen altijd nog meer haast, Steeds meerdren moeten 't men den dood bekoopen. Dat 's een gevolg, dat nauwelijks verbaast. Hoe moet men zich daartegen nu verweren. Dat is een groot en moeilijk tijdsprobleem. En uiteraard zoekt men voor 't snel- verkeeren. Naar een steeds beter veiligheidssysteem. Voorloopig lijkt het niet zooveel te baten, En wordt het aantal eens een keer beperkt. Dan blijken wij de eer te moeten laten. Aan de natuur, die remmend op ons werkt. Wij hebben in December mogen vragen: Wat doen we nu zoo eensklaps in de kou. Het kan verkeeren, dachten w' in die dagen. Niet denkend, hoe het wel verkeeren zou. December bracht door koude minder dooden. En hierop past in volheid des gemoeds. De dank. dat het bewijs ons is geboden: De kilste wind zelfs blaast ons wel iets goeds. P. GASUS Het woord is aan W. M. Hunt: Als iemand dorst neer te schrijven al wat hij onder vond zou dat de merkwaar digste roman zijn die ooit ivas geschreven. op onbewaakten overweg. Meisje te Bunnik zeer ernstig gewond. Zondagmiddag omstreeks vijf uur is op den onbewaakten overweg nabij het Blauwe Huis in de gemeente Bunnik het twintigjarig meisje R. D., dat te voet de rails overstak, aangere den door een losso locomotief en hoogst ern stig gewond. Het meisje, afkomstig uit het internaat pp het buiten Heemstede te Houten, was met een groen internisten aan het wandelen. Bij het passeeren van den overweg wachtten de meisjes een electrischen trein af welke, uit 's-Hertogenbosch komend, op weg was naar Utrecht. Nadat zij dezen trein hadden laten passeeren, wilden zij den overweg over steken. Op dat oogenblik ontnam een zware regenbui hun voor een groot gedeelte het uit zicht. Het slachtoffer, dat voor de anderen uit liep. had hierdoor niet gemerkt, dat van den anderen kant een losse locomotief den over weg naderde. Zij kreeg een klap van de ma chine en werd met groote kracht wegge slingerd. Zwaar gewond vond men haar langs de spoorlijn liggen. Het meisje, dat verschei dene ernstige verwondingen en een zware hersenschudding had opgeloopen. is per zie kenauto in hoogst zorgwekkenden toestand naar het Stads- en Academisch ziekenhuis te Utrecht overgebracht. Voor haar leven wordt gevreesd. De machinist van de locomotief, welke om 16.51 uit Utrecht was vertrokken in de rich ting 's-Hertogenbosch, heeft vermoedelijk door den neerslaanden rook van het ongeluk niets bemerkt en reed door RECHTSBIJSTAND BUR. KRANEVELD, JACOBIJNESTRAAT 10. Kantoor 95, 'sav. 78 ur. - ADVIES 0.80. (Adv. Ingez. Med.) WEEKBERICHT. Coöperatie „Vooruitgang" UA., Haarlem De meest noodzakelijke voedingsmiddelen worden door ons extra laag geprijsd. Bak- en Braadvet, per pond38 ct. Arachide olie, per flesch, 61 maatje 45 ct. Witte suiker, per pond 22 ct. Koffie, per pond 21 ct. Thee, per ons 21 ct. Goudsche Kaas, per pond30 ct. Huishoudzeep, per staaf a 550 gram 10 ct. Groote eieren, per 10 stuks 39 ct. Cakes, per 6 stuks 10 ct. Winesapappels, per pond 15 ct. Met dividendbons (Adv. Ingez. Med.) Autobotsing bij rle Nieuwe Gracht. Lading eieren kapot gestooten. Hedenmorgen om half zeven Is op het kruis punt NieuwegrachtKruisweg een zeswielige tractor met oplegger, afkomstig uit Oudorp, te gen een met eieren beladen vrachtauto uit Lands meer gebotst. De tractor kwam uit de richting van het sta tion cn reed naar de Groote Markt. De vracht auto uit Landsmeer, cke op de Nieuwe Gracht in de richting Nassaubrug reed had voorrang moe ten verleenen. De tractor werd ernstig beschadigd, de vracht 'auto kreeg zelf lichte schade, doch het grootste deel van de lading eieren kon de schok niet weerstaan en stootte kapot. Het ongeluk vond plaats op de trambaan en het duurde ongeveer 1 uur en 10 minuten alvo rens de trams hier weer konden rijden. Een hulp wagen van de tram sleepte beide wagens van de rails, waarna ze naar een garage werden gebracht Tegen den bestuurder van de vrachtauto werd proces-verbaal opgemaakt. DINSDAG WEER EEN RADIO REDEVOERING VAN HITLER. Hitler arriveert vandaag te Hamburg. Hij zal er morgen de tewaterlating bijwonen van het eerste Duitsche pantserschip van 35.000 ton. Bij deze gelegenheid zal een groote poli tieke betooging worden gehouden en zal Hitier een redevoering uitspreken, welke draadloos zal worden verspreid. Japan heeff geen territoriale bedoelingen met bezetting van Hainan. Aldus verklaart het Ministerie van Buitenlandsche Zaken. De woordvoerder van het departement van Buitenlandsche Zaken heeft, in tegenstelling tot de bewering van Tsjang Kai Sjek jegens buiten landsche journalisten, verklaard, dat de Japan- sche bezetting van Hainan, geen verband houdt met het handhaven van vrede en rust in den Stillen Oceaan. De woordvoerder zeide voorts, dat Japan geen territoriale bedoelingen met Hainan heeft. Het is echter nog te vroeg, om te zeggen wat er van het eiland zal worden, nu de Japanners het uit militaire noodzaak bezetten. De minister van Buitenlandsche Zaken Arita heeft den Franschen ambassadeur, Arsene Henry, in antwoord op diens vertoog medege deeld. dat de Japansche bezetting van net eiland Hainan tot doel heeft de Japansche blokkade van Zuid-China te versterken en de ineenstor ting an het bewind van Tsjang Kai Sjek te verhaasten. Arita verduidelijkte voorts, dat Japan geen territoriale bedoelingen met Hainan heeft. HEDEN: 14 PAGINA'S. HAARLEM EN OMGEVING. pag. De Haarlemsche gemeentebedrijven hebben in 1938 meer omgezet dan in 1937. 3 Spaansche vluchtelingen te Haarlem? Een voorstel L. Peper bij den Haarlemschen Raad ingediend. 4 BINNENLAND. Te Rotterdam is een vrouw gearresteerd verdacht haar baby te hebben vermoord. 3 Het autobusnoodwetje Is reeds in werking ge treden. 3 BUITENLAND. Madrid wil den strüd volhouden hoewel lang durige tegenstand niet mogelijk wordt ge acht. 9 Wie zal paus Pius opvolgen? 9 Tsjang Kai Sjek oordeelt de bezetting van Hainan een keerpunt in de geschiedenis 9 Mogen 150.000 Joden Duitschland verlaten? 9 SPORT. Criticus over den wedstrijd E.H.S.T.H.B. 5 ARTIKELEN, enz. R. P.: Muziek. i K. de Jong: Zondagmiddagconcert der H.O.V. 2 K. de Jong: Gala-soirée Genootschap Neder landItalië. 2 Jhr. dr. J. C. Mollerus: De nieuwe inkoop combinaties van Middenstanders. 3 B. K. over het jubileum van Droste's Too- neelvereeniging. 4 Van onzen Londenschen correspondent: Een federatie van Europeesche Staten. 9 De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge nomen op u

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1939 | | pagina 1