H.C.ANDEBS
DE NACHTEGAAL
Vaat £uxe ItetUuut
GARAGE RABO
WAAG UW
GEZONDHEID NIET
H.D.*V ertellirag
AUTOMOBIEL TENTOONSTELLING
VRIJDAG 5 MEI 1939
HAARLEM'S DAGBLAD
4
Do Coöperatie „Vooruitgang
Het veertigjarig bestaan.
De eerste Statuten van de hier ter
stede en in de omgeving zoo bekende
Coöperatie „Vooruitgang" werden
vastgesteld op 25 Mei 1899. zoodat in
het eind van deze maand „Vooruit
gang" gedurende 40 jaar de coöpera
tie-idee in de praetijk zal hebben
beoefend.
En met stijgend succes!
Werd zij in 1899 als coöperatieve bakkerij
opgericht met 148 leden) van wie er 14 thans
nog lid zijn), na het eerst volle boekjaar wa
ren er 243 leden; de omzet was toen f 15.000 en
er werd een reserve gevormd van f 250; na
het 10e boekjaar waren deze getallen ge
groeid tot onderscheidenlijk 796, f 80.000 en
f 2850; na het 30e tot 3660, f 900.000, en
f 13.000.
Na het 39e boekjaar was het aantal leden
6776, de omzet f 1.400.000 en de reserve
f 300.000.
De reserve nam een steeds belangrijker
plaats in en steeg naar verhouding meer dan
de omzet. De financieele positie is dan ook
zeer sterk.
En hoe zal het zijn aan het einde van het
40e, het „feestboekjaar"? De Coöperatie had
zich tot taak gesteld, het ledenaantal in dit
jaar op te voeren tot 7000.
Welnu: er zijn er nu reeds 7200. Natuur
lijk zullen omzet en reserve hiermede gelij
ken tred houden, al kunnen die cijfers thans
nog niet medegedeeld worden.
In het begin was „Vooruitgang" een zuivere
arbeiderscoöperatieeen honderdtal arbeiders
richtten haar op met geleend geld en de eerste
bakkerij was gevestigd in een ouden stal in
de Lange Wijngaardstraat, waar zij bleef tot
1928". Uit beschrijvingen in ons blad is meer
malen gebleken hoe de Coöperatie thans 2
prachtig geoutilleerde broodbakkerijen heeft.
Voorts heeft zij de beschikking over l ban
ketbakkerij en 13 kruidenierswinkels, die
zoo oordeelkundig mogelijk over de stad zijn
verdeeld.
Was „Vooruitgang", als gezegd, aanvankelijk
Uitsluitend arbeiders-coöperatie, in den loop
der jaren zijn de bakens verzet en thans is de
Coöperatie aangesloten bij den Centralen Bond
van de Verbruikscoöperaties de „Haka" (de
Handelskamer) en mag zij gerekend worden
tot de algemeene coöperaties. Zij bevordert
ook het sparen onder de leden, als houdster
van een bijkantoor der Coöperatieve Spaar
bank en verder is zij ook aangesloten bij de
Bakker ij saneering door middel van de Plaat
selijke Bakkerijcommissie.
Waarvan „Vooruitgang" haar leden voor
ziet?" Het mag als bekend verondersteld
worden: van de eerste levensbehoeften, maar
toch willen wij nog even de aandacht vesti
gen op de levering van manufacturen (vooral
dekens!), brandstoffen, winteraardappelen en
belangrijke huishoudelijke en gebruiksarti
kelen (stofzuigers e.d.)
En laat ons dan ook niet vergeten de be
kende crisispakketten voor de werklooze le
den, die vroeger door de „Haka" werden ge
distribueerd, maar thans door Vooruitgang
zelf.
De onderlinge band tusschen de leden wordt
versterkt door de viering van den Coöpera-
torsdag, cabaret- en andere voorstellingen in
samenwerking met den Centralen Bond,
waarvoor steeds zeer veel belangstelling
wordt getoond en door uitstapjes naar de
Hakabedrijven en vrije tochten.
