Haarlem's Dagblad Wilde bus móét verdwijnen VLEKKEN Vrede in Spanje? Ps&f. de. ie.}. BELGISCHE PARLEMENT ONTBONDEN Lichtbewaking. bent u modern? h. m. bakker De Bilt voorspelt: Weinig regen in de lentemaanden Negenhonderd Het Belangrijkste 56e Jaargang No. 17090 Uitgave Lonrena Coster, Maatschappij voor Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgirodienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12. Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15054 Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713 Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Dinsdag 7 Maart 1939 Abonnementen per week f 0.25. p. maand f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per post f3.55. losse nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels f 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regeL Regelabonnemrntstarieven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elk® regel meer f 0.15. Groentje* zie rubriek. De jongste gebeurtenissen in Spanje duiden op een spoedigen vrede. Na het aftreden van den president der republiek, Azana, die zich niet met Negrin's plannen voor verder verzet kon vereenigen, heeft thans de premier zelf het veld moeten ruimen. Hij is met den minis ter van Bultenlandsche Zaken del Vayo naar Toulouse vertrokken en een nieuwe regeering is gevormd onder leiding van generaal Miaja, den verdediger van Madrid. Die regeering heeft den steun van verscheidene ministers uit Negrin's kabinet en ook van Martinez Barrio, president van de Cortes en waarne mend president van de republiek sinds Aza- na's aftreden. Zij stelt zich ten doel, den vrede te sluiten. Dat blijkt uit verklaringen van Barrio en ook uit een manifest dat de Nationale Verdedigingsraad te Madrid, geleid door kolonel Cassado, heeft uitgevaardigd. „Spanje voor de Spanjaarden" is het leid motief van dit manifest, dat zich beroept op het afwijzen van alle buitenlandsche hulp en verklaart dat er geen buitenlanders in het republikeinsehe gebied zijn. Het vraagt waar borgen voor de onafhankelijkheid des lands en zekerheid dat geen misdaden zullen worden gepleegd na het sluiten van den vrede. De slotwoorden „Leve de republiek!" schijnen slechts een hoop te uiten die niet in overeen stemming is met het overige. Veel moet in Spanje achter de schermen gebeurd zijn dat nog niet tot de buitenwereld is doorgedrongen. Er zullen binnenkort wel ophelderingen komen. Op dit oogenblik is men geneigd in te stemmen met de opmerking van de Daily Telegraph, „dat de langdurige burgeroorlog, die door een militairen opstand ontketend is, door een anderen militairen opstand ten einde zal worden gebracht". In de Fransche pers komt de meening tot uiting, dat zoowel Franco als Cassado den wensch zouden koesteren een vrede te sluiten, „gegrondvest op verzoening, onafhankelijkheid en vrijheid". Franco zou nu spoedig aan Rome moeten mededeelen, dat hij de Italiaansche troepen niet meer noodig heeft. De meerder heid in Spanje wil terugkeer tot de traditio- neele politiek van geheele onafhankelijkheid. Dit alles klinkt blijmoedig, maar het schijnt nog wel wat moeilijk in die vooruitzichten van vrijheid en onafhankelijkheid maar zoo plot seling te gelooven. Zal Mussolini zich daarbij neerleggen? Zal anderzijds Engeland, dat sinds langen tijd groote economische belangen in Spanje heeft, iets anders kunnen doen dan die handhaven? Trouwens: van wie zal Franco den financieelen steun krijgen, noodig om het uitgeputte land weer op de been te helpen? Men zal het begrip „onafhankelijkheid" dan ook wel moeten beperken tot een toestand waarbij geen vreemde troepen meer in Spanje aanwezig zijn en waarin het vrijheid bezit aangaande het beheer van zijn bezittingen en koloniën. Volkomen vrijheid in het sluiten van verdragen schijnt ondenkbaar voor een firma met zooveel schuldeischers, die na den vrede zal moeten beginnen met nieuwe schulden te maken. En het wereldsche optimisme om trent hooge staatsschulden geldt niet voor kleine mogendheden. Het is trouwens zelfs in het geval van Duitschland, dat nu openlijk zijn economische nooden erkent, al ongegrond ge bleken. Spanje