Hitler's rede.
WANDGEDIERTE
ZATERDAG 29 APRIL 1939
HAARLEM'S DAGBLAD
8
In het vervolg van zijn Vrijdag uitgesproken
rede zeide Hitier, naar wij reeds in een deel
van onze vorige oplaag gemeld hebben, nog het
volgende:
Tusschen Duitschland en Polen bestond nog
één kwestie, die volkomen natuurlijk vroeg of
laat geregeld moest worden:
Dantzig is een Duitsche stad, die naar
Duitschland terug wil. Omgekeerd heeft deze
stad in verdragen vastgelegde overeenkomsten
met Polen, die haar door de vredesdictators
van Versailles waren opgedrongen.
Hitier deelde vervolgens mede, dat hij, na
dat het Dantziger vraagstuk reeds eenige
maanden geleden enkele malen besproken was,
aan de Poolsclie regeering het volgende con
crete voorstel gedaan had:
ten eerste; Dantzig keert als vrije stad bin
nen de rijksgrenzen terug.
ten tweede: Duitschland krijgt door den
corridor een weg en een spoorlijn, waarover
het vrij kan beschikken en waar Duitschland
dezelfde exterritoriale rechten geniet als Polen
in den corridor.
Als tegenprestatie is Duitschland bereid:
1. Alle economische rechten van Polen in
Dantzig te erkennen.
2. Polen het recht van vrijhaven te ver-
Ieenen in een door Polen te bepalen mate als
mede volledigen vrijen toegang.
3. Het erkennen en aanvaarden van de
vastgestelde grenzen tusschen Polen en
Duitschland als definitief.
4. Het sluiten van een non-agressiepact met
Polen voor den tijd van vijf en twintig jaar,
een verdrag derhalve dat, naar Hitier het uit
drukte, „langer duurt dan mijn eigen leven".
5. Polen en Hongarije te doen deelnemen
aan de garantie der onafhankelijkheid van
Slowakije, d.w.z. afzien van iedere Duitsche
overheersching in dit gebied.
De Poolsche regeering, aldus Hitier, heeft
mijn aanbod van de hand gewezen en zich be
reid verklaard om over de vervanging van den
volkenbondscommissaris te onderhandelen en
faciliteiten te verleenen voor het transito-ver
keer door den corridor. Ik heb deze mij onbe
grijpelijke houding der Poolsche regeering op
recht betreurd. Het ergste is dat thans even
als in het geval Tsjecho-Slowakije van een
jaar geleden, ook Polen meent, onder den druk
eener leugenpropaganda troepen te moeten
oproepen, hoewel Duitschland geen enkelen
man heeft opgeroepen en er niet aan dacht
op de een of andere wijze tegen Polen op te
treden.
Vervolgens betoogde Hitier dat het door Polen
gesloten pact van wederzijdschen bijstand, in
strijd is met 't accoord, dat hij destijds met Pil-
soedski had gesloten.
Ik beschouw derhalve het door mij en maar
schalk Pilsoedski destijds gesloten accoord als
door Polen eenzijdig geschonden en derhalve als
niet meer bestaande. Ik heb dit aan de Poolsche
regeering medegedeeld. Ik herhaal echter dat
dit geen wijziging beteekent in mijn principieele
houding tegenover de aan de orde zijnde vraag
stukken. Mocht de Poolsche regeering er prijs
op stellen tot een nieuwe verdragsregeling der
betrekkingen tot Duitschland te komen, dan zal
ik dat slechts toejuichen, op voorwaarde even
wel dat een dergelijke regeling op een
volkomen duidelijke' en beide partijen gelijkelijk
bindende verplichting berust.
De verhouding tot de bevriende mogendheden
besprekend, bracht Hitier hulde aan generaal
Franco, en deelde hij mede, dat wanneer over
eenige weken de roemvolle held van het natio
nale Spanje zijn plechtigen intocht in Madrid
zal houden, de vrijwilligers van het Duitsche
legioen daaraan zullen deelnemen. In scherpe
bewoordingen brandmerkte Hitier vervolgens de
internationale oorlogophitsers der laatste weken.
Nogmaals verklaarde Hitier dat de band,
welke Duitschland en Italië omsluit, onverbre
kelijk is.
Vervolgens besprak Hitier het telegram van
president Roosevelt.
Dit telegram analyseerend zeide Hitier, o.m.:
1. De heer Roosevelt is van meening, dat
ook ik mij ervan bewust ben dat in de geheele
wereld honderden millioenen menschen in een
permanente vrees voor een nieuwen oorlog
verkeer en. Welnu, deze vrees voor oorlogen
heeft zonder twijfel de menschheid altijd en
terecht ven'uld. Sinds het verdrag van Ver
sailles zijn tot 1938 alleen reeds veertien oor
logen gevoerd waaraan ook staten van het
westelijk halfrond deel hadden. Daarbij kwa
men nog in hetzelfde tijdperk 26 gewelddadige
interventies, en met bloedig geweld toege
paste sancties. Duitschland had hieraan nooit
deel en was er nooit de .oorzaak van. Het zou
in mijn oogen derhalve een dwaling zijn aan
te nemen, dat de vrees voor oorlogen juist op
dit oogenblik aan werkelijke oorlogen zelf ge
weten zou kunnen worden. De oorzaak voor
deze vrees ligt uitsluitend in onbeteugelde,
leugenachtige en gemeene persophitsing en in
het kunstmatig scheppen eener paniek
stemming.
