JSSmH
Simplex rijwielen, even solide als mooi, 4650
SCHINDELER
HET JA WOORD
Litteraire
Kantteekeningen.
ZATERDAG 25 MAART 1939
HAARLEM'S DAGBLAD
4
T)s. A, M. Boeiienga.
25 jaar predikant.
Ds. A. M. Boeyenga, een van de 4 predi
kanten der Gereformeerde kerk te Haarlem,
zal'op 26 Aipril zijn 25-jarig ambtsfeest vieren,
welk jubilé samenvalt met zijn zilveren huwe
lijksfeest.
Ds. Boeyenga werd in 1887 te Noord-Schar-
woude, waar zijn vader predikant was, ge
boren. Hij bezocht het gymnasium te Middel
burg en studeerde later aan de Vrije Univer
siteit te Amsterdam. In 1911 deed hij zijn
candidaatsexamen in de theologie en in 1913
doctoraal. <26 April 1904 werd hij in zijn
eerste gemeente Koog aan de Zaan ais pre
dikant bevestigd. Van 1919 tot 1928 diende hij
de kerk te Sassenheim, waarna Haarlem hem
riep.
Ds. Boeyenga wordt door de léden van
zijn gemeente zeer gewaardeerd, zoodat hem
en zijn gezin bij de komende gedenkdagen
ongetwijfeld vele blijken van belangstelling
zullen worden bewezen. Zooals onze lezers
weten heeft ,ds. Boeyenga eenige weken ge
leden in het Diaconessenhuis een operatie
ondergaan, maar alles is goed verloopen, zoa
dat gehoopt wordt dat hij binnenkort weer
geheel hersteld zal zijn.
PROGRAMMA VAN DE HAARLEMSCHE
RADIO CENTRALE OP ZONDAG 26 MAART.
Progr. I; Jaarsveld.
Progr. II: Hilversum I en II.
In verband met plaatselijke slechte ontvangst
noodzakelijke wijzigingen voorbehouden.
Progr. III: Diversen 8.35, Keulen 8.50,
Fransch Brussel 9.20, Ned. Brussel 10.20,
Fransch Brussel 11.20, Ned. Brussel 12.50,
Fransch Brussel 2.20, Ned. Brussel 2.35, Parijs
Radio 3.20, Diversen 4.05, Radio P.T.T. Nord
6.05. Keulen 6.50, Ned. Brussel 8.20, Keulen
10.30.
Progr. IV: Ned. Brussel 8.30, Parijs Radio
10.00, Diversen 10.50, Droitwich 11.05, Parijs
Radio of Diversen 2.20, Droitwich 2.40, Lon
don Regional 4.20, Droitwich 4.40, London Re
gional 5.20, Droitwich 6.00, Parijs Poste
Parisien 9.25. Droitwich 9.55, Fransch Brussel
10.30, Droitwich 10.50, Fransch Brussel 11.00,
Parijs Radio 11.20.
Progr. V: 8.30 v.m.12.00 n.m. Diversen.
Voor Jersey
«JTIode hui?
(Adv. Ingez. Med.)
Griep en verkoudheid^!^
zullen onmiddellijk verdwijnenj^y
wanneer ge dadelijk desinfec-tó^i
teerende Karsote-dampen iriha-llkv
leert. F 0.70 en F 1.-— per flacon. J
KARSOTE Qf
(Adv. Ingez. Med.)
PROGRAMMA VAN DE HAARLEMSCHE
RADIO-CENTRALE
op Maandag 27 Maart 1939.
Progr. I Jaarsveld
Progr. II Hilversum I en II
Programma III 8.00 Keulen, 9.20 Parijs
Radio, 9.30 Radio PTT Nord, 9.50 Pauze, 10.00
Pauze, 10.00 Parijs Radio, pl.m. 10.50 Radio PTT
Nord, 11.20 Parijs Radio, 12.10 Droitwich, 12.20
Ned. Brussel, 1.30 Fransch Brussel, 2.20 Dan-
marks Radio of diversen, pl.m. 2.40 Radio PTT
Nord, 3.20 Keulen, pl.m. 4.15 Droitwich, 5.20
Ned. Brussel, 6 05 Radio PTT Nord, 6.20 Keulen,
7.20 Ned. Brussel, 7.50 Straatsburg of diversen.
8.20 Ned. Brussel, 8.40 Keulen, 11.05 Parijs PTT.
Progr. IV 8.00 Ned. Brussel, 9.20 Diversen,
10.35 London Regional, pl.m. 2.05 Parijs Radio,
2.20 Pauze, 2.25 London Regional, 5.20 Droitwich
8.20 London Regional, 8.50 Droitwich, pl.m. 9.35
Fransch Brussel, 10.20 Ned. Brussel, 10.30 Droit
wich.
