Haarlems Dagblad Woensdag begint nieuw offensief tegen de wilde bussen. De Generaal- Diplomaat. Gewijzigd artikel 2 R.A.P.-1939 Waddenharing. Het Belangrijkste 56e Jaargang; No. 17072 Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-Uitgaven en Algein. Drukkerij N. V. Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgirodienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12. Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15054 Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713 Adtnin. 10724, 14825. Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM DïnsÜag lï FeKriiari 1939 Abonnementen per week f0.25. p. maand f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per post f 3.55. losse nummers 6 cent per ex. Advertentiën1-5 regels f 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regeL Regelabonneiuentstarieven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek. Nu hij Catalonië veroverd heeft zijn gene raal Franco's papieren niet alleen in Spanje maar ook in het buitenland zoo sterk geste gen, dat hij zich in diplomatieke manoeuvres kan gaan begeven in het besef, dat er om zijn gunst gedongen wordt. De erkenning van zijn bewind schijnt zoowel in Parijs als in Londen voor de deur te staan. Ook in andere landen, waaronder Nederland. Daarbij blijkt dat de Engelschen en Franschen, die groote mate- riëele belangen in Spanje hebben, maar voor al, met het oog op de Middellandsche Zee, den Italiaanschen invloed in Spanje willen tegen gaan, voor Franco veel aantrekkingskracht hebben. Dat is niet zoo vreemd als het den argeloozen mensch, die in den puren „strijd der idéologieën" gelooft, moet lijken. Enge land en Frankrijk kunnen Spanje met geld helpen om zich te herstellen. Dat kunnen Italië en Duitschland niet. Bovendien wil Franco baas in eigen land en koloniën zijn en in dit opzicht kan hij beter op de Wester- sche mogendheden vertrouwen dan op de Italianen. In Londen wint nu al het inzicht veld, dat Franco „pro-Britsch" zou zijn, dat hij zoo spoedig mogelijk van de Italiaansche troepen ih zijn land verlost wil worden en dat de houding van Engeland, dat hem al gehol pen heeft bij de bezetting van Minorca, hem moed heeft gegeven tegenover Duitschland en Italië. Inderdaad blijkt uit de houding van de Duitsche en vooral van de Italiaansche pers, die erg boos zijn over de Engelsche bemoeiingen, dat men in Berlijn en Rome heelemaal niet gesticht is over den loop van zaken. En nu zeggen sommige Engelsche voor standers van de non-interventie, dat blijkt dat „het juiste spél" gespeeld is. Hierbij moet dam minder aan algemeene rechtsbeginselen dan wel aan het Engelsche belang worden gedacht. Misschien is men in Engeland wat erg opti mistisch over eigen vooruitzichten, maar de objectieve waarnemer moet wel erkennen dat er een wijziging in de machtsverhoudingen ten aanzien van Spanje is gekomen. Generaal Franco kan zijn hulpvaardige buitenlanders ook wellicht tegen elkaar uitspelen. Hij moge niet den naam van een geniaal veldheer ver worven hebben, wellicht verzekert hij zich nu van de reputatie een listig diplomaat te zijn. Het zal moeten blijken uit het verdere ver loop van zaken. Waarbij hem nog steeds de moeilijkheid rest, dat een deel van zijn aan hang, de Phalangisten, het fascisme aanhangt en een ander deel het herstel van de mo narchie. Intussehen is de oorlog nog niet uit, maar uit het bovenstaande blijkt al duidelijk dat Negrin en Del Vayo, die hun republikeinsche regeering nu weer in