Burgerdienstplicht Neêrland's grenzen en kust verdediging Deelneming in het kapitaal der Hoogovens goedgekeurd. Vuurmonden en mitrailleurs aan den zeekant - - - t. Zoowel voor jongens als voor meisjes NIEUWS IN 'T KORT WOENSDAG 26 APRIL' 1939 HSSEEE M'S DAGBLAD staat van Steeds voortschrijdende ontginning van streken langs onze grenzen niet in 't belang der defensie (Van onzen specialen verslaggever). NEDERLANDSCHE persvertegenwoordigers staan ergens aan de grens van ons land. Zoo juist is hun gedemonstreerd hoe men met op zeep gelijkende blokjes tro tyl een paar boomen ten val kan bren gen, wanneer het wenschelijk geacht zou worden een op den weg aangebrachte afsluiting van „asperges' of beton, nog eens extra te verster ken met een verhakking. Zij hebben rondom een paar officieren en soldaten gestaan, die in enkele oogenblikken een leeren band met blokjes trotyl gereed maakten, nadat de sterkte van de lading vooraf bepaald was door meting van den om vang van den boom. Zij hebben de gordel om den boom zien bevestigen en hebben met een windlucifer het anderhalve meter lange vuur- koord zien aansteken. Toen hebben zij beenen gemaakt om op veiligen afstand, met open mond 1 te zien, wat er zou gebeuren. Circa 100 meter liggen tusschen hen en den ten doode opgeschre ven boom. Een blauw rookwolkje spiraalt langs den stam omhoog, 't Vuurkoord brandt langzaam op. Nog 15 seconden, 10, 5.... Een doffe knal, tot ver in den omtrek hoorbaar, een vlam, een dikke rookwolk: dan is 't gebeurd, helt de boom langzaam over naar den kant waar zooeven nog de blokjes trotyl zaten, valt dan in sneller tempo totdat, met dof gekraak, de kruin den grond bereikt. Zóó kunnen de grenstroepen in enkele minuten vele boomen vellen, daardoor verhak- kingen tot stand brengend, die een nadering van de er achter liggende versterking, waar de noo- dige mitrailleurs zijn opgesteld, goeddeels on mogelijk maken. De Nederlandsche pers trekt verder langs de grenzen, bestijgt een vitaal punt in een belang rijke verdedigingslinie, betreedt betonnen kaze matten, waarin modern geschut is opgesteld, stapt door pas aangelegde loopgraven en houdt stil voor een paar uitnemend opgestelde en ge maakte mitrailleursnesten en schuttersposten. Een diepe kuil in den grond, zandzakken als borstwering, een schietsleuf, gegolfd plaatijzer, gaas en graszoden. Ziedaar enkele ingrediënten, waarvan de Nederlandsche soldalen zich bedie nen om op technisch verantwoordde wijze hun schuilplaatsen aan te leggen. Een volgend punt in de grensverdedigingslinïe: loopgraven, zoo aangelegd, dat de bezetting on der dekking de wijk kan nemen. Links en rechts op den achtergrond verheffen zich kleine heuvels, die er op 't eerste gezicht heel onschul dig uitzien. In werkelijkheid zijn het wederom gecamoufleerde mitrailleursnesten, waarin zwa re met water gekoelde en lichte met lucht gekoelde mitrailleurs zijn opgesteld en waarbij plaats is voor een schutter en zijn hel per. Hun taak is het om een bepaalden sector van het voor hen liggende gebied te bestrijken, waarbij er tevens voor gezorgd is, dat een over val uit een andere richting dan waarin zij schie ten, onmogelijk gemaakt wordt. Een Defensiebelang. Het spreekt vanzelf, dat er bij de grensbevei- liging zooveel mogelijk profijt getrokken wordt van het water, dat vooa defensie een goede bond genoot is, temeer omdat tallooze beekjes, stroom pjes en riviertjes veelal steile oevers bezitten. Uitdiepen en verbreeden wordt in de grensge bieden dan ook ijverig gedaan. Daarnaast heeft men echter nog een andere bondgenoot: dras sige, volkomen onbegaanbare terreinen. Wagen eventueele invallers zich daarin, dan komen zij er in 9 yan de 10 gevallen niet meer uit. De venen, gelegen