(In verband met plaatselijk slechte ontvangst
noodzakelijke wijzigingen voorbehouden).
Progr. V 8.007.00 diversen.
7.008.00 Eigen gramofoonplatenconcert.
Bonte avond.
1 Six Hits of ths day, potpourri, Primo Scala's
Acc. B. 2 Sitting in a jail house, Harry Torrani,
3 Slavische dansen 1 en 2, Staatsop. ork. v. Berl.,
4 De Storm, Reg. Dixon, 5 How I'm doin', Mills
Brothers, 6 Rhapsody in blue, Ambrose, 7 Een
tocht door Insulinde, Columbia Orkest, 8 Ho! Ho!
Paul Robeson, 9 Notte a Venezia, Benjamino
Gigli, 10 Dan dan the yodelling man, Harry
Torrani, 11 Climbing up, Paul Robeson, 12 I
heard, Mills Brothers, 13 Alles hört zu, pot
pourri, Walter Raatzke.
8.0012;00 Diversen.
N.V. HYPOTHECAIRE BELEGGINGSBANK.
Resultaten over 1938.
Aan het jaarverslag van de N.V. Hypothe
caire Beleggingsbank te Haarlem ontleenen
wij:
In het afgeloopen jaar bleef de abnormaal
grooteq geidruimte een verlammenden invloed
op het hypotheekbankbedrijf en hypotheek-
cessiebedrijf uitoefenen.
Immers door het groote aanbod van kapi
taal en het geringe aantal aanvragen, was het
uiterst moeilijk nieuwe posten af te sluiten,
terwijl aan den anderen kant vele debiteuren
hun leeningen opzegden. De omvang ook van
het bedrijf is daardoor wederom kleiner ge
worden.
De pogingen aangewend tot vergrooting
van de marge tusschen hypotheekdebiteuren-
en crediteurenrente zijn geslaagd, doordat de
overgroote meerderheid van de relaties ac-
coord ging met het voorstel om de credi
teurenrente, voorzoover "die hooger dan 4 pet.
bedroeg, tot dit percentage te verlagen.
Verreweg de meeste debiteuren betaalden
prompt hun lente en periodieke aflossing.
Nieuwe verzoeken tot vrijstelling van de ver
plichting tot aflossing kwamen practiseh niet
Wat de perceelen betreft, waarvan de
administratie in handen genomen werd, is te
constateeren, dat de exploitatie in de meeste
gevallen een voordeelig saldo oplevert, zoo
dat de rente-achterstand van de betref
fende posten kleiner is' geworden.
Thans geven slechts nqg zes a zeven
posten, waarbij de exploitatie een nadeelig
saldo oplevert, moeilijkheden.
Iit 1938 schreef de N.V. f 7000 op hoofd
som en f 3000 op achterstallige rente af.
In 1938 had de bank slechts twee execu
ties. Verder verleenden de bank in drie ge
vallen van in gebreke blijven medewerking
tot onderhandsche overdracht van het on
derpand en getroostten zij zich om deze
overdrachten mogelijk te maken, kleine ver
liezen.
De tekorten, die in deze vijf gevallen ont
stonden beliepen in totaal slechts f 2.193.56.
Deze executie-verliezen en de zooeven ver
melde afschrijvingen konden grootendeels
uit de bedrijfswinst bestreden worden, zoo
dat het boekjaar 1938 slechts met een ge
ring nadeelig saldo ad f 1050.73 sluit.
