Haarlem's Dagblad
ZonnigeHeerenhuizen
a.s. Maandag
Het Boek.
Ouder worden.
Te Huur de nieuwe 50 van Haarlem
Bezoekt Reens' Modelwoning in dit blok
GESLOTEN
geheelen dag gesloten ziin.
J. MUYS JR.
Franco's bewind de
jure erkend
Ernstige ontploffing
Locomotor op schip
terecht gekomen.
Het Belangrijkste
56e Jaargang No. 17081
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N. V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082. Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Ad min. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EIS ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Vrijdag 24 Februari 1939
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel.
Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elko
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
Weer zal de jaarlijksche Boekenweek ge
houden worden en een woord van bijval zi.
haar deel ook in deze kolommen. De courant
voelt zich verwant aan het boek. Kan het
anders? Beide streven er naar gelezen te
worden, met begrip en sympathie. Beide be-
oogen het welzijn der samenleving .en streven
dit in een vervaarlijke veelheid van vormen,
gedachten en idealen na. En dat er geen
Krantenweek bestaat vindt zijn verklaring
alleen in het simpele feit dat iedere week een
Krantenweek, ja zelfs iedere dag een Kran
tendag is.
De boekenschrijver bezit het voorrecht, over
den Tijd te kunnen beschikken. Hij heeft geen
haast, zooals wij krantenschrijvers. Hij kan,
tenzij hij zich ten doel stelt, van zijn boeken
te leven, hetgeen in dit kleine land nauwelijks
denkbaar is, de verschijning van zijn arbeid
zoolang uitstellen als hij wil. Daar benijd ik
hem wel eens om. Geen gebeurtenissen, geen
nieuwsfeiten welker koppen meer dan één
kolom beslaan en de grootste lettercorpsen
vergen nopen hem tot snellen arbeid. Der
tijden chaos kan hem ganschelijk onberoerd
laten als hij zich in zijn diep-wetenschappe-
lijken, populair-wetenschappelijken of litte-
rairen arbeid verdiept. Is hij romanschrijver
van roeping en professie dan kan hij zich
verliezen in die wereld zijner verbeelding,
waarin de karakters zijner verbeelding aan de
wenken en wenschen van hun schepper met
min of meer gedweeheid gehoorzamen. Zijn
zij eens obstinaat, dan kan hij hun eenige
dagen ontvlieden en wachten op inspiratie,
zooals dat heet. Tenslotte zullen zij, al moge
hij nimmer geheel tevreden over hen zijn, zijn
wil doen. Valt zulk voorrecht ooit den kran
tenschrijver ten deel, wiens karakters, al zijn
zij niet allen Hitlers en Mussolini's, zich toch
geen van allen ooit aan zijn pen zullen onder
werpen?
In meer opzichten is de schrijver des boeks
begenadigd. Hem geworden de tijd en de ge
legenheid om dat verheven instrument van
allen schrijversarbeid, de Taal, het volle recht
te doen wedervaren. Hij kan, behoudens vol
slagen wanhoop van den drukker en zieden
den toorn van zijn uitgever, blijven verbeteren
en herzien tot het resultaat hem goeddunkt.
Hij kan polijsten en herpolijsten naar belie
ven.
Tegenover dit alles staat dat wij dan ook
veel van hem verwachten, ja eischen en onze
critici op hem loslaten: op hem en op zijn uit
gever. En nu hoop ik maar dat deze Boeken
week zal toonen, dat boekenschrijver en boe
kenuitgever zich hun voorrechten waardig ge-
toond hebben. Het is schoon en het verheugt
ons als wij het publiek kunnen mededeelen
dat verscheidene werken het licht hebben ge
zien welker lectuur, naar onze overtuiging,
hun levensvisie verruimen, hun kennis
vergrooten, hun schoonheidsbesef verinnigen,
kortom hun levensgeluk vermeerderen zal. Ik
zeg: verscheidene, want ervaring heeft ge
leerd dat dit helaas niet van alle nieuwe boe
ken te verwachten is. De markt lijdt al sinds
jaren aan overproductie en de droeve waar
heid gebiedt te erkennen, dat er kranten
schrijvers zijn die hun karig-toegemeten tijd
beter weten te gebruiken, ook als het eerbied
voor de Taal en polijsten van den stijl geldt,
dan vele boekenschrijvers hun onbegrensde
tijdlimiet.