Madrid gevestigd heb ben, al heel weinig kans meer op eenigen buitenlandschen bijstand hebben. Bovendien zijn zij wat oorlogsmateriaal betreft ver in de minderheid en hebben zij hun voornaamste industrieele centra verspeeld. Nu zij geen am nestie en geen volksstemming over het be wind kunnen krijgen trachten zij den oorlog voort te zetten. En meteen wordt hun door Franco duidelijk gemaakt wat hun te wach ten staat, want hij heeft een wet uitgevaar digd omtrent de „politieke aansprakelijk heid", volgens dewelke de daden zullen wor den gestraft van „diegenen, die meer dan twee jaar lang hebben bijgedragen tot ver traging van de zege der nationale beweging". Deze wet is ganschelijk gegrondvest op het recht van den sterkste. Een anderen rechts grond kan ik niet ontwaren als ik lees dat de leiders en leden der linksche organisaties, de organisators van de Cortes-verkiezingen van 1936, de linksche candidaten voor die verkie zingen, de verkiezingsagenten, de afgevaar digden, alle vrijmetselaars en alle uitgeweke nen (na 18 Juli 1936) in aanmerking komen voor veroordeeling. Zij zullen, als het een maal zoover is, gestraft worden met verlies van alle burgerrechten, verbanning naar Afrika, verlies van alle bezittingen, verlies van nationaliteit en/of gevangenisstraffen va- riëerend van drie maanden tot vijftien jaar. Deze wet „tracht de heilige belangen des lands te vereenigen met den wensch, het eco nomisch bestaan der enkelingen niet te ver storen, zoodat de economische straffen zoo licht mogelijk zullen zijn". Het gebruik van het woord „heilig" doet ten aanzien van een dergelijke wet vreemd aan. Noch de Spaansche noch de andere in Spanje geïnteresseerde landsbelangen geven aanlei ding aan het woord heilig te denken. Men kan zich bepalen tot de hoopvolle verwachting, dat uit den verderen loop van zaken in Spanje geen Europeesche oorlog zal voortkomen en verder zijn indruk vaststellen, dat Engeland en Frankrijk in den laatsten tijd weer aan merkelijk in Europeesche machtspositie zijn toegenomen. R. P. n MAANDAG is uitgegeven: Staats- lyÈ blad no. 560. Besluit van 13 Februari 1939, tot intrekking van tiet Reglement Autovervoer Per sonen en vaststelling van een Regle ment Autovervoer Personen 1939 („Re glement Autovervoer Personen 1939" of „R.A.P. 1939"). (Datum van inioerkingtreding 15 Fe bruari 1939). In aansluiting hieraan kunnen wij het vol gende mededeelen: In dit reglement is thans onder artikel 2 en voorts ook in andere artikelen opgeno men den nieuwen tekst, zooals deze is vastge steld in het Zondag j.l. in werking getreden noodwetje betreffende de autobussen. Zooals men weet is daarbij de omschrijving in paragraaf 47 der wet van 29 November 1935 tot verlaging van de openbare uitgaven, „het herhaaldelijk vervoeren of doen vervoeren van personen tegen betaling" gewijzigd in: „het exploiteeren". Het nieuwe artikel 2 zal voortaan luiden: „Een vergunning wordt vereischt voor a. het exploiteeren van autobussen in de uitoefening van een autobus dienst; b. het exploiteeren van autobussen tot het uitvoeren van toerwagenritten; c. het exploiteeren van taxi's; d. het exploiteeren van huurauto's." Verder is het reglement nu doorloopend ge nummerd, zoodat ook de bestaande nummers 4 bis en 11 bis in de nieuwe nummering zijn opgenomen. De woorden van het eerste lid van het be staande artikel 2: „onverschillig of het ver voer al dan niet ten deele in het buitenland plaats vindt" zijn thans overgebracht naar het tweede lid van artikel 