Haarlems Dagblad
Katholieken boeken winst
DE H. O. V.
Het Duitsche Betoog.
bij de Belgische verkiezingen.
Rex lijdt gevoelig verlies.
Bijentelling.
Het Belangrijkste
56e Jaargang No. 17113
Uitgave Lonrens Co9ter, Maatschappij voor
Courant-Uitgavenen Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082.Hoofdred. 15034
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Adinin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EIS ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Maandag 3 Xpril 1939
Abonnementen per week f0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
poet f 3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertent ion: 1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel.
Regelahonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
Tot besluit van een week. waarin alle leiders
der groote Europeesche mogendheden rede
voeringen hebben gehouden, heeft Hitier
weer eens gesproken, tn die week was de we
reld reeds onthaald op betoogen van Musso
lini (verscheidene) van Daladier en van
Chamberlain, een en ander begeleid door de
noodige spanning. Wellicht zullen de propa
ganda-experts der vier grootmachten hun
Bazen nu eens een rustpoos aanraden. Doen
zij dat niet, dan kan een vermindering van
belangstelling bij de volksmenigten in hun
eigene en in andere landen niet uitblijven. Het
is opmerkelijk dat de uitdrukking „historische
redevoering" zelfs door de meest sensatie-
be usten al is losgelaten. Geen wonder. Geen
enkele historicus zal ooit in staat zijn den
zondvloed van redevoeringen te verwerken.
Vermoedelijk zal hij het ook niet noodig ach
ten: de groote lijn van dezen tijd zal door
feiten, niet door woorden worden aangegeven.
Te minder omdat zoo'n groot deel van die
woorden voor reclame-doeleinden bestemd is
en dus slechts tijdelijk een bepaalde stemming
wekt.
Juist in dit opzicht moeten de redevoeringen
evenwel in uitwerking gaan minderen. De
boog kan niet altijd gespannen zijn eiï het is
geen wonder als Europa langzamerhand
teekenen van afmatting begint te geven. Het
is jarenlang doof gepraat door Genève en ten
slotte luisterde het niet meer. Het wordt nu al
sinds geruimen tijd doofgepraat door pre
miers en dictators van grootmachten. En
voorzoover de Europeanen niet tot die groot
machten behooren, hetgeen tenslotte met zeer
vele tientallen millioenen het geval is, krijgen
zij er extra-genoeg van. Het zij een hunner
veroorloofd dit op te merken. Die kleine naties
vooral, die part noch deel hebben gehad aan
den oorlog en aan al de eindelooze ruzies die
daarop gevolgd zijn kunnen de superioriteits
gevoelens, waarmee de grootmachten zoo
zwaar behept zijn en waaraan zij zoo luidkeels
uiting plegen te geven, niet licht beamen.
Dat zij groot en machtig en verschrikkelijk
zwaar bewapend zijn geven we gaarne toe.
Voor alle vier. Stuk voor stuk schijnen zij
evenwel voortdurend te betwijfelen of men
dit wel erkent. Het zou troostend voor hen
zijn, de stem-des-volks in de kleine naties eens
te beluisteren. Die geeft het grif toe. Net als
in 1914. Maar wij hadden van de grootmach
ten iets grooters en indrukwekkenders ver
wacht dan hun afmetingen, hun macht en hun
bewapening. Namelijk: orde en welvaart in
Europa. En dat zien we niet. Dat waarlijk
groot beleid ontbreekt. Sinds een kwarteeuw
heerschen wanorde en belemmering der wel
vaart in Europa. En alle menschen in Europa
lijden hieronder en voelen er zich in hun korte
leven-op-aarde door bedreigd.
Als Nederlander, burger van een kleine natie,
de jongste lading redevoeringen verwerkend
heb ik dit opnieuw sterk gevoeld. Het scheen
dat Mussolini alle Europeanen stond te hoo-
nen bovendien, toen hij de opmerking maakte
dat de eeuwige vrede een ramp voor de bescha
ving zou zijn. Haha! Vindt hij de eeuwige
ruzie, waaraan hij zoo ijverig meedoet, soms
een dienst aan de beschaving? Laat hij eerst
eens een plan maken en doorzetten voor één
generatie van vrede dat is dertig jaar
in Europa! Dat lijkt al een fantastische
droom!
Chamberlain is bezig een „Vredesfront" te
stichten. Ik heb eerbied voor zijn bedoelingen
maar niet voor dezen naam. En Hitler is
trotsch op zijn verovering van Tsjecho-Slowa-
kije omdat hij zegt daarmee Centraal-Europa
den vrede gegeven te hebben. Hij zal daarom
het a.s. Partijcongres te Neurenberg den naam
van „Partijdag van den Vrede" verleenen.