Oip 31 December 1937 stonden er 592 leenin
gen uit tot een gezamenlijk bedrag van
f 3.603.626.50. In 1938 werden 23 leeningen
gesloten tot een bedrag van f 108.000. Samen
615 leeningen, gezamenlijk bedragende
f 3.711.626.50,
In 1938 werden er 48 leeningen afgelost tot
een bedrag van f 287.065, terwijl aan perio
dieke en extra aflossingen in 1938 ontvangen
werd f 87.220 en afgeschreven werd f 7000, dus
totaal f 381.285.
Op 31 December 1938 stonden dus uit 567
leeningen tezamen groot f 3.330.341.50, eh wel
ten name van derden f 3.240.411.50 en ten.
name der Bank f 89.930.
BOUGIES
hebben millioenen keeren hun be
trouwbaarheid bewezen, zoowel
in de groote internationale rennen
als in het dagelijksch gebruik.
Ook U rijdt beter, wanneer In Uw
motor Bosch bougies zijn gemon
teerd.
Wanneer Uw motor zou kunnen
spreken, zou hij zelf om Bosch
bougies vragen.
Prijzen der courante typen
r 1.25 en F. 1.75 per stuk.
F.
Verkrijgbaar bij alle Bosch-Diensten,
automobielhandeiaren en garage
houders in Nederland.
:N.V. WILLEM VAN RIJN;
"AMSTERDAM (C.) KEIZERSGRACHT 171
TELEFOON 31308 (4 L IJ N E N)
(Adv. Ingez. Med.)
Clichéfabriek „Chemez"
Op de plaats in de Wijde Appelaarsteeg, waar
vroeger gedanst werd in de Groote Vauxhall (de
oudere Haarlemmers zullen het zich nog wel her
inneren) is naar de plannen van den Amster-
damschen architect A. A. Kok voor de Grafische
Inrichting N.V. Boekdrukkers en Lettergieters
Joh. Enschedé en Zonen een geheel nieuwe en
hyper-moderne clichéfabriek „Chemez" ge
bouwd. Deze is heden in tegenwoordigheid van
een zestigtal genoodigden door den directeur
Mr. A. J. Enschedé, officieel geopend. Hij hield,
voordat het gezelschap het nieuwe bedrijf ging
bezichtigen, een korte inleiding.
De heer Enschedé deelde bij een rondgang
voor de pers mede, dat naar aanleiding van het
feit, dat het in Augustus honderd jaar geleden
was van de uitvinding der fotografie, een
expositie georganiseerd zal worden onder den
titel „Honderd jaren reproductie-methode". Hier
zal men kunnen zien, op welk een primitieve
wijze vroeger gewerkt werd en hoezeer dat in
deze eeuw gaandeweg is verbeterd. En in de
clichéfabriek „Chemez" zal men zien, hoe ver
men het in deze kunst, dank zij de wetenschap
pelijke methodes en betere lichtbronnen ge
bracht heeft.
Het nieuwe gebouw, dat een fraaien indruk
maakt, beslaat een oppervlakte van bijna dui
zend vierk. meter. Beneden zijn het magazijn
en de garage en boven het chemigrafische
drijt'. Er zijn vijf donkere kamers. De bezoekers
zullen echter tot hun verbazing ervaren, dat
het hier niet donker is; de menschen, die hier
hun arbeid moeten verrichten, behoeven dat
niet in het donker te doen. Het licht van de
Kodapanlamp een indirecte lichtbron) is zelfs
geschikt om er, wanneer men tenminste geen
slechte oogen heeft, de krant te lezen! Dit is
mogelijk geworden door de oranje verf, waar
mee de wanden geschilderd zijn; dit is een
veilige kleur voor de te verwerken materialen.
Er is de grootste zorg aan de ventilatie be
steed; in de afdeeling fotografie, waarin vijf
reusachtige camera's staan, wordt de vuile lucht
weggezogen en versche lucht ingeblazen. Ook
wordt er zorgvuldig voor gezorgd, dat er geen
stof op de glasplaten kan komen.
Voor de lichtbronnen zijn ook de nieuwste
vindingen aangewend. In de copieer-afdeeling
is o.a. een lamp zóó opgesteld, dat het door de
weerspiegeling precies is alsof er drie lampen
branden.
