SCHINDELER
De eene vestigingsmaatregei lokt den
andere uit.
i SLOT Defect? Tel. 11493
en"kou
Ik ontdek Amerik
DINSDAG 21 FEBRUARI 1939
HAARLEM'S DAGBLAD
3
Na haar eerste toepassingen werkt de wet
als de bekende sneeuwbal.
Bedrijfsgenooten moeten zelf
de eischen stellen.
Ten aanzien van de beteekenis der Ves
tigingswet Kleinbedrijf bestaan nog
vele onjuiste denkbeelden. Over enkele
belangrijke onderdeelen zij daarom in
het onderstaande nog het een en ander op
gemerkt.
De handeldrijvende- en industrieele mid
denstand heeft jaren achtereen bij de regee
ring aangedrongen op de totstandkoming
eener wettelijke voorziening, teneinde de on
gelimiteerde toestrooming van onvakkundigen
te beperken. Een dergelijke regeling is ten
slotte tot stand gekomen, waarbij vóór alles
verwacht werd, dat de betrokkenen zelf actief
zouden optreden in dien zin, dat zij concept-
vestigings-eischen ter goedkeuring aan den
betrokken Minister zouden inzenden. Bij het
voldoen aan deze eischen zou den aanvrager een
vergunning worden uitgereikt door de desbe
treffende Kamer van Koophandel en Fabrie
ken. Hij is dan o.m. gerechtigd een „inrich
ting" te vestigen, waaronder wordt verstaan:
het doen aanvangen van een bedrijf ten aan
zien van het publiek, dan wel het voortzetten
en/of uitbreiden van het bedrijf met een an
deren tak van detailhandel. Een bepaalde om
schrijving van het begrip „inrichting" geeft
de wet niet. Men zal daarbij het gangbare
spraakgebruik als criterium moeten aanvaar
den. In ieder geval staat vast, dat de z.g.
straathandel niet onder deze wettelijke voor
ziening valt. Hét gevolg is, dat van de zijde
van de venters- en marktkoopliedenvereeni-
gingen bij den Minister is aangedrongen op
wettelijke voorzieningen t. o. v. den straat-
en markthandel. Die aandrang is volkomen
begrijpelijk. De vrees, van die zijden geuit,
dat bij een verder gaande toepassing van de
Vestigingswet de overbezetting in deze bedrij
ven grooter zou worden, is geenszins denk
beeldig. De venters en marktkooplieden laten
dan ook niet na, daarop de aandacht te ves
tigen en zij zullen ongetwijfeld met voldoe
ning vernomen hebben, dat de Minister van
Economische Zaken reeds heeft medegedeeld,
dat dergelijke voorzieningen te wachten zijn.
Intusschen is wel zeker, dat het ontwerpen
der noodige bepalingen veel moeilijkheden zal
opleveren. De Vestigingswet werkt, na haar
eerste toepassingen, als de bekende sneeuw
bal. De eene maatregel lokt als het ware den
andere uit.
Worden dus de vestigingsvergunningen ten
slotte door de Kamers van Koophandel en Fa
brieken afgegeven, de mogelijkheid is open
gelaten, dat de Minister, op voorstel van den
Middenstandsraad, een tijdelijk vestigings
verbod (sperregeling) afkondigt. Dit verbod
geldt voor den tijd van zes maanden en kan
nog éénmaal met een gelijken termijn wor
den verlengd. De spertijd is bedoeld als vei
ligheidsklep om ten tijde van 't gereed maken
der definitieve eischen geen overmatigen toe
loop van vakgenooten te krijgen. In die pe
riode zijn de Kamers van Koophandel en Fa
brieken bij het nemen van beslissingen uitge
schakeld en dienen betrokkenen zich recht
streeks tot den Minister te wenden. De in
stelling eener sperregeling is niet noodzakelijk
zooals blijkt uit den gang van zaken bij de
kantoormachinehandelaren. Bij de instelling
der vestigingseischen voor de kantoorboek
handelaren bleek nml., dat zonder bezwaar te
gelijkertijd ook de groep der kantoormachine
handelaren onder de vestigingseischen ge
rangschikt. kon worden, zoodat een sperrege
ling voor deze groep overbodig was.
Bij de slagerijen begonnen.
