Haarlem's Dagblad
Dag van onrust
Rijtijdenbesluit in Mei van kracht.
r
Belastingplannen
Geen personeele belasting voor
motorrijtuigen meer?
Vernieuwing van het
Onderwijs.
Communisten in gevecht
met Miaja's troepen
R- p-
Overlading.
bij Raad van State-
Wijziging bij
het M.O.
Het Belangrijkste
56e Jaargang No. 17092
Uitgave Louren? Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitguvenen Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
HoofdredacteurROBERT PEEREBOOM
Donderdag 9 Maart 1939
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden t 3.25. franco per
post f3.55. losse nummers f» cent per ex.
Advertentiën1-5 regel* f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel.
Regelalionriemenlstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elks
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
De minister van Onderwijs, prof. Slate
maker de Bruine, heeft een wetsontwerp in
gediend „tot regeling van het voorbereidend
hooger en het algemeen vormend middelbaar
onderwijs". Het beoogt vernieuwing. Dat blijkt
al dadelijk uit de mededeeling, dat het onder
„voorbereidend hooger onderwijs" niet alleen
meer het gymnasium maar nu ook de H.B.S.
fa en b) verstaat. „Algemeen vormend middel
baar onderwijs" is de benaming die het geeft
aan het onderwijs aan handels-dag- en
avondscholen, de H.B.S. met 3-jarigen cursus
en de Middelbare scholen voor meisjes. De
driejarige H.B.S. zou volgens dit ontwerp weer
een wettelijken grondslag krijgen en voor de
handels-dagscholen zal een vijfjarige cursus
mogelijk worden.
Maar er worden vernieuwingen in het ont
werp aangekondigd die van veel grooter be
lang zouden zijn als het wet werd. Hetgeen
men nog' maar niet zoo bij voorbaat kan ver
onderstellen. Bovendien zou de aanneming
van het ontwerp eigenlijk pas een eerste stap
zijn, want dan zou nog een reeks algemeene
maatregelen van bestuur moeten volgen. De
minister heeft namelijk bij dit ontwerp
uiting gegeven aan zijn voornemen, een einde
te maken aan de overlading die heerscht op
Gymnasium en H.B.S. Het onderwijs moet
meer gericht worden op de vorming van den
geest. Hij wil dit bereiken door een nieuwe
lijst van vakken, beperking van het aantal
vakken voor de laatste twee schooljaren en
vermindering van het aantal uren. En dat
alles moet in algemeene maatregelen van be
stuur worden vastgelegd.
Ware dit de eerste poging van dezen aard
dan zou men haar met blijmoediger verwach
ting kunnen begroeten. Maar dat is het niet.
Het is de zooveelste. 's Ministers ambtsvoor
gangers hebben zich evenals de vereenigingen
van leeraren al rijkelijk met het onderwerp
bezig gehouden en de dossiers, stoffig als
dossiers plegen te zijn, moeten ware opeen-
hoopingen van rapporten en ingetrokken ont
werpen vormen. De kwestie is misschien wat
minder oud dan de spellingkwestie schoon
die in haar acute, chaotische ontwikkeling
jonger is maar zeker niet minder netelig
en gecompliceerd.
Aan de algemeene maatregelen van bestuur
is de minister dan ook nog lang niet toe. Eerst
zal de strijd over dit ontwerp ontbranden en
zal moeten blijken of het evenals zijn voor
gangers daarin bezwijken zal.
Er zit de kwestie van de lycea in. Tot dusver
kent de wet geen lycea, ofschoon ze al zoo
lang bestaan. De minister wil ze nu eindelijk
gelukkig maken met een wettelijken grond
slag, in zooverre „dat Gymnasium en H.B.S.
er een wettelijken grondslag in hebben". Dat
beteekent dus dat het dezelfde eindexamens
moet blijven afnemen als Gymnasium en
H.B.S., want de minister verklaart dat hij het
aantal toegangswegen tot het Hooger Onder
wijs te weten Gymnasium alpha en bèta en
H.B.S. a en b niet vergrooten wil. Dus
wenscht hij geen eigen eindexamen, dat toe
lating tot het Hooger Onderwijs geeft, voor de
Lycea in te stellen. In Lyceumkringen streeft
men daar wel naar. Daar vindt men dit onge
twijfeld een strijdpunt.
Voor opheffing van het vak Grieksch voor
de bêta-afdeeling van het Gymnasium voelt
de minister niets. Hij acht die volkomen ver
werpelijk. Hij is van meening dat een klas
sieke opleiding zonder Grieksch niet denkbaar
is. En men kan van deze vaste overtuiging
met den eerbied die den leek past, kennis
nemen maar zich even later verbazen. Want
de minister wenscht de mogelijkheid te ope
nen om in het programma der H.B.S. Latijn
als leervak op te nemen!