Wilt u daar een nadere verklaring van
hooren? Welnu, het is deze: Het Duitsche volk
wil den vrede. Het wil dien evenzeer als de
andere volken hem willen. Dat hebben wij in
September gezien. De Duitschers walgen van
den oorlog en vreezen hem evenals al de an
deren. Zij verwachten van Hitier dat hij hun
deze catastrofe besparen en hun den vrede
waarborgen zal. Zij zijn geschokken van de
huidige spanningen. En nu moet hij hen ge
rust stellen. Vandaar de Partijdag van den
Vrede.
Zijn rede te Wilhelmshafen, bij de tewater
lating van een nieuw oorlogsschip de ge
bruikelijke vredesgebeurtenis in alle landen
in deze bewapenings-era was overigens de
zooveelste verdediging van het Duitsche stand
punt. met de historische inleiding die nimmer
ontbreekt. In antwoord op de Engelsch-Fran-
sche garantie van de Poolsche grenzen zweeg
hij over Polen, bezong de Duitsche macht en
kracht en was bitter tegen Engeland, Hij zeide
dat Engeland en Frankrijk zich deugdzaam
achten en Duitschland niet deugdzaam. Dit
was een zwak punt in zijn betoog. Hij ging erop
door en herinnerde aan Engelands vroegere
koloniale veroveringen. In dien tijd werden
zulke veroveringen als deugdzaam beschouwd,
zei hij. Nu niet. Maar hij zweeg over zijn plech
tige verklaringen, afgelegd en onderteekend zes
maanden voor zijn jongste verovering. Hij zei
dat hij die noodig achtte omdat Tsjecho-
Slowakije het instrument vormde voor een
komenden aanval tegen Duitschland. Ieder
een weet dat het sinds September ontmanteld
was en geheel op samenwerking met Duitsch
land aangewezen. Zijn ondergang heeft dan
ook alle kleine volken in Europa voor hun be
staan doen rillen.
Hitier verklaarde dat het Tsjechische volk
meer vrijheden zal hebben dan de onderdrukte
volken der deugdzame naties. Maar ik heb nog
nooit gehoord van een Engelschman of een
Franschman die zich onderdrukt achtten.
BRUSSEL, 3 April (Belga).
Als gevolg van de Zondag gehouden verkiezingen zal de Kamer
bestaan uit: 73 Katholieken (winst 10 zetels), 64 Socialisten (verlies
6 zetels), 33 Liberalen (winst 10 zetels), 17 Vlaamsch-Nationalen
(winst 1 zetel), 9 Communisten (onveranderd), Rexisten 4 (verlies 17
zetels), 2 partijloozen (M. Frenssen te Antwerpen), alsmede de can-
didaat van de oud-strijders, die te Brussel is gekozen.
De nieuwe Senaat zal als volgt zijn samengesteld 38 Katholieken
(winst 4), 35 Socialisten (verlies 4), 16 Liberalen (winst 5), 8
VlaamschNationalen (winst 3), 3 Communisten (verlies 1), 1 Rexist
(verlies 7).
Hierbij wordt opgemerkt, dat het aantal rechtstreeks gekozen
Senatoren de helft bedraagt van het aantal der Kamerleden.
Op 12 April a.s. zullen de Provinciale Staten 44 Senatoren moeten
kiezen, waarop den volgenden dag de alsdan gekozen leden van den
Senaat de overige 22 leden zullen kiezen.
„Duitschland denkt er niet aan, in het wilde
weg andere volken aan te vallen". Dus niet in
het wilde weg. „Wat het wil doen is zijn eco
nomische betrekkingen uitbreiden. In ieder
geval is het Rijk niet bereid een intimidatie
of ook slechts een omsingelingspolitiek op den
duur te aanvaarden". Dit klinkt ook niet ge
ruststellend, behalve de woorden „op den
duur", die uitstel inhouden. Daar kunnen wij
in elk geval op hopen. Er zal nu geen Euro
peesche oorlog komen. De rede van Hitier
heeft trouwens den toestand niet verscherpt.
Maar evenmin verbeterd.
Ik weet niet of Lord Halifax nu weer aan de
beurt komt, of Mussolini, of Daladier. Maar
ik weet zeker dat al de eenvoudige menschen
in Europa, wier eigen bestaan en wier kin
deren van dit kleine groepje lieden afhangen,
dankbaar zouden zijn voor eenige weken rust.
Zoomaar: om van de lente te genieten en van
een klein beetje eenvoudig menschelijk geluk,
zonder bedreiging. Mag dat nou niet eens
even?
R. P.
WEEKBERICHT
COÖP. VOORUITGANG U.A. HAARLEM
Versche Hollandsche Roomboter p. p. 77 ets.
Schijfjes appelen per pond 30 ets.
Partjes appelen per pond 35 ets.
Pruimen per pond 12}4cts.