2. De heer Roosevelt spreekt in zijn tele
gram de meening uit, dat iedere groote oorlog
zijn invloed op vele generaties uitoefent. Dit
weet niemand beter dan het Duitsche volk,
wan* in het vredesverdrag van Versailles
werden den Duitschers lasten opgelegd, welke
in geen honderd jaar te boven zouden zijn ge
komen
3. De heer Roosevelt verklaart dat hij zich
reeds bij een vorige gelegenheid tot mij heeft
gericht, om de politieke, economische en so
ciale vraagstukken op vreedzame wijze op te
lossen.
Antwoord: ik heb zonder wapengeweld
de noodige politieke, economische en sociale
vraagstukken geregeld.
4. De heer Roosevelt gelooft dat de strooming
van dezen tijd thans weer dreigend wapen
geweld met zich mee brengt en dan onvermij
delijk een groot deel der wereld gemeen
schappelijk zijn verderf tegemoet gaat.
Antwoord: Voor zoover Duitschland betreft
is mij van een dergelijke bedreiging van an
dere volken niets bekend, wel echter lees ik
in de democratische couranten eiken dag de
leugenberichten over dergelijke bedreigingen.
5. De heer Roosevelt gelooft verder dat in
dien een oorlog uitbreekt alle volken hieron
der zullen lijden.
Antwoord: deze overtuiging heb ik als po
liticus 20 jaar lang gehuldigd.
6) De hoer Roosevelt gelooft dat de leiders van
groote landen het in hun hand hebben, hun
volken van het dreigend ontheil te redden.
Antwoord: Wanneer dit zoo is, dan is het een
strafbare lichtzinnigheid, om geen erger woord
te gebruiken, wanneer de leiders van volken die
over zulk een macht beschikken het niet klaar
spelen hun tot oorlog ophitsende pers te beteu
gelen. Ik acht het dan onbegrijpelijk hoe deze
verantwoordelijke leiders de diplomatieke be
trekkingen door het terugroepen van gezanten
enz. zonder eenigen grond bemoeilijken.
7) De heer Roosevelt verklaart, dat in Europa
drie en in Afrika een onafhankelijke natie haar
bestaan verloren hebben. Hierop antwoordde
Hitier dat deze naties niet thans in Europa haar
onafhankelijk bestaan verloren hebben, doch in
1918 toen men ze uit haar gemeenschappen los
maakte. Wat Afrika betreft, daar heeft geen
natie haar vrijheid verloren doch bijna alle
vroegere bewoners van dit continent zijn met
bloedig geweld onderworpen aan de souvereini-
teit van andere volkeren.
8) Roosevelt spreekt ten slotte van geruchten
volgens welke nog meer aanvalsdaden worden
overwogen. J
An woord: Ik acht iedere door niets gemoti
veerde aanduiding van dezen aard, een aanslag
op de rust en daarmede op den wereldvrede.
Mocht echter Roosevelt hier werkelijk bepaalde
gevallen op "het oog hebben, dan zou ik hem wil
len verzoeken, de door een aanval bedreigde
staten en de in aanmerking komende aanval
lers te noemen.
9. De heer Roosevelt verklaart dat ik bij her
haling verzekerd zou hebben dat ik en het
Duitsche volk den oorlog niet wenschten en
dat, als dit zoo is, er ook geen oorlog behoefde
te komen.
Antwoord: Ik heb geen oorlog gevoerd, ik
zou niet weten met welk doel ik „überhaupt"
een oorlog zou voeren. Ik zou Roosevelt dank
baar zijn wanneer hij mij daarover inlichtin
gen wilde verschaffen.
10. Roosevelt is van meening, dat oorlogen
slechts gevoerd mogen worden in geval van
een ondubbelzinnige zelfverdediging.
Antwoord: Ik geloof dat dit de opvatting is
van alle verstandige menschen. We zullen
hopen, dat althans de Noord-Amerikaansche
Unie dit edele beginsel zelf in de toekomst
huldigt.
11. De heer Roosevelt meent verder dat hij
slechts met de stem der kracht en uit vriend
schap voor de menschheid spreekt.
Antwoord: Wanneer deze stem uit Amerika
te rechter tijd was verheven, dan had ten
minste het dictaat van Versailles verhinderd
kunnen worden.
12. De heer Roosevelt verklaart, dat alle in
ternationale vraagstukken aan de conferentie
tafel kunnen worden opgelost.
