Haarlem's Dagblad
Duitsche troepen rukken
Tsjechisch gebied binnen
OOK HITLER
Vreemde
Gebeurtenissen.
Bohemen en Moravië
practisch geheel bezet
Bezetting nauwkeurig voorbereide
naar Tsjechië
Babymaskers.
ft
RECHTSZAAK
e
56e Jaargang No. 17097
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Woensdag 15 Maart 1939
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën1-5 regel* f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel.
Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentjes tie rubriek.
Opnieuw staat de wereld verbaasd over
vreemde gebeurtenissen in Centra al-Europa,
zij het dan ditmaal gelukkig zonder oorlogs
dreiging voor dit deel der wereld.
Na de afscheiding van het Sudeten-Duitsche
gebied van Tsjecho-Slowakije en de verdere
op het gebied der republiek toegepaste be
snoeiingen, die in het najaar voltrokken wer
den, was het wel steeds duidelijker geworden
dat Praag zich in allerlei naar Berlijn's wen-
schen te gedragen had. Deze Duitsche invloed
op de centrale Tsjecho-Slowaaksche regeering
schijnt voor Berlijn evenwel nog geen vol
doende machtspositie beteekend te hebben.
Uit de jongste beschuldigingen van de Duit
sche pers aan het adres der Tsjechen zou men
moeten opmaken dat dezen het welslagen van
hun federatieve samenwerking met de Slo-
waken onmogelijk hebben gemaakt. Niette
min heeft men gisteren, nadat de Slowaaksche
Landdag te Bratislava de onafhankelijkheid
van Slowakije reeds had uitgeroepen, den
president van Tsjecho-Slowakije dr. Hacha
en den minister van Buitenlandsche Zaken
Chvalkowski met militaire eerbewijzen te Ber
lijn ontvangen. Deze beide heeren inspecteer
den een eerewacht alvorens zij door Hitier en
Von Ribbentrop ontvangen werden. Na een
nachtelijke conferentie onderteekende het
viertal een overeenkomst waarin Hacha ver
klaart dat hij, om tot definitieve pacificatie
van Tsjecho-Slowakijke te komen, het lot van
het Tsjechische volk en land in vol vertrou
wen in handen van den Führer legt. Waarop
deze, dit besluit aanvaardend, besloten heeft
het Tsjechische volk onder zijn bescherming
te nemen. De autonome ontwikkeling van het
land (heeft hij gezegd) zal volgens het ka
rakter des lands verzekerd worden.
Daarop zijn vanmorgen de Duitsche troepen
niet alleen Slowakije maar ook Tsjechië (zoo
als dat nu ineens heet) binnengetrokken. Zij
hebben Praag bezet. Zij hebben het Tsjechi
sche leger ontwapend. Zij hebben bevolen dat
ieder zich koest moest houden en tot dusver
is dat geschied. Verzet zou trouwens niets
meer baten. Ook hebben de Duitschers ervoor
gezorgd dat de treinen bleven loopen en alle
openbare diensten hun taak bleven vervullen.
Een waarschuwing aan het adres der em
ployés is blijkbaar daarvoor voldoende geweest.
De bezetting van Tsjecho-Slowakije verloopt
dus even vlot en zonder slag of stoot als die
van Oostenrijk, nu ruim een jaar geleden. Al
leen kwam die bezetting pas na een krachtige
poging-tot-verzet van den Oostenrijkschen
premier, dr. Kurt Schuschnigg, die nog steeds
in een Weensch hotel gevangen wordt gehou
den. Schuschnigg verzette zich tot het laatst
en poogde een volksstemming te doen houden
om de Oostenrijkers over hun eigen lot te la
ten'beslissen. Het kwam zoover niet; Hitier be
zette Oostenrijk.
De Tsjecho-Slowaaksche president Hacha
en zijn medewerker Chvalkowski zijn geen
Schuschniggs. Zij zijn naar Berlijn gereisd,
hebben een eerewacht geïnspecteerd en hun
land uitgeleverd, hetgeen ongetwijfeld als een
merkwaardigheid in de historie geboekt zal
worden, misschien zelfs met hun namen erbij.
Dat hebben zij dan nu bereikt.
Intusschen is het nog onzeker wat he+ toe
komstig lot van Tjechië en Slowakije zal zijn.
Zullen de beide staatjes inderdaad „autonoom"
blijven (onder Duitsch protectoraat) of zullen
zij binnenkort toch nog bij het Derde Rijk
worden ingelijfd? Het laatste ziet er nog
steeds onwaarschijnlijk uit, omdat de Duitsche
regeering daarmede een uitgesproken niet-
Duitsche bevolking van vele millioenen, behoo-
rend tot een heel ander ras, binnen haar gren
zen zou halen. Overigens haalt zij, zelf in nij
pende economische moeilijkheden verkeerend,
zich met dit „protectoraat" een zware nieu
wen last op den hals. Het is nog geenszins dui-
.delijk hoe daaraan ontkomen zou kunnen
worden.