Pruimen extra groot per pond 1822 ets.
Peren per pond 22 ets.
Abrikozen per pond 4060 ets.
Perziken per pond35 ets.
Cakes per 6 stuks 10 ets.
Edammer kaas per pond 25 ets.
Groote versche eieren 10 voor391a ets.
Goedkoopste adres voor blikgroenten.
MET DIVIDEND BONS
f Adv Ingez. Med.)
Heusch, Mevrouw
BARKER'S behang is nog goedkooper en beter.
H. M. BAKKER, Gen. Cronjéstr. 135, Telef. 11657
Vertrouwde, vakkundige benangers
beschikbaar. Huiseigenaren korting.
(Adv. Ingez. Med.)
'Een bijenvolkstelling in Litauen
kwam tot een resultaat van vijf
tienduizend millioen bijen.)
Litauen is, dat blijkt, een land,
Met een geduchten bijenstand,
Men heeft de bijen daar geteld,
De teller, hiervoor aangesteld,
Was, komend tot zijn resultaat,
Toch wel bijziende in 't kwadraat,
Een man, die wel op dit terrein,
In d' eerste plaats zelf bij moest zijn.
Vijftien milliard, denk u eens in,
Zelfs voor het grootste land niet min.
't Lijkt een wat al te rond getal,
Waarvan ik enkel zeggen zal:
Als hij ze telde een voor een,
Ging heel zijn leven ermee heen,
Hij telde ze dus zeker maar,
Bij bijenzwermen bij elkaar,
En nam 't zoodoende nogal vrij,
Dus 't resultaat is om en bij
Maar zelfs wanneer dit al zoo zij,
Dan kan ik er nog niet goed bij,
Wanneer ik zoo'n getal zie staan,
Grijpt mij de bijgedachte aan,
Toen 't telling van de bijen was,
Kwam bijenwas er aan te pas,
Die men wat sterk heeft uitgesmeerd,
Hier is wel bij-gefantaseerd.
P. GASUS.
In tegenwoordigheid van Adoli Hitler is Zaterdag te Wilhelmshaven het
nieuwe Duitsche slagschip „Tirpitz" tewater gelaten
Marinus Adam
en Toon Verhey
tot dirigenten benoemd.
Het bestuur van de Haarlemsche
Orkest Vereeniging deelt ons mede,
dat in de bestuursvergadering van
Zaterdagmiddag met algemeene
stemmen tot dirigenten van de H.O.V.
benoemd zijn (in alphabetische volg
orde) de heeren Marinus Adam en
Toon Verhey.
Toon Verhey.
De heer Marinus Adam werd 2 Augustus
1900 te Den Haag geboren. Hij ontving zijn
eerste opleiding aan de Koninklijke Muziek
school in zijn geboorteplaats en studeerde
daar muziekgeschiedenis en orkestspel onder
Henry Viotta en later onder Johan Wagenaar.
Zijn andere leermeesters waren Kriens (kla
rinet), Angenot (viool) en Henry Völma
(Theorie). In dezen tijd speelde de heer
Adam eenige malen met het Residentie Or
kest mede, o.a. onder leiding van prof. Ni-
Marinus Adam.
kitsch. Hij was in 1918 afgestudeerd en kwam
toen door bemiddeling van den heer Kriens
bij de H.O.V. De heer Adam heeft bij de
H.O.V. talrijke plaatsen bezet. Zoo was hij
achtereenvolgens derde altist, 1ste altist, 2de
violist en in 1927 werd hij benoemd tot 1ste
violist, bas-klarinettist en tweede dirigent
onder Eduard van Beinum. Zijn studie had hij
intusschen niet verwaarloosd want hij nam
geregeld vioollessen bij Johan Herbschleb te
Amsterdam en studeerde voorts bij Jos. de
Klerk compositie en contra-punt. Van vele
dilettantenvereenigingen o.a. het symphonie-
orkest „Euphonia" te IJmuiden, de Chr. Har
monie „Wilhelmina" te IJmuiden en de Hille-
gomsche Harmoniekapel is de heer Adam di
rigent geweest. Van deze beide laatste ver-
eenigingen is hij dat trouwens nog al zal hij
zich thans geheel aan zijn nieuwe functie
gaan wijden.
De heer Adam blijft wel dirigent van het
H O.V.-koor, waarmee hij onlangs zoo'n ge
slaagde opvoering heeft gegeven. Verder is
hij léeraar aan de Haarlemsche Muziekschool
in klarinet terwijl hij de laatste twee jaar ook
met de leiding van de orkestklas is belast.
Voorts heeft hij in samenwerking met me
vrouw AdamSylon zes balletten gemaakt
terwijl hij eenige liederen voor sopraan en
orkest heeft gecomponeerd.