In Maart 1937 verscheen de Vestigingswet
Kleinbedrijf in het Staatsblad. Het duurde
evenwel nog tot 18 Augustus 1937 voordat de
eerste sperregeling werd afgekondigd. Het
betrof de slagerijen. Op 9 December 1937 volg
de de tweede sperregeling en wel voor de bak
kersbedrijven. Het was natuurlijk van te voren
te voorzien dat het tempo in de afkondigingen
der nieuwe regelingen in het jaar 1938 zoo
mogelijk versneld zou worden. Dat is dan ook
inderdaad het geval geweest en zoo zijn in het
afgeloopen jaar in de eerste plaats de twee
sperregelingen van 1937 als het ware omgezet
in definitieve regelingen, d.w.z. in de goedge
keurde vestigingseischen, terwijl daarnaast in
1938 nog tien nieuwe sperregelingen tot stand
kwamen.
Samengevat heeft de Vestigingswet Klein
bedrijf tot en met 31 December 1938 de navol-
i OE SLEUTELSPECIALIST - LANGE VEERSTR.10
gende resultaten gehad, waarbij ook nog de
aanvullingen van het jaar 1939 tot en met den
6den Februari zijn opgenomen:
E'W Cfl W
In sn
Slagers
Broodbakkers
Broodverkoopers
Schoenherstellers
Schoenmakers
Schoenverkoopers
Schoenmakers-
Orthopaedisten
Kantoorboekhandel
Kruideniers
Automobiel- en
garagebedr.
Poeliers
Dames- en heeren
kappers
Bloemverkoopers
Kantoormachinehandel
18. 8.37
9.12.37
9.12.37
8. 2.38 8.
8. 2.38 8.
8. 2.38 8.
8. 2.38 8.
25 2.38 25.
7. 6.38 7.
8.38
8.38
8.38
8.38
8.38
.12.38
1.2.38
9.6.38
6.2.39
6.2.39
6.2.39
6,2.39
6.2.39
7. 6.38
27. 9.38
25.10.38
25.10.38
6.2.39
(Adv. ingez. Med.)
Voorzitter van de Holland House
Corporation in ons land.
De Kamer van Koophandel en Fabrieken
voor Amsterdam heeft Maandagmiddag in
hotel de l'Europe te Amsterdam den president,
van de Holland House Corporation te New-
York, Fenton B. Turck, die momenteel in ons
land vertoeft, een lunch aangeboden, teneinde
een aantal vooraanstaande figuren uit de
kringen van handel, nijverheid, scheepvaart en
bankwezen te Amsterdam in de gelegenheid
te stellen, nadere bijzonderheden te verne
men omtrent het Holland House, de grootste
stichting van het Rockefeller Centre te New-
York. waar het geheele Hollandsche leven en
alle Nederlandsche belangen zich, naar men
hoopt, zullen concentreeren.
De heer Fenton B. Turck wees erop dat men
in de Vereenigde Staten niets liever wilde
dan de handelsbetrekkingen met Nederland te
verbeteren en bovendien ook de cultureele
banden versterken, door het stichten van het
Holland House in het uitgebreide Rockefeller
building wilde men in steen en staal uitdruk
king geven aan het respect dat men in
Amerika voor Nederland koestert.
Het Rockefeller building is een grootsche
onderneming, hoewel spr. haar niet wil ver
gelijken met een onderneming als de Zuider
zeewerken. die hij met verbazing en bewon
dering heeft bezichtigd.
Het. Holland House wil een trefpunt zijn
voor alle Nederlanders, alle Nederlandsche on
dernemingen en alle Nederlandsche belanger
in New-York, alsmede voor alle Amerikanen
die belangstelling voor Nederland hebben.
FEBRUARI AANBIEDING
MAATCOSTUUMS!
45-00 50.00 55-00
Als U wel wikt en weegt, alvorens Uw
Gostuum te bestellen, zou het prettig
zijn, indien U eerst eens onze nieuwe
voorjaarsstoffen kwam bekijken, om
U op de hoogte te stellen van de solide
kwaliteiten en beschaafde dessins.
Het loont beslist de moeite
HEeren Kleeding Onderneming
Gen. Cronjéstr. 1 b, Tel. 16045, Haarlem
Zoo werden dus de sperregelingen voor de
schoenherstellers enz. en voor den kantoor
boekhandel op 6 Februari 1939 vervangen door
een vestigingsbesluit terwijl op dienzelfden
datum de vestigingseischen van kracht wer
den voor de kantoormachinehandelaren. Wat
het laatste betreft zij er de aandacht op ge
vestigd, dat hier een definitieve regeling werd
ingevoerd zonder dat een sperregeling vooraf
was gegaan.
