Haarlem's Dagblad
Nieuwe fase in den busoorlog.
Luchtbescherming.
Van hout naar leer.
Twee exploitanten veroordeeld.
De vernieuwing der
Heemsteedsche
Gasfabriek.
Ontploffing te Hirakata
een ware catastrofe.
Eerste stemmingen voor
Pausverkiezing zonder
resultaat.
de l/tiietiid-
tet*taGHsleMu*9
Het Belangrijkste
56e Jaargang No. 17086
Uitgave Lonrens Co9ter, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algern. Drukkerij N. V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodien9t 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Donderdag 2 Maart 1939
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën: 1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regeL
Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
„Minister Anderson heeft gisteren in het
Lagerhuis een overzicht gegeven van zijn
plannen nopens bescherming der burgerlijke
bevolking in tijd van oorlog. Hij zeide, dat
sinds de crïsisdagen in September maat
regelen genomen waren om het algemeene
program dermate te bespoedigen dat het nu
in dit jaar nog voltooid zou zijn in plaats van
in 1941. Lord Portall was benoemd tot voor
zitter der commissie, die de 50 evacuatie
kampen zou inrichten, maar daarnaast zou
altijd nog een deel der bevolking uit de groote
steden bij particulieren op het platteland
moeten worden ondergebracht. De bezwaren
tegen deze regeling waren niet van dien aard
dat de minister het geheele plan van inkwar
tiering had kunnen doen vervallen, maar
zooveel mogelijk zou met gerechte bezwaren
rekening gehouden worden. De minister gaf
inlichtingen over voedseltransporten en het
reserveeren van electrischen stroom en ver
telde daarop dat er 50 millioen gasmaskers
waren, waaronder 2 millioen voor babies en
kinderen onder de drie jaar. Er waren 120
millioen zandzakken besteld voor blussching
van door brandbommen ontstane branden en
de fabrieken te Dundee leverden deze thans af
in hoeveelheden van 4 millioen per maand en
een paar millioen waren in Indië besteld. De
regionale indeeling van het land in twaalf
districten had algemeene goedkeuring gevon
den, en men kon er zeker van zijn dat de
districtscommissarissen geen militaire allures
zouden aannemen. Wat de vraag naar bom
vrije schuilkelders betrof, was spr. nog niet
tot een beslissing gekomen om de eenvoudige
reden dat voor- en tegenstanders het hier
over niet eens waren. Uit proeven was reeds
gebleken dat diepe kelders wel waarborg bo
den tegen het inslaan van bommen maar dat
het schokgevaar weer evenredig grooter werd.
De oproep der regeering tot het vormen eener
vrijwillige nationale reserve had in het eene
district meer resultaat gehad dan in het
andere. In het algemeen hadden de zeer
groote steden niet volkomen aan de verwach
tingen beantwoord, maar middelgroote steden
en spr. noemde Nottingham als een lichtend
voorbeeld, daarentegen wel. In elk geval kon
men bij een cijfer van 11/4 millioen vrijwil
ligers niet spreken van een mislukking of-
-schoon dit cijfer nog belangrijk hooger moest
worden".
Wie dit verslag van minister Anderson's
rede met aandacht leest moet wel tot de over
tuiging komen dat men in Engeland met de
maatregelen tegen het luchtgevaar, gewoon
lijk aangeduid als A.R.P. (Air Raid Precau
tions) een heel stuk verder gevorderd is dan
wij in Nederland. Wel is er ook bij ons meer
leven in de brouwerij gekomen sinds de
schrikwekkende dagen van September, maar
men schiet maar langzaam op. En daarbij
valt het steeds op dat, ofschoon de gemeente
lijke autoriteiten wel actief zijn, het nationale
initiatief met blijkbaren opzet door de regee
ring voor een groot deel aan particuliere in
stellingen wordt overgelaten. Het gevolg is dat
bij het publiek weinig overtuiging heerscht
omtrent de noodzaak van de aanbevolen
maatregelen. Dat kan men niet aan die par
ticuliere instellingen verwijten, die naar hun
beste weten en overtuiging handelen. Maal
ais een Amsterdamsch syndicaat, dat overi
gens verzekert geen winst te beoogen, pro
paganda maakt voor den aankoop van zijn van
Rijkswege goedgekeurde gasmaskers vraagt de
bedachtzame Hollander zich af of het nu wer
kelijk noodzakelijk is dat hij voor zijn gezin
en zichzelf die maskers koopt. Hij is geneigd
te meenen dat de regeering dit wel aan het
volk zou kenbaar maken als zij daarvan over
tuigd was. Hetzelfde zal hij allicht zeggen als
de brochure van de Vereeniging voor Natio
nale Veiligheid, betreffende het geoorloofd
hamsteren in een tijd waarin geen crisis
heerscht, in een millioen exemplaren is ver
spreid. Er is een persconferentie aan de uit
zending van die brochure voorafgegaan en u
hebt het verslag daarvan in dit blad kunnen
lezen. Zeker zal dit verslag, straks gevolgd
door de brochure, er menschen toe aansporen
een voorraad niet-aan-bederf-onderhevige
levensmiddelen op te slaan. Maar als men hun
aantal zoo hoog mogelijk wil opvoeren zal de
aanbeveling toch van regeeringszijde moeten
komen. Anders zal het succes naar mijn ver
wachting maar heel betrekkelijk zijn. En dat
is toch zeker niet de bedoeling!