Zoowel v/at de collectieve-arbeidsovereen-
komsten met het personeel als alle andere ar
beidsvoorwaarden betreft staat „Vooruit
gang", naar de voorzitter, de heer P. van Ges-
sel, ons mededeelde, aan de spits. Het perso
neel (in het afgesloten boekjaar, bestaande
uit 147 leden), heeft premievrij ouderdoms
pensioen en in dit jubileumjaar is daarbij
ingevoerd een weduwen- en weezenverzeke-
ring, waarvan de premie voor de helft betaald
wordt door de Coöperatie en voor de helft door
de betrokkenen. Beide verzekeringen zijn
ondergebracht bij zelfstandige, solide instel
lingen.
De viering.
Uit het bovenstaande blijkt wel, dat de
Coöperatie „Vooruitgang" optimistisch mag
zijn, het 40-jarig bestaan zal dan ook fees
telijk worden gevierd- en deze viering zal
zooveel mogelijk samenvallen met het Han
delskamer-congres. dat op 1. 2 en 3 Juni a.s.
te Haardem wordt gehouden.
In het laatst van Mei en in het begin van
Juni zal de Coöperatie haar gebouwen en win
kels een feestelijk aanzien geven. Op 3 Juni
houdt het bestuur receptie in de Tuinzaal van
het Concertgebouw.
En in Augustus zullen ook de leden en het
personeel op gepaste wijze in de viering van
het jubileum betrokken worden. Wat er ge
beuren zal moet natuurlijk nog een verras
sing blijven. Maar.... het crediet is er
reeds voor verleend!
zonder Chauffeur alleen
GASTHUISVEST 11 - HAARLEM - TEL. 17266
Verzekerde Wagens
(Adv. Ingez. Med.j
GEVONDEN VOORWERPEN EN DIEREN.
Inlichtingen aan het Bureau van Politie,
Smedcstraat, uitsluitend tusschen 11 en 13
uur.
Bankbiljet, Weeshuis, Olièslagerslaan
Kerkboekje, Brasser. De Clerqstraat 89
Beurs, v. Eerdenburg, Alexanderstraat 14
Duimstok, Cival, Lootsstraat 17. Een paar
heeren handschoenen Heijboom, Waterland
weg 12; Driehuizen (Velsen); Hondje, Wer-
dekker, woonwagen, Woonwagenkamp; Da
meshorloge, de Werd, Kleverparkweg 4; Over
hemd en portemonnaie met inhoud; Schaart,
Dr. Schaeomanstraat 21 rood; 2 portemon-
naies met inhoud. Bur. van Politie, Smede-
straat, Damesportemonnaie; Beijendam, Ol
menstraat 73; Portemonnaie met inhoud;
Serné, St.-Bavostraat 12; Hondenpenning,
Voogd, Oievaarstraat 2; Kinderportemon-
naie; v. d. Bosch, v. Oosten de Bruijnstraat
11; Portemonnaie met inhoud. Kuijk, Kruis
tochtstraat 11: Portemonnaie met inhoud, Kok
Esschilderstraat 4 rood; Schort, Bureau van
Politie, Smedestraat; Tasch met inhoud, Ver
ton, Spaarndamscheweg 386,
„De Lichthoeve" te Santpoort.
In „De Lichthoeve" van Mei, het orgaan van
het bekende Kindertehuis van dien naam aan
de Kweekerslaan te Santpoort, staat een
treffend gedicht van mevrouw T. Klay—
Lancée, de dochter van den oud.-directeur der
Rijkskweekschool voor Onderwijzers en On
derwijzeressen te Haarlem, waaruit haar
giroote liefde voor het kind blijkt en waardoor
vele moeders, die medelijden hebben met
kinderen, die moedwillig of noodgedwongen
door de ouders in den steek worden gelaten,
getroffen zuilen worden. Mevrouw Klay jubelt
oa:
Ik moet het steeds weer zeggen,
hoe blij ik ben met jou.