Verheffing van het vak beoogd,
De Vestigingswet Kleinbedrijf beoogt inzon
derheid de verheffing van het vak, zoowel van
den detailhandel, het ambacht als de kleine
nijverheid, waardoor de wetgever de overbe
zetting hoopt tegen te gaan. Het is begrijpe
lijk, dat men hier te doen heeft met een
proces van langen adem. Eerst na zeer gerui-
men tijd zal de werkelijke invloed dezer wette
lijke regeling merkbaar zijn. De eischen van
credietwaardigheid, vakbekwaamheid
handelskennis vormen bij de beoordeeling van
het verleenen eener vergunning de drie cri
teria. De gedachte, dat ook de inrichting der
bedrijven of de kwaliteit der in het geding
zijnde producten ingeschakeld zouden moeten
worden, is niet aanvaardbaar voor een rege
ling waaraan in 't bijzonder ten grondslag ligt
onbezonnen vestiging tegen te gaan.
Alleen die branches zullen van deze Vesti
gingswet kunnen profiteeren, welke daarvoor
rijp zijn. Dit beteekent, dat de bedrijfsgenoo
ten zelf moeten kunnen aangeven, welke
eischen gesteld moeten worden. M. a. w. het
Departement van Economische Zaken belast
zich niet met het ontwerpen dezer eischen.
Voor zoover de handelskennis en vakbe
kwaamheid betreft, zal de betrokken bran
che voor de gelegenheid tot opleiding moeten
zorgen. Tot dusverre zijn deze handelskennis-
eischen uniform en met vrij groote zekerheid
kan worden aangenomen, dat men in de toe
komst daarvan niet zal afwijken. Met de
vakbekwaamheidseischen is het natuurlijk an
ders gesteld. Deze zullen zich trouwens nauw
moeten aansluiten bij de speciale eischen der
desbetreffende branche. Zoowel voor handels
kennis als voor vakbekwaamheid geldt, dat
de persoon, die zich wil vestigen bij het over
leggen van een diploma, goedgekeurd door
den betrokken Minister en uitgereikt op
grond van een met goed gevolg afgelegd exa
men, daarmede heeft aangetoond de noodige
kennis te bezitten. Bij de handelskennis wordt
daarbij rekening gehouden met de in het al
gemeen voor den zakenman onontbeerlijke
kundigheden, bij de vakbekwaamheid op de
speciale vaardigheid. Indien de betrokken
branche zelf niet heeft gezorgd voor de noo
dige gelegenheid tot opleiding voor vakbe
kwaamheid zal als regel 'van het stellen van
vestigingseischen geen sprake kunnen zijn.
Zijn deze vestigingseischen eenmaal gesteld,
dan laten deze hen ongemoeid, die op dat tijd
stip reeds in het bedrijf waren opgenomen.
Omvangrijker en moeilijker bij de uitvoering
zijn de eischen van credietwaardigheid. Bij
het vaststellen is nauw contact met de prak
tijk onontbeerlijk. De N.V. Nederlandsche Mid-
denstandsbank verleent daarbij hare mede
werking, terwijl het rijke documentatiemate
riaal van het Economisch Instituut voor den
Middenstand goede diensten bewijst.
Een „raamwet".
Zoo blijkt uit alles, dat de Vestigingswet
Kleinbedrijf een „raamwet" is, waarbij de be
moeiingen van het centraal gezag zich tot het
strikt noodzakelijke beperken. Dit gezag treedt
immers alleen op. indien de rechtstreeks-be
langhebbenden daartoe zelf het verzoek doen
Ook dan nog worden slechts enkele minima
vastgesteld, bij de formuleering waarvan be
halve met aangewezen adviseerende lichamen
ook weer met die belanghebbenden zelf te ra
de wordt gegaan. Treedt een langs dien weg
tot stand gekomen regeling in werking, dan
wordt de uitvoering in handen gesteld van
lagere organen. Dat daarvoor de Kamers van
Koophandel en Fabrieken zijn aangewezen
is begrijpelijk, aangezien deze organen een
net spannen over het geheele land, in tegen
stelling met de Bedrijfsraden. aan welke licha
men sommigen deze taak hadden willen op
dragen. Aan de Bedrijfsraden is een advisee
rende bevoegdheid verleend.
