Paus Pius XI bijgezet.
Indrukwekkende plechtigheid
in den Sint Pieter.
Verkiezing van Pausen in het verleden.
WOENSDAG 15 FEBRUARI '1939
HSAREEM'S ÖAGBÜA'D
5
Velen zijn voorbij het stoffelijk
overschot getrokken.
VATICAANSTAD, (Havas).
Toen te twaalf uur gistermiddag de deuren
van den Sint Pieter werden gesloten verdrongen
zich nog velen voor de kerk.
Men schat het aantal personen, dat sedert
Zondag voorbij het stoffelijk overschot is ge
trokken, op een half millioen.
Het stoffelijk overschot van Paus Pius
XI rust thans in de Crypt van St. Pieter.
Het laatste afscheid der Christenheid is
door de hoogste prelaten en een groot
aantal hooggeplaatste diplomatieke per
soonlijkheden genomen tijdens de be-
aardingsplechtïgheid, die drie uur duur
de. Een ontroerend oogenblik was het,
toen de kist langzaam verdween in de
diepte van de Crypt onder de tonen van
de gezongen heilige psalmen.
Slechts een beperkt aantal personen, onder
wie de familie van den Paus, de kardinalen en
bisschoppen, het diplomatieke corps, Romeinsche
adel en patriciaat, konden de indrukwekkende
plechtigheid bijwonen. De gheeele basiliek baad
de in een zee van electrisch licht.
Het stoffelijk hulsel van den overleden Paus
werd van de doodsbaar in de Sacramentskapel
genomen en op de schouders van de draagstoel
dragers naar den Absis gebracht, onder het zin
gen van de psalmen Miserere en in Paradisum.
De stoet werd gevormd door de kanunniken,
omringd door leden van de edelgarde en van de
Zwitsersche garde en geëscorteerd door toorts-
dragende reguliere geestelijken. Daarop volg
den de familieleden van den Paus, prelaten en
edellieden van het Pauselijk hof.
Bij het passeeren van het stoffelijk hulsel
knielden de genoodigden, die op de tribune had
den plaats genomen. Het lichaam van den over
leden Paus werd geplaatst tusschen het altaar
van de Cattedra en dat van de Confessio. Na
dat de kanselier-notaris van het kapittel van
Sint Pieter de acte betreffende de begrafenis
had voorgelezen en Mgr. Antonio Bacci de lijk
rede had uitgesproken, verrichtte Mgr. Roberto
Vicentini, patriarch van Antiochie der Latij
nen, de Absoute.
Het lichaam van Pius XI werd neergelegd in
een cederhouten kist, welke met satijn is be
kleed. In het deksel is een kruis van notenhout
gevat. Het gelaat van den overleden Paus werd
bedekt met witte zijde. Naast het lichaam wer
den verscheidene beurzen met gouden medailles,
welke elk jaar van zijn pontificaat werden ge
slagen, neergelegd.
Kardinaal Nasalli-Roeca aartsbisschop van
Bologna, dekte, in zijn hoedanigheid van oud
sten door Pius XI gecreëerden kardinaal, ten
slotte het lichaam van den gestorven Paus met
een grooten rooden sluier en legde een in een
ijzeren koker gesloten gezegeld perkament, dat
de voornaamste gebeurtenissen uit het pontifi
caat van Pius XI vermeldt, in de kist. Deze kist
werd gesloten en daarop in een looden kist ge-
Het Hongaarsche Kabinet
afgetreden-
Het Hongaarsche kabinet Imredy is
afgetreden.
Mussolini spreekt Zondag niet.
De in het buitenland verspreide geruchten
dat Mussolini Zondag a.s. te Turijn een groote
redevoering over de buitenlandsche politiek
zal houden, worden te bevoegder plaatse vol
komen ongegrond genoemd.
Imredy.
Gisteren zijn den geheelen dag besprekingen
gevoerd tusschen rijksregent Horthy en minister
president Imredy. Men weigert evenwel nadere
inlichtingen te verstrekken. Vandaag is te half
tien een ministerraad bijeen geroepen, waarna
de regeeringspartij zal vergaderen. Te 11 uur
zal het parlement bijeen komen.
Graaf Teleky, de minister van opvoeding,
heeft een bezoek gebracht aan den rijksregent.