1, hetwelk luidt: „Dit Welke werkloozen kregen een kans? Een bestudeering van de Haarlemsche arbeidsmarkt. In de Statische Gegevens der gemeente Haar lem worden de werkloozen gesplitst naar vak en leeftijd.. De statistiek is natuurlijk wat achter omdat er eenige tijd gemoeid is met de verwer king der gegevens. De laatste opgaaf is thans van October 1938. Ter vergelijking geven wij de cijfers van October 1937 en 1936. Het aantal werkloozen was: Oct. Oct. Oct. 1938 1937 1936 Handels en kantoorbedienden 320 324 343 Metaalbewerkers 734 786 962 Bouwvakarbeiders 1211 1623 2033 Grafische vakken 96 123 148 Fabrieks- en transportarb. 1735 1605 1528 Land en tuinbouw 183 187 166 Andere beroepen 960 1186 1374 besluit is van toepassing op het exploiteeren van motorrijtuigen tot vervoer van personen over de wegen, onverschillig of het vervoer al dan niet ten deele in het buitenland wordt bewerkstelligd". Voorts is aan artikel 1 een derde lid toegevoegd, waarin uitdrukkelijk wordt bepaald, dat voor de toepassing van het reglement onder exploiteeren van een motorrijtuig tot vervoer van per sonen niet begrepen is het verhuren van personenauto's zonder chauffeur. Het nieuwe reglement treedt in wer king met ingang van 15 Februari. Hierdoor komt nu de strijd tusschen de overheid en de wilde bussen in een geheel nieuwe fase. Nu zal het voor de wilde bussen, naar de overheid meent, onmogelijk geworden zijn zich te handhaven. De werkloosheid te Haarlem. Schommeling op de arbeidsmarkt. In de afgeloopen week daalde het aantal werkloozen te Haarlem met 34. Dezelfde week van 1938 gaf een wat grootere vermindering. Dit komt evenwel omdat de vorige week vorst werd waargenomen en dat werkt in het voor jaar zeer stremmend op het vermeerderen van de werkgelegenheid. Het aantal werkloozen te Haarlem is thans 6168, dat zijn er 316 beneden 1938, 558 beneden 1937 en 867 beneden 1936. De verwachting is, dat deze week een vrij sterke vermindering van het aantal werkloo zen zal komen in verband met het begin van verschillende voorjaarswerkzaamheden. Zal Franco de jure door ons land erkend worden? Evenals verschillende landen voornemens zijn, het nationalistische Spaansche bewind de jure te erkennen in verband met de snel zich wijzi gende machtsverhoudingen daar te lande, ver wacht men in politieke kringen te 's Graven- hage volgens de Tel., dat thans de Nederland- sche regeering ook spoedig zal besluiten, tot een dergelijke erkenning over te gaan. Er is, zooals men weet, reeds geruimen tijd een Nederlandsche vertegenwoordiger bij de regeering van generaal Franco geaccrediteerd. Totaal 5239 5834 6554 Allereerst blijkt uit deze vergelijking dat het aantal werkloozen te Haarlem gelukkig naar beneden gegaan is. In 2 jaar verminderde het aantal werkloozen te Haarlem met 1315. Het sterkst was de daling: voor de bouwvak ken, namelijk van 2033 tot 1211, dus 822, of ongeveer 40 pet. De vermindering van de metaalbewerkers was ongeveer 24 pet. Andere beroepen daalden met ongeveer 30 procent. Opmerkelijk is, dat het aantal werkloozen onder de fabrieks-, haven- en transportarbei ders niet verminderde maar zelfs nog wat toe nam. De 5239 werkloozen die er in October 1938 waren zijn verdeeld over de volgende Jeeftijden: 14—17 jaar: 137 1830 jaar: 1390 31—64 jaar: 3612 65 jaar en ouder 100 Het is niet gemakkelijk vergelijkingen te maken met vorige jaren omdat toen naar andere leeftijden werd gegroepeerd. Alleen is een ver gelijking te maken onder en boven de 30 jaar. onder 