Het behoefte-element speelt geen rol bij de
Vestigingswet. Bij de openbare behandeling
van het ontwerp is wel in die richting een po
ging gedaan. De Minister van Economische
Zaken bleek evenwel van oordeel dat het aan
geven van objectieve normen voor het vast
stellen van het begrip behoefte uiterst moei
lijk is. De behoefte aan winkels is geen con
stante grootheid. Iedere verandering in de
koopkracht komt neer op een wijziging van
de behoefte. Indien evenwel dez? behoefte
constant zou zijn. dan zou men niet uitslui
tend het aantal winkels als maatstaf mogen
nemen, doch men zou ook rekening moeten
houden met den omvang van het bedrijf, de
verkoopscapaciteit enz. Het gevolg zou zijn,
dat men in tal van bijzonderheden zou moe
ten afdalen, nog daargelaten, dat tot dusverre
niemand heeft kunnen aangeven hoe men
zich de practische uitwerk'na vnorstelt bij in
schakeling van het behoefte-element.
Bij de toepassing van de Vestigingswet Klein
bedrijf zijn in de praktijk een groote reeks
van de meest interessante vragen naar voren
gekomen. Zij vormen reeds thans het bewijs
hoe buitengewoon ingewikkeld de materie is
weu-r men hier heeft wilen roeien. Zii vor
men tezamen het materiaal, dat zich uiter
mate goed leent voor een afzonderWkp hehan
deling.
MOLLERUS
Wat Schindeler biedt.
Vindt z'n weerga niet!
'Ad L tnpez Meet./
Proefrit voor liet rijbewijs voor
motorrijwielbestuurders.
Mag men zich op den openbaren weg
oefenen?
De kantonrechter te Utrecht heeft 18 No
vember j.l. een advocaat, die voor het verkrij
gen van een rijbewijs als motorrijwielbestuur
der op den openbaren weg te Bunnik een
proefrit had gemaakt, dus toen hij nog niet
in het bezit van dat rijbewijs was, ontslagen
van rechtsvervolging.
De ambtenaar van het O. M. evenwel, die f 4
boete had gevorderd, stelde beroep in cassatie
in, aangezien hij van oordeel was, dat de kan
tonrechter ten onrechte had aangenomen dat
er voor den candidaat-motorrijwielbestuurder
geen andere mogelijkheid bestond om zich
behoorlijk voor te bereiden tot het afleggen
van den wettelijk voorgeschreven proefrit dan
door te handelen gelijk hij deed. nl. door zon
der rijbewijs over den openbaren weg te rij
den. Naar zijn meening had de betrokkene
zich op een particulier terrein kunnen oefe
nen, terwijl noch van een wettelijke verplich
ting. noch van een overwegend maatschappe
lijk belang zou zijn gebleken, waardoor mr.
Van B. gedwongen zou zijn geweest desnoods
met overtreding van wettelijke voorschriften,
een rijbewijs te verwerven.
De procureur-generaal bij den Hoogen Raad
deelde blijkens zijn heden gehouden conclu
sie in deze zaak de opvatting van den ambte
naar van het O. M. en sloot zich aan bij de
kwalificatie, dat „overmacht" in den zin van
art. 40 W. v. S. niet kon worden aangenomen.
Spr. concludeerde tot vernietiging van de
kantonrechterlijke uitspraak en tot veroor
deeling van mr. van B. tot de aanvankelijk ge-
requireerde geldboete.
Arrest 20 Maart.
verdrijft U snel en zeker met
„MIJNHARDTJES"
Koker 12 stuks 5 Oct. Proef doosje 2stuks Wet
(Adv. Ingez. Med.)
Kous en Hevmans tot Rhodos
gevorderd.
De sportvliegers Rous en Heymans zijn Maan-
dagmiddaeg op hun vlucht naar Indië tot Rhodos
gekomen.
Maandagmorgen om half zeven startten zij uit
Brindisi. Zij zetten koers naar Athene, waar zij
een tusschenlanding maakten. Van daar vlogen
zij verder over de Aegeische Zee en daalden om
vijf minuten over half vier op het vliegveld
van Rhodos. Zware regenbuien waren oorzaak,
dat zij hun vlucht Maandag niet verder ver
volgden.