Maar er zijn, gelukkig, nog altijd de geroe
penen die buitendien hun vak verstaan en de
menschheid met hun scheppingen verrijken.
Dat de Boekenweek jaarlijks blijft terug-
keeren bewijst dat uitgevers en boekhande
laren baat gevonden hebben bij dit reclame-
middel van onzen tijd. Het is een goed denk
beeld gebleken. En men heeft de auteurs in de
reclame-campagne weten in te schakelen:
velen hunner houden lezingen over of uit
eigen werk. Er zijn er die dit schuchterlijk
aan anderen overlaten. Misschien achten zij
hun voordrachtskunst onvoldoende, of vree
zen zij dat hun uiterlijk vooral in het oog
hunner lezeressen niet beantwoorden zal
aan de bezielende kracht hunner litteraire
scheppingen.
Het kan ook wezen dat aangeboren nederig
heid hen remt. Toch voel ik wel iets voor het
machtige zelfvertrouwen diergenen die het wel
zelf doen en daarmee bewijzen dat zij van hun
Parnassus in de wereld der harde werkelijk
heid, waar hetPubliek woont, weten af te
dalen. Waarom de krantenschrijver nimmer
uit zijn werk, of in breeder zin uit zijn krant,
gaat voorlezen is alweer een makkelijk te be
antwoorden vraag. Eer hij het podium bereikt
heeft zit hij allang in de brievenbus. En bo
vendien heeft hij geen tijd om erover te praten.
Hij moet schrijven.
Ik hoop dat de Boekenweek ons allen ver
rijken zal.
R. P.
Ongeluk op onbewaakten
overweg.
RAALTE, 24 Februari. Toen vanmorgen
de landbouwer H. Smeenk uit Raalte met
paard en wagen den onbewaakten overweg op
den Zwolscheweg wilde passeeren, kwam ex-
juist een trein aan, die even te voren van het
station Raalte in de richting Zwolle was ver
trokken. Gelukkig had de trein nog geen
groote snelheid. Toen de machinist den wagen
dan ook op de rails zag staan, heeft hij uit alle
macht geremd, maar hij kon niet voorkomen,
dat het voertuig werd gegrepen. Het werd
volkomen vernield. Door den schok vloog S.
van den wagen, doch hij bleef ongedeerd. Ook
het paax-d bleef gespaard. Daar het uitzicht
ter plaatse goed is, moet het ongeluk aan
onoplettendheid van S. worden geweten.
(Het Centraal Bureau voor de
Statistiek heeft uitgemaaktdat
de Nederlanders ouder worden).
De wetenschap der statistiek is machtig
intressant.
Ik lees er altijd graag van, want je kunt
er veel van leeren:
't Centraal Bureau der Statistiek weet in
ons vaderland,
Ons van zijn milde gaven veel te laten
profiteeren.
Men onderschat den arbeid vaak, die
eraan wordt besteed,
Om alles wat er noodig is voor zooiets
te verwerven,
Als één gegeven maar ontbreekt, is het al
incompleet,
En dat 's genoeg om het effect volkomen
te bederven.
Wanneer wij dan de vrucht van zooveel
arbeidsuren zien,
Dan wordt ons de verbazing vaak als uit
de keel gedrongen,
In uitroepen als „Groote Griet",
„dat is wat" en misschien
Wat kalmer „As je mij nou", „kijk me
daar 'es", „tjonge jonge"!
Er is wellicht een enkeling te vinden in
ons ras,
Dat naar zijn aard en smaak nog zoo
complex is en verscheiden,
Die van zijn leven nimmer nog in
statistieken las.
Omdat zijn hang naar romantiek ze meent
te moeten mijden.