30 jaar boven 30 jaar 1936 2320 4234 1937 1867 3967 1938 1527 3712 In 2 jaar daalde het totaal aantal werkloozen met 1315, er waren 793 werkloozen van 30 jaar en jonger die aan den arbeid gingen en 522 van 30 jaar en ouder. Roosevelt zal vlootmanoeuvres bijwonen. WASHINGTON, 14 Febr. President Roo sevelt zal zich Zaterdag te Keywest op Florida aan boord van den kruiser „Houston" begeven om de manoeuvres van de vloot bij te wonen. Hij zal 4 Maart a.s. naar het Witte Huis terug keer en. United Press meldt: De vlootmanoeuvres zijn vandaag begonnen met een concentratie van strijdkrachten in de Caraibische Zee als nog nimmer in vredestijd plaats heeft gehad. Het is voor het eerst sedert 1924, dat manoeu vres in den Atlantischen Oceaan worden gehou den. 140 schepen nemen er aan deel, waaronder alle slagschepen, met 58.000 man en 3.000 offi cieren aan boord. Zeshonderd vliegtuigen maken de oefeningen mee. Men hecht aan deze manoeuvres een bijzon dere beteekenis, omdat zij voor een belangrijk deel zullen helpen bepalen in hoeverre de vloot de Westelijke wereld kan beschermen, overeen komstig Roosevelt's plan der continentale ver dediging. Drie weken zullen oe oefeningen duren. De grootste geheimhouding wordt betracht. Journa listen worden in het geheele gebied niet toege laten. De Italiaansche vliegeraanval op Minorca. Volgens niet te controleeren geruchten zou Franco uiting hebben gegeven aan zijn mis noegen over den aanval van Italiaansche vliegtuigen op Minorca tijdens het verblijf van den Britschen Kruiser „Devonshire". Ook heeft men den indruk, dat deze kwestie ter sprake is gekomen bij een onderhoud tusschen lord Perth en graaf Ciano. De Britsche ambassadeur, lord Perth, heeft namelijk gisteren een bezoek gebracht aan het Palazzo Chigi, waar hij een onderhoud had met graaf Ciano. Het woord is aan (Te Harlingen zijn sinds enkele dagen eenige netten uitgezet om te zien of de Waddenharing reeds aanwezig is. Er is slechts één exemplaar gevangen, waaruit blijkt, dat de trek nog niet be gonnen is.) Daar ligt een heele vloot al klaar, Om ijlings alle haringnetten, Zoodra de trek er is dit jaar, Vol hoop weer over boord te zetten. Er zijn er al wat uitgezet, Waarmee nu proeven zijn genomen, Helaas, men vischte achter 't net, Eén haring is er ingekomen. De haring is vanouds een visch, Waarmee je kattrigheid kunt wraken, Eén haring in de netten is Juist om je katterig te maken. Het was bepaald een soort spion, Die door de school is uitgezonden, Om, voor de groote trek begon, Te speuren naar de visschersgronden, Eén zwaluw maakt den zomer niet, Dit wijze woord is ook terzake, Verplaatst in 't nattte vischgebied, Eén haring kan geen vischvangst maken, 'k Wed, dat de visscher heeft gesmaald, Bij de verdrietige ervaring, Toen 't eene dier werd opgehaald: As je me nou toch wad-denharing, 't Is wat voorbarig ook, om reeds Nu van een rijke vangst te droomen, De trek in haring is er steeds, De trek van haring moet nog komen. P. GASUS. De erkenning van Franco. Te Burgos wordt officieel medegedeeld, dat de regeering van Eire de regeering van Franco de jure erkend heeft als de eenige wettige Spaansche regeering. In doorgaans goed ingelichte kringen te Caïro deelt men mede, dat de Egyptische re geering voornemens is binnenkort Burgos te erkennen. Te Washington wordt vernomen dat de houding van de Vereenigde Staten in het Spaansche conflict niet gewijzigd zal worden. Er worden geen onderhandelingen gevoerd tusschen Washington en Burgos. Madrid