Haarlem's Dagblad
Heemets
verpakte KOFFIE en THEE
Het Verbrande Schip
Auto-statistiek.
Vrouw door haar broer
vermoord?
Het Nederlandsche
antwoord aan
Hitier.
Gafencoe's bezoek
aan Londen
Het Belangrijkste
56e Jaargang No. 17129
Uitgave Lonrens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Zaterdag 22 'April 1939
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën 1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel.
Regelahoniiementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60, elke
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
Temidden der politieke spanningen en ge
varen van dezen tijd is als een vreemde eend
in de bijt de ondergang van het Fransche
Oceaanschip Paris gekomen. Een zonderlinge
maar ook een romantische gebeurtenis. De
oude romantiek van de zee is verzwakt; mo
derne techniek heeft bereikt dat althans de
groote schepen de zee tot in haar uiterste
woede braveeren kunnen. Voor den machtigen
Ocean-liner is de ijsberg, die onderzeeër-der-
natuur, als grootste gevaar gebleven. Maar
gelukkig slechts zelden veroorzaakt die ram
pen. Wonderlijker wijze is het vuur de groote
schepen gaan bedreigen en heeft, ondanks
hun prachtige brandweer-installaties, al vele
dier reuzen vernield. Het is nog maar luttele
jaren geleden dat een gansche reeks branden
in passagiersschepen voorviel. Daar werd toen
ook de Nederlandsche P. C. Hooft het slacht
offer van. Het was een dier schepen die vol
gens zeemans-overtuiging onder een ongeluk
kig gesternte verkeeren. Het had al vele narig
heden beleefd en na den brand die het groo-
tendeels verwoestte werd het wrak nog twee
maal door brand geteisterd eer de slooper zijn
werk kon voltooien. In dienzelfden tijd ging
het groote Fransche passagiersschip Georges
Philipar in de Roode Zee in vlammen op. Dat
was de eenige ramp van die reeks, die vele
slachtoffers vergde. De prachtige Fransche
liner Atlantique volgde spoedig en aan een
kade in New York werd ook een Engelsch of
Duitsch Oceaanschip door het vuur vernield.
Het was een vreemde reeks en men trachtte
vergeefs er een verklaring voor te vinden. Bij-
geloovige zeelui schudden het hoofd. Achter
dochtige lieden met een voorliefde voor detec
tive-verhalen speurden een internationale
samenzwering, zonder erbij te zeggen dat die
dan eigenlijk veeleer tegen assuradeurs dan
tegen reeders gericht moest zijn, want al die
schepen waren zwaar verzekerd. Nuchtere
technici ontdekten dat een bepaalde lakverf,
veelvuldig toegepast, door haar bijzondere
brandbaarheid het gevaar zeer verhoogde. Die
zou dan wel de oorzaak zijn. Maar overtuigend
klonk het niet en een bewijs werd nooit ge
leverd.
Nu is de Paris aan de kade te Le Havre in
vlammen opgegaan en zelfs tijdens den brand
gekapseisd. Het gebeurde onder vreemde om
standigheden; een paar dagen tevoren immers
was de Compagnie Transatlantique gewaar
schuwd dat een aanslag op een harer schepen
dreigde. Zij had de bewaking versterkt, maar
voornamelijk die van haar Oceaanreus Nor-
mandie. Men verwachtte geen wandaden tegen
de veel kleinere Champlain en evenmin tegen
de Paris, een machtig schip van 34000 ton
maar al achttien jaar oud. Toch brak daarin
's nachts de brand uit, in de gesloten bakkerij,
en verrichtte snel zijn vernielend werk.
In een tijd van spanning en achterdocht
moet zulk een gebeurtenis wel bijzondere op
winding wekken. De Paris was alweer ouder-
wetsch geworden vergeleken bij zulke reuzen
als de Queen Maa-y en de Normandie en zij
had niet veel dienstjaren meer voor den
boeg, maar zij was „een bijzonder geslaagd
schip", zoowel in bouw als in inrichting en
genoot sinds lang voorkeur bij vele Oceaan
reizigers van allerlei nationaliteit. Zoodat het
verlies toch wel een slag voor de Compagnie
Transatlantique is. Juist omdat het volgt op
den ondergang van andere groote Fransche
schepen is het ook een nadeel voor het Fran
sche passagiersvervoer over den" Oceaan, dat
moet concurreeren met schepen van vele an
dere landen.