In niet officieele kringen wordt medegedeeld
dat Imredy is afgetreden omdat hij zich in zijn
werk gehinderd voelde door de persoonlijke ani
mositeit van zijn tegenstanders.
Nog steeds vallen slachtoffers in
Palestina.
Sinds de vorige week te Londen de besprekin
gen zijn begonnen inzake Palestina zijn veertien
Arabieren, vijf Joden en een Britsch onderdaan
gedood, negentien Arabieren, elf Joden en drie
Britsche onderdanen gewond bij door Arabieren
gepleegde daden van terreur.
Gisteren werd een Britsche militair gedood
en werden twee anderen gewond, toen een elec-
trische landmijn ten oorden van den grooten weg
van Akkro naar Safad een Britsche legerauto in
de lucht deed vliegen.
Een Jodin werd des nachts door Arabieren
doodgeschoten bij een aanval op een Joodsche
kolonie bij Haifa. Twee Joodsche arbeiders wer
den gewond, toen een boerderij, waar jongelie
den voor den landbouw worden opgeleid, werd
beschoten.
plaatst. In het deksel van deze kist zijn een
doodshoofd met twee gekruiste beenderen met
het wapen van den overleden Paus gegrift. Na
dat deze kist was dicht gesoldeerd, werd zij op
haar beurt in een derde kist van kunstig be
werkt hout gelaten, welke de volledige wapens
van den Paus dragen. Daarop werd de stoet op
nieuw gevormd. Ditmaal namen de kardinalen
er aan deel. Onder het zingen van „Ego sum
resurrectio et vita" defileerden zij langs de kist
tusschen twee rijen Pauselijke garden. Vervol
gens daalden de bisschoppen met brandende
kaarsen in de hand de trap van de crypt af,
waar de kist na een laatste Absoute werd neer
gelaten, nabij het graf van Pius X.
Het slagschip „Bismarck" te water
gelaten.
Toespraak van Hitier.
Bij de tewaterlating van het nieuwe slag
schip van 35.000 ton, dat den naam „Bis
marck" heeft gekregen, heeft de Führer en
rijkskanselier, Adolf Hitler, een rede gehouden,
waarin hij onder meer zeide, dat op den dag
van het aan het bewind komen van het na-
tionaal-socialisme een begin is gemaakt met
het herstel van de Duitsche weermacht. Als
scherpste instrument van oorlog moet zij den
vrede der ware gerechtigheid onder haar
hoede nemen en helpen beschermen.
Hitier zeide te gelooven. dat hij juist in het
teeken van dezen tijd verplicht was in diepe
dankbaarheid hen te gedenken, die door hun
werk van weleer mede de voorwaarden voor
het tegenwoordige grootere Duitschland heb
ben geschapen. Boven alle mannen, die er aan
spraak op kunnen maken pioniers van het
nieuwe rijk geweest te zijn. steekt een in ge
weldig eenzaamheid uit: Bismarck.
Duitschland bewondert in dezen zeldzamen
man gelijdelijk het inzicht, de wijsheid en de
geweldige vastbeslotenheid, die hem bewaard
heeft voor ieder laf ontwijken.
Hitier besloot zijn toespraak met de verkla
ring, dat hij het derde en grootste slagschip
van de nieuwe vloot geen beteren naam kon
geven dan dien van dezen grooten Duitscher
.Bismarck".
Na de rede van Hitier werd het op de werf
van Blohm en Voss gebouwde slagschip te
water gelaten. Het schip werd gedoopt door
Dorothee von Loewenfeld, geboren gravin van
Bismarck, kleindochter van den vroegeren
rijkskanselier.
Hitler is gistermiddag om 4 urn- 39 per extra
trein uit Hamburg vertrokken.
Istanboel wordt grijs geverfd.
De gemeenteraad van Istanboel heeft beslist
dat alle gebouwen in hetzelfde grijs geschil
derd zullen worden, bij wijze van voorzorgs
maatregel tegen luchtaanvallen. Proeven
hebben namelijk aangetoond dat het lucht-
gevaar daardoor aanzienlijk verminderd zal
worden. De kleur der gebouwen zal dezelfde
zijn als die van het asphalt en plaveisel dei-
straten.