langs onze grenzen in Groningen, Drente en Brabant bijvoorbeeld, zijn voor de defensie van ons land van onschatbare waarde. „Wij" hebben het aan den lijve gevoeld, waag den ons in een dergelijk terrein, zwoegden 100 meter over een zanderigen bodem, waar hooge heidestruiken het loopen tot een zware, te zware, opgave maakten. Toen stonden .we" plotseling voor een venijnige, verborgen strook water, waarin geel riet groeide. De diepte? Onbekend, maar toch van dien aard. dat hij, die er eenmaal in wegzakt onherroepelijk verloren is. Zoo is er niet één, maar zoo zijn er tien-, ja honderdtallen plaatsen aan te wijzen, die een doorschrijding van een dergelijk terrein naar het rijk van de practische onmogelijkheden verwijst. Dergelijke terreinen onontgonnen te laten is van groot, zeer groot belang, omdat daardoor een sterke verde diging van onze grenzen mogelijk is. Het is dan ook stellig een eisch van dezen tijd, dat aan de kostbare ontginning van de venen langs Neder- land's grenzen een ontginning die veelal niet loonend is ook! een gebiedend halt wordt toegeroepen. En de kust? Zooals het langs de grenzen van Nederland is. is het ook aan de kust. Daar wordt hard, zeer hard gewerkt aan de voltooiing van verdedi gingswerken. die een landing van vreemde troe pen tot een hachelijke onderneming maken. Zandzakken, beton, houtZiedaar het mate riaal, waarmede de thans versterkte kustwacht in luttele dagen tijds de noodige, verdekt opge stelde verblijfplaatsen voor mitrailleurs en mo derne stukken geschut heeft aangelegd. In snel tempo zijn deze versterkingen tot stand geko men, dag en nacht worden zij bewaakt. Men weet het: Nederland's verraderlijke kust is in vredestijd al zoo uiterst moeilijk te benaderen, ja, zonder loods zullen velen het zelfs niet dur ven wagen. In oorlogstijd, wanneer de mitrail leurs en stuken geschut, waaronder ook mortie ren zijn. uit hun stellingen onophoudelijk kun nen vuren, kan een landing eveneens practisch uitgesloten geacht worden. Op tientallen plaatsen langs Nederland's kust zijn deze opstellingen aangelegd, waarbij, even- als aan de grenzen, van zoogenaamd voorbe werkt materiaal gebruik gemaakt wordt, d.w.z. van materiaal, dat als het ware pasklaar aange voerd wordt. Het pleit ontegenzeggelijk voor den geest onder de troepen, dat de aanleg voor de noodig geachte versterkingen, die, mocht de internationale spanning verslappen, voorloopig niet ongeruimd zullen worden, in een betrekke lijk korten tijd is geschied. En dat vaak onder cmstandigheden, die nu niet direct ideaal wa ren. In vele dorpen heeft men voor de onder komens der soldaten van den nood een deugd moeten maken, zijn zij gelegerd in een school, een parochiehuis, een schuur of een stal, waar de manschappen den nacht doorbrengen terwijl onder hun met stroo gevulde slaapplaats zich een koe, een geit en een kalf bevinden. Dat blij moedig te dragen, siert den Nederlandschen soldaat, over wien „wij'' door verschillende com mandanten met groote waardeering hoorden spreken. Het moge gerust eens gezegd wordenê in den tijd van enkele weken hebben de soldaten van de versterkte grenstroepen en kustbataillons iets gepresteerd, dat ongetwijfeld lof verdient. Zij hebben onder vaak moeilijke omstandigheden opgewekt hun taak verricht, lachend vaak om het ongemak, dat zij wel eens moeten verduren, kankerend soms als dit ongemak wat al te groo te afmetingen aannam. Zij hebben desondanks vaart gezet achter de uitvoering van de op hun schouders gelegde taak, een taak, die ten doel heeft Nederland's neutraliteit, in een eventueel conflict, naar alle zijden onverzwakt te hand haven! (Nadruk verboden). S. D. A. P. Het lid van den Haarlemschen gemeenteraad mevr. L. MeyboomBroersma zal