Het beleid onzer regeering inzake de lucht
bescherming met al haar ap- en dependenties
is niet erg duidelijk. Het maakt een indruk van
halfslachtigheid. Waarom wordt er zooveel aan
particuliere instellingen overgelaten en waar
om komt de hoogste overheid in den lande zelf
zoo weinig voor het front? De eenvoudige bur
ger moet wel den indruk krijgen dat zij er
maar in gelooft. Vreest zij, teveel alarm
te wekken? Dat kan toch de reden niet zijn.
Als het moet. dan moet het ook tenvolle en
de meesten zullen dezen schrik heel wat ge
makkelijker verwerken dan dien van Septem
ber Want de oorlogsdreiging schijnt zoozeer
verminderd, dat men er tegenwoordig nauwe
lijks meer over spreekt. Inderdaad zijn ook
de internationale verhoudingen aanmerkelijk
gunstiger dan eenige maanden geleden.
Er is een andere mogelijkheid, namelijk dat
men door de actie tenvolle te ontketenen
vreest van het een in het ander te zullen ge
raken en voor zulke groote uitgaven te komen,
dat de berooide landsmiddelen die toch niet
(De Spoorwegen hebben een aan
vang gemaakt met het aanbrengen
van leeren bekleeding op de ban
ken van de derde klasse).
Ha, die onvolprezen sporen,
Ach, wat doen zij ons toch goed,
Met comfort als nooit tevoren,
Treden zij ons tegemoet.
Eerste klasse houten banken,
Wordt straks eerste klasse leer,
'k Wil hier nu alvast voor danken,
Deze zorg ontroert mij zeer.
't Wordt wel niet het zachte kussen
Van de eerste klas coupé,
Maar toch leer, als in de bussen,
Daar ben ik tevreden mee.
Ik kan overigens slechts gissen,
Of de sporen-bussen strijd,
Mede hielp in het beslissen
Tot een leer om leer beleid.
Hoe het zij, op deze wijze
Trekken wij verheugd van leer,
Leerrijk was al lang het reizen
Strakjes wordt het dat nog meer.
Voor genoegen of voor zaken,
Zal ik als leergierig man,
Weder leeren reizen maken,
Als 'k als leerling reizen kan.
verwerken kunnen. Ik veronderstel slechts.
Maar ook dat zou dan toch een wonderlijk be
leid zijn. Het is toch veel beter open kaart te
spelen en ronduit te verklaren wat gebeuren
kan en moet en tot welke grens het mogelijk
is? Zooals de zaak zich nu met horten en
stooten ontwikkelt is zij vaag en wordt men
houde mij de vergelijking met een zoo gansch
ander onderwerp ten goede dezelfde indruk
gewekt als bij de eindelooze behandeling van
de spellingkwestie. Namelijk deze hier wordt
niet voldoende geregeerd.
R. P.
Kantonrechter van oordeel, dat
wilde bussen spoedig
moeten verdwijnen.
AMSTERDAM, 2 Maart. De strijd
tegen de wilde autobusdiensten is in een
nieuwe fase gekomen.
Nadat het nieuwe R.A.P. op 13 Fe
bruari in werking is getreden is door de
politie een groot aantal processen-ver
baal opgemaakt tegen de wilde bus
diensten, die zich aan de nieuwe bepa
lingen niet stoorden.
Thans hebben de eerste strafzaken voor den
Amsterdamschen kantonrechter, mr. I. van Cre-
veld, gediend. Er was voor de behandeling zeer
groote belangstelling uit het autobusbedrijf.
De eerste verdachte was H. de Jong, die een
wilden busdienst onderhoudt tusschen Amster
dam en Haarlem.