De minister voor de „marine marchande"
de koopvaardij Chappedelaine is zelf
meteen naar Le Havre gereisd en een streng
onderzoek is ingesteld. Het begon in groote
opwinding; de na twee dagen ingetreden
stilte schijnt aan te duiden, dat men voor-
loopig geen spoor van de daders heeft kun
nen ontdekken. Toch moeten er ditmaal da
ders geweest zijn. Hoe is anders die waar
schuwing omtrent een komenden aanslag te
verklaren? Ook waren er kunstschatten aan
boord, bestemd voor de wereldtentoonstelling
te New-York, die gelukkig gered zijn. Men
denkt onwillekeurig aan den gek Matuschka,
den Oostenrijker die treinen liet ontsporen.
Zou een dergelijk individu groote schepen
belagen?"
Op het oogenblik ziet het er naar uit of
ook de oorzaak van dezen grooten scheeps
brand weer een raadsel zal blijven.
R. P.
Noodlandingen van Duitsche
vliegtuigen.
Een Duitsch vliegtuig heeft Vrijdagmiddag
in den Ruiggezaii-tespolder te Zoutkamp een
noodlanding gemaakt, omdat de piloot den
koers was kwijtgeraakt.
Bij de noodlanding kwam de machine met
den kop in een sloot terecht. Het toestel werd
zoo zwaar beschadigd, dat het moet worden
gedemonteerd, doch het is door den burge
meester en de politieautoriteiten van Zout
kamp voorloopig in beslag genomen.
Er waren drie inzittenden.
Voorts heeft een Duitsch vliegtuig Vrijdag
middag tusschen Beuningen en Neerbosch
wegens benzinegebrek een noodlanding ge
maakt. Het toestel sloeg daarbij over den
kop en de eenige inzittende liep daarbij eenige
ontvellingen op.
Een onderzoek naar deze aangelegenheid
is gaande.
In Januari de le bewoner, in April de 25e
met 7 tot 9 ruime kamers, kelder, keuken,
in het ZUIDERHOUTPARK bij Haarlemmer
Zwijgerlaan.
centrale verwarming (ook in garage), vaste
bad, geyser, bidet, parketvloeren, open schouw,
bouwde koelkast en brandkluis. Binnen schild
INLICHTINGEN, HUURPRIJZEN, PROSPECT
ZWAGER BORST HAARLEM
bewoner. Nu in Juli de 51e bewoner.
HEERENHUIZEN
badkamer, 2 toiletten, zolder en garage.
OP GOEDE STAND
Hout en Spaarne, a. d. tramhalte Willem de
COMFORTABEL AFGEWERKT
wastafels met w. en k. water, ingebouwd
eiken beitimmëringen, glas in lood, inge-
er- en behangwerk in overleg met huurder.
US BOUW „ZUIDERHOUTPARK" FIRMA
TELEFOON 19303.
(Adv. ingez. Mea.)
(Volgens een statistiek waren per
1 Januari op de geheele wereld
bijna 43 mïllioen autos in gebruik).
Drieënveertig millioen autos
Draaien op ons tranendal,
Drieënveertig millioen autos,
Dat is geen gering getal.
Wat een olie en benzine,
Wat een stuurlui aan den wal,
Wat een macht van de machine,
Wat een bron van ongeval.
Drieënveertig millioen autos,
Naar de statistiek vermeldt,
Drieënveertig millioen autos,
Zeer zorgvuldig uitgeteld;
Wat een koor van klaxonklanken,
Wat een tempo, steeds versneld,
Wat een grootsch volume stanken,
Wat een som belastinggeld.
Drieënveertig millioen autos
Snorren in het snelverkeer,
Drieënveertig millioen autos,
Als een machtig rollend heir;
Wat een onrust langs de wegen,
Wat een dreun in d' atmosfeer,
Wat een technisch grootsche zege,
En het wordt nog wel veel meer.
KWALITEIT
KENMERKT
VRAAGT UWEN
LEVERANCIER
(Adv. Ingez. Med.j
Gafencoe over fle taak der
kleine staten.
„Nieuwe Europeesche taal" dient voltooid
te worden.
De Roemeensche minister van buitenland-
sche zaken, Gafencoe, heeft gisteravond een
redacteur van het Belgische telegraaf-
agentsohap ontvangen, tegenover wien hij
o.m. het volgende verklaarde:
Wij wenschen economische betrekkingen
tot ontwikkeling te brengen met alle landen
waarmede wij door aanvullende belangen
verbonden zijn.
„Ik herinner mij, dat H.M. Koning Leopold
altijd met zijn hoog gezag de gedachte heeft
verdedigd, dat alleen een goed bestuurde en
goed opgestelde overeenkomst tusschen de
huishoudingen der verschillende landen de
veiligheid en het vertrouwen weer in het leven
zou kunnen roepen, welke wij thans zoo zeer
noodig hebben.