Antwoord: Theoretisch zou men werkelijk
moeten gelooven dat dit mogelijk zou kunnen
zijn. In dit verband zeide Hitier gaarne te
zien, dat aan de conferentietafel het vraag
stuk der grondstoffen en der koloniën zijn
oplossing zou kunnen vinden. Mijn scepticis
me is echter aldus Hitier daarop ge
grond, dat Amerika zelf het sterkste zijn twij
fel omtrent de doeltreffendheid van confe
renties heeft geaccentueerd.
De heer Roosevelt constateert dat het geen
antwoord op het pleidooi voor vreedzame be
sprekingen is, wanneer de eene partij de wa
pens niet neerlegt omdat zij niet van tevoren
de verzekering kreeg dat de beslissing gunstig
voor haar zal uitvallen.
Antwoord: De vertegenwoordigers van het
Duitsche volk werden bij het ontvangen van
het dictaat zelfs niet als de vertegenwoordi
gers ontvangen van een natie, die toch in een
strijd voor haar vrijheid en onafhankelijkheid
ruim vier jaren had stand gehouden tegen
over de geheele wereld. Het is mijn onwrik
bare wil er voor te zorgen, dat niet slechts
thans, doch voor altijd geen Duitscher meer
weerloos aan een conferentie deelneemt.
14) De heer Roosevelt gelooft, dat men een
conferentiezaal moet betreden als een gerechts
zaal.
AntwoordDe Duitsche vertegenwoordigers
zullen nooit meer aan een conferentie deel
nemen, die voor hen een rechtbank is.
15) De heer Roosevelt gelooft dat de wereld
vrede sterk zou bevorderd worden wanneer de
naties een openlijke verklaring over de politiek
der regeeringen zouden afleggen.
Antwoord In tallooze openbare redevoerin
gen heb ik dit tot dusver altijd gedaan. Ook
thans moet ik het echter weer van de hand wij
zen een dergelijke verklaring af te leggen voor
iemand anders dan voor het volk, voor welles
bestaan ik veranwoordelijk ben.
16) De heer Roosevelt gelooft dat ik bereid
moest zijn hem, als het hoofd van een zoover
van Europa verwijderde natie zulle een verkla
ring te doen.
Antwoord: De heer Roosevelt zou zich in het
omgekeerde geval ongetwijfeld op de Monroe-
leer beroepen, en zulk een eisch als een inmen
ging in de binnenlandsche aangelegenheden
van het Amerikaansche continent afwijzen. Pre
cies dezelfde leerstelling houden wij, Duitschers,
er voor Europa op na.
17) De heer Roosevelt verklaart dat hij de
hem verstrekte mededeelingen over de politieke
doelstellingen van Duitschland aan de andere
zich bedreigd voelende volken zou mededeelen.
Antwoord: Op welke wijze heeft de heer
Roosevelt vastgesteld welke naties zich door
ons bedreigd gevoelen en welke niet?
18) De heer Roosevelt eischt de verzekering
dat de Duitsche troepen het gebied van de vol
gende onafhankelijke landen niet zullen over
vallen. Hier noemde Hitier de door Roosevelt
vermelde landen.
In zijn antwoord zeide Hitler dat hij
zich de moeite genomen had bij deze
staten na te gaan, ten eerste of zij zich
bedreigd voelen en ten tweede of de
boodschap op hun aanstichten of al
thans met hun instemming tot mij ge
richt is. Het antwoord was eensdeels
ontkennend, anderdeels kortweg afwij
zend.
De Duitsche regeering, aldus Hitler, is on
danks alles bereid aan elk dezer genoemde af
zonderlijke staten, desgewenscht indien zij zich
tot Duitschland met een desbetreffend voorstel
zouden richten om een verzekering in den door
Roosevelt gewenschten zin te verkrijgen,
deze verzekering op voorwaarde van wederkee-
righeid ook te geven. Ook over den duur van
deze overeenkomsten is Duitschland gaarne be
reid met eiken afzonderlijken staat de ge-
wenschte overeenkomsten te sluiten.
Ook verklaar ik hier plechtig dat alle
verspreide beweringen over een voor
genomen Duitschen aanval of ingrijpen
op of in Amerikaansche gebieden grof
bedrog of onwaarheid zijn.
19) De heer Roosevelt verklaart, dat hij zich
de bespreking over de meest doeltreffende en
snelle wijze om de volleen te bevrijden van den
drukkenden last der bewapening, als den be
langrijksten factor voorstelt.
In zijn antwoord zeide Hitier, dat alle pogin
gen om in onderhandelingen van vele jaren aan
de conferentietafel ook te komen, tot de ont
wapening der andere volken, mislukt zijn.
Niettemin, aldus de Führer, wil ik geen hin
derpaal voor de bespreking van ontwapenings
kwesties waaraan u, president Roosevelt, zelf
wilt deelnemen. Alleen verzoek ik u, u voor-
loopig niet tot mij en Duitschland maar tot de
anderen te richten.
20) De heer Roosevelt verzekert tenslotte dat
hij bereid is practisch aan de ontsluiting van
internationale handelswegen deel te nemen.