Dat is dus geen beëindiging van overlading,
maar lijkt op het tegendeel. Bovendien rijst de
vraag welk nut de minister in een aldus ge
schapen semi-klassieke H. B. S. ziet, nadat hij
pas verklaard heeft dat een klassieke opleiding
zonder Grieksch niet denkbaar is. De ge
dachte aan de kool en de geit rijst, men be
speurt dat in het ontwerp lastige klippen
omzeild moeten worden en een onmiskenbaar
strijdpunt doet zich tegelijkertijd voor.
Natuurlijk zit het vraagstuk der beperking
van leerstof en schooluren er vol van. Dat is
oud en dat draait immer om de vraag, op
welke vakken beperkt zou moeten worden.
Ieder komt voor zijn vak op, terwijl tegelijker
tijd ieder overtuigd is van de wenschelijkheid
van beperking in het algemeen. Ten aanzien
van het Grieksch is hierboven de meening des
ministers al vermeld. Hij staat daar natuur
lijk lang niet alleen in. Twee moderne talen
inplaats van drie? Het verzet daartegen zou
niet alleen uit onderwijskringen komen. Be
perking op de uren voor Lichamelijke Opvoe
ding? Neen! Hoevelen zouden dat werkelijk
aandurven? Daar is veeleer een tekort op,
zooals in de Kamers nog onlangs tot uiting is
gebracht. Beperking op wiskunde? De voor
standers van dezen hersengymnastischen
grondslag staan als leeuwen op de bres.
Ik heb nu nog maar enkele belangrijke
punten aangevoerd en ik heb even mijn licht
bij een deskundige opgestoken, die belangstel
lend maar sceptisch was en een hevigen pen-
nestrijd als eerste gevolg van het ontwerp
voorspelde. De algemeene maatregelen van
bestuur zag hij nog volstrekt niet in wording.
Er is op deze plaats meermalen over dit on-
Het Rijtijdenbesluit zal, naar wij eenigen tijd geleden reeds hebben
gemeld, dezer dagen worden afgekondigd. De inwerkingtreding
van de Rijtijdenregeling, die langer op zich heeft laten wachten, dan
ook de Regeering lief ware geweest, zal thans, naar minister Van
Buuren in zijn Memorie van Antwoord aan de Tweede Kamer
mededeelt, worden bevorderd met ingang van het vroegste tijdstip,
dat de verdere administratieve voorbereiding toelaat. Zonder hier
mede op de beslissing te dezer zake te willen vooruitloopen, wil de
minister in dit verband toch wel mededeelen, dat hij de inwerking
treding omstreeks Mei van dit jaar verwacht. Met zijn ambtgenoot
van Sociale Zaken heeft de minister te dezer zake overlegd.
Ook in andere
Spaansche
steden is
Woensdag
gevochten
^FSCHOON gisteren te Madrid bekend werd gemaakt, dat de
communisten het hun gestelde ultimatum hadden aanvaard
en de opstandige militairen zich hadden overgegeven, blijkt uit later
uit de stad afgezonden telegrammen, dat het daar Woensdag nog
den geheelen dag onrustig is geweest. Ook in de voorsteden was de
toestand verward.
Tegen den middag probeerden de commu
nisten een aanslag te plegen op de Bank van
Spanje en op het gebouw der Posterijen. Na
een hevig gevecht werden zij verdreven.
De strijdkrachten van Miaja schijnen mees
ter te zijn gebleven van het centrum der stad,
terwijl de communisten naar de voorsteden
werden teruggedrongen, waar zij zich met
name in de Hipp'odroom verschansten.
Tegen kwart voor vier werd in zekere stads
wijken nog zoo nu en dan geschoten. Tanks
reden door de straten.
In den loop van den dag heeft kolonel Or
tega naar men zegt nog geprobeerd tusschen
de beide partijen te bemiddelen. Resultaten
zijn echter niet bekend geworden.
Volgens United Press is de situatie
voor Miaja en zijn aanhangers giste
ren kritieker geweest dan de verkla
ringen van den Verdedigingsraad lie
ten blijken. Er is niet alleen in Madrid
zelf maar ook in de provinciën Alba-
cete, Cuenca, Guadalajara en Murcia
gevochten. De autoriteiten van den
verdedigingsraad berichten thans dat
zij in deze gewesten en in Alacala de
Henares den toestand meester zijn.
De verbinding tusschen Madrid en deze ge
bieden zou weer normaal functioneeren. Vol
ledige onzekerheid bestaat nog over den toe
stand in Ciudad Real, daar het onmogelijk is
met deze stad in verbinding tc komen. Blijk
baar zijn daar nog hevige gevechten tusschen
de concurreerende groepen aan den gang.