De heer Adam vond de oplossing van het
dirigentenvraagstuk door de benoeming van
twee dirigenten zeer gelukkig. Hij is ervan
overtuigd, dat hij met den heer Verhey aan
genaam en prettig zal kunnen samenwerken.
De heer Toon Verhey werd te Rotterdam
geboren op 27 October 1894 Hij studeerde cello
te Rotterdam en Amsterdam bij J. Mosse Ge
durende het laatste jaar van deze studie (1912)
was hij in het Utrechtsch Stedelijk Orkest
onder leiding van Wouter Hutschenruyter als
cellist werkzaam. In 1913 14 was hij eerste
solo-cellist in Zuid-Rus'.and, Finland en
Duitschland. Bij het uitbreken van den we
reldoorlog keerde de heer Verhey naar Neder
land terug om dienst te nemen en was ge
durende vier jaren gemobiliseerd.
In 1918 werd hij benoemd tot solocellist aan
de Arnhemsche Orkestvereeniging en een
jaar later tot eerste solocellist aan de Wiener
Konzertverein en Wiener Tonkünstlerverein
te Weenen. Deze positie heeft hij vijf jaren
bekleed onder leiding van Ferdinand Loewe.
Wilhelm Furtwangler. Bruno Walter. Richard
Strauss en andere dirigenten. In dien tijd be
gon hij ook zijn studie van de dirigeerkunst,
waaraan hij zich verder vele jaren lang theo-
Het woord is aan
Goethe:
Vrij tvil ik zijn in denken
en in dichten; in 't handelen
beperkt de wereld ons reeds
genoeg.
(Adv. Ingez. Med.)
retisch en practisch bleef wijden onder leiding
van Ferdinand Loewe. Te Weenen en elders
tract hij daarna als dirigent op. beschouwde
echter nog altijd zijn studie als voornaamste
gedeelte van zijn taak (o.m. musicologische
en practische pianostudie).
Na zijn terugkeer in Nederland werd hij in
1936 dirigent van de Koninklijke Orkestver
eeniging „Symphonta" te Rotterdam en van
het Haagsche Kamerorkest.
Londen ontstemd over de annexatie
der Spatly-eilanden.
Binnenkort een bespreking met Frankrijk.
LONDEN. 3 April. Engeland heeft officieel
zeer scherp gereageerd op de bezetting door Ja
pan van de Spratly-eilanden. Nadat Tokio er
Engeland en Frankrijk van op de hoogte ge
steld had, dat het dit eiland in bezit nam, welk
bericht door een functionaris van de Japansche
ambassade was overgebracht, werd te verstaan
gegeven, dat Engeland van meening is, dat Ja
pan's stap een vreemde methode was om een
regeling te treffen in de kwestie van het eigen
dom van deze eilanden dat nog steeds niet vast
stond, „een methode, die de regeering van zijne
majesteit niet aanbevelenswaardigd acht". Het
ministerie van buitenlandsche zaken zeide, dat
Japan's optreden er toe moet leiden, de situatie
in het verre Oosten nog meer te compliceeren.
Naar wij vernemen zal Engeland binnenkort
met Frankrijk in bespreking treden Frankrijk
maakte in 1933 aanspraak op het eiland en
eventueel ook met de Vereenigde Staten.
(United Press)
(Adv. ingez. Med.)
HEDEN: 16 PAGINA'S
HAARLEM EN OMGEVING.
pag.
De R.K. candidaten voor de Haarlemsche
raadsverkiezing.
Verbeteringen aan den Zeeweg te Bloemen-
daal.
M. Adam en Toon Verhey benoemd tot di
rigenten der II. O. V. 1
BINNENLAND.
De uitvoermogelijkheden voor bloembollen
moeten behouden blijven. S
Het crematorium te Westerveld bestaat 25
jaar. 3
BUITENLAND.
Bij de Belgische verkiezingen lijdt Rex
groote verliezen. 1
In zijn Zaterdag te Wilhelmshaven gehouden
rede verklaarde Hitier o.a.. dat Duitsch
land er niet aan denkt andere volken In
het wilde weg aan te vallen. Hitier he
kelde de houding van Engeland. 9
De vroegere Poolsche premier kolonel Sla-
wek is overleden. 9
Amerika heeft het bewind van Franco de
jure erkend. 9
SPORT
De damcshockeyclub Rood Wit is ongesla
gen kampioen van Nederland. 7
De voetbalclub E. D. O. werd kampioen van
de tweede klasse A.
ARTIKELEN, enz.
R. P.: Het Duitsche betoog. j
B. K.: Haarlem's Marionettentheater. 10
K. de Jong: Leerlingenavond. 13
I. B. Schuil over: Gedwongen huwelijk. 13
J. B. Schuil: Lcerlingcnmalinée. 13
Do Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op g