Op groote hoogte vliegende aanvallers zul
len dan slechts een grijze vormelooze massa
zien en zich niet kunnen oriënteeren.
Russen vuurden op Japansclie
patrouille.
Er heeft zich aan de Westgrens tusschen
Mandsjoekwo en de Sovjet Unie een nieuw
incident voorgedaan. De autoriteiten van Japan
en van Mandsjoekwo zien thans met vergroote
waakzaamheid toe.
Te Chilaliri aan de rivier Argoen heeft een
aantal Sovjet militairen op 12 Februari des
avonds om zeven uur van de overzijde der rivier
vuur gegeven op een Japansehe patrouille,
terwijl zich op dezelfde plaats Maandagochtend
om zeven uur een botsing heeft voorgedaan.
Nog steeds Japansclie troepen-
landingen.
Van Chineesche officieuze zijde wordt gemeld
dat zich thans op het eiland Hainan 4000 Japan
sche militairen bevinden. Japansehe vliegtuigen
hebben bij de bezetting een belangrijke rol
gespeeld. Gisteren hebben tientallen Japansehe
bombardeurs de Chineesche linies bestookt.
Zij hebben honderden bommen uitgestrooid
Een Japansch detachement is gisteren ten Zui
den van Tsjengmai. waar de Japanners op 10
Februari aan land waren gegaan, in een hinder
laag gevallen. Bij het daarop volgend gevecht
werden honderden Japanners gedood.
Uit wraak daarvoor, aldus de mededeeling
van Chineesche zijde, hebben Japansehe vliegers
een dorp bij Tsjengmai na een meedoogenloos
bombardement vrijwel weggevaagd.
Volgens een van de Japansehe troepen ont
vangen telegram is gisterochtend om vijf uur 45
bij de golf van Samah een detachement Japan
sehe landingstroepen ontscheept. Een uur later
bezetten de militairen Samah. Tegen negen uur
werd Yanglan in bezit genomen
Samah ligt op 5 K.M. ten westen van Yoelin,
de beste haven van het eiland Hainan.
ALICANTE GEBOMBARDEERD.
Vijf Savoya-toestellen hebben cle haven van
Alicante en de stad gebombardeerd. Een bom
heeft het Negrin-ziekenhuis getroffen. Er
zijn vier dooden en 25 gewonden. Een vijftig
tal huizen werd verwoest.
GROOTE BEDRIJVIGHEID OP DE
DUITSCHE SCHEEPSWERVEN.
De „Germanische Lloyd" publiceert een over
zicht van de in 1938 in Duitschland gebouwde
en aan het einde van het vorige jaar in aan
bouw zijnde en bestelde schepen. Hieruit blijkt,
dat de bedrijvigheid op Duitsche scheepswer
ven het geheele jaar zeer groot is geweest Het
is gelukt de productie, vergeleken met 1937
met 75.000 ton op te voeren, tot een totaal
van 475.000 bruto ton.
SLOT Defect? Tel. 11493
DE SLEUTELSPECIALIST - LANGE VEERSTR.10
I Adv ingez. Mea.j
Japan zal zijn belangen in Rusland
beschermen.
De door de gezamenlijke partijen ingediende
motie betreffende beveiliging der Japansclie
rechten en belangen in Sovjet-Rusland is door
den landdag te Tokio eenstemmig aangenomen.
In de motie wordt er op aangedrongen, dat de
regeering niets ongedaan zal laten om de belan
gen en rechten van Japan in Rusland, die, aldus
de motie, met vernietiging bedreigd worden
door de toenemende onderdrukking van de
zijde van Sovjet-Rusland, vastberaden te ver
dedigen.
CANADEESCHE APPELEN VOOR DUITSCH
LAND.
MONTREAL, 14 Febr. (Reuter). Te Mont
real wordt medegedeeld, dat Duitschland de
geheele opbrengst der Canadeesche zeepro
vincies aan gedroogde appelen van dit seizoen
voor onmiddellijke levering heeft opgekocht.
Frankrijk bestelde 500 vlieg
tuigen in Amerika.
De Fransche ambassade te Washington heeft
medegedeeld, dat de Fransche militaire missie
in de Vereenigde Staten 500 nieuwe vliegtuigen
heeft besteld, buiten de 100, die reeds verleden
jaar waren besteld.