Vrijdag voor de af deeling Heemstede van de S. D. A. P. een lezing houden over „Gemeentelijke zorg voor de volksgezondheid". Een kazemat van gietstaal, waarin een mitrailleurnest als onderdeel der ver dedigingswerken langs de Nederlandsche grenzen Verschenen is een rapport over het i vraagstuk van den arbeidsdienst, dat is uitgebracht op verzoek van het hoofd bestuur van de Nederlandsche Maat schappij voor Nijverheid en Handel. Het behandelt in de eerste plaats den „Bur gerdienstplicht Voor Jongeren" (B. V. J.) Burgerdienstplicht voor jongeren. De commissie meent, dat met een diensttijd van 5 a 5V» maand kan worden volstaan. In verband met den eisch om den B. V. J. algemeen te maken, meent de commissie dat alle jongelingen gedurende een periode van 5'.; maand hun burgerdienstplicht moeten verrich ten en wel in een tijdvak voorafgaande aan dat van den militairen dienst. Het aantal personen dat per jaar voor den B. V. J. in aanmerking komt, wordt geschat op 75.000. De commissie stelt zich voor, dat de burger dienstplichtigen jaarlijks in 2 groepen opkomen, waarvan elke groep 5V*> maand verbonden is, zoodat met leiding, huisvesting, werkverschaf fing gerekend moet worden op een contingent van 30.000 jongemannen. Dit aantal van 30.000 resulteert in 60.000 B. V. J.-dienstplichtingen per jaar. De organisatie denkt de commissie zich als volgt: de legering zal plaats hebben in groeps verband of groepskampen, elk voor 200 a 300 jongelingen. In elke provincie wordt een aantal groepskampen ingericht en een provinciaal hoofdkamp. De commissie is van oordeel dat de groeps kampen behooren te staan onder niet te straffe, doch in elk geval duidelijk merkbare, discipline, zoodat het vraagstuk van de keuze van leiders van het allergrootste belang is.' In dit verband is de commissie van meening dat een centrale organisatie gewenscht is, ech ter niet te bureaucratisch-zwaarwichtig. Zij denkt zich o.a. een organisatie in den zin van de Nederlandsche padvindersbeweging; dus een hoofdleider met een centraal bureau, ge vestigd in Den Haag, in verband met het nood zakelijke contact met regeeringsorganen. Voor elk provinciaal-district is een gewestelijk leider noodig en voor elk kamp een kampleider. De berekening der kosten. Ieder jaar komen 75.000 personen wat den leef- TWEEDE KAMER Vervoer van personen met motorrijtuig aan de orde. DEN HAAG Dinsdag. Het wederzien na de Paaschvacantie begon met een droeve plechtigheid: de herdenking van 't overleden s.-d. Kamerlid Drop, dien de voor zitter en Minister De Wilde op gevoelvolle wijze herdachten. President v. Schaik bracht terecht hulde aan de nagedachtenis van dezen voortreffelijken volksvertegenwoordiger, een noest geestelijk werker, wien eerzuchtige neigingen vreemd wa ren, en die het landsbelang zeer sterk zag in het licht der verbetering van de levensvoorwaarden der economisch en sociaal zwakkeren. Vervolgens had de installatie plaats van Dr. Brugmans, de opvolger van den heengeganen afgevaardigde, nadat eerst mededeeling was ge daan van 't binnenkomen van een initiatief-ont werp d'Ansembourg (nat. soc.), beoogende poli tieke vergaderingen op Zondag te verbieden. Merkwaardiger wijze bleek geen van de nat.soc. leden aanwezig toen de President overeenkom stig het gebruik de vraag stelde of de voorsteller het ontwerp nog mondeling wenschte toe te lichten. De aanwijzing van de voorzitters en onder voorzitters der nieuw getrokken afdeelingen le verde niets bijzonders op. Nadat de communist De Visser verlof had gevraagd de Regeering te mogen interpelleer en naar aanleiding van het door haar gevoerde beleid in verband met den internationalen toestand, kwam het wetsontwerp aan de orde betreffende deelneming met 7 ton meer in het preferent kapitaal der Hoogovens en Staalfabrieken te IJmuiden. Ir. v. W a e r d e n (s.