Haarlem's Dagblad
Volledig trouw
aan as-politiek
Memel
afgestaan
aan Duitschland
Bestemming van de
Vleeschhal.
Verklaring van Mussolini
in Grooten Fascistischen Raad.
Autobus-exploitant uit
Heemstede tot 300
boete veroordeeld
Het Belangrijkste
Spreeuwenstrijd.
Overdracht reeds 'n feit
Duitsche troepen heden
in het Memelgebied
56e Jaargang No. 17103
Uitgave Lonrens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Woensdag 22 Maart 1939
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel.
Regelabonueinentstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentje* rie rubriek.
In den loop van dit jaar zal de restauratie
van een der kostbaarste juweelen van oude
bouwkunst die Haarlem rijk is, de Vleesch
hal. voltooid worden. En dan rijst vanzelf de
vraag, welke bestemming het gemeentebestuur
aan dit gebouw zal geven. Daaromtrent is nog
geen beslissing genomen. Het gebouw heeft
Rijks- en Provinciale Archieven geherbergd,
die naar het oude Provinciale Gouvernements
gebouw in de Jansstraat zijn verhuisd en daar
zullen blijven Er is later overwogen een filiaal
van de gemeente-bibliotheek, die tekort aan
ruimte heeft, in de Vleeschhal te vestigen,
maar het gebouw bleek daar niet geschikt
voor te zijn om technische redenen, voorna
melijk de fundeering betreffend. Het staat leeg
en opent mogelijkheden. En aangezien het zoo
mooi is en zoo de aandacht trekt van iederen
bezoeker van onze stad, niet het minst van den
vreemdeling die Nederland bereist, lijkt het
wel heel geëigend om die bezoekers naar bin
nen te lokken en hun iets belangwekkends te
toonen.
Als ik in een andere stad, in binnen- of
buitenland, een gebouw zie dat mij door zijn
schoonheid of historische waarde of beide
treft voel ik altijd den wensch opkomen, het
ook „van binnen te zien". En ik geloof dat het
den meesten menschen zoo gaat. Krijg ik dan
te hooren, dat het niet te bezichtigen is om
dat men er een of ander kantoor in heeft ge
vestigd of het tot pakhuis van stoffige oude
dossiers heeft bestemd, dan stelt mij dat
teleur. En dan denk ik bovendien: daar
was toch heel wat beters mee te bereiken
geweest. Nu heb ik geen reden om te veron
derstellen dat ons gemeentebestuur van de
Vleeschhal een ontoegankelijk kantoor of
door-zeldzame-snuffelaars-bezocht pakhuis
zou willen maken, maar ik vestig er de aan
dacht op dat Haarlem met de Vleeschhal
iets veel beters zou kunnen doen dan zoovele
andere steden in binnen- en buitenland met
vele oude gebouwen hebben gedaan.
De Haarlemsche kunstschilder George
Gussenhoven heeft daar een idéé voor. In een
brief aan B. en W. heeft hij voorgesteld er
een museum van bij zonderen aard van te ma
ken: een museum dat veel menschen zou
trekken. Daarbij heeft hij eraan herinnerd
dat Haarlem in luttele jaren tijds veel verlo
ren heeft door de verdwijning van drie mu
sea: het Museum voor Kunstnijverheid, het
Koloniaal Museum en het Museum Stolk. Nu
ië de Vleeschhal niet geschikt voor schilde
rijen-museum vanwege den onvoldoenden
licht-inval. Maar wel voor het tentoonstellen
van teekeningen en velerlei andere beziens
waardigheden en ook voor het houden van le
zingen en voordrachten. Voor schilderijen
tentoonstellingen is trouwens de expositie
zaal van het Frans Hals Museum beschik
baar.
Als men nu aan teekeningen denkt komt
meteen de gedachte op aan een prachtig
Haarlemsch bezit: de Platenatlas, die zelfs
maar zoo weinig Haarlemmers uit eigen aan
schouwing kennen. Zij bevat een buitenge
wonen historischen rijkdom, telt vele teeke
ningen van bijzondere kunstwaarde en is zoo
uitgebreid dat men er een lange reeks tijde
lijke tentoonstellingen mee in de Vleeschhal
zou kunnen houden. Behalve dat zijn er vele
voorwerpen uit Haarlem's historie, ook in
particulier bezit, die voor zulke tentoonstel
lingen in aanmerking zouden komen. De heer
Gussenhoven heeft in zijn brief de aandacht
gevestigd op oude kleederdrachten, op al wat
tot de historie van de bloembollencultuur in
betrekking staat o.a. de periode van den
windhandel in tulpen en op allerlei curio
siteiten uit de provincie Noord-Holland. Ja,
inderdaad: Haarlem is de provinciale hoofd
stad en dus de aangewezen plaats om de
velerlei merkwaardigheden uit de historie der
provincie in het licht te stellen. Ik denk aan
een nog pas herdachte gebeurtenis die in onze
onmiddellijke nabijheid plaatsgreep: de
drooglegging van de Haarlemmermeer. Maar
ook aan het historisch bezit van zulke oude
stadjes als Hoorn en Enkhuizen, waar men
ongetwijfeld bereid zou zijn tot tijdelijk af
staan van die dingen voor een tentoonstel
ling. De heer Gussenhoven heeft zeer terecht
ook de producten der Haarlemsche nijverheid
te berde gebracht.