Antwoord: Doelend op den boycot van Duit
sche goederen, zeide Hitier: Ik geloof, president
Roosevelt, dat het een groote verdienste zou
zijn wanneer gij begon met in de Amerikaansche
Unie een einde te maken aan deze belemme
ringen van een werkelijk vrij economisch ver
keer. President Wilson heeft eens zijn woord
verpand dat de Duitsche koloniale eischen pre
cies als alle andere, aan een rechtvaardig
onderzoek zullen worden onderworpen. Het zou
edel zijn, als president Franklin Roosevelt het
woord van president Wilson zou inlossen.
21) Tenslotte verklaart president Roosevelt,
aldus Hitier, dat de hoofden van alle groote re
geeringen voor het lot der menschheid verant
woordelijk zijn en dat ik ook daarvoor verant
woordelijkheid draag.
Hitler merkte op dat hij om aan de bedrei
gingen door de rest der wereld te ontkomen,
het Duitsche volk niet slechts politiek vereenigd,
doch ook militair uitgerust had. Hij had een
einde gemaakt aan het verdrag van Versailles
zonder zijn volk of een ander het leed van een
oorlog te bezorgen. Voor de geschiedenis kan ik
er aanspraak op maken, tot die menschen gere
kend te worden, die het hoogste gepresteerd
hebben, dat redelijkerwijze van een enkeling
kan worden verlangd. Mijn wereld is die waarin
de voorzienigheid mij geplaatst heeft en waar
voor ik derhalve verplicht ben te arbeiden. Zij
is helaas wat de ruimte betreft, veel meer be
grensd. Zij omvat slechts mijn volk. Alleen ge
loof ik hiermede het beste te dienen, datgene wat
ons allen na aan het hart ligt: de rechtvaardig
heid, welvaart, de vooruitgang en de vrede van
de geheele menschelijke samenleving.
(Is reeds in een deel eener vorige oplage
opgenomen.)
DE BLOEMBOLLEN.
Zoiidag zal er veel te zien zijn.
Men meldt ons uit Hillegoim:
Hoewel de pracht der hyacintenlbloeimen
en narcissen allengs begint te verdwijnen,
moet men nu niet denken dat er Zondag a.s.
niets meer te bewonderen is. Het tegendeel
is waar. Overal zijn de enkele en dubbele
vroege tulpen in bloei gekomen terwijl de
Triumph- en Hendeltulpen haar kleuren be
ginnen te vertoonen. En deze kleuren zijn veel
sprekender en contrasteerender dan die der
hyacinten, zoodat de effecten ook feller zijn.
Men zal zich dus over een tocht door de bol
lenstreek op Zondag a.s. niet beklagen.
VIJF EN TWINTIG-JARIG JUBILEUM.
Maandag 1 Mei hoopt de heer J. W. Wil-
lemsen, directeur der N.V. Groeneveld, Van
der Poll Co's Electrotechnische Fabriek, te
Amsterdam, wonende te Haarlem, den dag to
herdenken, waarop hij vóór 25 jaar in dienst
trad bij deze Venonotschap.
BELASTINGKANTOOR MAANDAG
GEOPEND.
Ter verbetering van een ons gezonden be
richt deelt de inspectie van de directe belas
tingen ons nader mede. dat ter gelegenheid
van de viering van den verjaardag van H.K.H.
Prinses Juliana op 1 Mei a.s. de loketten van
het Kantoor van genoemden Ontvanger op
dien dag op de gewone uren voor betaling van
directe belastingen zullen geopend zijn.
Mei-demonstratie van den H. B. B.
en S. D. A.P.
De demonstratie welke elk jaar door de
moderne arbeidersbeweging op den len Mei
wordt georganiseerd, zal dit paar in bijna alle
plaatsen en ook in Haarlem op 29 April
plaats vinden. Deze optocht wordt heden
avond te half zes aan de Friesche Varkens-
markt opgesteld en zal te zes uur precies van
dat punt vertrekken en veder de volgende
route nemen:
Hooimarkt, Koudehorn, Cathar ij nebrug,
Papentorenvest, Oostvest, Amsterdamsche
Poort, Amsterdamstraat, 2de Zuid Polder
straat. Da Costastraat, Tollenstraat, Teding
van Berkhoutsfcraat. Dr. Schaapmanstraat.
Potgieterstraat. Adr. Loosjesstraat, Jacob
Geèlstraat, Nijlstraat, Merovingenstraat.
Noormannenstraat. Karolingenstraat, Paus
Leostraat. HofmeijerstraatGraafschapstraat.
Zuider Buiten Spaarne, Buitenrustbrug. Cas-
teleijnstraat. Bakkerstraat, Tulpenstraat. Van
Marumstraat, Kamperstraat, Bakkerstraat.
Voorhelmstraat, Twijnderslaan, Kleine Hout
weg. Paviljoenslaan alwaar de stoet ontbon
den zal worden.