Zoo zijn in de verschillende afdeelingen de
nieuwste snufjes (en allemaal vindingen uit
eigen bedrijf) in practijk gebracht. De m
schen, die aan de onderscheidene tafels werken
(de bedrijfsleider de heer L. Costers liet 't ons
zien), hebben niet den minsten last van ook zelfs
maar de geringste schaduw. We zagen een appa
raat, waar de beelden, al naar dit noodig is,
automatisch vergroot of verkleind kunnen
worden, waarbij het beeld altijd scherp blijft.
Naast de vier moderne camera's staat ook nog
een oude Engelsche van 25 jaar geleden, die
uitsluitend voor lijnwerk gebruikt wordt.
In het nieuwe gebouw zijn de volgende afdee
lingen ondergebracht: fotografie, etserij, kleur-
etserij, montage, donkere kamers, expeditie en
bedrijf skantoor.
Het werken voor de arbeiders in dit bedrijf,
waarbij uit den aard der zaak vele minder wel
riekende en scherpe vloeistoffen gebruikt wor
den, wordt in dit gebouw aangenaam gemaakt,
omdat de groote zorg aan het doorvoeren van
licht en versche lucht is besteed.
GOUDEN ECHTPAAR.
Op den 3en April hoopt het echtpaar C. J.
LoevensijnMeier, wonende Lange Hof
straat 17, zijn 50 jarige eehtvereeniging te
herdenken.
G I ERSTR.27
levert alle z.fondsen.
(Adv. Ingez. Med.)
behoeft U niet te vreezen....
met een costuum van SCHINDELER I I
Nu ja, niet alles hangt daar vanaf,
maar het geeft den doorslag, want de'
coupe, de afwerking en verfijnde een
voud der stof van een costuum van
Schindeler, geven U een streepje voor.
Reeds vanaf ƒ19.50 een goed costuum.
HEeren Kleeding Onderneming
Gen. Cronjéstr. 1 b, Tel. 16045, Hrl.-N.
Wat Schindeler biedt,
Vindt z'n weerga niet!
(Adv. Ingez. Med.)
lAnne de Vries. Hilde
Nijkerk G. F. Callenbach N.V.
Zouden wij in de litteratuur langzamerhand
gebukt komen te gaan onder de idealiseering
van den „eenvoudingen buitenman"? De zooge
naamde streekromans nemen toe in aantal
en succes bij de lezers: zestigduizend Bart-
jes van Anne de Vries wandelen door ons va
derland, om van de oplagen der vertalingen
in acht talen des buitenlands niet te spreken.
Waarom zouden wij Hilde niet een even voor
spoedige reize toewenschen, al is onze bewon
dering voor het boek, dat haar naam kreeg,
niet zoo buitensporig.
Natuurlijk zijn er mooie stukken litteraire
kunst in te vinden, dat wordt niet verhinderd
door de zeer speciale levenshouding van den
auteur. Maar voor wie daar buiten staat,
wordt het wel eens moeilijk aan de artistieke
waarheid van sommige situaties zonder be
denking geloof te hechten. Het is soms te
mooi cm waar te zijn en dat wordt niet ge
dekt door de uitzonderlijke sympathie, die
Anna de Vries voor zijn Drentsche dorpelin
gen aan den dag legt. De liefde van den
strooper Mans voor Hilde neemt in dit ver
haal een afmeting aan, die nu niet voor
iedereen zoo gemakkelijk te acceipteeren zal
zijn. En wat misschien van nog meer belang
is bij het nawegen van de litteraire verdien
ste van dit nieuwe boek is het feit dat de
lezer al na de eerste twintig, dertig pagina's
het geheele verloop der historie kan voorzien
en alleen voor de détails der afwerking be
langstelling overhoudt.