Intusschen is er een conflict ontstaan in de
subkarpathische Oekraine, het Oostelijkste
deel van Tsjecho-Slowakije, waar de bevol
king die zich ook autonoom schijnt te voe
len aan het vechten is geraakt met de Hon
garen, die er gisteren al een reeks dorpen had
den bezet. De subkarpathische Oekrainers heb
ben om Hitler's bescherming gevraagd en een
regiment gemotoriseerde troepen is al onder
weg. Er was vanmorgen een bericht dat
Duitschland wellicht geen bezwaar meer zou
maken tegen de nabuurschap waarop Polen en
Hongarije onderling zoo gesteld zijn. Maar op
dit oogenblik is die zaak blijkbaar nog geens
zins beslist.
BERLIJN, 15 Maart (D. N. B.-A. N. P.)
Het opperbevel van het Duitsche leger heeft medegedeeld,
dat de Duitsche troepen ouder commando van den generaal
der infanterie Blaskowitz en den generaal der infanterie List
vanochtend om 6 uur de Duitsch-Tsjechisclie grens hebben
overschreden
Reeds gisteravond hebben af deelingen van het leger en
van de „Leibstandarte Adolf Hitler" Moravisch Ostrau en
Witkowitz bezet.
Escadrilles van de Duitsche luchtmacht onder leiding van
de generaals der vliegers Kesselring en Sperrle en luitenant-
generaal Löhr, zijn tegelijkertijd de grens gepasseerd.
Een Reuterbericht meldde hedenmiddag uit Praag, dat
geheel Bohemeii en Moravië reeds practisch door Duitschers
zijn bezet.
Tijdens gesprek met
Hacha reeds troepen
binnengerukt
Te zeven minuten over zes van
ochtend zoo meldt Reuter uit Ber
lijn heeft minister Goebbels door
de radio bekend gemaakt, dat de
Duitsche troepen Tsjechisch gebied
waren binnengerukt en hij spoorde
de bevolking aan de vlag uit te ste
ken.
De bezetting geschiedde op de mi
nuut, alles was nauwkeurig' voorbe
reid en men wachtte slechts op het
bevel van den Führer. Thans wordt
toegegeven, dat de bevelen ree-ds
waren gegeven voor Hacha te Berlijn
was gekomen, hoewel dit eerst werd
tegengesproken, terwijl Hacha nog met
Hitier sprak stonden de Duitsche troe
pen reeds 20 K.M. op Tsjechisch ge
bied.
Hitier kan dus nu met Tsjechië, Slowakije
en laat ik er bijvoegen: ook met de subkarpa
thische Oekraine aanvangen wat hij ver
kiest. Engeland en Frankrijk zullen daar- ze
ker in berusten en alleen in het gebeurde een
reden zien om hun bewapeningstempo maar
weer wat extra te versnellen.
Degenen die zich over deze afzijdigheid ver
bazen doen dat zeer ten onrechte. Er is niets
verwonderlijks aan. De collectieve veiligheid,
voorzoover ooit als werkelijkheid aanvaard, is
door alle staten losgelaten. Ook de kleine sta
ten hebben zich eraan onttrokken. De Volken
bond is, politiek gesproken, dood. Dat is geen
leege frase! Dat beteekent dat wij in Europa
teruggekeerd zijn naar de oude toestanden
van voor den Volkenbond, waarbij internatio
nale anarchie heerscht, iedere staat alleen en
uitsluitend zijn eigenbelang dient en als hij
een ander te hulp zou schieten dat alleen zou
doen omdat zijn eigenbelang in gevaar zou
komen als die ander bezweek. Vandaar de as
RomeBerlijn, vandaar ook de Britsch-Fran-
sche samenwerking. Die rusten niet op sym
pathie of vriendschap maar op welbegrepen
eigenbelang. Een staat is geen mensch, behept
met nobele gevoelens nevens zijn minder goede
eigenschappen! Het is een instituut tot het
bevorderen van eigenbelang. Men heeft ge
tracht er een nobeler strekking aan te ver
binden, maar dat is mislukt. Voorloopig totaal
mislukt. Europa is teruggezakt naar het „ieder
voor zich" van de vorige eeuw. Vele menschen
schijnen dat nog niet te beseffen en denken
nog in Volkenbondsbegrippen.