is geen groote mogendheid. Het is een uitgeputte staat-van-den-tweeden-rang. Nog meer vragen rijzen. Als generaal Franco de gaven bezit om een uitgeput volk in een verwoest land tot herleving en nieuwen bouw te brengen, en dus tot veel grooter energie en een veel hooger ontwikkelingspeil dan het in de laatste eeuwen bezeten heeft, dan moet hij toch ook een soort régime stichten. Welk? De absolute monarchie, de constitutioneele mo narchie, het fascisme, de militaire dictatuur? Dat is niet duidelijk. Het is sinds den aanvang van den burgeroorlog bekend dat zijn eigen aanhang ten zeerste verdeeld is. Worden de Spanjaarden het in meerderheid weer niet eens dan zullen zij niet van buitenlandsche inmenging verlost raken. En het bepalen van hun régime zonder goed keuring van hen, die als hun geldschieters zullen moeten optreden schijnt niet een voudig. Franco's kansen op economischen bij stand liggen evenwel juist aan de Engelsche en Fransche zijde en degenen die hem mili tair geholpen hebben en daarvoor hun be looning verwachten zijn de Italianen en in minder mate de Duitschers. Het is nog altijd een wespennest. Terwille van millioenen eenvoudige Spanjaarden die ontzettend geleden hebben door den oorlog en er nog door lijden menschen die van de zoogenaamde ideologieën geen woord begrij pen en vergeefs vragen in rust en vrede te mogen leven en werken kan men niet anders hopen dan dat aan het bloedvergieten een einde komt en er een of andere bestuurs vorm gevonden wordt die hun althans een bescheiden bestaan, met zooiets als levens zekerheid voor hun kinderen, waarborgt. Zij vormen geen partij. Maar zij zouden zich kunnen aaneensluiten onder den naam „De slachtoffers" met geen ander program dan: „Een beetje naastenliefde gevraagd". R. P. Een 102-jarige overleden. EDE, 7 Maart. In den ouderdom van ruim 102 jaar is gisteren te Ede overleden mevrouw Maria Strunk, weduwe van J. van Ankum. De overledene had op 31 December onder groote belangstelling haar 102den verjaardag gevierd. Anders zullen Spoorwegen sterk moeten gaan inkrimpen Mocht het parasitaire deel van het busvervoer, dus het vervoer per wilde bus, niet spoedig radicaal worden onderdrukt, dan zak de Directie der Spoorwegen in een snel tempo voorstellen moeten indienen tot rigoureuze inkrimping van het spoorwegnet. Op de door de wilde bussen aangetaste trajecten over het geheele land zijn de spoorwegontv«mgsten met minstens 25 procent gedaald en het daardoor ontstane verlies kunnen de Spoorwegen niet lang meer dragen. Groote schade van parasitair vervoer ondervonden Bas en spoor geen natuurlijke vijanden Deze mededeeling deed prof. dr. ir. J. Goudriaan, president-directeur der Nederland- sche Spoorwegen heden in een bijeenkomst in verband met den jaardag van de Rotterdamsche Kamer van Koophandel, in welke bijeenkomst hij een belangrijke rede heeft gehouden over „de toekomst der Nederlandsche Spoorwegen". Wie verwachtingen over die toekomst wil uitspreken, aldus zeide prof. Goudriaan o.m., moet beginnen met een analyse van het heden en van het jongste verleden. De bedrijfsresul taten der Nederlandsche. Spoorwegen over de laatste jaren zijn niet rooskleurig. De verliezen over 1935, 1936 en 1937 beliepen resp. 28, 30 en 32 millioen. Over 1938 zal het verlies vermoede lijk ongeveer 22,5 millioen zijn. Voor optimisme is daardoor echter geen enkele reden. De oogen- schijnlijke verbetering van het resultaat is uit sluitend toe te schrijven aan de financieele reorganisatie, welke per 1 Januari 1938 heeft plaats gehad, en aan het wegvallen van enkele debetposten, die met de reorganisatie samen hangen. De indruk, welken de gepubliceerde verlies- saldi op de publieke opinie maken, acht spreker voor het bedrijf hoogst ongunstig en bedrijfs economisch gesproken hoogst onrechtvaardig. Spr. gaf cijfers over de dalingen van het goe deren- en personenverkeer en over de verplaat sing van een deel van het passagiersvervoer naar de bussen. Voor een zeer groot deel zijn beide bondgenooten. In de eerste plaats is de bus een krachtig hulpmiddel om het transver sale verkeer loodrecht op de spoorlijn tot ont