Ir. J. M. L. Otten directeur der
Meppeler Landbouwersbank.
De heer J. Hendrikse, directeur van de Coöp.
Landbouwbank en Handelsvereeniging te Mep-
pel, zal over eenigen tijd als zoodanig aftreden.
In zijn plaats is benoemd ir. J. M. L. Otten, in
specteur van den Landbouw, hoofd van den
dienst der rijkslandbouwconsulenten en oud
lid van de Eerste Kamer.
Er zij aan herinnerd, dat de heer Otten tot
voor enkele jaren rijkslandbouwconsulent was
ter standplaats Meppel.
Hij woonde den laatsten tijd te Wageningen
in verband met het Centraal Instituut voor Land
bouwkundig onderzoek, dat onder zijn leiding
zou worden gevestigd in het Proefstation voor
Veeonderzoek. welke laatste dienst de regeering,
zooals bekend, naar Maastricht wil overplaatsen.
Burgemeester van Bussum
benoemd.
Met ingang van 15 Maart is benoemd tot bur
gemeester der gemeente Bussum de heer M.
Fernhout, met toekenning van gelijktijdig ont
slag als burgemeester der gemeente Middelburg.
Unie-loten blijven verboden.
De Hooge Raad heeft overeenkomstig de con
clusie van den procureur-generaal verworpen
het cassatieberoep van W. K. M. te Utrecht, die
bij vonnis van de rechtbank aldaar d.d.
October j.l. was veroordeeld tot f500 subs. 100
dagen hechtenis wegens het afleveren van aan
deelen in een andere loterij dan de zoodanige
tot het aanleggen en houden waarvan de bij de
Lotenjwet 1905 vereischte toestemming is ver
leend.
Verdachte handelde onder de naam: admini
stratiekantoor „De Unie", waarvan onder de
schijn van kwitanties voor te beleggen gelden
aandeelen in een loterij werden uitgegeven, ge
baseerd op de trekkingen der Staatsloterij.
BIJ HET SPEL GEDOOD
Maandagmiddag was het negenjarig zoontje
van de familie Talma te Ternaard met zijn zusje
aan het spelen. Op een gegeven oogenblik stak
hij den rijweg over, achter een vrachtauto. Een
andere, met z;md geladen auto. merkte hij daar
bij niet op. De knaap werd gegrepen en was op
slag dood. Het lijkje is naar de ouderlijke wo
ning vervoerd.
Cliineesch meisje spreekt voor
liaar land.
In China wordt zij als een heldin beschouwd.
AMSTERDAM, 20 Februari. Op het oogen
blik bevindt zich in ons land de Chineesche pad
vindster. Jang Hie Ming, tot kort na het uit
breken der vijandelijkheden in China een onbe
kend Chineesch schoolmeisje, dat thans in heel
China als een heldin bewonderd wordt en zelfs
internationale bekendheid heeft gekregen door
dat zij tijdens de gevechten bij Sjanghai kans
heeft gezien tot tweemaal toe door de Japansche
linies te kruipen en aldus de verbinding te on
derhouden met een geïsoleerde afdeeling Chi
neesche soldaten.
Tijdens een door het centraal comité voor
hulpverleening aan China aangeboden thee heeft
mej. Jang het een en ander verteld over de hou
ding der Chineesche jeugd tijdens den thans in
China woedenden oorlog. De voornaamste jeugd
organisatie in China is de padvindersbeweging,
welke deel uitmaakt van de groote internatio
nale door Lord Baden Powell geleide organisa
tie. Ondanks den grooten afstand heeft deze
beweging dan ook in 1937 een twintigtal jongens
en meisje naar de Wereldjamboree te Vogelen
zang afgevaardigd.
Door den oorlog is de Chineesche padvinders
beweging snel gegroeid. Zij heeft zich geheel in
dienst van de nationale zaak, die door de jeugd
vurig verdedigd wordt, gesteld en aangezien de
intellectueele jeugd der groote steden door bom
bardementen van scholen, gymnasia en univer
siteiten het gewone schoolleven onderbroken
zag, sloten de meeste jongeren zich bij de pad
vindersbeweging aan, die op het oogenblik ruim
tweehonderdduizend leden telt. Daarbij legde
mej. Jang er den nadruk op, dat er van onder
worpenheid van de vrouw aan den man in het
moderne China geen sprake meer is en dat meis
jes en jongens op volkomen voet van gelijkheid
samenwerken.