De groote benedenzaal van de Vleesch
hal eigent zich uitstekend voor tentoonstel
lingen van dezen aard die in het gebouw een
steeds-wisselend en dus bijzonder levend
museum zouden scheppen. Groote kosten zijn
aan de uitvoering van dit plan niet verbon
den: verlichting en verwarming dit laatste
als men het gebouw ook buiten de zomer
maanden voor het doel zou willen gebruiken
zouden niet veel geld vorderen in ver
houding tot de 80 mille, aan de restauratie
besteed. Door de heffing van een lagen entrée-
prijs zouden de exploitatiekosten kunnen
worden bestreden. En men zou het vreemde
lingenverkeer ten zeerste dienen met deze be
stemming aan de Vleeschhal te geven. Ik ben
dan ook geneigd bij voorbaat aan te nemen
dat de Vereeniging Haarlem's Bloei groote
belangstelling voor deze zaak zal hebben.
En er zit voor mijn gevoel al iets bijzonder
aantrekkelijks in, zoo'n oud gebouw een
nieuwe, levende functie te geventemeer
catdat het door zijn gelukkige ligging en zijn
ROME. 22 MAART (Stefani)
Gisteravond heeft de Groote Fascistische Raad onder voorzitterschap van
Mussolini de vierde zitting van het zeventiende jaar der fascistische jaartelling
gehouden. De Duce besprak de jongste gebeurtenissen en gaf een uitvoerige uit
eenzetting van den internationalen toestand. Na de besprekingen nam de Groote
Fascistische Raad de volgende dagorder aan
„De Groote Fascistische Raad verklaartten aanzien van
de dreigende vorming van een „democratisch eenheidsfront,
verbonden met het bolsjewismetegen de autoritaire staten
een eenheidsfront dat geen vrededoch oorlog brengt, dat
hetgeen in Centraal Europa is geschied, in de eerste plaats
een gevolg is van het Verdrag van Versailles en, vooral op dit
oogenblik, hij zijn volledige aanhankelijkheid aan de politiek
van de as-Rome—Berlijn bevestigt
Voor het begin der besprekingen heeft de Duce een dagorder voorgelezen, waarin
wordt verklaard, dat de Groote Raad, aan den vooravond van den twintigsten
verjaardag van de stichting der fasces met dankbaarheid de in den strijd
gevallen kameraden herdenkt en de kameraden, die van het begin af deel hebben
uitgemaakt van de beweging, begroet op de groote bijeenkomst te Rome, waar zij
door hun tegenwoordigheid aan de geheele wereld bewijzen, dat de leuze van het
fascisme thans nog, evenals toen was en zal blijven „gelooven, gehoorzamen,
strijden".
De Groote Raad juichte deze dagorder van den Duce toe.
In hun commentaar op de verklaringen van
den grooten fascistischen raad wijzen de Ro-
meinsche bladen op de volgende drie punten:
1. De dreigende vorming van een eenheids
front van democratieën verbonden met de Sov
jets tegen de totalitaire staten beteekent, dat de
democratieën een oorlog voorbereiden.
2. De huidige gebeurtenissen zijn het onver
mijdelijke gevolg van de vergissingen en ver
keerdheden in het verdrag van Versailles.
3. Italië bevestigt opnieuw duidelijk zijn vol
ledige aanhankelijkheid aan de politiek van
de as.
De „Messagero" zegt hiervan, dat dit aan dui
delijkheid niets te wenschen overlaat. De her
nieuwde bevestiging van trouw aan de as-politiek
beteekent eenerzijds, dat de as vastbesloten het
bolsjewisme te weerstaan want elke over
eenkomst tusschen de democratieën en het bols
jewisme zou leiden tot een overwicht van het
communisme en duidt anderzijds op de on
schendbaarheid van het geduchte bolwerk dat
zich keert tegen elke poging tot oorlog.
architecturale schoonheid reeds de belang
stelling van alle bezoekers der stad trekt.
Met den bouw van de Vleeschhal werd in
het laatst van de zestiende eeuw begonnen.