wikkeling te brengen, maar ook evenwijdig met de spoorlijn heeft de bus een belangrijke taak. Belangenconflict met de bussen. Het belangenconflict ontstaat eerst wanneer de bus, met de eerste twee taken niet tevreden, zich voor een kleiner of grooter deel tracht meester te maken van het verkeer tusschen de spoorwegstations, en dit gevaar wordt nog ernstiger wanneer de bus zich om de bediening der tusschengelegen plaatsen in het geheel niet bekommert, maar zich uitsluitend bezig houdt met het vervoer tusschen twee plaatsen, welke ook rechtstreeks door den spoorweg worden be diend. De verspilling is dan in vollen gang. Het spoorwegverkeer heeft er geen belang bij om via dochterondernemingen het autovervoer van personen ter hand te nemen indien daar tegenover slechts de muurvaste en duurzame zekerheid bestond, dat het parasitaire deel van het busvervoer radicaal werd onderdrukt. Mocht deze zekerheid niet kunnen worden verkregen aldus spr. dan vrees ik, dat de directie der N. S. in een tamelijk snel tempo voorstellen zal moeten indienen tot rigoureuze in krimping van het spoorwegnet. Men mag het publiek niet in den waan laten dat Op 2 April verkiezingen Koning Leopold heeft gisteren den Belgischen Senaat en Kamer ontbonden. Er zijn verkiezingen uitgeschreven op 2 April. Tot den verkiezingsdatum blijft het demissionnaire kabinet-Pierlot in functie. (Men zie verder pag. 5.) het duurzaam mogelijk zal zijn beide middelen van vervoer in vrije concur rentie naast elkaar op een zelfde traject op economische wijze te exploiteeren. Het ingrijpen van den minister van justitie gedurende de periode van 5 tot 14 November 1938 heeft uiterst interessant feitenmateriaal geleverd over de derving aan inkomsten door de spoorwegen tengevolge van het wilde-bus-ver- keer. Op het traject AmsterdamDen Haag v.v. steeg de verkoop van enkele reis kaarten derde klasse met meer dan 100 pet., het aantal retours met 18 pet., tusschen Amsterdam en Utrecht stegen de enkele reizen met ruim 35 pet., re tours met 18 pet. Op grond van deze cijfers mag men veilig aannemen, dat de spoorwegontvangsten op de aangetaste trajecten over het geheele land zijn ge daald met minstens 25 pet., of tusschen de 6 en 10 millioen gulden. Prof. Goudriaan besprak het vraagstuk van het additioneele vervoer, dat in aanzienlijke mate kan bijdragen tot verbetering van de re sultaten der spoorwegen, indien deze additio neele verkeersquote tegen bijv. gehalveerden prijs niet zou leiden tot instorting van het ge heele prijsniveau. Een eerste stap op dezen weg is gezet door invoering der avondretours en goedkoope kaarten op bepaalde dagen op ver schillende trajecten. Toch ligt, naar spr.'s ge voel, in de moderne tarieftechniek van de elec- triciteitsbedrijven met hun vastrechttarief, dat in Nederland zulk een ontzaglijke verbreiding heeft gevonden, het voorbeeld van de wijze waar op het spoorwegtarief voor het particuliere per sonenvervoer moet worden aangevuld. Grooter snelheid, kleinere eenheden. Ook op ander gebied zijn maatregelen in voorbereiding, die kunnen worden samengevat in de formule: grooter snelheid, grootere fre quentie. kleinere eenheden. Voor de uitvoering van dit program zal het noodig zijn te beschik ken over een meer gevarieerd park van rollend materieel, waarin ook plaats aan den enkelen wagen wordt ingeruimd. Het ligt in de bedoeling het electrische materieel van de lijn Amster dam-Dordrecht zoodanig te verbouwen, dat er ruimere zitplaatsen komen. Ten aanzien van de controle wil men gaan in de richting van het Zwitsersche stelsel, om niet alleen de ingangs controle maar ook de uitgangscontrole op de stations geheel op te heffen, wat echter slechts bereikt kan worden wanneer alle rijtuigen zijn voorzien van op elkaar aansluitende doorgangen. Het streven van de spoorwegdirectie zal er op gericht zijn, alles wat niet zuiver railvervoer is zooveel mogelijk over te geven aan derden. Voor de toekomst der Nederlandsche Spoor wegen is het. volstrekt noodzakelijk, dat zoo spoedig mogelijk de rentabiliteit van het bedrijf wordt hersteld. Men mag daarbij geen duim breed afwijken van de beproefde