Die enkeling heeft ongelijk, behoudens
dan die keeren,
Zeer zeldzaam moet ik zeggen, maar ze
blijven toch bestaan,
Dat een statistisch kunstgewrocht je
slechts kan irriteeren,
Een „Nederlanders worden ouder" haal
'k als voorbeeld aan.
't Betreft de Nederlanders slechts, niet
Nederlanderinnen,
En dat kan ik waardeex-en als een zeer
galant gebaar,
Maar verder kan die constateering mij
maar matig zinnen,
Al komt zij uit dien koker en al is ze nog
zoo waar.
Want drommels, ik ben Nederlander en ik
kaxx wel tellen,
Ik word ook ouder inderdaad, dat gaat
voortdux-end door,
Dat pijnlijk feit hoeft men mij echter
niet zoo voor te spellen,
Daar hebben wij 't Centraal Bureau der
Statistiek niet voor.
P. GASUS.
Gel. in het Zuiderhoutpark (vlak bij Haar
lemmerhout), tramh. W. de Zwijgerlaan. Met
voor-, achtertuin en garage, centr. vex-w. Eigen
weg voor dienstpers. en leveranc. Bev.: 6 tot 9
kam., keld,, keuk., inger. badk., vaste wascht.
(warm, koud wat.), 2 W.C.'s, zold. Alle comf.,
marm. vestib., parketvl., eiken betimmering in
hal en trappenhuis, ingeb. frigidaire en brand-
kluis. Huurpr. vanaf ƒ64p. m. Inl. dagel.
ook Zondags bij den opzichter en W. ZWAGER,
Paulus Buyslaan 3, Heemstede, tel. 29072,
directiekeet Pr. Mauritslaan, tel. 19303. Te
Amsterdam bij J. J. ZWAGER Zn., J. v.
Lennepk. 172, tel. 82963; N. L. BORST, Euterpe-
straat 20, Telef. 29772.
(Adv. Ingez. Med.)
Baron Foucacourt verongelukt.
Volgens een draadloos bericht uit Algiers is de
voorzitter van de Fransche vereeniging voor
luchtsport, baron Foucacourt tezamen met zijn
echtgenoote bij een vliegtuigongeval in den Fran-
schen Soedan, 200 K.M. ten noordoosten van
Faya om het leven gekomen.
Beiden waren 11 Februari j.l. uit Algiers ver
trokken om een ontdekkingsreis naar de bron
nen van den Nijl te ondernemen.
De papierhandel I. MUYS zal
wegens sterfgeval van de
Wed. echtgenoote van wijlen
den oprichter J. MUYS Sr. den
Ced.OudeCrachn 03, Haarlem
(Adv. Ingez. MedJ
De maatregelen te Sjanghai.
TOKIO, 24 Febx-. (Domei). De Japansche
consul-generaal heeft op last van zijn regee
ring aan Franklin, den voorzitter van den
gemeenteraad der internationale concessie te
Sjanghai belangrijke voorstellen gedaan tot
handhaving van orde en rust in de coxicessie.
De gemeenteraad is gisteren in vergadering
fbijeen geweest. Inmiddels neemt de regeering
van Nanking voorzorgsmaatx-egelen tegen ver
dere terroristische uitingen.
De bedrijvers der jongste terroristische de
monstraties in de intexmationale nederzetting
en de Fransche concessie te Sjanghai, welke
ter plaatse bekend staan als leden van de
„Chineesche ijzer- en bloedbende", doch die
volgens een bericht uit Hongkong feitelijk
onder persoonlijke controle van Tsjang Kai
Sjek zouden staan, vormen guerillatroepen,
die de groep blauwhemden van de Kwo Min
Tang partij vertegenwoox-digen. De organisa
tie, die onlangs is tot stand gekomen, zou van
de regeering der Kwo Min Tang een subsidie
van 15 millioen yoean hebben ontvangen om
het mogelijk te maken agenten te zenden naar
verschillende gedeelten van de oorlogs-zone,
o.m. Sjanghai om er moordaanslagen te ple
gen.
Joodsche vluchtelingen te Sjanghai.