beschoten. In het door Union-radio omgeroepen leger- bericht wordt gezegd, dat de vijandelijke ar tillerie Madrid heeft beschoten, tengevolge waarvan onder de burgerbevolking slacht offers vielen. H. M. de Koningin bezoekt de Alexanderkazerne. Het is een vaste gewoonte, dat het derde regiment cavalerie in de residentie op zijn verjaardag voor H.M. de Koningin defileert. Doch Maandag, op den dag van het 125-jarig bestaan van het regiment, is men van dezen regel afgeweken: de Koningin stelde er prijs op, persoonlijk de nieuwe kazernes aan de Van Alkemadelaan in oogenschouw te ne men. Evenals tien jaren geleden, toen om technische redenen het défilé niet kon plaats hebben, bezocht ook thans de Koningin de huzaren in hun eigen omgeving. Na het bezoek van de Koningin heeft het regiment een feestmarsch gemaakt door de stad. Des middags heeft de regimentscom mandant gerécipieerd. Japansche troepenlandingen op Hainan duren voort. TOKIO. 14 Februari. In samenwerking met de Japansche troepen die nu uit het Noorden naar het Zuidelijk deel van het eiland optrekken, is vanmorgen een Japan sche troepenmacht met goed gevolg in het Zuiden aan land gegaan. Zij verdeelde zich in twee groepen een deel ging Oostwaarts, en het andere deel Westwaarts het eiland in. HITLER IN HAMBURG. Hitler is gistermiddag in Hamburg aangeko men, in gezelschap van den opperbevelhebber der marine, generaal admiraal Rader, den rijks minister van Buitenlandsche Zaken, Von Rib- bentrop, den rijksperschef en verscheidene staatssecretarissen. Zooals bekend is zal de rijkskanselier aanwe zig zijn bij het van stapel loopen van het nieuwe slagschip. BERARD OFNIEUW NAAR BURGOS? Het schijnt dat de Fransche ministerraad zal besluiten Leon Berard opnieuw met een offi- cieele zending naar Burgos te zenden. Berard zou tot taak krijgen met Franco niet alleen de modaliteiten te bestudeeren van het aanknoopen van normale diplomatieke betrekkingen tusschen Parijs en Burgos, doch ook zekere economische en commercieele vraagstukken onder oogen te zien, waarbij Fransche belangen betrokken zijn. Hij zou ook het vluchtelingenvraagstuk met Franco bespreken, Lubbock Het is moeilijk rusten als men niets te doen heeft. De Engelsche regeering aanvaardt de verantwoordelijkheid. T. a. v. een beslissing inzake al of niet erkennen van Franco. In antwoord op desbetreffende vragen in het Lagerhuis heeft Chamberlain geantwoord, dat het hem met het oog op den zeer snel verande- enden toestand in Spanje onmogelijk is ver zekeringen te geven, doch dat hij kon zeggen, dat de Britsche x-egeering in zeer nauw contact ;taat met de Fi-ansche regeering en dat in be doelde aangelegenheid nog geen beslissing is genomen. Op een verdere vraag of hij de verzekering wilde geven, dat het lagerhuis geraadpleegd zou worden, vóór eenige fundamenteele wijziging in de politiek antwoordde Chamberlain, dat de re geering de verantwoordelijkheid moet aanvaar den. Fransche persstemmen drin gen aan op erkenning. PARIJS, 14 Febr. (Havas). Ten aanzien van de ex-kenning van Franco schrijft Bailby in „Le Jour" dat nu Catalonië zonder moeite of geweld is gepacificeerd, Frank rijk en Engeland geen enkele reden meer heb ben om Franco niet de jure te ei'kennen. Saint Brice in de Journal en Pays in de Ex celsior vooi-spellen, dat de Fransche regeering vandaag zal besluiten tot erkennen van Franco. Boui'gues schrijft in de „Petit Parisien" dat het voor de belangen van Frankrijk en Engeland het beste zou zijn, wanneer normale