De verbalisant H. Opstal verklaarde, dat hij
op 20, 21 en 22 Februari proces-verbaal had op
gemaakt tegen verdachte, omdat hij zonder de
vereischte vergunning een autobusdienst onder
hield, een dienst die nog steeds doorgaat.
Verdachte verzocht uitstel van behandeling,
omdat de verdediger verhinderd was aanwezig
te zijn.
De ambtenaar van het O. M., mr. Overbeek,
verzette zich hiertegen. Door de wetswijziging is
een vervolging met succes van de exploitanten
van wilde busdiensten mogelijk geworden. Er is
zoowel van de zijde van de politie als van het
O.M. spoed betracht deze zaken op de zitting te
krijgen.
WIJLEN SAITO OP AMERIKAANSCHEN
KRUISER NAAR TOKIO.
TOKIO, 2 Maart (Domei). De Japansche
regeering heeft dankbaar het vriendelijk aan
bod aanvaard van de regeering der Vereenig-
de Staten, om het stoffelijk overschot van
wijlen Saito, die ambassadeur in Washington
en Den Haag is geweest, naar Tokio te ver
voeren aan boord van een Amerikaanschen
kruiser.
Voorstel van B. en W. van Heemstede
wordt aangehouden.
Met Haarlem zal onderhandeld
worden.
Een week geleden deelden wij mede dat
B. en W. van Heemstede aan den Raad een
crediet van f 170.000 hebben gevraagd voor
vernieuwingen in de Heemsteedsche gasfabriek.
In verband met het feit, dat algemeen in het
land geijverd wordt voor een concentratie op
het gebied der gasfabricage, hebben wij de
vraag naar voren gebracht, of het, èn voor
Heemstede èn voor Haarlem, niet gewenschter
zou kunnen zijn van deze vernieuwing af te
zien en gas te betrekken van de Haarlemsche
gasfabriek.
Wij vernemen, dat het gemeentebestuur
van Heemstede zich in verbinding gesteld
heeft met het gemeentebestuur van Haar
lem, wat tengevolge heeft, dat in de raads
zitting van Heemstede door B en W. heden
avond zal worden voorgesteld het voorstel
tot uitbreiding aan te houdene met de be
doeling. dat beide gemeentebesturen zich
nader kunnen beraden over de wenschelijk-
heid van samenwerking in deze.
Minstens honderd dooden.
Duizenden vluchtelingen in
Kioto ondergebracht.
TOKIO 2 Maart. Volgens betrouw
bare berichten zouden tengevolge van
de ontploffing van het munitiedepót
200 menschen gewond en 600 huizen ver
nield zijn. De politie heeft tot nu toe
geen toestemming gegeven om het aan
tal dooden dat geborgen is bekend te
maken.
De buitengewone hitte maakt het op sommige
plaatsen onmogelijk de lijken te bergen. Men
rekent er dan ook mede, dat nog vele dooden
onder de puinhoopen verborgen liggen.
Het aantal dooden wordt op minstens
100 geschat. De Japansche berichten
wijzen er echter op dat de schattingen
waarschijnlijk door de werkelijkheid
overtroffen zullen worden.
Vijfduizend vluchtelingen zijn in scholen en
fabrieken van het nabij gelegen Kioto onder
gebracht, terwijl de huizen in den omtrek als
noodlazaretten zijn ingericht. Tal van artsen
zijn naar de plaats van het onheil opgeroepen.
Het aantal manschappen, dat met het afzetten
van het terrein belast is, is gisteren met 1000
man versterkt. De terreinen om de munitie
fabriek zijn in een lering van 2 K.M. door een
troepencordon omgeven. Niemand krijgt toe
stemming om zich binnen het cordon te begeven
daar de juiste ligging van de fabrieken een
militair geheim is.
Een deel van den spoorlijn KiotoOsaka is
vernield terwijl de verbinding met Hirakata
onderbroken is. (United Press).
Bom op buskruit.
TOKIO, 2 Maart (Reuter). De oorzaak
van de ontploffing in het arsenaal van Hi-
rakarta wordt toegeschreven aan de onvoor
zichtigheid van een arbeider die een bom zou
hebben laten vallen op buskruit. Hijzelf zou
bij de ontploffing zijn omgekomen.
De kantom-echter was het met deze zienswijze
eens. Het wilde autobusbedrijf dient zoo snel
mogelijk beëindigd te worden en bij uitstel van
behandeling zou verdachte kalm met zijn be
drijf doorgaan.
De behandeling werd dus voortgezet en ver
dachte bepaalde zich tot het toegeven van de
ten laste gelegde feiten.