Dat Engeland en Frankrijk nalaten de Tsje
chen te helpen beteekent overigens dat hier
geen Europeesche oorlog uit ontstaat. Laat ons
gerust zeggen: God zij dank.En dat zij niet hel
pen kan men hun regeeringen nauwelijks aan
rekenen, want die vertegenwoordigen den wil
hunner volken en noch de Engelschen, noch
de Franschen zullen er iets voor voelen in den
oorlog te gaan terwille van de onafhankelijk
heid van de Tsjechen. Dit overpeinzend kan
men de vraag stellen of de Hollanders ertoe
bereid zouden zijn, zelfs als zij een machtig
volk waren. Ik geloof zeker dat het antwoord
ontkennend moet luiden. Een andere kwestie
is natuurlijk, dat een in den Volkenbond ver-
eenigde, eendrachtig handelende macht van
alle-staten-behalve-één-overtreder had kun
nen optreden als die bestond. Maar die be
staat niet. In de huidige omstandigheden kan
het derhalve niet anders loopen dan het doet.
Engeland en Frankrijk laten Centraal-Europa
aan de Duitschers over.
Zouden zij andere kleine staten in zoo'n
geval helpen? Ja als dat in hun eigen belang
zou zijn. Zoo is het vroeger altijd geweest
en zoo is het nu opnieuw. Het Volkenbonds
intermezzo is voorbij, de oude toestanden zijn
weergekeerd.
R. P.
Officieel werd medegedeeld dat Bohê-
men en Moravië verboden land zijn.
Niemand mag het door de Duitsche
troepen bezette gebied binnengaan of
het verlaten. Het geheele gebied ten
Westen van de lijn Bratislava
MoravischOstrau is voor gevaarlijk
gebied verklaard en alle vliegtuigen
zijn gewaarschuwd.
De Duitsche radio noemt het
Tsjechische gebied thans „Tsjechei".
Geen tegenstand aan de Duitsche
troepen.
Vannacht te drie uur is een buitengewone
ministerraad te Praag bijeengekomen om te
wachten op berichten uit Berlijn.
De woordvoerder van de regeering verklaar
de, later met tranen in de oogen den corres
pondent van Reuter, dat de Duitsche troepen
te zes uur in den ochtend het Tsjechische ge
bied zouden binnenrukken en het Tsjechische
leger zouden ontwapenen.
Even later werd door middel van de
Tsjechische radio een beroep gedaan
op het leger geen tegenstand te bie-
BERLIJN, 15 Maart (D.N.B./A.N.P.)
Hitier heeft Berlijn verlaten om zich
naar de Duitsche troepen, die Bo
hemen en Moravië binnentrekken, te
begeven.
den aan de Duitsche troepen en de
wapens kalm over te geven. Deze op
roep werd ieder kwartier herhaald.
Kalmte te Praag.
PRAAG, 15 Maart (Havas) Van
ochtend vroeg vernam de bevolking
van Praag met verbazing de berich
ten welke door middel van de radio
werden medegedeeld. De geheele
stad was kalm en men maakte zich
gereed naar de binnenrukkende
Duitsche troepen te gaan kijken. Op
de hoeken der straten stonden
groepjes menschen de gebeurtenissen
te bespreken.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt uit
Praag:
Men wijst er hier op, dat de grensover
schrijding door het Duitsche leger overal ï-us-
tig verloopen is en dat nergens incidenten zijn
voorgevallen. De Tsjechische radiozender in
Melnik zendt reeds oproepen in het Duitsch
uit.
De luidsprekers in de straten van Praag
manen de bevolking tot kalmte en verzoe
ken tevens de bevelen der Rij ksduitsche
autoriteiten na te komen. De Duitsche stu
denten hebben zich verzameld in de voorste
den van Praag om de Duitsche troepen te
ontvangen. Radiozender van Praag heeft
de Tsjechen verzocht de voorbereidingen der
Duitsche staatsburgers voor de begroeting der
Duitsche troepen niet te storen. In geen ge
val mogen hakenkruisvlaggen worden afge
rukt. Het ministerie van handel heeft be
kend gemaakt, dat in de fabrieken en werk
plaateen het werk moet doorgaan. De scholen
moeten geopend blijven, de treinen moeten
loopen en de post moet functioneer en, anders
worden de beambten persoonlijk ter verant
woording geroepen.
BERLIJN, 15 Maart (Reuter).
Hardnekkige geruchten zijn in Berlijn
in omloop, dat Duitschland gaarne
een totalitaire regeering in Praag zou
zien gevormd onder leiding van den
onlangs uit de gevangenis bevrijden
fascistischen leider Gajda.
Duitsch verzet tegen Poolsch-
Hongaarsche grens opgegeven?
BERLIJN, 15 Maart (Reuter).