De schepper was de vermaarde architect Lie
ven de Key, zooals onderzoekingen van wijlen
den gemeente-archivaris C. J. Gonnet heb
ben aangetoond. Door de eeuwen heen heb
ben Haarlem's stadsbesturen het gebouw hun
zorg en aandacht gegeven: het is steeds goed
onderhouden en daarom is zijn schoonheid
in drieënhalve eeuw tijds zoo wonderlijk be
waard gebleven. Toch is er in vroeger tijd
wel eens twijfel aan zijn architectonische
waarde tot uiting gekomen en de verguizing
van den Italiaan Amices kan men geen
twijfel meer noemen. Hij schreef en wij
lezen het met verbazing over zulk wanbegrip:
„Naast de hoofdkerk staat een buiten
sporig gebouw, bestemd voor het houden
van openbare verkoopingen; een ge-
denkteeken van grillige bouwkunst, half
wit, half rood, een verzameling van trap
jes, geveltoppen, obelisken, pyramide'tjes,
bas-reliefs, versiersels zonder naam in
den vorm van tafelstukken, luchters en
dompers, welke er lukraak schijnen neer
gesmeten en alle tezamen het beeld op
leveren van een Indische pagode, met
eenige afdwalingen in den Spaanschen
smaak tot een Hollandsche woning her
schapen door een door jenever opgewon
den bouwmeester".
Zulk een oordeel uit vroeger tijd moge ons
tot voorzichtigheid stemmen bij onze vaak
zoo overhaaste meeningen over Amsterdam-
sche Stadhuisplannen en andere voortbreng
selen van min of meer moderne architectuur.
Men moet wel heelemaal in zijn tijd staan
en leven om er alle schoonheid van te door-
vorschen. En men moet zich vaak inspan
ning getroosten en laten voorlichten door
anderen om erin door te dringen.
Maar dat is een ander chapiter. Ik hoop
veler aandacht te hebben gewonnen voor een
nieuwe, levende bestemming van onze oude
„buitensporige Indische pagode" op de Groo
te Markt!
R. P.
Haarlemsche kantonrechter
verklaart art. 39 R.A.P.
bindend
Tot f 300 boete sub. 1 maand ver
oordeelde de Haarlemsche kantonrech
ter hedenmorgen den 45-jarigen
autobus-exploitant L. A. Kors uit
Heemstede, die een z.g.n. wilden auto
busdienst had onderhouden tusschen
Haarlem en Amsterdam. Hij had voor
dezen dienst een vergunning indien hij
de bussen doorde Haarlemmermeer liet
rijden maar door de concurrentie van
andere autobusdiensten, die zonder
vergunning over Halfweg naar Amster
dam reden, was hij genoodzaakt gewor
den om ook deze route te volgen.
HF.DEN12 PAGINA'S
HAARLEM EN OMGEVING.
Pag.
Benoeming van een adjunct-hoofd van de
Luchtbescherming te Haarlem te ver
wachten. 1
Een kistje met f 100 in de Spaarnwouder-
straat te Haarlem gestolen.
Waarom vrijwel geen bekeuringen gemaakt
worden tegen fietsers die geen brandend
achterlicht hebben.
BINNENLAND.
Twee personen, die in verband met den ju
weelendiefstal in den Haag zijn gearres
teerd, zijn in vrijheid gesteld.
Ingewikkelde geschiedenis voor het Amster-
damsche Hof.
BUITENLAND.
Mussolini zegt, dat Italië volkomen trouw
blijft aan de as-politiek.
President Lebrun is gisteren op enthousiaste
wijze te Londen ontvangen.
Roemenië zendt troepenversterkingen naar
de grenzen.
Ook Amerika schijnt zich bij de „Anti-
agressieverklaring" te willen aansluiten.
ARTIKELEN, enz
R. P.: Bestemming van de vleeschhal
J. B. Schuil over den dansavond van „La
Argentinita".
J. H. de Bois: Kunst in Haarlem en daar
buiten.
Jhr. dr. J. C. Mollerus: 1938 was voor den
tuinbouwexport geen gunstig jaar
B. A.: Modeshow van magazijn ..De Bijen
korf".
De Burgerlijke Staud van Haarlem is opge
nomen op
Litausche
regeering
willigt de
Duitsche
verlangens
in
(De gemeenteraad van Schellink
hout heeft een verordening aan
genomendie het verstoren van
spreeuioennestcn in den broeitijd
regelt, op grond van de steeds
toenemende schade die deze
vogels aan de vruchtboomen aan
brengen).
De vroede raad van 't plaatsje Schellinkhout.
Heeft dezer dagen een besluit genomen.
Dat ieder spreeuwenpaar dat nesten bouwt
In die contreien kwalijk zal bekomen,
De spreeuw wordt daar als ware plaag
beschouwd.
Daar hij den pik op vruchten heeft in
boomen.