-d.) betreurde het, dat de Regeering genoegen zou nemen met z.i. onvol doende medezeggenschap van den Regerings commissaris. Bij dit wetsvoorstel had zich een schoone gelegenheid voorgedaan om te trachten meer Regeeringsinvloed te krijgen.'Spr. deelde het blijkbaar van ministerieele zijde gekoesterde optimisme niet, al erkende hij wel, dat het per spectief voor de industrialisatie van ons land wordt verbeterd. Minister De Wilde bracht in herinnering welk een belangrijke werkverrui ming van de uitbreiding der fabrieken in kwestie te verwachten valt, om voorts te betwisten dat men van de Hoogovens een monopolistisch be drijf kan maken. Het bedrijf heeft niet zoo slecht geboerd daar men uit eigen winsten 22 millioen in 't bedrijf kon investeeren al kon men nog geen dividend uitkeeren. Van de 6 millioen nieuw ka pitaal, noodig voor de uitbreiding, komt 4 mil lioen uit de vrije maatschappij en 7 ton van het Rijk. De bevoegdheden van den Regeeringscom- missaris zijn niet minder dan die van de ove- i-ige commissarissen. Onevenredig lang stond de Kamer, na de aan neming z.h.st. van 't zooeven vermelde wetsont werp stil bij. het wetsvoorstel tot naasting van de lijn SauwerdRoodeschool, van den spoor weg Groningen via Slochteren naar Weiwerd (Delfzijl) alsmede van den tramweg Alkmaar— Warmenhuizen. Dr. B i e r e m a. (lib.) wilde eerstgenoemde naasting nog laten rusten zoolang over de voortzetting van de exploitatie geën ze kerheid bestaat. Hiertoe diende spr. tenslotte een amendement in. Ook de heeren v. Braam beek (s.-d.), Zij ls tra (a.-r.), Eb els (v.d.) en Bakker (chr.-hist.) bleken niet ter stond overtuigd, dat deze naasting thans diende plaats te hebben. Minister v. B u u r e n betoog de, dat het algemeen belang eischt, dat de Ne derlandsche Spoorwegen ontlast worden van be zwarende contracten ten aanzien van amenda- bele lijnen. Intusschen mocht de Minister het genoegen smaken den heer v. Braambeek (s.-d.) te overtuigen, dat er geen reden bestond voor aanneming van het amendement, dat samenhing met Dr. Bierema's opvatting, dat er van den kant van den Minister een toezegging gedaan was, die het verkieselijker zou maken nu de naasting van den spoorweg SauwerdRoode school nog niet te doen geschieden. Minister van Buuren bleef volhouden dat het algemeen be lang in deze aangelegenheid wel degelijk een rol speelt en de naasting thans zoowel rechtvaar digt als eischt. Met 2845 verwierp de Kamer het amende ment, dat alleen de stemmen van de liberalen, de vrijzinnig-democraten en christelijk-histori- schen verwierf, alsmede van enkele anti-revo- lutionnairen, den chr.-dem. v. Houten en den Staatk. Ger. Ds. Zandt. Z.h.st. ging hierop het ontwerp er door. Toen kwam het voorstel in zake vervoer van personen met motorrijtuigen aan de orde, een niet overbodige regeling, gezien het gebrek aan orde en ordening, de overdaad aan verwikke lingen op dit gebied. Aldus Ir. Bon ga erts (R.K.), die er op wees, dat het orde scheppen in deze alleszins toe te juichen valt. Geldt dit ook Voor het vergunnings-stelsel, dat aan het ontwerp ten grondslag ligt? Spr. meent, dat dit thans wel de eenvoudigste methode is, terwijl z.i. het ontwerp ook tegen verstarring waakt. Van groote beteekenis acht hij de instelling van de bedrijfscommissie als adviseerende instantie uit 't bedrijfsleven. Voor een goeden vrede in 't bedrijf zal het veelal ter dege nuttig zijn acht te slaan op de adviezen van de bedrijfscom- missie. Een pleidooi voor samenwerking tus schen rail en weg vormde zoo wat het slot van Ir. Bongaerts betoog. Ir. v. Lidth de Jeu de (lib.) wees er po, dat er eigenlijk reeds sinds 1926 