Het schijnt practisch zeker te zijn,
dat de Karpathische Oekraine onder
bescherming van Hongarije zal
komen, op dezelfde wijze-als Duitsch
land het „Tsjechië controleert. Uit
de commentaren der bladen valt op
te maken, dat de actie van Hongarije
geschiedt met de goedkeuring en wel
licht zelfs met de toestemming van
Hitier.
De oppositie, welke tot nu toe be
stond ten aanzien van de verzoeken
om een gemeenschappelijke Poolsch-
Hongaarsche grens, kan tengevolge
van de ontwikkeling van den toestand
in Tsjecho-Slowakije misschien wor
den opgegeven.
Uit Boekarest meldt Havas, dat talrijke
vluchtelingen uit de Karpathische Oekraïne
aan de grens van Roemenië zijn aangekomen.
Zij worden voorloopig aan de grenskantoren
vastgehouden.
De politie weet niet of zich onder de vluch
telingen vooraanstaande personen, bijv. Mgr.
Wolosjin, bevinden.
Volgens Havas zal Roemennië zich niet
verzetten tegen een actie in Tsjecho Slowakije
Het zal in alle vraagstukken een houding aan
nemen, welke de huidige en toekomstige vei
ligheid verzekert.
Met Polen en Hongarije zijn besprekingen
gevoerd over een actie in de Karpathische
Oekraïne.
De Roemeensche troepen hebben evenwel
de grenzen nog niet overschreden. De ge
ruchten dienaangaande zijn voorbarg.
(Voor verdere berichten omtrent de gebeur
tenissen in Tsjecho-Slowakije zie men pag.
5 en 6),
Blik op de Tsjechische hoofdstad Praag.
Het woord is aan
Sanial-Dubay
Het is met spreuken als
met wetten: het groote aan
tal is veeleer een bewijs voor
de schending dan voor de
toepassing.
(In Engeland zullen binnenkort
1.400.000 gasmaskers voor wiege-
kinderen xvorden uitgereikt)
Baby, welkom in het leven.
Och, wat ben je broos en klein,
Onze heele zorg en streven.
Zullen voor jou welstand zijn.
Kleertjes om je te beschermen,
Tegen het gevaar van kou,
Ga je nu van honger kermen?
Hier is zoete melk voor jou.
Wacht nu gaan we je wat wasschen,
Dat is heerlijk en gezond,
En wij moeten op je passen,
Kleine peuter, teer en blond.
Och, wat lig je daar te gapen,
't Wieggordijntje gaat al dicht,
Zoo, nu kun je lekker slapen,
Zonder last van 't felle licht.
Suja suja duimpjeskluiver,
Adem onbezorgd en vrij.
Want de lucht is heerlijk zuiver,
Voor je welzijn waken wij.
Vader zal een masker koopen,
Voor als 't oorlog worden zou.
Om geen risico te loopen,
Met dat leventje van jou
Godlof kun je nog niet zeggen:
Moeder, waarom moet dat nou?
'k Denk. als ik dat uit moest leggen.
Dat ik erbij huilen zou.
P. GASUS.
Wagenweg 21
Telefoon 20416
Ny» Opent hare salons voor
DAMESHOEDEN
Donderdag 16 Maart, 5 uur
BUREAU KRANEVELD BEHANDELT IEDERE
JACOBIJNESTRAAT 10. - ADVIES 0.80.
Kantoor 9—5; 's av. 7—8 - Telef. 20707.
Adviseur van diverse groote bonden.
(Adv. ingez. Med.)
STERK BEHANG.
MOOI BEHANG.
MODERN BEHANG
VOOR EEN LAGEREN PRIJS
H. M. BAKKER,
Gen. Cronjéstraat 135 Telefoon 11657.
(Adv. Ingez. Med.)
HEDEN: 14 PAGINA'S.
HAARLEM EN OMGEVING.
Haarlem's Bloei neemt het initiatief voor
een bloemenfeest in 1940.
BUITENLAND.
De opvatting te Londen en Parijs over de
gebeurtenissen in Centraal-Europa.
BINNENLAND.
De Begrooting van Sociale Zaken is door de
Eerste Kamer goedgekeurd.
Het rijtijdenbesluit is afgekondigd.
In het drama te Koedijk is tegen den ver
dachte levenslang geëischt.
SPORT.
Engeland heeft den rubber van Zuid-Afrika
gewonnen.
ARTIKELEN, enz.
R. F.: Vreemde gebeurtenissen.
J. II. de Bois: Kunst in Haarlem en daar
buiten.
Vr. S. In Engeland.
J. B. Schuil over „Westerman en Zoon".
Jhr. dr. J. C. Mollerus: Eigen kracht.
Van onzen Londenschen correspondent: De
kansen op het behoud van den vrede.
K. de Jong: Vierde Beethovenconcert.
De Burgerlijke Stand van Haarlem is op
genomen op pag.