Hedenmorgen vernam Havas uit
Madrid dat de voorzorgsmaatregelen
van den Verdedigingsraad doeltref
fend zijn gebleken. Men verwacht, dat
vandaag de laatste haarden van com-
derwerp geschreven. Ik zou willen herinneren
aan een vroeger geuite overtuiging, dat zoo
lang er onder „het publiek", onder de ouders,
geen duidelijke aandrang tot uiting komt om
de overlading te beëindigen, er al heel weinig
kans op verandering is. Wij leven in Neder
land in een bepaalde onderwijs-sfeer. Die
wordt beheerscht door het streven naar eind
diploma's. De gedachte „vorming van den
geest" overweegt niet, mui de jacht op het
diploma.
Haar kind onverzorgd achter-
gelalen.
Rechtbank gelast nieuw onderzoek.
ROTTERDAM 9 Maart. De Rotterdamsche
rechtbank heeft vandaag een nieuw onderzoek
gelast in de zaak tegen de 21-jarige N. v. d. B.,
tegen wie door het O. M. 9 maanden gevange
nisstraf was geëischt, omdat zij op 31 December
j.l. haar 20 maanden oud kindje onverzorgd op
een onverwarmden zolder in haar woning te
Krimpen aan den Lek heeft achtergelaten.
Enkele teenen van het kindje waren bevroren.
Na behandeling in het kinderziekenhuis te
Rotterdam is het kindje hersteld
munistischen tegenstand zich over
zullen geven. De verdedigingsraad
heeft alles gedaan wat in zijn macht
was, om de communisten te bewegen
zich zonder bloedvergieten over te ge
ven.
Union Radio heeft gemeld, dat Carthagena
zich thans geheel heeft onderworpen aan den
verdedigingsraad evenals Alicante.
Een officier van den generalen staf van
Miaja, die uit Madrid naar Valencia is terug
gekeerd, heeft verklaard, dat de orde te
Madrid geheel is hersteld. Hij voegde hieraan
toe, dat de bevolking met vreugde de maat
regelen van den verdedigingsraad heeft aan
vaard.
Blokkade der Spaansche kust.
BURGOS, 8 Maart. De Admiraliteit
waarschuwt in een communiqué alle
schepen, dat tusschen den vuurtoren
van Torre Lamesa en Kaap Palos
onderzeebooten kruisen, die opdracht
hebben ieder schip tot zinken te
brengen, welke vlag het ook voert,
dat zou trachten, binnen de drie
mij lsgrens te komen.
Schepen, die lading aan boord hebben voor
andere havens aan de republikeinsche kust,
welke vlag zij ook voeren, moeten naar een
nationalistische haven opstoomen en worden
uitgenoodigd naar Barcelona, Palma de Ma
jorca of Malaga te varen.
Vooqrts wordt in het communiqué nog me
degedeeld, dat de duikboot-blokkade ook de
kustwateren ter hoogte van Cartagena omvat
'De minister van onderwijs heeft
bij de 2e Kamer een ivetsontivcrp
aanhangig gemaakt waarbij o.a.
wijzigingen in het studieplan voor
H.B.S. en Gymnasium worden ge
bracht die beoogen een einde te
maken aan de tegenwoordige
overlading.)
Hoor, mijn waarde vrienden hoor,
Dreunend klinkt het door den lande.
Het applaus van vele handen,
En een juichend stemmenkoor;
Hulde, hulde, Excellentie,
Wij zijn een en al attentie,
En wij danken u hiervoor.
Het klinkt luid uit elke klas,
Ha, nu krijgen wij de daden.
Tegen al dat overladen.
Van het arm scholierenras;
Maar ook juicht een koor van ouders.
Met hun overladen schouders,
Met het denkbeeld in hun sas.
Minder huiswerk eiken dag,
En vooral wat minder vakken,
Minder zuchten, minder zakken,
O, als dat eens komen mag,
Zullen ouders en scholieren,
Overal hun vreugde vieren,
Met het uitsteken der vlag.
Ha, die tijding doet ze goed,
Veel getob zou zijn verdwenen,
De vooruitzichten verleenen.
Nieuwe levensglans en -moed;
Eén ding, als zij 't mogen wagen,
Zouden zij nog willen vragen;
Excellentie, maakt u spoed?
Dank, uit 't diepst van ons gemoed.
P. GASUS.
Het woord is aan
Middleton
Hij reist het best die weet
wanneer terug te keeren.
Naar wij vernemen heeft het
complex van belastingvoorstellen
(waartoe o.m. de Nationale Inkom
sten- en Winstbelasting en de her
ziening van eenige accijnzen be
hoort), dat in de millioenennota
voor het eerst door den minister
van financiën is aangekondigd, het
departement verlaten. De ontwer
pen berusten thans bij den Raad
van State.