beginselen van gezond en solide bedrijfsbeheer. Dit moet ge schieden door vermindering van uitgaven en vermeerdering van inkomsten, maar de laatste factor is kwantitatief en kwalitatief de belang rijkste. En nu is het ongelukkige, waar een be drijf als de spoorweg staat en valt met moge lijkheid van massavervoer, dat het vervoerbe- bedrijf vooral sedert de verschijning van den motor op den weg geen enkel natuurlijk privi lege bezit. Vele kleine aftappingen veroorzaken tenslotte een ontzaglijk bloedverlies en men zal moeten kunnen verdragen dat het bedrijf zich tegen deze aftappingen teweer stelt telkens wan- neer kan worden aangetoond, dat daarmede de economie van de Nederlandsche vervoersvoorzie ning in ernstige mate wordt benadeeld. Zeer groote mate van veiligheid. Het aantal jaarlijks op den weg gedoode per sonen loopt tusschen de 700 en 800. Het aantal gedoode spoorwegreizigers heeft in geen»jaren de 5 overschreden. Niets zou spr. aangenamer zijn, dan wanneer men er toe wilde medewerken om de eenige smet, die op het veiligheidsblazoen der spoorwegen kleeft, nl. de 40 a 50 gedooden per jaar op de onbewaakte overwegen, te doen verminderen door het op grootere schaal aan brengen der automatische lichtbeveilingen. Ondanks alles ziet de directie van de N. S. den motor op den weg geenszins als haar vijand, maar veeleer als een bondgenoot. Vooral in de zen tijd, waarin nationale eenheid meer dan ooit noodzakelijk is, mogen de N.S. met worden tot een symbool van nationale ruzie. (De Spoorwegen zullen eerlang bij de 75 gevaarlijkste onbewaakte overwegen in ons land flikkerlicht- installaties aanbrengen). Het óverwegen overwégen, Leidt weder tot een nieuw systeem, Er is weer wat meer licht verkregen, In dit belangrijke probleem. Het is een kostbaar vraagstuk tevens, Hetgeen de statistiek bewijst Van 't groote aantal menschenlevens, Dat dit probleem reeds heeft geëischt. Men brengt niet overal al daadlijk, Verlichting van het risico, Het ergste deel maakt men onschaadlijk, En laat de rest voorloopig zoo. Bij de gevaarlijkste van allen, Gaat u een flikkerlichtje op, In vijfenzeventig gevallen Licht men u voor: pas op en stop! 't Is ongetwijfeld te waardeeren, Dat men tot dezen stap besloot, Het risico van 't snelverkeeren. Werd op die punten veel te groot. Zij, die een beetje aandacht wijden Aan het verkeer, en overleg Betrachten, kunnen dan bij 't rijden Met d' overweg best overwég. P. GASUS. bakker heeft exclusieve be hangsels tegen lage prijzen. GEN. CRON1ESTRAAT 135 TELEFOON 11637 Vertrouwde vakkundige behangers beschikbaar (Adv. ingez. Mea.j En normale temperatuur Op grond van de berekeningen en in overeenstemming met de onder staande uiteenzettingen kan, door het K. N. M. I. in de Bilt worden mede gedeeld, dat de komende lentemaan den Maart, April en Mei, gemiddeld over het geheele land met een waar schijnlijkheid van 80 pet. te droog zullen zijn, terwijl de temperatuur met dezelfde waarschijnlijkheid normaal zal zijn, d.w.z., dat de afwijking van de gemiddelde lentelcmperatuur kleiner zal zijn dan 0.7 graden. De seizoensverwachtingen van het K.N.M.I. hebben betrekking op de gemiddelde afwij king, berekend voor het geheele seizoen en het geheele land. Er kunnen plaatselijke en tijdelijke verschillen optreden, die niet te voorspellen zijn bij den huidigen stand van het onderzoek. De afgeloopen winter gaf hier van een voorbeeld. Over den geheelen winter genomen slaagde de temperatuurverwachting, maar nóch de recordkoude van December, nóch de record- warmte van Januari kon worden voorzien. Ook de regenval voldeed, over den geheelen winter en het geheele land berekend, aan de verwachting, maar de vaak grillige verdeeling van den neerslag over ons land valt ook bui ten de mogelijkheden, die de seizoensverwach ting alsnog biedt: Deze geeft de groote lijnen, maar niet de vaak sterke fluctuaties. Men mag niet con- cludeeren, dat deze verwachtingen waarde loos zijn. Voor al diegenen, die het algemeene karakter van het seizoen willen kennen, is reeds nu de seizoenverwachting bruikbaar. Wij denken hier bijv. aan de waterleiding bedrijven, die reeds