De mooie Hilde van Hilbert verwacht een
kind van den rijken boerenzoon uit de buurt
schap, met wien zij al vier maanden ver
keering heeft. Maar deze Wubbe van Jans,
die nog pas een paar jaar in de dorpsche ge
meenschap is opgenomen, zal terugkrabbelen
als hij de consequenties van zijn daden aan
vaarden moet. Opgestookt door de rijke
boerin, zijn moeder, doet hij dat op de schun
nigst denkbare wijze, door te veronderstel
len dat Hilde met nog wel andere mannen
verkeerd zal hebben. Hij weet wel beter en
die Wubbe is een laf schoffie en in dit boek
het eenige type, warvoor in den hemel geen
plaats zou zijn. Hij is dan ook geen inboor
ling van het dorp. Het dorp trekt partij voor
Hilde en maakt het gezin Jans het leven zoo
ondragelijk mogelijk. Hoe de jongkerels op
een avond Wubbe's huis omsingelen, hem uit
het hooi halen, op een wagen zetten en naar
het huis van Hilde rijden, waar hij onder hoon
en bedreiging gedwongen wordt schuld te be
kennen en te beloven Hilde te zullen trouwen
dat alles is een der levendigste frag
menten van dit boek, niet alleen folkloristisch
van belang maar ook met kennelijk plezier
geschreven. Maar dan heeft iedereen buiten
Hilde's trots en beleedigd-zijn gerekend. Als
de dorpelingen juichend cm hun succes het
span alleen hebben gelaten wijst zij Wubbe
de deur en jaagt hem het land in, daarmee
alles tartend wat de anderen voor goeds met
haar voor hadden.
Zij gaan. hard werkend, langzaam vooruit
en Hilde's invloed op haar nieuwe omgeving
is groot. Mans' oude moeder en broers wor
den andere menschen, al vervallen zij nog
wel nu en dan in de oude kwalen, maar Hilde
houdt stand en Mans blijft haar ap de han
den dragen. Het is soms bijna een sprookje,
aan een volledig geluk ontbreekt nog slechts
één ding dat Hilde zich pas realiseert als haar
kindje begint te groeien en al aardig zelf
standig begint te doen. Waarom kan ze van
Mans niet ook nog een kleine krijgen, waar
naar haar hart kan uitgaan. Het ras der Lub-
bers'en is door allerlei uitspattingen der
ouders en voorouders niet achttien-karaats
meer: zij weet het, maar tochEn Anna
de Vries laat Hilde ook daarin niet in den
steek: tegen het eind van dezen roman kan
Hilde haar man een geheim toevertrouwen.
Hij zal vader worden en de brave Mans is
bijna gek van vreugde. .Keer in den Hemel"
roept hij, wat ben ik c-e daar dankbaar
veur".
Bij zooveel geluk willen we niet verder dub
ben over de mogelijkheid, dat Anne de Vries
ziin Drentsche volkie een paar étages te hoog
'nstalleert. Ziin liefde voor hen zou ook dat
vergoeden en zijn lezers zullen hem dank
baar zijn.
Nu wist de soldaat, wat voor een heerlijke vuurslag dat was!
Het is een prachtig gebaar van de jonge
vrouw en het verhaal zou er bij gewonnen
hebben als het daarbij gebleven was. Maar
dat stuitte blijkbaar op bezwaren en nu komt
de goede lobbes Mans Lubbers, een reus van
een kerel, ten tooneele, die al vroeger een
blauwtje bij Hilde geloopen liad, maar dol
verliefd op haar bleef. Mans kon nooit een
goede vrouw krijgen, hij komt uit een raar
nest van stroopers en zuipers, maar hij is
goedig in zijn kracht, waar men bang vor is.
En hij voelt voor Hilde en haar gedrag jegens
den ontrouwen vrijer. Hij gaat, netjes aange
daan, naar Hilde's huis en vraagt haar ten
tweeden male ten huwelijk. Het kind dat
komen gaat zal hij als zijn eigen beschouwen
en voor Hilde zal hij alles doen: het stroopen
laten, ter kerke gaan en zich voor haar des
noods kapot werken. Hilde aanvaardt dat
offer en Mans houdt woord in ieder opzicht.
Als haar kind geboren wordt kon geen echte
vader meer angstige blijdschap aan den dag
leggen; als het in de kerk gedoopt wordt,
beloven ze beiden ontroerd hun beider kind
in de vreeze des Heeren, vroom en goed te
zullen opvoeden.
nu ging hij dadelijk weer ui de mooie kamers wonen, ging weer mooie kleeren dragen, en terstond herkenden alle vrienden hem
weer.
Sloeg hij éénmaal, dan kwam de hond, die op de kist met koper
geld zat; sloeg hy tweemaal, dan verscheen die van de kist met
zilvergeld, en sloeg hij driemaal, dan kwam de hond, die het goud
bewaakte
(Wordt vervolgd).
J. H. DiE BOIS.