De Chineesche padvindersbeweging heeft zich
geheel ter beschikking van het leger gesteld. De
oudsten, jongemannen en meisjes van twintig tot
vierentwintig jaar, werken in samenwerking met
de legerleiding, in de frontlinies bij het vervoer
van levensmiddelen en gewondentransporten. De
padvinders en mersjesgezellen van zestien tot
twintig jaar zijn achter het front werkzaam als
hulp voor het verplegend en medisch personeel
in de hospitalen en in de vluchtelingenkampen,
vooral voor het verzorgen der kinderen, terwijl
zij bovendien behulpzaam zijn bij het evacuee-
ren der burgerbevolking uit door den vijand be
dreigde gebieden.
Het is typeerend voor het peil der Chineesche
beschaving, dat het ambt van soldaat in China
altijd weinig in aanzien was.
Thans drijft de vrijheidszin en het gevoel voor
rechtvaardigheid, aldus mej. Jang, de Chinee
sche jeugd er echter toe naar de wapens te grij
pen om het land, dat een moderne ontwikkeling
tegemoet ging, te verdedigen.
China heeft dringend behoefte aan medische
hulpmiddelen en de burgerbevolking aan kleeren
en levensmiddelen en van de belangstelling, die
haar verblijf overal wekt, maakt mej. Jang ge
bruik om een dringend beroep op alle vrienden
van haar land te doen om China niet alleen mo
reel, maar ook materieel te steunen. Zeven
maanden geleden vertrok zij uit China voor een
bezoek aan de Vereenigde Staten, waar zij het
World Youth Peace Congress bijwoonde en waar
zij ontvangen werd door mevrouw Roosevelt, die
zij dankte voor de hulp, die het Amerikaansche
volk China verleende. „Maar", voegde zij er aan
toe, „deze hulp heeft slechts waarde wanneer
de Amerikanen niet tegelijkertijd oorlogsmate
riaal aan Japan leveren".
In Europa bezocht mej. Jang Engeland, Tsje-
cho-Slowakije en op uitnoodiging van de Chi
neesche kolonie ook Duitschland, waar zij op
verzoek een redevoering hield voor een groep
leiders der Hitler-jugend. Ook bij die gelegen
heid verklaarde zij, dat de Chineezen vechten
voor hun vrijheid en dat slechts een vrij en de
mocratisch Chineesch volk een waarborg was
voor een wereldvrede, dien zij voor de jeugd als
noodzakelijke voorwaarde voor een gelukkige
toekomst zag.
Een halve eeuw geleden
Un Haarlem s Dagblad van 188^
21 Februari:
Door het gemeentebestuur is aan D.
Swens Co. vergunning verleend tot op
richting van een zeepziederij door stoom
gedreven in het perceel no. 6. staande in
de Magdalenasteeg alhier.
Apen vernielen winkeletalage.
Groote hilariteit van het publiek.
Honderden menschen hebben Zondagmiddag
genoten van een gratis voorstelling, welke werd
gegeven door twee apen, die in een etalage aan
den Hagedoornweg te Amsterdam bezig waren
de boel overhoop te halen. De dieren werden
daarbij merkwaardigerwijze niet gestoord en
trokken zich ook niets aan van het publiek, dat
zich voor de winkelruit verzamelde om gade te
slaan, hoe de etalage langzamerhand werd ver
anderd in een slagveld, waarop twee vandalen-
naturen hun hartstochten bot vierden en elkaar
bekogelden met sardineblikjes, chqpoladereepen,
noten en meer dergelijke artikelen, die zij in
overvloed tot hun beschikking hadden.
De hartstochten laaiden het eene moment fel
op, om even later plaats te maken voor een wa
penstilstand, waarbij de zoetigheden broederlijk
gedeeld werden en het publiek met minachting
werd bekeken.
Toen de volksmassa ten slotte zoodanige af
metingen aannam, dat het verkeer gestremd
werd, kwam de politie opdagen. De eigenaar van
den winkel bleek in een ander stadsdeel te wo
nen. De man werd gewaarschuwd en spoedde
zich in allerijl naar zijn zaak. die inmiddels in
een ruine was herschapen. De apen hadden het
gaas van hun kooi losgepeuterd en van hun vrij
heid het bovenomschreven misbruik gemaakt. De
pret van het publiek was grooter dan die van
den eigenaar.