sinds enkele jaren ge baat zijn met 'n neerslagverwachting voor het geheele jaar. Het instituut hoopt de seizoens verwachtingen op den duur met meer zeker heid en zoo mogelijk op korten termijn te kunnen geven, waarmede de bruikbaarheid zal worden vergroot. Het woord is aan Bismarck Alle menschelijke inrich tingen zijn onvolkomen, in de hoogste mate staatsinrich tingen. VAN 15 MEI TOT 8 OCTOBER 's-GRAVENHAGE, 7 Maart. - Bij Koninklijk Besluit is bepaald, dat de zomertijd dit jaar zal be ginnen op 15 Mei en zal eindigen op 8 October. De extra uitkeering voor de H. o. v. Uit het potje der Frans Hals-tentoonstelling. Eenige maanden geleden hebben wij reeds medegedeeld, dat Gedeputeerde Staten van Noord-Holland geen bezwaar hadden tegen het besluit van den Haarlemschen Raad om het saldo van de Frans Halstentoonstelling (f 20.000) in een fonds voor Kunsten en Wetenschappen te storten en daarvan dan een gedeelte te bestem men voor een extra uitkeering aan de H.O.V. ter gelegenheid van het 125-jarig bestaan. B. en W. hebben bij de behandeling der be grooting medegedeeld, dat zij het voornemen hadden ter zijner tijd aan den Raad voor te stellen f 1500 aan de H.O.V. te geven. Het desbetreffende voorstel van B. en W, zal nu zeer waarschijnlijk in de eerstvolgende raadsvergadering behandeld worden. Dit is mo gelijk geworden omdat nu ook de suppl. begroo ting 1937 waarin de instelling van dit fonds is vastgelegd, door Ged. Staten is goedgekeurd. Wij vernemen dat er op het college van B. en W. aandrang is uitgeoefend een hooger bedrag dan f 1500 aan de H.O.V. te geven. Het college heeft deze quaestie wel reeds besproken, maar een besluit is nog niet genomen. Uit het voorstel dat B. en W. aan den Raad zullen doen zal binnen korten tijd blijken of het college als nog aan het verzoek gevolg gegeven heeft. Ook bestaat de mogelijkheid, dat er, als B. en W. zich tot de f 1500 mochten bepalen, uit den Raad een voorstel komt om hooger bedrag dan f 1500 aan de H.O.V. te geven. Mr. H. O. Drilsma die indertijd in den Raad het eerst deze quaestie besproken heeft, voelt daarvoor veel, maar zal alleen tot het indienen van een voorstel over gaan als hem gebleken is, dat er een redelijke kans van aanneming door den Raad bestaat. Gandhi heeft zijn vasten geëindigd. BOMBAY, 7 Maart (Reuter-A.N.P.) Te 14.25 uur heeft Gandhi zijn vasten geëindigd en heeft hij, na het lezen van een brief van Thakore Saheb, een glas sinaasappelsap gebruikt. exemplaren van het boekje door C. HOEING, zijn reeds door onze kantoren verkocht. Wij hebben er nog honderd over. U wilt er toch zeker ook een hebben? Wacht dan niet en haal het even bij Haarlem's Dagblad, Groote Houtstraat 93 of bijkantoor Soendaplein 37. Prijs slechts 10 cent. HF.DEN: 12 PAGINA'S HAARLEM EN OMGEVING. pag- Zal de II. O. V. uit liet potje der Frans Hals tentoonstelling meer dan f 1500 krijgen? 1 9 Maart wordt wethouder A. G. Boes te Haar lem 75 jaar. 2 Er zijn nu te Haarlem 1156 werkloozen min der dan in 1936. 1 Oprichting van een nieuwe confectiefabriek te Haarlem. 2 BINNENLAND. Belangrijke rede van prof. dr. ir. J. Gou driaan over de toekomst der Nederland sche Spoorwegen. 1 Natuurmonumenten wil de Wolfhezerbos- schen aanknopen. 3 BUITENLAND. Generaal Miaja heeft een nieuwe Spaansche republikeinsehe rcgcering gevormd. 5 Miron Cristca, patriarch en minister-pre sident van Roemenië is overleden. 5 Het Belgische parlement is ontbonden. 5 Koning Leopold heeft een beroep op het Belgische volk gedaan tot eendrachtige binnenlandschc samenwerking. 5 SPORT. Schaakrubriek 6 ARTIKELEN, enz. R. P.: Vrede in Spanje. 1 J. B. Schuil over „Schijn en werkelijkheid" en over de lezing van mevr. Ina Boudier Bakker voor de Huisvrouwen. 2 Mr. E. Elias: Ik ontdek Amerika. 3 H. D. Vertelling: Een eeuw. 4 A. C. Muller-Idzcrda: De vroegste aller tulpen. 4 Jhr. dr. J. C. Mollcrus: Haarlem moet in En geland en Duitschland propaganda maken 7 Van onzen Londenschen correspondent: Goed nieuws uit Engeland. il De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge nomen op g

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1939 | | pagina 1