betrekkin gen met de regeering te Bui-gos zouden worden aangeknoopt, teneinde zich te verzetten tegen het optreden van Duitschland en Italië. Vermoe delijk zullen evenwel de regeeringen te Parijs en Londen zich om juridischeh en moreele rede nen gedwongen zien in étape's te werken. Donnadieu verklaart in ,,1'Epoque" zich geluk kig te achten dat men thans op weg is naar de erkenning van Franco. Het beste bewijs dat Frankrijk en Engeland verstandig handelen is, dat de Duitsche en Italiaansche bladen hun aan vallen voortzetten en de beschuldiging uiten, dat deze landen Franco willen berooven van zijn ovei'winning. Het zou evenwel juister zijn te zeggen, dat deze landen Franco willen bevrij den van hen, die zich reeds meester in een ver overd land wanen. In de „Populaire" spoort Leon Blum evenwel aan de rechte lijn van de socialistische en re publikeinsche plicht te volgen. b De Lebeque in de Action Frangaise spoort aan om eindelijk Franco te erkennen. NEDERLANDSCHE KRUISER TERUG GEROEPEN. United Press meldt uit San Juan (Porto Rico) dat de Nederlandsche kruiser „Gelderland" die aldaar voor een bezoek van 3 dagen was binnen gekomen, orders heeft gekregen direct naar Cu rasao terug te keeren. Deze order is gegeven omdat de aflossing van de „Gelderland" op Curasao in verband met stormweer eenige dagen verlaat is. Tot 15 jaar veroordeeld. Uitspraak in de Echteldsche moordzaak. Hedenmoi'gen heeft de rechtbank te Arnhem uitspraak gedaan in de zaak tegen den dertig ja rigen werkloozen arbeider uit Echteld, die op 31 Januari j.l. terecht stond als verdacht van doodslag op de 43-jarige mej. van Hattum uit Echteld en van diefstal van een hoeveelheid geld, toebehooi-ende aan den broer van het slachtoffer. De rechtbank veroordeelde den man wegens doodslag en diefstal tot een gevangenisstraf van vijftien jaar met aftrek van ruim acht maanden preventieve hechtenis. De eisch was levenslang. HEDEN: 12 PAGINA'S BUITENLANDSCHE DIPLOMATEN BIJ ADOLF HITLER. Links: de Spaansche gezant admiraal markies De Magaz, overhandigde Hitier een brief van Franco. In aansluiting daarop vond een gedach tenwisseling tusschen den Rijkskanselier en den gezant plaats. De tolk, Dr. Schmidt, was bij dit onderhoud aanwezig. Rechts: Cincar-Markowitch, tot nog toe gezant van Joego-Slavië in Berlijn, neemt afscheid van den Führer, om in zijn land de portefeuille van minister van buitenlandsche zaken in de nieuwe regeering te gaan aanvaarden. HAARLEM EN OMGEVING. pag. Welke werkloozen kregen te Haarlem een kans op werk? 1 De anti-saneerders vergaderden in „Odeon" 7 BINNENLAND. Woensdag begint het nieuwe offensief tegen de wilde bussen. 1 De N. S. B. werd door inzage van stukken gedupeerd. 3 Mag een tandarts lachgas gebruiken? 4 De Spoorwegen willen in den zomer goede renwagons voor trekkers beschikbaar stellen. 6 De Gooische tram gaat met bussen rijden. 6 BUITENLAND. Het conclaaf zal waarschijnlijk vóór 1 Maart a.s. worden gehouden. 5 Franco treft strafmaatregelen 5 Mussolini zal Zondag a.s. een belangrijke rede uitspreken. 5 Jaspar heeft bij de poging een nieuw Bel gisch kabinet te vormen gefaald. 5 ARTIKELEN, enz. R. P.: De Generaal-Diplomaat. 1 Vr. S.: In Engeland. 3 Mr. E. Elias: Wie zijn de grootste tien Neder landers? 3 Prof. dr. H. J. Lam over zijn reis naar Zuid- Afrika en Madagascar. 7 De geheimen van een slipjacht. 7 De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge nomen op 9

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1939 | | pagina 1