Van Chineesche zijde wordt medegedeeld, dat
te Sjanghai aan boord van een Italiaansch schip
841 Joodsche vluchtelingen zijn aangekomen. Te
Sjanghai bevinden zich thans in het geheel 3500
vluchtelingen.
Veiligheidszones in Koeling
Officieel wordt medegedeeld, dat de Japan
ners twee punten in Koeling hebben aangewezen
als veilige verzamelplaatsen voor de 47 vreem
delingen, die daar blijven.
Zes Japansche vliegtuigen
omlaaggeschoten.
Zes Japansche vliegtuigen, behoox-ende tot een
groep van negen, zijn bij een hevig luchtgevecht
boven Lantsjau, de hoofdstad der provincie
Kansoe, omlaag geschoten, terwijl twee andere
toestellen ten oosten van Lantsjau zijn veronge
lukt. De zes teruggevonden Japansche vliegtuigen
waren afkomstig van de Savoia-fabrieken. In elk
toestel bevond zich een bemanning van zeven
koppen, terwijl deze vliegtuigen een bommen -
last van 12.350 kg. kunnen vervoeren.
Na Duitschland komt Frankrijk in
Roemenië onderhandelen.
De naar Berlijn teruggekeerde leider der
economische delegatie naar Roemenië.
Wohltat. heeft voor zijn vertrek nog een slot
bespreking gehad met Bujoi, minister van
Volkshuishouding, aldus de „Financial
Times". De delegatie heeft, wat betreft de
besproken vraagstukken in beginsel over
eenstemming bereikt. Men heeft den indruk
dat de besprekingen in de laatste 48 uur
aanzienlijk zijn bespoedigd.
Naar verluidt wordt binnenkort te Boeka
rest een Fransche delegatie verwacht voor
het bestudeeren van een uitbreiding van dexi
Fransch-Roemeenschen handel. Deze dele
gatie zal onderzoeken welke nieuwe middelen
er gevonden kunnen worden voor een grootere
afname van Roemeensche petroleum. Naar
verwacht wordt, zxxllen tevens met Frankrijk
nieuwe bewapeningsplannen wox-dexx bespro
ken.
HET PRINSELIJK PAAR IN GRINDELWALD.
Nog een aardi? snapshot van Holland's Prinselijke Paar met Prinses Beatrix
tiidens het vakantieverblijf in Grindebva'd.
Besluit der
Nederlandsche regeering
De regeeringspersdienst deelt
mede, dat aan den agent der re
geering bij het bewind van gene
raal Franco opdracht is verstrekt,
aan dat bewind mede te deelen,
dat het door de Nederlandsche
regeering de jure wordt erkend
als de regeering van Spanje.
De heer De Semprun y Gurrea
vertrekt.
Naar wij vernemen kan, als gevolg van de
ex-kenning de jure van het bewind van gene
raal Franco als de regeering van Spanje, de
heer José Maria de Semprun y Gurrea, die
door de Valencia-regeering als tijdelijk zaak
gelastigde van Spanje was aangewezen, niet
langer door de Nederlandsche regeering als
diplomatiek vertegenwoordiger eener vreemde
mogendheid worden erkend.
Ongetwijfeld zal binnenkort blijken wie als
diplomatieke vertegenwoordiger van de thans
erkende Spaarxsche regeering te 's-Graven-
hage zal worden gevestigd.
Zooals men weet was tot dusver, d.w.z. vóór
de erkenning van het Franco-bewind, de heer
Mario de Pinies, voorheen Spaansch consul-
generaal te Rotterdam, hier te lande verte
genwoordiger van het bewind van generaal
Franco.
's-GRAVENHAGE, 24 Februari. Vanmor
gen heeft een verslaggever vaxx het A. N. P.
een kort onderhoud gehad met den heer J. M.
de Semprun y Gurrea, tot gisteren tijdelijk
zaakgelastigde der Spaansche republiek te
's-Gravenhage. De heer de Semprun deelde
mede vanmorgen tijdens een bezoek aan den
minister van buitenlandsche zaken mr. J. A. N.