op dit gebied een vergunningsstelsel bestaat, terwijl ook het R. A. P. de noodige ervaring heeft opgeleverd. Het aanhangige voorstel komt dan ook in hoofdzaak neer op een voortzetting, ten deele verbetering, van het bestaande. Het vergun ningstelsel is aanvaardbaar, al valt daarvan niet zonder meer een grootere samenwerking te ver wachten. Bovenal zal de coördineerende wer king afhangen van de wijze van toepassing van het wetsvoorstel. Wie de richtlijnen zou kunnen ontdekken, welke alle in de wet zelf zouden moeten voorkomen, zou den steen der wijzen ontdekt hebben. Want iets dergelijks is niet goed doenlijk. Wat de door velen gekoesterde vrees betreft, dat men met behulp van dit ontwerp het weg verkeer ondergeschikt zal maken aan het rail verkeer, spr. gelooft, dat het algemeen belang de instandhouding der spoorwegen vereischt, mits men rekening houde met de gewijzigde taak daarvan: frequent verkeer op langen af stand. Intusschen dient men het feit te aan vaarden, dat ten nadeele van het spoorver keer het wegverkeer heel wat van de personen- vervoerstaak heeft overgenomen. Moeilijker is de kwestie van de concurrentie tusschen rail en weg bij 't z.g.n. parallelverkeer. Daar dient van geval tot geval bekeken te worden welk de voorkeur verdient. Eenige richtlijn kan men echter ook hier wel geven. In de eerste plaats moet men als regel trachten tusschen de belanghebbende ondernemingen te voren overeenstemming te bereiken en voorts kan het misschien aldus gevonden worden, dat de autobussen de taak van stoptreinen vervul len en de spoorwegen die van sneltreinen. Een eisch van beteekenis voor economisch vervoer is dat beslissend zij de vervoers-dichtheid. En als dan de strijd dus tegen bus moet worden uitge vochten, moet de Minister nagaan of er aan meer dan een onderneming vei gunning moet worden verleend, dan wel of het beter is uitbrei ding van een en dezelfde onderneming te bevor deren. Spr. zag bepaald wat minder in de Be- drijfscommissie dan Ir. Bongaerts. E. v. R. Boerenwagens en prikkeldraad als versperring langs verschillende Nederlandsche grenswegeo, welke thaas onder zware bewaking staan Rapport van een commissie uit de Ned. Maatschappij voor Nijverheid en Handel tijd betreft in aanmerking voor den dienstplicht Wanneer er mede rekening wordt gehouden, dat 20 pet. afvalt wegens ongeschiktheid, komen er dus vrij voor den dienst 60.000. Op deze basis zal voor 30.000 personen het eerste half jaar moeten worden uitgegeven een bedrag van 30.000 x 175 x f 2,50 f 13.125.000,— Na het eerste half jaar zal een groep niet-dienstplïch- tigen voor den militairen dienst, die ongeveer 14.000 personen omvat, achterblijven. (Het jaarlijksche contingent militairen bedraagt 32.000). Het tweede half jaar zullen de kosten dan beloopen 44.000 x 175 x f 2,50 f 19.250.000. Het daarop volgende halfjaar wordt dan het maximum bereikt, n.l. 30.000 plus 14.000 plus 14.000. totaal dus 58.000 jonge mannen. Per half jaar zullen de kosten daarvoor bedragen 58.000 x 175 x f 2,50 f 25.375.000. Derhalve per jaar f50.750.000. Dit bedrag kan als maximum beschouwd worden. Hoe groot ook het bedrag moge zijn, dat aan de invoering van den B. V. J. op de wUxe als in het voorgaande ge schetste, ten koste moet worden gelegd, is de commissie toch éénparig van oor deel, dat, waar met deze groote uitga ven in de allereerste plaats wordt be oogd het moreele peil en de physieke waarde van de Nederlandsche jongeling schap te verhoogen, de voordeelen van de B. V. J. ruimschoots opwegen tegen het geldelijke offer. De commissie over weegt daarbij, dat de millioenen, die thans worden uitgegeven tot verzachting van de gevolgen van de werkloosheid niet ten gevolge hebben gehad dat de daling van