Ik wil het steeds weer zingen,
hoeveel ik van je hou.
Ik vind vanzelf de woorden,
de liefste die ik ken:
Jij zult gelukkig wezen,
zoolang ik bij je ben!
Helaas is het aantal kinderen, dat de moe
derliefde moet missen, nog heel groot. Daar
kan Zuster J. Th. Kuyck, directrice van „De
Lichthoeve", met haar 16-jarige ervaring over
meepraten. Zij schrijft zooals gewoonlijk weer
een pakkende schets op de voorpagina van
het orgaan, ditmaal getiteld: „Hein". Zuster
Kuyck heeft ook dringend behoefte aan hulp
bij de kinderen en in de keuken; daarom
vraagt zij of er jonge vrouwen zijn, die haar
willen helpen.
De administrateur, de heer A. Stoelenga,
geeft een uitgebreid verslag van de in het
afgeloopen winterseizoen gehouden propa-
paganda-avonden. Tenslotte wordt rekening
en verantwoording gedaan van de binnenge
komen giften in geld en natura.
^LS DB NIEREN niet behoorlijk werken, kun
nen verschijnselen optreden als rugpijn,
•pit, stijve en pijnlijke gewrlohten, verstoorde
nachtrust en verlies van kracht. En wel.
doordat het bloed dan niet gezuiverd wordt
van de erin voorkomende onzuiverheden door
deze bloedfiltreerende organen. Laat het zoo
ver niet komen: voorkomen Is beter dan
genezen. Gebruik tijdig Foster's Rugpijn
Nieren Pillen. 6ïnds Jaren bekend als het
dlurotlsch middel bij uitnemendheid. Zorg,
dat uw bloed steeds zuiver, krachtig en leven
gevend blijft.
iAdv. ingez. Mea.i
Gedistingeerd:,
zoo'n gladderinr
van t
Jan Fortgens
Gr. Houtstraat 109
naast Cinema Palace
(Adv ingez. Meü.>
PROGRAMMA VAN' DE HAARLEMSCHE
RADIO CENTRALE OP ZATERDAG
6 MEI 1939.
Progr. III. Keulen 8.00; Parijs Radio 9.20;
Radio PTT Nord 9.50; Ned. Brussel 11.20; Keulen
1.20; Parijs Radio 2.50; Keulen13.20; Ned. Brus
sel 5.20; Keulen 6.50; Fransch Brussel 7.35; Ned.
Brussel 9.20; Fransch Brussel 9.30; Keulen 10.05.
Progr. IV. Ned. Brussel 8.00; Parijs Radio 8.20;
Radio PTT Nord 8.30; Diversen 8.50; London
Regional 9:35; Droitwich 10.35; Londen Regional
2.35; Droitwich 4.20. Parijs Radio 11.20.
Progr. V. 8.00-^7.00 Diversen. 7.00—8.00 Eigen
gramofoonplatenconcert. Verzoekprogramma.
OPENBARE LEESZAAL EN BIBLIOTHEEK.
Aanwinsten op het Prinsenhof.
Zielkunde:
Mennicke: Moderne psychologie.
Natuurlijke historie:
Gibbings: Blue angels and whales.
Kosch en Müller: Wat bloeit daar?
Josselin de Jong, De: Artis.
Leerboek der vergelijkende ontleedkunde en
de vertebraten door prof. dr. Ihle e.a. 2 dln.
Technische wetenschappen:
Broek, Van den: Berekenen en contrueeren
van werktuigonderdeelen.
Jong, De: Inleiding tot de stoommachine.
Asjes: Vlieginstructie,
Verkeerstechniek
Henri Bakker; 1911—136; (door jhr.
Bosch van Drakestein)
Letterkunde:
Woolf: The common reader.