Wij zien den spreeuw als welkom lentegast,
Maar hij komt niet slechts om ons oor te
streelen.
Met schoon gezang dat goeden vogels past,
Hij komt om ons heerlijk fruit te stelen
En wordt den kweekers daardoor tot een last.
Dien zij in 't vruchtbaar werk niet kunnen
velen.
Zfj broeien straks weer op hun nest en op
De schade die zij later zullen maken.
De kweekers, niet gediend van dezen strop,
Verstoren dus hun nesten op de daken,
Waai-door de spreeuwen, oud en in den dop,
Figuurlijk slechts in nesten zullen raken.
U ziet hoe men die kleine roovers ducht,
En hoe men duchtig op hen is gebeten.
Men wacht van deze actie goede vrucht,
Ook in dien zin. dat deze vogels weten.
Als zij zich haastig redden in de vlucht:
Met groote heeren is 't kwaad kersen eten.
P. GASUS.
Het woord is aan....
Leo Tolstoi:
Wetten maken is gemak
kelijker dan regeer en.
(Adv. ingez. Med.)
De luchtbescherming te Haarlem.
Benoeming van een adjunct-hoofd.
Zooals men weet is de Commissaris van Po
litie. de heer E H. Tenckinck, indertijd benoemd
tot hoofd van de Luchtbescherming te Haarlem.
Het werk heeft in den laatsten tijd evenwel
zoo'n omvang genomen, dat het gewenscht is
eenige verandering in den bestaanden toestand
te brengen. Het ligt in de bedoeling binnenkort
een adjunct-hoofd van de Luchtbescherming
aan te stellen die zich dan onder leiding van
den heer Tenckinck geheel zal kunnen wij
den aan zijn taak.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt, dat de ministerraad van
Litauen, nadat de minister van buitenlandsche zaken, Urbsys,
verslag bad uitgebracht van zijn onderhoud met den Duit-
schen minister van buitenlandsche zaken, Von Ribbentrop,
waarbij Von Ribbentrop bad voorgesteld het Memelgebied
vrijwillig aan Duitschland terug te geven, besloten heeft dit
verzoek in te willigen.
Dit besluit is nog denzelfden dag ter kennis van de
Litausche Sejm (parlement) gebracht.
Hitier zal de troepen
vermoedelijk vergezellen
MEMEL, 22 Maart. (Reuter). Men
acht de overdracht van het Memelge
bied aan Duitschland sedert hedenoch
tend acht uur officieel geschied. Overal
zfin de hakenkruisvlaggen uitgestoken
ter eere van de Duitsche troepen, welke
naar men verwacht omstreeks twaalf
uur zouden binnenrukken.
De Litausche troepen hebben in den
afgeloopen nacht het gebied verlaten.
Alle fabrieken en scholen zijn gesloten en de
mannen, vrouwen en kinderen loopen lachend
en zingend door de straten, getooid met bloe
men.
Vanochtend was de telefoonverbinding tus
schen Memel en Kaunas verbroken.
Het bericht over de aansluiting van Memel bij
Duitschland heeft te Berlijn de bevolking ver
rast, aangezien men niet was voorbereid door
een campagne van voorbereidende maatregelen,
zoo meldt Reuter uit Berlijn. De bevolking stak
onmiddellijk de vlaggen, welke eerst gisteren
waren ingehaald na de viering van de inlijving
van Bohemen en Moravië, weer uit
In officieele Duitsche kringen verwacht men
geen verzet in het buitenland tegen de aanhech
ting van Memel, „aangezien Litauen vrijwillig
heeft toegestemd".
Men verwacht dat Hitler met de
Duitsche troepen het Memelgebied zal
binnenrukken. Ook verwacht men, dat
de vloot aan de feesten zal deelnemen,
aangezien dit de eerste keer is. dat een
gebied dat aan de zee grenst is inge
lijfd.
De bevolking van Berlijn vernam de aanhech
ting van hot Memelgebied door een speciale uit
gave van het „Zwöfl Uhr Blatt" met het groote
opschrift:
„Het Memeiland is vrij. Litauen geeft het Me
melgebied aan Duitschland terug door middel
van een vrije overeenkomst tusschen beide lan
den".
In Tilsit, de grensstad van Oost-Pruisen vorm
de zich vanmorgen zoo meldt het D.N.B.
een groote stoet juichende lieden, die over de
Mcmelbrug het Memelgebied binnentrokken. De
Litausche grens- en douaneposten hebben hun
dienst reeds gestaakt. Ook in Koningsbergen
heeft de bevolking uiting aan haar vreugde ge
geven over den terugkeer van het Memelgebied
Van alle huizen waait de hakenkruisvlag.
(Voor verdere berichten zie men pag. 6),