Omtrent deze bestelling wordt gemeld, dat de
kosten van deze vliegtuigen meer dan zestig
millioen dollar bedragen. De vijfhonderd bestelde
toestellen zijn verdeeld over de Douglas Com
pany, Curtiss, Glenn Martin en de North Ameri-
cain Aviation Corporation.
Duitsch-Fransche economische
samenwerking.
Over de Duitsch-Fransche economische onder
handelingen te Berlijn werd Dinsdagavond het
volgende communiqué uitgegeven:
In de afgeloopen weken zijn te Berlijn onder
handelingen gevoerd tusschen de Duitsche en de
Fransche regeeringscommissie, die zich hebben
bezig gehouden met de ten uitvoerlegging van
het op 10 Juli 1937 tusschen Duitschland en
Frankrijk gesloten verdrag.
De in den geest van wederzijdsch begrip ge
voerde onderhandelingen werden tot een einde
gebracht.
GEEN ENGELSCHE LEENING AAN ITALIë
In financieele kringen te Londen hecht men
geen geloof aan de geruchten dat onderhande
lingen zouden worden gevoerd een leening
van 70 millioen pond sterling te verstrekken aan
Italië.
Engelscbe defensiekosten de helft
van alle nationale uitgaven.
Reuter verneemt, dat de Engelsche regeering
een witboek zal uitgeven, inzake het defensie-
programma en de voorstellen om het te finan
cieren.
Volgens de ramingen op dit oogenblik,
zullen de nationale uitgaven in het ko
mende begrootingsjaar waarschijnlijk
ongeveer een milliard pond sterling be
dragen, waarvan de landsverdediging de
helft, dus 500 millioen zal opeischen.
Bij de opening van de debatten over het de
fensieprogramma heeft Andrew May, de voor
zitter van de militaire commissie uit het huis
van afgevaardigden de waarschuwing laten hoo-
ren, dat de tijd niet ver meer was, dat een over
val op de Vereenigde Staten mogelijk zou zijn.
Thomason verklaarde, dat Duitschland volgens
officieele gegevens een massa-productiecapaci
teit bereikt van 1200 vliegtuigen per maand.
Duitschland, zoo voegde hij er aan toe, heeft
thans 9800 vliegtuigen. Engeland 7100, de Sovjet
Unie 7000, Italië 4000. de Vereenigde Staten
3500, Japan 3100 en Frankrijk 2700.
Zwitserland erkent Franco.
De Zwitsersche federale raad heeft besloten
de huidige vertegenwoordiging te Burgos te
wijzigen in een legatie en de regeering van
Franco te verzoeken toe te stemmen in de be
noeming van een Zwitserschen gezant.
Dit heeft tengevolge, dat de officieele be
trekkingen met de Spaansche republikeinsche
regeering ophouden te bestaan.
GEWONDE SPAANSCHE STRIJDERS TE
MARSEILLE.
Gisterochtend zijn 500 gewonde Spaansche
strijders uit Port Vendres te Marseille aange
komen.
Bérard zal Franco ontmoeten.
Officiëele zending van de Fransche
regeering.
In den Franschen ministerraad heeft
Bonnet medegedeeld dat Berard zich
opnieuw naar Burgos zal begeven, dit
maal belast met een officieele zending,
en dat hij generaal Franco zal ontmoe
ten. Dit besluit is met algemeene stem
men door den raad goedgekeurd.
Havas wijst er op, dat het de feitelijke erken
ning van de rechtsche Spaansche regeering door
Frankrijk insluit.
De dag van het vertrek van Leon Berard
naar Burgos is nog niet vastgesteld, evenmin
trouwens als de duur van zijn verblijf in Span
je. Het is waarschijnlijk, dat Berard heden of
morgen zal vertrekken.
Minister Patijn te Londen.
Beleefdheidsbezoek aan Lord Halifax.
Het A.N.P. meldde gisteren uit Londen:
De minister van buitenlandsche zaken. mr.
J. A. N. Patijn. die thans te Londen vertoeft,
waar hij morgen de onthulling zal bijwonen
van het monument voor Grotius. heeft van
avond een bezoek gebracht aan lord Halifax,
in diens werkkamer in het Hoogerhuis.