LEERLING MATROOS VERDRONKEN.
NIJMEGEN. 20 Februari. Gisteren is de
jeugdige W. A. V., uit Rotterdam, leerling
matroos op de tanksleepboot „Zeelandia" op
de Waal bij Nijmegen over boord geslagen en
verdronken
De brievendiefstal op het hoofd
kwartier der N. S. B.
Twee mannen veroordeeld.
De Utrechtsche politierechter, mr Plugge
deed Maandagmiddag uitspraak inzake den
diefstal van brieven op het hoofdkwartier der
N.S.B. te Utrecht.
De 21-jarige kantoorbediende S. uit Bun-
nik. die de brieven stal, werd veroordeeld tot
een geldboete van 20 gulden, subs. 10 dagen
hechtenis (de eisch was tien gulden boete,
subs. 5 dagen hechtenis): de gewezen boek
houder. de 35-jarige H. ten H. uit Maartens
dijk. die den diefstal had uitgelokt, werd ver
oordeeld tot een geldboete van 100 gulden
subs. 30 dagen hechtenis. De eisch was 50
gulden boete. subs. 25 dagen hechtenis.
De beide ingestelde civiele vorderingen wer
den afgewezen.
Aankomst
en eerste indruk.
Toen Columbus New-York bereikte werd hij
niet verrast door het Vrijheidsbeeld, noch door
de wereldvermaarde Sky-line. Toen ik New-
York bereikte werd ik evenmin door die beide
wereldwonderen verrast. Maar bij mij kwam
het door de mist. En daarom was het eerste
dat ik van New-York zag: dc enorme loods
van de douane. Het was precies Roozendaal of
Nieuweschans, alleen grooter. En de meneeren
van de douane spraken Amerikaansch en ik
moest een eed afleggen dat de kist met huis
raad, dien ik over den Atlantischen Oceaan
had meegesleept geen koopwaar bevatte. De
Amerikaansche douaniers zijn erg vriendelijk
geweest. Zij vroegen of ik lang zqji blijven en
of het in Holland ook zoo koud was en ze zei
den dat zij wisten dat Holland door een konin
gin geregeerd werd en dat iedereen een fiets
heeft in het land van de tulpen en de wind
mills. En niemand dien ik tot nu toe ontmoet
heb veronderstelde dat België de hoofdstad
van Holland of dat Berlijn een Nederlandsche
provincie is. Ik had altijd gehoord, dat de
Amerikanen even weinig van Holland weten
als Eskimo's van Liberia. Maar dat is niet
zoo. Er is veel meer niet zoo. Het is bijvoor
beeld niet zoo dat de Amerikaansche ambte
naren. die aan boord komen voor de paspoor
ten, u behandelen of ze u bij voorbaat rijp
voor Elliseiland achten. Integendeel: die hee-
ren waren uiterst minzaam. En het is niet zoo
dat ik, komende in het centrum van deze reus
achtige stad. achterover tuimelde van de wol
kenkrabbers. Integendeel: door de film waren
z? mij vertrouwd geworden, al zijn ze gewel
dig hoog, en al is die hoogte indrukwekkend.
En het. is niet zoo dat alle Amerikanen boks
beugels en gummiknuppels in hun pantalon
dragen. Integendeel: wat ik tot nu toe van die
goede lieden gezien heb is: vriendelijkheid en
beleefdheid en véél ..beg your pardon". ..sor-
rey" en ..excuse me". En wanneer u het mij
vraagt dan zeg ik dat de New-Yorkers heel
wat beleefder, vriendelijker en voorkomender
zijn dan de Parijzenaars, die den naam heb
ben de elegantste en best-gemanierde men
schen ter wereld te zijn. En het is niet zoo,
dat alle Amerikanen gom kauwen en spuwen
en millionair zijn.
Nog meer niet-zoo
Ik dacht wat denkt: dat in New-York,
die stad met acht millioen inwoners, het leven
den lieelen nacht doorgaat, ,,'t Is anders"
zou Speenhoff zeggen. Ik woon bij Broadway
en Broadway is om half tien 's avonds even
stil als de hoofdstraat van Hoogeveen of het
marktplein van Deventer. Tenminste dit ge
deelte van Broadway dat in mijn buurt ligt.