het moreele peil is voor komen. Met het oog op deze overweging, spreekt de commissie zich dan ook zon der restrictie voor invoering uit. Burgerdienstplicht voor meisjes. De commissie acht het gewenscht, dat de meisjes gedurende een termijn van ongeveer 6 maanden in groepsverband worden samenge bracht en onderricht ontvangen in huishoude- lijken arbeid, als b.v. koken van eenvoudige burgermaaltijden, waschbehandeling, onderhoud van kleeding, kinderverpleging, eenvoudige huishoud-administratie, opleiding luchtbescher- mingstaak voor vrouwen, eerste hulp en aanwij zingen omtrent taken, die door vrouwen en meisjes verricht zouden moeten worden in tijd van oorlog enz. De commissie stelt zich niet voor, dat een B. V. J. voor jongemannen en voor jonge meisjes gelijktijdig ingevoerd zou kunnen worden en zij onthoudt er zich dan ook van om een kosten berekening voor den B. V. J. voor meisjes op te stellen, aangezien zij van oordeel is, dat vóór alles een B. V. J. voor jongemannen tot stand moet worden gebracht. Burger-dienstplicht voor niet- militieplichtigen. Volgens de in de beschrijving van den alge- meenen burgerdienstplicht gemaakte bereke ning, zou een burgerdienstplicht voor niet-mili- tieplichtigen circa 28.000 personen kunnen om vatten. Denkt men zich een zelfde regeling als bij het algemeene plan, dus een opkomst in twee groepen, elk gedurende 5'.'t maand, dan zullen de kosten bedragen voor 14.000 jongelingen ge durende 5y2 maand f6.125.000, en voor 28.000 per jaar f 12.250.000. Een spoedige invoering van den B. V. J. voor niet-dienstplichtigen acht de commissie zeer gewenscht. hetzij als doel op zichzelf, hetzij wat haar lie ver is als eerste etappe op den weg naar geleidelijke invoering van een algemeenen B. V. J. Burger-dienstplicht voor jeugdige werkloozen. De commissie heeft ernstige beschouwingen gewijd aan de vraag of in elk geval binnen den kortst mogelijken tijd niet een burgerdienst plicht voor jeugdige werkloozen zou moeten worden ingesteld. Hierbij is in beschouwing ge nomen of het billijk te achten is, dat aan jonge werkloozen, ondanks hun werkloosheid nog een bepaalde plicht mag worden opgelegd. Na rijp beraad meende de commissie deze vraag in het belang van individu en maatschap pij bevestigend te moeten beantwoorden en zij stelt daarom de volgende regelen voor. Indien jeugdige werkloozen van 18 tot 20 jaar 6 maanden ononderbroken werk loos zijn geweest) zouden ze onderwor pen gesteld moeten worden aan een burgerdienstplicht en een periode van 5a 6 maanden volgens het systeem van den B. V. J. tewerkgesteld moeten wor den. Als maatstaf voor de tewerkstel ling van volgende groepen jeugdige werkloozen zal de periode in arbeids dienstplicht doorgebracht niet meer als werkloosheid worden aangemerkt. Na het verstrijken van dien tijd zullen ze allen mogelijken steun moeten krijgen om zoo spoedig mogelijk een plaats in de maatschappij te verwerven. Gedurende den burgerdienstplicht-tijd zal ge tracht moeten worden hen zoo veel mogelijk in de reeds beoefende vakken te werk te stellen. De commissie meent, dat oudere werkloozen riiet onder den burgerdienst moet worden ge rangschikt, aangezein voor deze personen eer der sprake moet zijn van een stelsel van werk verschaffing dan van arbeidsdienstplicht. Te Amersfoort zijn twee oplichters gearres teerd, tegen wier practijken in de dagbladen herhaaldelijk was gewaarschuwd. De heer P S. Heynen, directeur van de N.V. Limburgsche Cement Centrale, is over leden. De 30-jarige chauffeur Van Kimmenade uit Eindhoven is onder Valkenswaard met zijn auto in botsing gekomen met een andere auto. Van K. liep een zware hersenschudding op.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1939 | | pagina 11