Het geldt hier een beleefdheidsbezoek
daar lord Halifax morgen eveneens aanwezig
zal zijn bij de onthulling van het monument
in de Hollandsche kerk.
Meeste Pausen waren Italianen.
E keuze van een Paus heeft in den loop
der eeuwen een heele ontwikkelings
geschiedenis doorgemaakt en is op wel
zeer verschillende wijzen tot stand
gekomen. Alvorens wij hierop nader ingaan
willen wij eerst de vraag stellen, wanneer en
waar de keuze van een nieuwen Paus na het
overlijden van een Paus dient te geschieden.
Reeds van ouds was het de gewoonte na den
dood van een Paus drie dagen te wachten, alvo
rens over te gaan tot verkiezing van een opvol
ger. Dit gebruik werd in het begin der 7e eeuw
door Bonifacius III tot een wet gemaakt, welke
echter niet altijd in acht is genomen. Zoo werd
bijv. in 1073 de H. Gregorius VII gekozen op
denzelfden dag, waarop zijn voorganger
Alexander II was gestorven. Gregorius X be
paalde echter in de kerkvergadering van Lyon,
dat de kardinalen in het conclaaf zouden gaan
vóór het einde van den lOen dag na den dood
van den Paus, hetgeen door Paus Pius IV op 9
October 1562 werd bevestigd.
In normale tijden geschiedde de keuze van
een Paus steeds te Rome, alwaar de zetel van
den Apostolischen Stoel is gevestigd. Eertijds
was het de gewoonte, dat de kardinalen, als
zij te Rome bijeen waren, des morgens vroeg
bijeenkwamen in de kerk van St. Jan van Late-
ranen, de hoofdkerk van St. Pieter of wel op
een andere geschikte plaats. Waren zij echter
buiten de stad dan kwamen zij voor de verkie
zing van een Paus bijeen in de hoofdkerk van
de landstreek, waar zij vertoefden. Paus Pius IV,
die in zijn 63e besluit, waarin hij de bepalin
gen, betreffende de Pauskeuze van zijn voor
gangers Alexander III, Gregorius X, Clemens V
en VI, en Julius II vernieuwde, uitlegde en be
vestigde, heeft Rome bindend voorgeschreven
als plaats, waar de keuze van een Paus moet ge
schieden. Het conclaaf, waarin de keuze plaats
vindt (waarover straks nader), werd voorheen
gewoonlijk gehouden in het Quirinaal, doch se
dert den dood van Paus Pius IV in het Vaticaan.
Wat nu de Pauskeuze zelf betreft, het vol
gende. Wanneer in de eerste tijden der Kerk een
Paus moest worden gekozen, vereenigde zich het
presbyterium (zoo werd deze priesterlijke bij
eenkomst genoemd). Nadat de stemmen waren
opgenomen, onder bijvoeging van die der in de
stad aanwezige bisschoppen, alsmede van de ge
tuigenissen der personen, die de stemmen van
het volk vertegenwoordigden, werd degene, die
het waardigste werd geacht, tot Paus uitgeroe
pen. Deze wijze van verkiezing duurde voort tot
in het jaar 1059, toen Paus Nicolaas II bepaalde,
dat voortaan slechts de kardinaal-priesters den
Paus zouden mogen kiezen. Deze regeling werd
getroffen met het oog op het steeds toenemend
aantal personen, dat aan de keuze deelnam,
waardoor, hetgeen onvermijdelijk was, bij der
gelijke bijeenkomsten ongeregeldheden ontston
den. Tengevolge van allerlei omstandigheden
kon deze bepaling na den dood van Paus Nico
laas II evenwel niet worden opgevolgd. In de
derde kerkvergadering van Lateranen van het
jaar 1179 sloot Alexander III de lagere geeste
lijkheid en het volk voor goed van deze verkie
zing uit en kende die alleen toe aan de kardina
len. Daar de Paus, naar vrij algemeen wordt
aangenomen, niemand tot opvolger kan benoe
men, komt het dus alleen aan kardinalen toe
den Paus te verkiezen.