Patijn de mededeeling over de erkenning door
Nederland van het rechtsche bewind te heb
ben ontvangen. Deze mededeeling, welke den
heer Semprun, naar hij zeide, op hoffelijke
wijze werd gedaan zooals trouwens de ge-
heele houding van dexi minister steeds hoffe
lijk is geweest kwam in zooverre niet ge
heel onvex-wacht, dat de heer de Semprun gis
terenavond op een buitenlandschen zender de
erkenning van de Fi'anco-regeering door Ne
derland als gerucht had hooren vermelden.
De heer de Semprun kon zich uiteraard niet
uitlaten over de beslissing der Nederlandsche
regeering.
Hij liet zich waardeerend uit over de mede
werking. gedurende zijn verblijf in Nederland
sinds zijn komst in December 1936 onder-von
den. Hij is, zoo vex-klaarde hij. mede door zijn
cultureele betrekkingen met Nedex-landsche
groepen en personen, in staat geweest hier ve
le vriendschapsbanden aan te knoopen. Als
historicus heeft hij bovendien bijzondere
waardeering voor den traditioneelen vrijheids
zin van ons volk.
De heer de Semprun zal nog slechts eenige
dagen in Den Haag verblijven, zoo lang na
melijk als noodig is om eenige huishoudelijke
zaken te x-egelen.
Ook erkenning door
Frankrijk
PARUS, 24 Febr. (United Press).
Bérard heeft Franco's minister van
buitenlandsche zaken in kennis ge
steld dat de Fransche regeering
besloten heeft het bewind van
Franco de jure te erkennen.
Heeft Engeland reeds besloten
Franco te erkennen?
PARIJS, 24 Febr. (Havas).
De „Matin" bericht uit Londen, dat de Brit-
sche regeering besloten heeft Franco te er
kennen en den Franschen ambassadeur Corbin
officieel van dit besluit in kennis heeft ge
steld. Gistermiddag had men dit besluit be
kend willen maken door een verklaring van
Chamberlain in het Lagerhuis. De Fransche
minister-president Daladier heeft evenwel het
verlangen te kennen gegeven, naar men zegt,
om nog een laatste poging te wagen een
wapenstilstand in Spanje te doen sluiten, ten
einde de pogingen van zijn politieke tegen
standers, die zich verzetten tegen de erkenning
van Franco, te verijdelen. Dientengevolge zal
de Britsche regeering de erkenning van
de Britsche regeering de erkenning van Franco
eerst in het begin van de volgende week be
kend maken.
Nationaal-Soeialistisclie Partij in
Hongarije ontbonden.
BOEDAPEST.. 24 Februari. (Havas). De
nationaal-socialistische partij, welke onder
leiding stond van majoor Szalassy, is ontbon
den. Den laatsten tijd werden talrijke huis
zoekingen verricht in het centraal bureau
van de partij, in verband met den anti-Jood -
schen aanslag in de Dohanystraat te Boeda
pest. Vanochtend hebben 600 politiemannen
de verschillende bureaux van de partij bezet.
Men verwacht dat talrijke arrestaties zullen
worden verricht.
Men kan thans verwachten, dat na het ver
bieden van een partij, waarvan de kracht
reeds aanmerkelijk was vermixxderd ma
joor Szalassy toch is tot drie jaar dwangarbeid
veroordeeld en het blad van de beweging is
verboden het extremisme meer tot uiting
zal komen in de nieuwe regeeringspartij, welke
een stex-ken radicalen vleugel heeft, waarvan
de meest geziene leider de vroegere minister
president Imredy is. Deze heeft, onmiddellijk
na zijn aftreden en niettegenstaande de om
standigheden. welke tot dit aftreden noopten,
besloten den strijd voort te zetten. Men weet
zeer wel. dat Inxredy en zijn vrienden streven
naar een totalitaire regeeringsvorm met fas
cistische strekking.
Het woord is aan
Paul Heyse:
Wie heden wijzer is dan
gisteren en het openlijk be
kent wordt door de brave
burgerij voor inconsequent
uitgekreten.
in Fransche mijn.