In dezen stoet wordt dit keer een aantal
wagens medegevoerd van de Neder!Vereen,
van Spoor- en Tramwegpersoneel, de federatie
Haarlem der S.D.A.P., Alg. Ned. Metaalbe-
werkersbond. Centrale Bond van Transport
arbeiders, Alg. Nederl. Bakkersgezellenbond.
NED. NATUURHISTORISCHE VEREENIGING
AFDEELING HAARLEM.
Met een zeer mooien avond heeft de af-
deeling Haarlem gisteren haar lezingseizoen
afgesloten door de vertooning van de film
„Gletscherwater" opgenomen en toegelicht
door den heer D. van Sijn. Voor dezen
avond bestond groote belangstelling.
De film volgt de rivier de Rhone van haar
oorsprong als zij als een bruisende bergbeek
onder de geweldige gletschermassa's uit
schuift. We zien hoe, door het samen
vloeien met wilde zij stroompjes zij tot een
machtigen romantischen stroom wordt, die
in het meer van Genève even tot rust komt.
Dit vischrijke meer is het jachtgebied van de
zwartbruine wouw, een echter vischvanger.
Bij Genève perst de Rhone zich weer in
z'n stroomdal en vervolgt als snel stroomende
rivier haar loop tot zij in het diepblauw van
de Middellandsche zee zich verliest.
De troostelooze zoutvlakte van de Delta
lokte niet tot kampeeren. zoodat de tent werd
opgeslagen in het Rhöne waterbosch, waar
dwergooruiltjes fluiten, honderden nachtega
len zingen, doch waar ook de boschratten de
tent met hun bezoek kwamen vereeren.
In het uitgestrekte steppegebied werd ge
zocht naar de nesten van grielen. Daar vindt
men kudden schapen uit duizenden dieren be
staande, maar daar leven ook de halfzwarte
stieren, die het den onderzoekers soms zeer
lastig maakten en het filmen beletten.
De ondiepe zoutmeren (etangs) zijn het
gebied van de Flamingo's en in de ontoegan
kelijke moerassen broeden de steltkluuten.
Opnemingen van de zigeunerfeesten in het
visschersplaatsje Santes Maries, welke met
stierengevechten in de arena geëindigd wor
den, vormden het slot van deze zeer mooie
film over de Rhóne.
ORANJEVEREENIGING PRINS BERNHARD.
Door de Oranjevereenlging Prins Bernhard
van de Ver. Koninginnedag (Haarlem-West)
is het volgende programma opgesteld voor de
viering van den verjaardag van Prinses Ju
liana op 1 Mei:
Des morgens 7 uur reveille door de Leid-
sche buurt.
Om 9 uur opening kermisvermakelijkheden
op het Leidscheplein.
Om 9.40 uur bezoek aan de jeugd-bioscoop
in de Zuiderstraat, voor kinderen van 3—7
jaar. Aantreden op het Ruiterplein en ver
zamelen op het Brouwersplein.
Om 3 uur des namiddags bezoeken de kin
deren van 7 tot 14 jaar de jeugd-bioscoop.
Afmarsch voor de kinderen van het Ruiter
plein en aansluiten op het Brouwersplein.
Om 3.10 uur verzamelen zich de kinderen
van 3 tot 7 jaar in de school Leidscheplein,
waar zij aangenaam zullen worden bezigge
houden door een goochelaar en de vertooning
van de poppenkast. Onder de voorstelling zal
een tractatie worden aangeboden.
HET TOONEEL
Hef 20-Jarig bestaan van
Haarlem's Tooneel.
„De jubileerende vereeniging viert haar lQ-ja-
rig feest onder de gelukkigste omstandigheden.
Gezond, krachtig, financieel sterk is de club
in dezen moeilijken tijd verzekerd niet alleen
van haar bestaan, maar kan het bestuur ook
vol vertrouwen het derde lustrum tege
moet gaan".zoo schreef ik 10 jaar geleden
in ons blad ter gelegenheid van de viering van
het tweede lustrum van Haarlem's Tooneel.
Helaas is het niet mogelijk in denzelfden
hooggestemden toon te schrijven nu deze be
kende dilettanten-tooneelvereeniging haar 20-
jarig bestaan viert. Alles heeft in de laatste
twee jaar tegengewerkt. Er was de langdurige
crisis, die ook hier haar invloed deed gelden,
er was het verlies van enkele uitstekende
krachten door vertrek naar elders, ziekte of
bedanken en men moet het bestuur bewonde
ren, dat het ondanks de vele tegenslagen den
moed niet heeft verloren en Haarlem's Too
neel in stand heeft weten te houden. Het is
waar, dat men in de laatste twee jaar be
halve Donderdag geen opvoeringen meer
met eigen krachten heeft kunnen geven en
het voorloopig over een anderen boeg heeft
moeten gooien om leden en donateurs te be
houden o.a. door het geven van voorstel
lingen door beroepsgezelschappen en het or-
ganiseeren van gezellige feestavonden maar
tot ontbinding der vereeniging heeft men
gelukkig nog niet behoeven te besluiten.