Want Broadway is vele kilometers lang. Het is
een eigenaardige gedachte: nu loop ik op
Broadway, waarvan ik op de film zoo veel ge
zien en gehoord heb en er rijden een paar
taxi's en er loopt een agent (die heelemaal niet
met een gummiknuppel zwaait) en het is don
ker en in de cafetaria's die de eenige „café's"
zijn die ze hier kennen, staan de stoelen op
de tafels en de deuren zijn dicht en het licht,
is uit en het is pas half tien.
Ik dacht wat denkt: dat New-York gewel
dig duur is en dat wanneer je een burger
mansinkomen in guldens hebt. je hier nauwe
lijks van de hand in de tand kunt leven. Want
een doller is f 185 en je leest in Ho'land
altijd dat je hier voor een dolar evenveel kunt
doen als bij ons thuis voor een gulden. Dat is
in zekeren zin waar. maar in anderen zin is
het ook weer niet waar. want je kunt hier
allerlei goedkoope dingetjes krijgen die bij
ons niet of.niet zoo goedkoop zijn Zoo kan de
New-Yorker alle reusachtige afstanden per
bus of ondergrondsche afleggen voor één
nickel, dat is vijf Amerikaansche en nog geen
negen Hollandsche centen; zoo kan hij heel
pleizierig en goed en smakelijk lunchen voor
25 Amerikaansche. dat is 45 Hollandsche cen
ten en daarvoor krijgt hij bijvoorbeeld twee
gebakken eieren met twee geboterde broodjes
en een goed kop koffie en een glas tomaten
sap, terwijl fooien in zulke goede en goedkoope
eetgelegenheden onbekend zijn. En ik zag een
bioscoopvoorstelling van twee uur mét een
variété-voorstelling van een uur voor 60 Hol
landsche centen, waarvoor ik mocht zitten
waar ik wilde. En ik woon met mijn vrouw
in een goed en groot hotel met 1000 kamers,
waarvan wij er twee tot onze beschikking heb
ben met twee badkamers en een toiletkamertje
en licht en verwarming en volledige hotei-
service voor 75 dollar per maand, waarvoor ik
dan in een zeer goed tweede-klas hotel woon
en wanneer ik dan voor eten en bewassching
voor ons beiden 50 doller per maand bereken,
dan zijn we voor 125 dollar samen geheel
onder dak. zonder dat wij ons daarvoor iets
behoeven te ontzeggen.
Zoodat ik maar wil zeggen dat er een heele
boel niet zoo is in New-York wat u denkt dat
wè: zoo is. Maar er is heel veel dat wél zoo is
als u denkt dat wél zoo is. Over al deze dingen,
die tezamen en in vereeniging de atmosfeer
in zoo'n reusachtige stad bepalen zal ik u nog
schrijven.
En over heel veel andere dingen óók. New-
York is een geweldig interessante metropool
en Amerika is een geweldig land. waar zich
geweldige dingen voltrekken op ieder gebied.
Er heersch hier een monstrueuze, verbeten
strijd op politiek en economisch gebied tus-
schen Roosevelt en zijn aanhang en zijn tegen
standers. Er is hier een grootsche cultuur op
het gebied van alle kunsten, er is een
schreeuwende armoede en een evenzeer-
schreeuwende luxe; er zijn millioenen werk-
loozen. die van 10 dollar in de week moeten
rondkomen en salarissen van 1000 dollar in de
week zijn geen uitzondering Er is een Broad
way die om tien uur 's avonds stil en uitge
storven ls en een andere Broadway die één
groote. helsche kermis is met een verblindend
en verbijsterend vuurwerk van lichtreclames in
schitterende kleuren en fantastische figuren.
Er is een sterke democratie en een enorm
rassenvraagstuk: groote frivoliteit en diepe
godsdienstzin. Amerika is een monstrueuze
heksenketel met monstrueuze problemen,
hartstochten, cultureele en anti-culturee!e
uitingen. Ik sta nog een beetie beduusd en
verbijsterd, over den rand te kijken.
En wat ik zie. zal ik u schrijven. Al naar
gelang van het onderwerp- luchtig of ernstig.
En naar ik nastreef en hepen mag' naar waar
heid.
MR. E. ELI A3.