Het is mogelijk, dat in een nabije toekomst
de middelgroote en kleine staten van Europa
een belangrijke rol te spelen krijgen voor de
handhaving van den vrede.
Zij zullen in deze gekwelde tijden, nu men
zoo vaak en ten onrechte spreekt over
agresieve en oorlogszuchtige omsingeling,
welke niemand wenscht noch nastreeft, de
eenige thans denkbare omsingeling kunnen
organiseeren en ten uitvoer leggen, de
vreedzame omsingeling der vijandige
stroomingen, die in Europa op el
kander botsen. Op deze Staten kan de taak
komen te rusten om die Europeesche taal
gereed te maken, waarover eertijds gesproken
is en die men tot dusverre nog niet heeft
kunnen voltooien. Een dergelijke taal zal op
dit oogenblik, daar ben ik zeker van, slechte
uitdrukking kunnen geven aan de eensgezinde
afkeer der naties van den oorlog".
Op vragen naar zijn indrukken tijdens zijn
reis in Duitechland, antwoordde Gafenoe:
„Ik geloof, dat de besprekingen, die ik ge
voerd heb, bijgedragen hebben tot de ophel
dering van de betrekkingen tusschen Duitech
land en Roemenië. Het verheugt mij, dat mijn
reis mij binnenkort, naar Londen en Parijs
en Rome zal leiden, waar ik bezoeken zal
brengen aan de eminente staatslieden, die de
leiding bij de politiek dier landen, die steeds
met Roemenië bevriend zijn geweest".
Het onderhoud Tiso Gafencoe.
Bij zijn terugkeer uit Berlijn heeft Tiso
gewezen op het belang van de besprekingen,
die hij in Berlijn gevoerd heeft met Gafencoe
en „waarvan het resultaat binnenkort aan
den dag zal treden".
Voorts deelde hij mede, dat Goering een
ultnoodiging om zich zoo spoedig mogelijk
naar Slowakije te begeven, aanvaard heeft.
Afschuwelijk drama in Oadelieden-
gesticht te Uithuizen.
Vrijdag kwam de 45-jarige J. Wage
naar te Uithuizen (Gron.) bij de buren
vertellen, dat zijn zuster, de 63-jarige
ongehuwde Cornelske Wagenaar, die in
het Gereformeerde Oudeliedenhuis te
Uithuizen woont, met verbrijzelden
schedel in de gang van haar woning
lag.
Men vond inderdaad mej. Wagenaar
dood op den grond liggen. Haar sche
del was, zooals bij nader onderzoek
bleek, met een bijl ingeslagen.
Men vond aanleiding om Wagenaar, die zeer
ongunstig bekend staat, te arresteeren. De
man is gehuwd en vader van zeven kinderen.
Hij leeft gescheiden van zijn vrouw en leidt
een zwerversleven.
Eenigen tijd geleden gaf hij zich uit voor
inspecteur der werkverschaffing, waarvoor hij
zich een dezer dagen voor de rechtbank te
Groningen moest verantwoorden. W. is, als
verdacht van den moord, ter beschikking van
de justitie te Groningen gesteld.
Aanvankelijk heeft men in de meening ver
keerd, dat hier sprake was van zelfmoord,
doch bij nader onderzoek kwam vast te staan,
dat dit niet het geval was.
Voorts is gebleken, dat de vrouw in het water
moet hebben gelegen, omdat haar kleeren ge
heel nat waren. De verdachte blijft hardnekkig
ontkennen.
Nieuwe straatnamen.
Stephenson en Marconi geëerd.
B. en W. van Haarlem (overwegende, dat
aan de straat langs het spoorwegterrein tus
schen de Maxwellstraat en de Pijlslaan, als
mede aan de straat ten Noorden van de
Edisonstraat tusschen eerstbedoelde straat en
de Leidschevaart een naam behoort te wor
den gegeven) hebben, omdat eerstbedoelde
straat langs de spoorbaan is gelegen, aan deze
straat den naam te geven van Stephenson-
straat, naar G. Stephenson (17811848), uit
vinder o.a. van de stoomlocomotief, en aan de
straat ten Noorden van de Edisonstraat den
naam van Marconi, naar G. Marconi (1874
1937), uitvinder o.a. van de draadlooze tele
grafie.
Noodlottige vergissing.
Zieken verkeerde injectie toegediend.