Nu is het echter wel meer voorgekomen, dat
de keizers zich het recht aanmatigden van veto
of exclusive (uitsluiting van één candidaal). Dit
geschiedde bijv. door Koning Philips II, die
zich destijds (en met succes) verzette tegen de
keuze van kardinaal Cesare Baronius tot Paus
en wel van wege diens „Annales Ecclesiasticae",
waarvan het elfde deel het „Tractatus de monar-
chia Sicula" bevatte, waarin Baronius de aan
spraken van den Heiligen Stoel op Sicilië en
Napels wilde doen gelden, met het gevolg dat
het werk door Philips in zijn staten werd ver
boden en hij zich tegen Baronius' verheffing tot
Opperhoofd der Kerk verzette.
WIJ laten nu verder buiten bespreking de be
noeming door de wereldlijke overheid van
z.g. tegenpausen, zoodat bijv. Paus Alexander III
door toedoen van keizer Frederik Barbarossa
achtereenvolgens vier Pausen tegenover zich
gesteld zag, die zich resp. betitelden als Victor
IV, Paschalis III, Callistus III en Innocentïus III.
Het vermeende recht van inmenging door we
reldlijke gezagdragers werd door Paus Pius X
definitief afgeschaft.
De methoden, welke bij de Pauskeuze dooi
de kardinalen konden worden gevolgd, waren
er vier (thans drie) in getal, t.w. de verkiezing
bij verdrag, bij ingeving, bij besloten stemming
en bij toenadering.
De „verkiezing bij verdrag" bestaat hierin,
dat de kardinalen ter voorkoming van de moei
lijkheden, welke zich bij een Pauskeuze voor
doen, overeenkomen om zich bij eenige voor
aanstaande kardinalen aan te sluiten en dengene
als Paus te erkennen, die door hen zal worden
benoemd. Indien de Pauskeuze op die wijze ge
schiedt, worden er echter steeds eenige voor
waarden gesteld, welke door alle kardinalen, die
een dergelijke verkiezing zijn overeengekomen,
moeten worden geteekend. Wanneer echter
slechts één of meer kardinalen, hetzij monde
ling, hetzij schriftelijk, zich tegen zulk een ver
drag verzetten, wordt dit als vervallen be
schouwd. Indien echter alle kardinalen zich met
een verkiezing bij verdrag vereenigen, dan wordt
er aanstonds door de voor de benoeming aange
wezen kardinalen een acte opgemaakt, waarbij
aan de andere kardinalen het recht wordt ont
zegd zich in de besprekingen te mengen. Hij, die
als dan wordt benoemd, moet door het geheele
college worden erkend als wettig gekozen, vol
gens de canons en pauselijke instellingen van
Gregorius XV. Wanneer al de voorwaarden van
het verdrag zijn vervuld, wordt hij dadelijk als
Hoofd en Opperpriester der kerk gehuldigd, ver
volgens gekroond en uitgeroepen als wettig ge
kozen Paus.
De „verkiezing bij ingeving" geschiedt wan
neer alle kardinalen bijzonder eensgezind sa
menwerken om een van hen tot Paus te ver
kiezen.
De meest gebruikelijke wijze van verkiezing
geschiedt evenwel bij stemming. Zoodra bij de
stemopneming blijkt, dat een der kardinalen
twee derde deel der stemmen heeft verkregen,
wordt hij dadelijk als wettig Paus verkozen en
beschouwd, waarna de stembriefjes worden ver
brand.
Indien aan het vereischte aantal echter nog
eenige stemmen ontbreken, ging men vroeger
meestal tot verkiezing bij toenadering of acces
over. Dit acces bestond hierin, dat wanneer de
meerderheid bij het stemmen naar een bepaal
den persoon overhelde, de kardinalen, die tot
dusver op een anderen persoon hadden gestemd,
tot den persoon der meerderheid konden over
gaan. Volgens een bepaling van Leo XIII in 1892
is de Pauskeuze bij acces vervallen en geschiedt
de keuze thans door één of meer stemmingen,
waardoor slechts één stem boven de helft wordt
gevorderd. In 1904 werd deze bepaling door Pius
X bekrachtigd.