En dat is te prijzen, want.het zou wel zeer
te betreuren zijn, wanneer een dilettanten-
vereeniging met een zoo mooi verleden zou
worden ontbonden. Daarvoor heeft Haarlem's
Tooneel in de jaren van zijn bestaan te veel
gepresteerd. Het is immers nog niet lang ge
leden, dat Haarlem's Tooneel tot de beste
dilettanten-clubs van onze stad mocht worden
gerekend.
Haarlem's Tooneel heeft reeds vroeger moei
lijke tijden gekend. Na een periode van bloei
na de eerste drie jaar kwam er onder den
druk der slechte economische toestanden in
1923 na de jaren der hoogconjunctuur een tijd
van inzinking en daalde het aantal leden van
232 tot 45 en men vreesde toen, dat de vereeni
ging ter ziele zou gaan. Toch is men blijven
doorwerken en al spoedig kwam er een omme
keer. Men wist de vereeniging nieuw leven in
te blazen, bij de werkende leden kwam een
andere, een frisschere geest, de opvoeringen
gingen weer in stijgende lijn en eenige jaren
later reeds beleefde Haarlem's Tooneel een
tijdperk van grooten bloei.
Wanneer het tegenwoordig bestuur dit tot
voorbeeld neemt, zal het misschien gelukken
Haarlem's Tooneel weer tot een bloeiende, ac
tieve tooneelvereeniging te maken. Want ten
slotte is het doel van een dilettanten tooneel-
club om zelf weer opvoeringen te geven. Haar
lem's Tooneel heeft met de voorstelling van
Donderdag reeds bewezen, dat de club deze
richting weer uit wil. Zij wacht nu op nieuwe
werkende leden met talent en wie weet, hoe
spoedig die zich zullen aanmelden. Er is een
goede clubgeest in Haarlem's Tooneel en het
zou mij daarom niet verwonderen, als deze
vereeniging, eerder dan men nu nog vermoedt,
tot vernieuwden bloei zal komen. Wanneer
men den moed maar niet verilest en dus door
zet.
Ik heb als criticus zoo ongeveer alle voor
stellingen, van de eerste „De Jonggezellen-
Bond" van Ludwig Fulda af, bijgewoond en
heb mij dus een oordeel kunnen vormen van
de artistieke prestaties in deze 20 jaren als
misschien geen ander
De eerste periode, die bijna tot het tweede
lustrum duurde, zouden wij de periode van Theo
Bouwmeester kunnen noemen. In die jaren had
Theo Bouwmeester de leiding en uit dien tijd
herinner ik mij als de beste voorstellingen die
van Een Boete met mevrouw Stolk in de
hoofdrol Als de kersen bloeien met een uit
stekenden tuinman van den heer Stolk Len
tewolken, De Andere en vooral van Pomarius, in
welk blijspel de heer Bouwmeester de titelrol op
zeer levendige, fascineerende wijze speelde.
Daarna volgde de periode van Job Kaart, die
wij wel den bloeitijd van Haarlem's Tooneel
mogen noemen. Job Kaart gaf zich geheel aan
de vereeniging en hij toonde zich een voortref
felijk regisseur voor dilettanten. Niet alleen, dat
de voorstellingen onder zijn leiding hij regis
seerde meer dan 25 stukken bij H. T. artistiek
op hoog peil stonden, hij wist uit zijn amateurs
ook alles te halen wat er in zat, en hen tot top
prestaties te voeren. Hoeveel uitstekende krach
ten had Haarlem's Tooneel in zijn tijd. Ik noem
hier slechts de dames Tijsseling die wel ver
boven aan stond Siebold, Zimmerman, Chris-
toffel en Van Dongen uitstekend bijvoorbeeld
was deze laatste als de Vlaamsche logé in Phyl
lis en de heeren H. van der Horst, Jan van
Eden, Houtman, Eggink, Siebold en Wim Paauw.
En welke voortreffelijke voorstellingen zijn er
onder Kaart's leiding niet gegeven! Hier volgen
enkele titels van stukken, die in deze periode
werden gespeeld: Phyllis, Dat wat je niet hebt.
Als ik wilde. Blauwbaard's Achtste vrouw, Pene
lope, Trio, Femina, Hottentot, De wrekende God
met welk stuk H.T. den zilveren beker won
in den door De Tooneelspiegel uitgeschreven
tooneelwedstrijd Wat doet mijn vrouw tus
schen 2 en 5, Hij, Zij en de Pekingees en bovenal
De Jantjes, welk stuk men speelde ter gelegen
heid van het derde lustrum en dat een zeer groot
succes werd, dank zij Kaart's regie en het spel
van de dames Siebold, Busquet, Stolk, Eki Bou
wer, Tijsseling en Christoffel en de heeren Stolk,
de Grauw, Houtman, Siebold en Van der Horst.
De opvoering van De Jantjes is het hoogtepunt
geworden in het bestaan van Haarlem's Tooneel.