Twaalf dooden,
dertien zwaar gewonden.
Geweldige steekvlam
sloeg in de mijngang.
MONTCEAU LES MINES (Departement
Saone et Loire), 24 Februari (Havas-A.N.P.).
Tengevolge van een ontploffing in een mijn
gang zijn twaalf mijnwerkers om het leven
gekomen en dertien zeer ernstig gewond.
Door het ontploffen van een slaghoedje van
een dynamietpatroon, welke wordt gebruikt
bij het loswerken van de steenkool, heeft de
koolstof, welke in de lucht hing, vlam gevat
en een geweldige steekvlam, van 250 meter
lengte schoot de mijngang in.
Men vreest, dat nog verscheidene gewonden
het leven zullen verliezen.
Machinist merkte te laat
dat brug open stond.
Donderdagmiddag omstreeks drie uur
is nabij het station Meeden-Muntendam
een rangeerende locomotor der spoor
wegen op het dek van een tjalk van
den schipper J. Amerika terecht geko
men, omdat de machinist te laat merkte,
dat de brug was opengedraaid en het
sein onveilig stond. De machinist wist
nog tijdig van den locomotor te sprin
gen en zich aldus in veiligheid te stel
len. Het dek van het schip werd zwaar
beschadigd, doch van de opvarenden
kreeg niemand eenig letsel.
De brugwachter, die zag, wat er ging gebeu
ren, trachtte den machinist nog te waarschuwen,
doch tevergeefs.
Het spoorwegverkeer op de lijn Stadskanaal
-Zuidbroek, dat over enkel spoor gaat, is thans
ernstig gestagneerd. De passagiers in beide
richtingen moeten vóór de plaats van het onge
val den trein verlaten en over een andere brug
naar de overzijde loopen, waar zij in een anderen
trein hun reis kunnen voortzetten.
Uit Utrecht is met spoed een kraanwagen
ontboden, daar die van Groningen den zwaren
last niet kan tillen.
HEDEN: 16 PAGINA'S
HAARLEM EN OMGEVING.
Van de 51 nieuwe huizen in het Haarlemmer
houtpark zijn er al ruim 20 verhuurd.
Het 60-jarig bestaan van Tuinbouw en Plant
kunde.
De Personeele belasting. Gegevens over de
opbrengst in Haarlem en de randgemeenten
BINNENLAND.
Franco's bewind is door de Nederlandsche
regeering de jure erkend.
Het zoeken naar het onbekende schip, dat
ten zuiden van de Azoren zou zijn getor
pedeerd, is opgegeven.
In de Eerste Kamer raadt mr. van Lanschot
een va-banqucspcl met den vrede sterk af
Tegen de moeder in Krimpen aan de Lek, die
tijdens de felle koude haar kind onver
zorgd achterliet, is negen maanden gevan
genisstraf geëischt.
Mr. Jongcjan zegt, dat men in Indië opti
mistischer is dan in Europa.
Arthur Briët, de kunstschilder is overleden.
BUITENLAND.
Het nieuwe Belgische kabinet heeft in de re-
geeringsverklaring gezegd bezuinigings
maatregelen te zullen doorvoeren en de
centralisatie van het onderwijs te over
wegen.
Lord Halifax bevestigde in het Hoogerhuis
de Engeisch-Fransehe overeenstemming
over alle onderwerpen.
Berard verklaarde dat ziin besprekingen met
Jordana aan de verwachtingen hebben
beantwoord. Maandag zal de Fransche mi
nisterraad beslissen over de erkenning van
Franco.
SPORT.
Sportgesprek van de week over medisch*
sportkeuring.
ARTIKELEN, enz.
R. P.: Het boek.
J. B. Schuil: Boekenweek. Letterkundige
Avond. 2
Vr. S.: In Engeland. Portia versus revolutie
bouw. 3
Van onzen Berlünschen correspondent: De
kwakzalverij in Duitschland. 5
W. S.: Een Pauskeuze in 1522. 9
Voor de Jeugd. n
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op 13