Om de keuze van een nieuwen Paus te ver
haasten en tevens te beschermen werd reeds in
1274 tijdens de tweede kerkvergadering van
Lyon door Paus Gregorius X het z.g. conclaaf
definitief ingesteld, dat in den letterlijken zin
beteekent: afgesloten ruimte, dat wil in dit ge
val dus zeggen, dat deel van het Vaticaan, waar
in de kardinalen met hun gevolg en het noodige
dienstpersoneel den tijd doorbrengen, welke on
middellijk aan de keuze van een nieuwen Paus
voorafgaat. Geen der kardinalen mag, tenzij in
geval van ziekte en dan met verlies van stem
recht, vóór dat de verkiezing is beëindigd, het
conclaaf verlaten. De bewaking is toevertrouwd
aan een maarschalk, welke functie erfelijk door
een lid der familie Chigi wordt bekleed.
Niemand der kardinalen wordt tot het con
claaf opgeroepen, doch ieder heeft zich, indien
hij van zijn stemrecht gebruik wenscht te ma
ken, terstond na het ontvangen van het doods
bericht van den overleden Paus daarheen te
begeven.
Alle voorschriften, welke in den loop der tij
den betreffende de Pauskeuze zijn gegeven, wer
den door Paus Pius X samengevat cn voor goed
vastgelegd in een tweetal constituties nl. „Va
cante Sede Apostolica" en „Commissum Nobis",
eerst in 1909 afgekondigd. Zij zijn in hun geheel
opgenomen in den Codex Iuris Canonici (het
huidige officieele wetboek der katholieke kerk
van den Latijnschen ritus). Canon 160 verwijst
er naar en geeft haar ook voor de toekomst
kracht van wet. De voorschriften voor het ocn-
claaf werden door Paus Pius XI in 1922 (Act
Ap. Sed.) nader aangevuld.
TY/T ELDEN wij tenslotte nog, dat de kerkhisto-
lvJLrie Pausen van verschillende nationaliteiten
heeft gekend. Zoo regeerde van Januari 1522 tot
September 1523 de Utrechtenaar Adriaan Floris-
zoon Boeyens, een zoon van een scheepstimmer
man, als Hadrianus VI. Hij is de eenige Ne-
öerlandsche Paus geweest en was tevens de
laatste niet-Italiaan, die den Stoel van Petrus
beklom. Sindsdien is het gebruikelijk steeds een
Italiaan tot Paus te verkiezen, waardoor onder
linge naijver der diverse nationaliteiten is uit
gesloten.
De oudste der kardinaal-diakenen maakt de
keuze aan het volk bekend.
J. H. M.
Een opkomende griep.
Mijnhardtjes stuiten haar voortgang.
Doos 30 en 50 ct.
(Adv. Inga led.)
PROGRAMMA
DONDERDAG 16 FEBRUARI.
HILVERSUM I. 1875 en 301.5 M.
AVRO-uitzending.
8.00 Gramofoonmuziek (om 8.15 Berichten).
10.00 Morgenwijding. 10.15 Gramofoonmuziek.
10.30 Voor de Vrouw. 10.35 Het Omroeporkest,
en solisten (11.30—11.55 Declamatie en 12.15
Berichten). 12.30 AVRO-Amusementsorkest.
I.15 Het AVRO-Aeolian-orkest. 2.00 Voor de
vrouw. 2.30 Altvioolvoordracht. 3.00 Cursussen
voor de vrouw. 3.45 Gramofoonmuziek. 4.00
Voor zieken en thuiszittenden. 4.30 De Twi
light Serenaders (opn.) 5.00 Week-Kaleidos-
coop. 5.25 Gelukwenschen. 5.30 AVRO-Amuse-
ments orkest. 6.10 Orgelspel. 6.15 Berichten.
6.30 Sportpraatje. 7.00 Voor de Kinderen. 7.05
De AVRO Dance Band. 7.30 Engelsche les.
8.00 Berichten ANP, Radiojournaal, mede-
deelingen. 8.20 Concertgebouw-orkest en so
list (In de pauze: causerie over het Concert
gebouw-pensioenfonds). 10.30 Disco-nieuws.
II.00 Berichten ANP, hierna: Het Renova-
kwintet (opn.) 11.40—12.00 Gramofoonmu
ziek.
HILVERSUM n 415.5 M.
8.00—9.15 KRO. 10.00 NCRV. 11.00
KRO. 2.00—12.00 NCRV.