Een regisseur als Job Kaart heeft Haarlem's
Tooneel na dien tijd niet meer gehad. Nico de
Jong, die o.a. De Weg naar het Geluk en De
Man van Virginie regisseerde, wist niet zoo het
contact met de werkende leden te krijgen als
Kaart en de voorstellingen onder zijn regie
misten dan ook de vaart en de dynamiek van
zijn voorganger. Nog een enkele maal heeft
Kaart later de regie gevoerd o.a. bij Nadya,
in welk stuk mevrouw Tysseling haar 25ste rol
speelde en daarom gehuldigd werd en De
Weg naar 't Geluk, het jubileum-stuk van Kaart,
die daarmee de 25 behaalde.
Ik zou aan de geschiedenis van Haarlem's
Tooneel te kort doen wanneer ik ook niet de
groote bal-masqués in herinnering bracht, die
jaren lang de clou van het carnaval in Haarlem
waren.
Wij schreven reeds, dat Haarlem's Tooneel
thans een moeilijken tijd doormaakt. De club
heeft de viering van haar vierde lustrum inge
zet met den eenacter-avond in De Leeuwerik op
Donderdag 27 April en zet 't feest dezen avond
voort met een groot diner en een bal in Lido te
Amsterdam. Wij wenschen Haarlem's Tooneel
geluk met dit 20-jarig bestaan en hopen van
harte, dat deze vereeniging onder de leiding van
haar enthousiasten voorzitter, den heer Tjebbo
Franken, weer spoedig een tijd van bloei moge
ingaan.
J. B. SCHUIL
WEEK-ABONNEMENTEN
dienen uiterlijk Woensdagsavonds
betaald te zijn, daar de bezorgers op
Donderdag moeten afrekenen.
DE ADMINISTRATIE.
GEGARANDEERD TOTALE UITROEIING.
Fa. H. v. LOON, TELEF. 23037
MARNIXSTRAAT No. 116 HAARLEM
Zuiveraar van Rijks- en Gemeentegebouwen.
(Adv. Ingez. Med.)
Eerste R.-K. Zwemfeest in Haarlem
R.-K. zwemvereeniging V. O. Z.
Morgen zal het eerste R.K. Zwemfeest in
Haarlem, georganiseerd door de R.K. Zwemver
eeniging V. O. Z. een feit worden. Op dien Zon
dag worden er in het Sportfondsenbad aan het
Frederikspark groote nationale zwemwedstrijden
gehouden waaraan door alle R.K. Zwemver-
eenigingen in het Bisdom Haarlem zal deelge
nomen worden, o.a. „Swift" uit den Haag;
„Amstel" uit Amsterdam; L. A. C. uit Rotter
dam enz. De wedstrijden beginnen te 2 uur.
Er staan op het programma zoowel estafette
als individueele nummers waaraan door dames
en heeren zal deelgenomen worden. Verder
worden er belangrijke waterpolowedstrijden ge
speeld waaraan deelgenomen wordt door de
zwemvereenigingen „Haarlem" uit Haarlem;
„Amstel" uit Amsterdam; „Swift" uit den Haag
en „V. O. Z." uit Haarlem. Ook staat er een
demonstratie schoonspringen op het programma
uit te voeren door de heeren, N. v. d. Voort,
kampioen van Haarlem en 3e in de kampioen
schappen van Nederland; K. ten Have, 2e in
de kampioenschappen van Haarlem en P. Don
ders, 3e in de kampioenschappen van Haarlem.
Dit zwemfeest wordt besloten met een feest
avond in de kroonzalen van het restaurant
Brinkmann op de Gr. Markt. Het bekende duo
Meijer en van Meurs verleent voor dezen ver
rassingsvollen avond zijn medewerking. Wit
zegt reeds genoeg.
HET ORANJEBAL GAAT NIET DOOR.
Het Oraijebal dat Zondagavond en -nacht
in het Concertgebouw zou gehouden worden,
gaat niet door, daar de burgemeester gewei
gerd heeft, de gevraagde nachtpermissie tot
4 uur toe te staan, omdat feestelijkheden ter
gelegenheid van den verjaardag van Prinses
Julinana op Zondag niet worden gehouden.
WERKLOOZEN DIE DIENSTPLICHTIGEN
VERVANGEN.
Men is op de afdeeling Militaire Zaken ten
Stadhuize reeds druk bezig, te bepalen welke
werkloozen in aanmerking komen hier ter
stede om dienstplichtigen aan wie verlof
wordt toegestaan, te vervangen. Deze opgave
wordt binnen enkele dagen naar het Departe
ment in Den Haag toegezonden.
/CUEEP/
T'JEMEN
HOLLAND—AMERIKA LIJN.
Spaarndam, New-Orleans n. Rott. 26 van Cor
pus Christi.
Volendam, 27 van Bermuda te New-York.
Bilderdijk, 27 van Rotterdam te Baltimore.
Noordam, 27 van Philadelphia n. New-York.