De ambtenaar van het O.M., mr. Over
beek, zeide in zijn requisitoir, dat de
strijd tegen de wilde bussen in een
nieuw stadium is gekomen. De tech-
nisch-juridische moeilijkheden, die ver
hinderden, dat veroordeelingen volgden,
zijn thans opgeheven.
De exploitanten zijn ook na de inwer
kingtreding van de nieuwe bepalingen
kalm met hun bedrijven doorgegaan; zij
zullen blijkbaar door strenge straffen
tot andere gedachten moeten worden
gebracht.
Op deze gronden vorderde spreker
tegen den verdachte een geldboete van
i 500.
De verdachte riep de clementie van den kan
tonrechter in. „Onze wagens moeten worden be
taald, we willen toch een boterham verdienen".
De kantonrechter wilde, omdat het
hier de eerste overtreding betreft na het
inwerkingtreden van de nieuwe bepa
ling, clementie betrachten.
Hij veroordeelde den autobusexploi
tant tot f 300 boete.
De tweede verdachte, J. VV. Breden-
horst, exploiteert een dienst tusschen
Amsterdam en Utrecht. Deze verdachte
was niet verschenen, zoodat zijn zaak
bij verstek werd behandeld.
Ook tegen hem eischte de ambtenaar
f 500 boete en ook hij werd tot f 300
boete veroordeeld.
Het woord is aan
Baer-Oberdorf:
Aan menig mensch is niets
zoo echt als zijn masker.
De Katholiek Democratische partij is ont
bonden, zoodat die niet aan de raadsverkiezing
zal deelnemen. Op den zetel van den heer Van
Engelen zal dus door een van de andere par
tijen beslag gelegd worden.
De communistische partij heeft haar can-
didatenlijst ook nog niet opgemaakt. De hee-
ren L. Peper en D. Noordewier hebben zich
intusschen bereid verklaard een nieuwe candi-
datuur te aanvaarden. Hetzelfde is ons be
kend van den heer G. Schaafsma (C.D.U.)
en M. J. A. van der Storm (Gemeentebelang).
r-DE NIEUWE RAAD—
_VAN HAARLEM.
Tenminste 11 nieuwe gezichten.
EEN ETALAGE, DIE VEEL BELANGSTELLING TREKT, is die van een winkel te
Rome, waarin de gewaden van den aanstaanden nieuwen Paus uitgestald zijn.
Hoewel het nog meer dan drie maanden
duurt voor de Haarlemsche kiezers naar de
stembus zullen trekken om een nieuwen Raad
te verkiezen, komt er toch door de beslissin
gen van eenige partijen reeds eenige teeke-
ning in den loop van zaken. Het is aan te ne
men, dat er tenminste 11 nieuwe gezichten in
den Nieuwen Raad, die voor het eerst in
September bijeen zal komen, gezien zullen
worden.
Er komt dus heel wat nieuw bloed in den
Raad, want 11 nieuwe leden op de 39 is reeds
van beteekenis, terwijl er bovendien nog kans
is, dat er nog eenige zittende leden niet te
rugkomen. omdat enkele partijen nog moeten
beslissen over de candidatenlijsten, terwijl er
natuurlijk ook de mogelijkheid bestaat, dat de
kiezers voor een verrassing bij de stembus
zorgen.
De volgende dames en heeren hebben, zoo-
als wij reeds medegedeeld hebben, geen
nieuwe candidatuur aanvaard:
Roomsch Katholieken: de heeren G. H.
Weustink. P. J. M. van Tetering en mevr. H.
WeberStrik.
Anti-Revolutionnairen: de heer M. de Braai.
Christelijk-Historischen: de heer A. G. C.
Engelgeer.
Vrijzinnig-Democraten: de heer A G. Boes.
Katholiek Democratische Partij: de heer P.
G. van Engelen.
S.D.A.P.: mevrouw Maarschall—Komin.
Bovendien vernamen wij heden, dat
Mr. C. Blankevoort zich tot zijn leed
wezen, in verband met zijn diukke
werkzaamheden verplicht heeft ge
zien aan de Liberale Kiesvereeniging
mede te deelen, dat hij niet in staat
is een nieuwe candidatuur voor den
Raad te aanvaarden.
Verder heeft de federatie der S.D.AP. op
haar politiek advies het zittende raadslid, den
heer C. van der Winden niet opnieuw can
didaat gesteld, terwijl een ander raadslid de
heer M. Doornebosch naar achteren op de
lijst verschoven werd. zoodat aan te nemen is.
dat een ander in zijn plaats gekozen zal
worden. Als de leden der S D..4.P. zich met
dit advies vereenigen, is het dus zeker dat er
11 raadsleden niet met September zullen te-
rugkeeren
Welke nieuwe raadsleden?