HELSINGFORS. 22 April (Havas) In het
ziekenhuis te Vipuri heeft men bij vergissing
negentien zieken injecties gegeven met subli
maat in plaats van Novocaine. Tot nu toe
zijn zes personen overleden.
Nederland voelt
zich niet bedreigd,
maar moet ingeval van
een Europeeschen oorlog paraat zijn
's-GRAVENHAGE, 22 April. Naar
wij vernemen, zijn, evenals aan ver
schillende andere regeeringen, ook aan
de Nederlandsche regeering van de
zijde der Duitsche regeering enkele
vragen voorgelegd in verband met de
bekende boodschap van president
Roosevelt, welke hierop neerkomen:
le. Of de regeering de boodschap
had uitgelokt;
2e. Of zij er van te voren kennis
van droeg en
3e. Of zij zich bedreigd gevoelt.
In afwijking van hetgeen door
enkele buitenlandsche persagent
schappen omtrent de beantwoording
door de Nederlandsche regeering is ge
meld, kunnen wij mededeelen dat de
drie vragen door onze regeering ont
kennend zijn beantwoord, de derde
vraag onder bijvoeging dat Nederland
ingeval van een Europeeschen oorlog
op iedere mogelijkheid voorbereid
moet zijn.
Een beschouwing
van de „Times"
De Roemeensche minister van buitenlandsche
zaken Gafencoe.
LONDEN, 22 April (Reuter) onder het
opschrift „diplomatiek in actie" schrijft de
„Times" in een hoofdartikel, dat het bezoek
van Gafencoe aan Londen in nauw verband
staat met het bezoek van de 'commissie Leith
Ross aan Boekarest. De vraagstukken van
Zuid-Oost-Europa kunnen niet afzonderlijk
worden opgelost. Wanneer de politieke onaf
hankelijkheid. van de landen in dit gebier
ondermijnd wordt, dan zouden zij spoedig ge
dwongen worden een monopolistische controle
van een buitenlandsche mogendheid over hun
economisch leven te aanvaarden, terwijl zij
niet kunnen verwachten lang hun politieke
onafhankelijkheid te bewaren, wanneer zij
door de omstandigheden gedwongen hun eco
nomische toekomst bonden aan een enkele
buitenlandsche macht.
Heit blad schrijft verder over de besprekin
gen met de Sovjet Unie en Turkije. Deze
maken goede vooruitgang. Er ligt niets doctri
nairs in de besprekingen over een anti-gres-
sie front, de besprekingen beantwoorden
slechte aan de noodzakelijkheid, welke niet
te Londen en Parijs, doch te Berlijn en Rome
is geschapen. Wanneer het kan, moet een
oorlog onmogelijk gemaakt worden.
Tenslotte bespreekt de „Times" nogmaals
de boodschap van Roosevelt. Hierbij is geen
poging gedaan een methode op te dringen,
doch wanneer zij, die steeds weer klagen over
hun nooden, deze toenadering van de hand
wijzen, wat kunnen zij don bieden? Tot nu
toe heeft men geen andere aanduidingen dan
de bedreiging met geweld hun wenschen door
te drijven. Op deze wijze.kan niets gewonnen
worden, want ieder gebruik van geweld zal
met geweld worden gekeerd en de regeerin
gen, die het geweld ontketenden, zouden het
slachtoffer zijn.
Ten aanzien van de rede van Mussolini
schrijft de „Times", dat het ten uitvoerbren-
gen van de reeds besloten overeenkomsten
het beste toewijs van goeden wil zou zijn.
Nog meer personeel noodig voor
het Engelsche leger.
Ministerraad zal het vraagstuk in de
eerstvolgende bijeenkomst behandelen.
LONDEN, 22 April (Havas). De „Daily
Telegraph and Morning Post" bericht, dat het
vraagstuk van de vergrooting van het perso
neel van het leger thans zoo dringend is ge
worden dat de minister-president besloten
heeft in de eerstvolgende vergadering van den
ministerraad deze vraag te behandelen.
In militaire kringen is men van meening dat-
het invoeren van een dienstplicht voor jonge
lieden van 18 tot 20 jaar mogelijk zou maken
een opleiding van een jeugdig leger van 500.000
man krachtig ter hand te nemen.
Bij het Colosseum te Rome werden dezer dagen
groote luchtbeschermingsoefeningen gehouden.
Het woord is aan
Laurillard:
Liefde zonder tucht is te
week. Tucht zonder liefde is
te hard.
Chineesch offensief dood-
geloopen?
Volgens Chineesche berichten zouden de
aanvallen nabij Kanton echter voortduren.