Dinteldijk, Vancr. n. Rott. 27 te Portland (O.),
Damsterdijk, Vancr. n. Rott. 28 te Londen.
Breedijk, 28 van Antwerpen te Rotterdam.
Lochavon, Rott. n. Vancr. 24 v. Los Angeles.
HOLLAND—AFRIKA LIJN.
Meliskerk, (thuisreis) 28 te Antwerpen.
Jagersfontein, (uitreis) 28 te Lor. Marques.
HOLLAND—OOST AZIë LIJN.
Abbekerk, (uitreis) 28 te Yokohama.
Zuiderkerk, (uitreis) 28 v. Rotterdam.
HALCYON LIJN
Stad Dordrecht, 27 v. Vlaard. n. Oxelosund.
Stad Zwolle, Vlaardingen n. Salta Caballo
passeerde 27 Ouessant.
HOLLAND—AUSTRALIë LIJN.
Almkerk, (uitr.) 28 van Colombo.
Gaasterkerk, (thuisr.) 27 van Kaapstad.
KON. HOLLANDSCHE LLOYD.
Waterland, (uitreis) 28 te Santos.
Eemland, (uitreis) 26, 90 mijl O. v. Land's End.
KON. NED. STOOMBOOT MIJ.
Costa Rica, 25 v. Kingston (Ja.) n. Pt. Limon.
Agamemnon, 27 van Aruba te Paramaribo.
Barneveld, 28 van Hamburg te Amsterdam.
Berenice, 27 van Malaga naar Castellon.
Cottica, 26 van Curacao n. Port au Prince.
Helder, 26 van Pacasmayo naar Balboa.
Hermes, 27 van Mersin te Morphoubaai.
Juno 27 van Stamboul te Yerakini.
Nereus, 27 van Rotterdam te Pasajes.
O'oeron, 27 van Mudania naar Piraeus.
Orpheus, 28 van Gothenburg te Aarhuus.
Trajanus, Amst. n. Alexandrië p. 27 Gibraltar.
Theseus, Amst. n. Kopenhagen p. 28 Holtenau.
Irene, 28 van Lissabon te Setubal.
Socrates, 28 v. Amsterdam n. W. Indië.
Ariadne, 28 van Amsterdam te Rotterdam.
Perseus, 28 van Amsterdam te Rotterdam.
Pygmalion, 28 van Bremen te Amsterdam.
Rhea, 27 van Triest naar Fiume.
Saturnus, 28 van Hamburg te Amsterdam
Stella, 28 van Amsterdam te Rotterdam.
Titus, 27 van Amsterdam te Hamburg.
Van Rensselaer, Barbados n. Amsterdam 28
(n.m.) van Havre, 29 (4 n.m.) verwacht.
Venus, 27 van Livorno naar Napels.
Vulcanus, 27 van Jaffa te Tel Aviv.
KONINKLIJKE/SHELL.
Agatha, 24 van Pladjoe naar Balik Papan.
Agnita, vertrekt 28 v. Rott. n. Key West v.o,
Chama, 23 te Las Palmas, naar Barbados v.o.
Mirza, 3 Mei van Genua te Curacao verwacht.
MEYER CO.'S SCHEEPV MIJ.
Glenroy, m., Japan n. Amst. p. 27 Gibraltar.
Polydorus, Amst. n. Batavia p. 27 Gibraltar.
Myrmidon, Batavia n. Amst. p. 27 Gibraltar.
Bellerophon, Rott. n. Japan 26 v. Hongkong.
Ajax, Japan n. Rott. 28 te Penang.
Hector, Japan n. Rott. 28 te Shanghai.
Benmohr, Hongkong n. Rott. 27 v. Kohsichang.
ROTTERDAMSCHE LLOYD.
Indrapoera, (uitreis) 28 v. Marseille.
Sitoebondo, (thuisreis), 27 te Belawan.
Kota Radja, (thuisr.) p. 28 Gibraltar.
Tapanoeli, (uitreis) 28 van Suez.
Brastagi, (thuisr.) 27 van Singapore.
ROTTERDAM—ZUID-AMERIKA LIJN
Alcyone, 26 van Rotterdam te B.-Ayres.
Alkaid, (thuisr.) 27 te Santos.
Algorab. (thuisr.) p. 27 Fern. Noronha.
SILVER—JAVA—PACIFIC LIJN
Salabangka, 27 v. N.-Orleans n. Z.-Afrfea
STOOMVAART MIJ. NEDERLAND
Saleier, 28 van Amsterdam te Batavia.
Tjikandi, 28 van Batavia naar Amsterdam
Poelau Roebiah, 28 v. Batavia te Amsterdam.
Soemba, 28 van Hamburg te Amsterdam.
Chr. Huygens, (thuisreis) 28 v. Port Said,
Tabian,.27 van Batavia naar Amsterdam.
Kota Baroe. (thuisr.) 28 te Genua.
WIJK LIJN.
Katwijk, 28 van Gent te Rotterdam.