O.m. vermindering
van vakken voorgesteld
MINISTER Slotemaker de Bruine
heeft bij de Tweede Kamer aan
hangig gemaakt een wetsontwerp
tot regeling van het voorbereidend hooger
en het algemeen vormend middelbaar
onderwijs.
De minister wil een einde maken aan de
tegenwoordige overlading en het onder
wijs meer richten op de vorming van
den geest Dit doel wil minister Slotema
ker bereiken door een nieuwe lijst
van vakken, door beperking van het aan
tal vakken gedurende de laatste twee jaar
en door vermindering van het aantal
uren. De vernieuwing te dezen aanzien
zal vooral tot uitdrukking moeten komen
in de vereischte algemeene maatregelen
van bestuur. Het Grieksch blijft voor de
leerlingen der bêta-afdeeling van het
gymnasium gehandhaafd.
De voorgestelde regeling geeft o.m. den
minister van Onderwijs de bevoegdheid
aan een school vergunning te geven af tc
wijken van het algemeen leerplan. Zoo
wordt de mogelijkheid geschapen open
bare scholen in staat te stellen bijzondere
methoden als Dalton en Monlessori toe tc
passen. Voor elk geval afzonderlijk moet
de minister den Onderwijsraad hooren.
(Voor uitvoerige bijzonderheden zie
men pag. 3).
De celwagen van de gevangenis wie heeft
hem niet eens door Haarlem's straten zien
rijden? zal binnenkort, waarschijnlijk in
Juni of Juli, vervangen worden door een
auto. Het rijtuig, dat men dus nog eiken dag
tusschen het Paleis van Justitie en het sta
tion, de gevangenis en het Huis van Bewaring
ziet rijden, zal dus over eenige maanden uit
het stadsbeeld verdwijnen. Dat het ons be
paald erg spijt och, dat kunnen we nu
direct niet zeggen.
Bij het uitwerken van haar belas
tingplannen overweegt de regeering
de personeele belasting voor motor
rijtuigen aanzienlijk te verminderen
of deze heffing af te schaffen met
gelijktijdige invoering van een geringe
verhooging van de andere belastingen,
welke op het motorrijtuigenverkeer
drukken. Die overweging heeft ertoe
geleid, dat in de belastingvoorstellen
van den minister van financien zal
worden opgenomen een voorstel tot af
schaffing van de personeele belasting
naar den grondslag motorrijtuigen,
waarbij voor 30% van de opbrengst
dier belasting compensatie zal worden
gezocht in een verhooging met 12Y>
pCt. van de motorrijtuigenbelasting
voor de voor personenvervoer inge
richte motorrijtuigen.
Hierbij wordt er op gerekend, dat
afschaffing van de personeele belas
ting voor motorrijtuigen een niet on
belangrijke toeneming van het aantal
personenauto's tot gevolg zal hebben,
waardoor reeds een aanzienlijk ge
deelte van het verlies door vermeerde
ring van de opbrengst van andere be
lastingen motorrij tuigenbe lasting,
benzinebelasting en invoerrechten)
zal worden gedekt.
De toestand van 's rijks financien
laat een vermindering van de overige
lasten, welke op het motorverkeer
drukken, niet toe.
De meening van sommige Eerste Kamer
leden. dat een benzinebelasting beter en bil
lijker zou zijn dan een belasting van de mo
torrijtuigen, omdat laatstgenoemde belasting
ook moet worden betaald ais het motorrijtuig
niet of weinig gebruikt wordt, kan de minis
ter Waterstaat geenszins deelen.
Onze gratis
Ongevallenverzekering.
UITKEERING VAN ƒ400.—.
Aan Mevr. de Wed. C. v. d. BRUGGE
SMINK, Delftstraat 33 zw., te Haarlem,
keerden wij een bedrag van ƒ400uit
wegens een doodelijk ongeval, aan haar
echtgenoot overkomen.
DE ADMINISTRATIE.
HEDEN: 14 PAGINA'S.
HAARLEM EN OMGEVING.
Pag.
De gemeente Haarlem en de werkverruiming
BINNENLAND.
Het rijtijdenbesluit wordt in Mei van kracht 1
De belastingplannen der regeering zijn bij
den Raad van State. 1
Minister Slotemaker de Bruine wil vernieu
wingen bü het M. O. invoeren. 3
BUITENLAND.
In het Lagerhuis heeft minister Hore Bellsha
medcdeclingen gedaan over de sterkte van
het territoriale leger. 5
ARTIKELEN, enz.
R. P.: Vernieuwing van het onderwijs? 1
M. Z.: Weidmann voor de rechtbank. 5
K. de Jong: Jeugdconccrt met de II. O. V. 6
J. B. Schuil: Feestavond A. J. C. 6
Van onzen Geneefschen correspondent: Voor
de verlevendiging der zaken. 7
Voor de Vrouw g
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op u