Volgens het Japansche persbureau Domei is
het Chineesche offensief, dat 10 April aan alle
fronten is begonnen, overal doodgeloopen
tegen de Japansche stellingen. De Chineezen
leden zware verliezen Het aantal gesneuvel
den wordt op 10.000 geraanfld.
In tegenstelling met dit bericht verneemt
United Press uit Hongkong dat het Chineesche
offensief tegen Kanton blijkens berichten uit
Chineesche bron, met kracht wordt voort
gezet, ondanks het feit, dat de Japanners
zich met groote hardnekkigheid verdedigen.
Bij Tsoengfa en Tsengtsjin is bloedig ge
vochten en beide steden zouden in Chinee
sche handen zijn, in het Noorden van Tseng
tsjin zou gisteren een groote veldslag plaats
hebben gehad. Het Japansche oorlogscommu
niqué zegt daarover alleen, dat bij de gevech
ten om Tsengtsjin de geiheele Chineesche
legermacht van 12.000 man volkomen vernie
tigd is.
Japansche aanval op
Swatau verwacht.
Chineesche kringen zijn van meening dat
Japan spoedig een aanval zal doen op Swatau.
De burgerbevolking heeft opdracht eek re gen
voor Zaterdagavond de stad te ontruimen.
Evenals reeds bij Hankau het geval was en bij
Kanton is geschied, zullen de Chineezen de
stad niet prijs geven, voor zij haar volkomen
vernietigd hebben. Alle voorraden en fatorieks-
inrichtingen worden naar het westen des lands
vervoerd.
Reeds kan men aan de monding van de
Han-rivier sterke Japansche vlootconcentra-
ties waarnemen.
AL CAPONE NIET IN VRIJHEID.
LOS ANGELES. Al Capone's verzoek om
in vrijheid stelletn wegens goed gedrag is af
gewezen. Hij wordt pas op 20 November vrij
gelaten en thans op transport gesteld naar
Alcatraz.
EXECUTIE IN BARCELONA.
BARCELONA, 21 April (Havas—A.N.P.)
Jose Aranguren Roldan, vroeger generaal der
Guardia Civil, die ter dood veroordeeld was. is
terechtgesteld.
Jubilé Ds. A. M. Boeijen^a.
Een gedachtenisrede.
Zooaüs wij reeds mededeelden viert Ds.
A. M. Boeijenga, predikant der Gereformeer
de kerk te Haarlem zij zilveren amtotsjubilé.
Zondagmorgen 23 April om 10 uur houdt Ds.
Boeijinga een gedachtenisrede in de Wilhel-
minakerk, Gedempte Oude Gracht.
Maandagavond wordt een bijeenkomst in
de Kloppersingelkerk gehouden, waar de ju
bilaris door zijn gemeente gehuldigd zal
worden.
HEDEN: 20 PAGINA'S
BINNENLAND.
pag-
Het Nederlandsche antwoord aan Hitler 1
De Koninklijke keert een interim-dividend uit 3
Een ruim 60-jarige vrouw is waarschijnlijk
door haar broer vermoord.
De vierde radiorede van minister Steenberghe 12
Bioscopen
BUITENLAND.
De nieuwe Fransche decreten zijn door den
ministerraad goedgekeurd. 5
Reynaud heeft de 45 urige werkweek in
Frankrijk aangekondigd. 5
Er zal een bewapeningsbelasting in Frankrijk
worden geheven. 5
ARTIKELEN, enz.
R. P.: Het verbrande scliip.
Van onzen Londcnschen correspondent: De
Kunst en de internationale toestand.
P. v. d. Hem: Roosevelt's Vredesboodschap.
Melis Stoke: Nederland betrekt de wacht
Mr. E. Elias: Ik ontdek Amerika.
Berlijnsche correspondentie: Hoe Duitsch-
land fulmineert tegen Roosevelt's bood
schap.
Mr. E. Elias: Het Amcrikaanselie filmwezen
Van onzen Wecnschen correspondent: Het
nieuwe Wccnen, een provinciestad.
Jhr. dr. J. C. Mollerus: Het economisch insti
tuut voor den middenstand.
K. de Jong: Haarlem's Muziekinstituut
J. H. de Bois: Tentoonstelling Jan Visser in
het Frans Halsmuseum.
J. G.: Sport in Indië.
Dr. P. H. Schroder: De Kroning van Willem
III tot koning van Engeland.
J. H. de Bois: Litteraire Kantteekeningen.
A. J. D.: Kogelblocm of Globebloem.
Schuil over „Villa de Vreugd".
Financieel Economisch weekoverzicht: Aan
deelenrendement zal waarschijnlijk dalen
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op