Minder zekerheid bestaat nog over de vraag
wie de 11 ledige plaatsen zullen innemen. De
besturen van enkele politieke partijen hebben
reeds een politiek advies opgesteld voor de
stemmingen onder hun leden voor de defini
tieve samenstellingen van de candidatenlijs
ten. Wordt dit politiek advies gevolgd en krij
gen de bedoelde partijen evenveel zetels als in
1935 dan zullen als nieuwe raadsleden geko
zen worden:
Roomsch-Katholieken: Arts M. C. Hilbrink
(No. 6 van de lijst). C. A. Brandenburg (No.
10). en Th. S. J. Hooy (No. 11).
S. D. A. P J. A. Scholl (No. 6). J. P. W.
v. d. Sluys (No. 9), W. van Wonderen (No. 14).
Vrijzinnig Democraten: Dr. L. C. Kersber
gen (No. 2)
De Anti-Revolutionnairen, de Christe
lijk-Historischen en de Liberalen zijn nog
niet zoover met de voorbereidingen van hun
candidatenlijsten dat er reeds te voorzien is
wie vermoedelijk de plaatsen van de heeren
De Braai, Engelgeer en Mr. Blankevoort zul
len bezetten.
Zwarte rook uit den schoorsteen.
VATICAANSTAD, 2 Maart (Reu
ter—A. N. P.)
De zwarte rook, welke van
morgen opsteeg uit den schoor
steen van het Vaticaan, duidde er
op, dat de eerste stemming,
welke de kardinalen hedenmor
gen voor de Pauskeuze gehouden
hebben, geen resultaat heeft op
geleverd.
Nader meldt Havas, dat ook
de tweede stemming heden
ochtend geen resultaat heeft op
geleverd.
Vanochtend zijn de eerste levensmiddelen voor
de deelnemers aan het conclaaf door middel van
een der tourniquetten afgeleverd. Deze le
vensmiddelen bestonden uit brood, kaas, visch
uit de Adriatische Zee, en groenten uit de tuinen
van Castel Gandolfo.
Vanochtend te acht uur werden twee andere
tourniquetten geopend in tegenwoordigheid van
prelaten en den maarschalk van het conclaaf, die
de voor de kardinalen bestemde correspondentie
controleerde.
(Men zie ook pag. 5.)
Ook Zaterdagmiddag a.s. geopend
De eerste tentoonstelling „Wat doet U in
Uw vrijen tijd?" in de Tijdingzaal van
Haarlem's Dagblad zal tot en met Za
terdagmiddag om 6 uur voor het publiek
geopend blijven. Den geheelen Zaterdag
middag zal de verlichting van het circus
branden.
De tweede Vrije-tijd-tentoonstelling zal
eind Maart worden geopend.
HEDEN: 16 PAGINA'S
HAARLEM EN OMGEVING.
pag.
Haarlem en Heemstede zullen onderhandelen
over gaslevering. 1
De Nieuwe Raad van Haarlem zal tenminste
11 nieuwe gezichten tellen. 1
De Haarlemsche Raad vergadert. Er is geen
kans dat hier Spaansche vluchtelingen
komen. Een nieuwe onderwijs-bezuini-
ging werd aanvaard. 4
Het 10-jarig jubilé van de coöperatie „De
Vooruitgang" te Haarlem. 7
BINNENLAND.
Meer dan 10 procent van het inkomen moet
aan directe en indirecte belastingen en hef
fingen betaald worden. 3
Het N. S. B. initiatief voorstel is door de
Tweede Kamer verworpen. 3
De regeering blijft ren pufverbod verdedigen. 3
BUITENLAND.
Martnez Barrio is tot voorloopig president
van het republikeinsche Spanje benoemd 5
Opnieuw zijn te Sjanghai bomaanslagen ge
pleegd. 5
De beide eerste stemmingen voaor de ver
kiezing van een Paus hebben geen re-
resultaat opgeleverd. 5
ARTIKELEN, enz.
R. P.: Luchtbescherming. 1
Van onzen Londenschen correspondent: Hoe
Engeland zijn bevolking beschermt. 5
H. de Bois: Verval en behoud van schil
derijen. 6
K. de Jong: Ledenconcert Haarlemsche Or
kest Vereeniging. 6
J. II. V.: De tragedie van 1573 9
E. E.: Over een hoogen rechter en een admi
raal. 9
Dr. W. G. N. van der Sleen: Met auto en
tent door Zuid-Afrika. 10
J. B. Schuil over ..Westerman en Zoon". 10
Voor dc Vrouw. 12
Dc Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op li