8.00—9.15 Gramofoonmuziek om 8.15 be
richten). 10.00 Gramofoonmuziek. 10.15 Mor
gendienst. 10.45 Gramofoonmuziek. 11.30
Godsdienstig halfuur. 12.00 Berichten. 12.15
KRO-orkest (1.00—1.20 Gramofoonmuziek).
2.00 Handwerkuurtje. 3.00 Gramofoonmuziek.
3.45 Bijbellezing. 4.45 Gramofoonmuziek. 5.00
Handenarbeid voor de jeugd. 5.30 Het Rotter-
damsch Pianokwartet en gramofoonmuziek.
6.30 Berichten, gramofoonmuziek. 6.45 Cau
serie: Zeemansherinneringen. 7.00 Berichten
ANP. Herhaling SOS-berichten. 8.15 Orgelspel.
9.00 Causerie: Zondig zwijgen. 9.30 Amster-
damsch Salon-orkest. 10.00 Berichten ANP,
actueel halfuur. 10.è30 Vervolg concert (10.45
—11.00 Gymnastiekles). 11.30 Gramofoonmu
ziek. ca. 11.50—12.00 Schriftlezing.
DROITWICH 1500 M.
11.4011.45 Gramofoonmuziek. 12.05 Dans
muziek (gr. pl.i. 12.50 Het Philip Whiteway
ensemble. 1.20—2.20 BBC-Welsh-orkest en
soliste. 3.35 Stedelijk orkest van Bournemouth
en solist. 5.05 Voor de vrouw. 5.20 Michaeloff
en zijn orkest. 6.05 Causerie over schooluit-
zendingen. 6.20 Berichten. 6.40 Lanabouw-
praatje. 7.00 BBC-orkest en solisten. 7.50 Ge
varieerd progx-amma. 8.35 Vroolijke voor
dracht. 8.50 Causerie over de Sovjet-Unie en
de Stille Oceaan. 9.20 Berichten. 9.45 Cello en
piano. 10.20 Korte avondwijding. 10.40 Uit
Amerika. Causerie: Mainly about Manhattan"
10.55 BBC-Harmonie-orkest. 11.35 Joe Loss
en zijn Band. 11.5012.20 Dansmuziek (gr.
pl.)
RADIO PARIJS 1648 M.
9.05, 10.00 en 11.20 Gramofoonmuziek. 12.35
Zang. 1.10 Het Laurentorkest. 2.35 Zang. 2.50
Gramofoonmuziek. 3.35 Cembalo voordracht.
4.35 Zang. 5.25 Kamermuziek. 7.25 Het Loca-
telli-orkest. 8.05 Gramofoonmuziek 8.35 Pia
novoordracht. 8.5012.05 Uitzending uit het
Theatre National de 'Opéra-Comique.
KEULEN 456 M.
5.50 Gramofoonmuziek. 6.30 Otto Fricke's
orkest. 7.50 Omroepdansorkest. 9.209.50
Volksliederenconcert. 11.20 Militair orkest.
12.35 Augsburger Amusementsorkest. 1.30—
2.20 Populair concert. 3.20 Omroeporkest. 4.40
Vocaal en instrumentaal concert. 5.55 Piano
voordracht. 6.30 Gramofoonmuziek. 7.30—
11.20 Gevarieerd concert en carnavalsrepor-
tages.
BRUSSEL 322 M.
12.20 Gramofoonmuziek. 1.302.20 Bios
cooporgelconcert. 5.20 en 6.50 Gramofoonmu
ziek. 8.20 Omroeporkest, gemengd koor en
solisten. 10.3011.20 Gramofoonmuziek.
BRUSSEL 484 M.
12.20 Gramofoonmuziek. 12.50 en 1.30 Radio
orkest. 1.50—2.20, 5.20, 6.35 en 7.35 Gramo
foonmuziek. 8.20 Radio-orkest, solist en Gra
mofoonmuziek. 9.40 Radio-orkest en solist.
10.3011.20 Trioconcert.
DEUTSCHLANDSENDER 1571 M.
7.30 Literair programma. 8.00 Omroeporkest
en solist. 9.20 Berichten. 9.50 Viooltrio. 10.05
Berichten. 10.2011.20 Carnavalsprogramma.