Roberts: The century's poetry 18371937.
Geschiedenis:
Geschiedenis van Nederlandsch-Indië (on
der leiding van dr. Stapel). 1. Thomassen a
Thuessink van der Hoop: Praehistorie; Krom:
De Hindoe-Javaansche tijd; Kern: De ver
breiding van den Islam.
Woolley: Digging up the past.
Weber: Kulturgeschichte als Kultursozio-
logie.
Zweig: Herkunft und Zukunft.
Duitsche en i. h. Duitsch vert, romans:
Graf: Der harte Handel; ein bayrischer
Bauernroman.
Kesten: Der Gerechte.
Sjolochow: Neuland unterm Pflug
Zweig: Brennendes Geheimnis.
Pam en cle Wet.
door T. VAN MUNSTER.
SCHULD aan alles was een plotseling
neerplenzende stortregen van echt-
Hollandsche hevigheid. Alles zocht
bescherming tegen de neerstroomende
watermassa's. Een mooi, zoowat twintigjarig
meisje liep vlug naar het portiek. Dat deed
ook een eenvoudig gekleede jongeman, die
haar ongemerkt was gevolgd. Hij was echter
verrast toen hij haar onder de breede boog
van de poort niet terugvond. Nauwelijks
stond hij beschut voor den regen, toen een
groote auto de poort indraaide, zoodat de
jonge man nog juist tijd had, zich plat te
gen den muur te drukken om plaats te maken
voor den wagen, die onder de poort staan
bleef. Negen mannen stapten er uit. Tot zijn
schrik zag hij, dat zij door drie anderen, die
ook uit de auto sprongen, met revolvers in
bedwang werden gehouden. Angstig drukte
hij zich nog vaster tegen den muur aan.
Plotseling hoorde hij een stem zeggen: „Hé,
daar staat er nog een!"
Hij probeerde nog te vluchten, maar een der
mannen met revolver had hem reeds in den
kraag te pakken en duwde hem met gevoelige
stompen door de poort heen, achter de negen
andere mannen het gebouw binnen,
„Wat moet dat beteekenen" riep Pam, „U
vergist u, mijnheer!"
..Die heeft koud lef" zei een der recher
cheurs, want dat bleken de mannen met re^
volver te zijn en lachte hatelijk om het ge
zicht van Pam.
Met de negen anderen moest Pam mee, het
gebouw binnen. Het ontpopte zich tot een ge
vangenis.
Omdat Pam zoo te keer ging, moest hij het
eerst voor den directeur verschijnen.
„Mijn arrestatie berust op een vergissing"
herhaalde Pam. „Ik behoor niet bij die an
a ere gevangenen. Ik heb die menschen nog
nooit van mijn leven gezien."
>,U kunt mij nog veel meer vertellen" ant
woordde de directeur. Hij stuurde een dei-
klerken naar buiten, om den rechercheur te
halen die de gevangenen had gebracht. „Zul
len we zoo wel merken", zei hij tot Pam.
De klerk kwam zonder rechercheur terug.
„Die is direct weer weggereden om nieuwe ar
restanten op te halen, Hier is echter een van
de mede-gevangenen. Die kan toch ook ver
tellen of h ij daar erbij behoort".
De gevangene had het gezicht van Pam
onder de poort nog niet vergeten. „Natuur
lijk hoort hij er bij" gaf hij gul toe. „Hij is
een van de grootste boeven".
Terwij] hij weer werd weggeleid, lachte hij
Pam met veel leedvermaak toe.
BEZOEKT DE GROOTE
1939 FORD V- 8
MERCURY-8
LINCOLN ZEPHYR V-12
VAN 10 TOT EN MET 13 MEI IN
Het Concertgebouw, Lange Begijnestr., Haarlem
GEOPEND VAN 10-22 UUR TOEGANG VRIJ
N.V. Haarlemsche Auto Centrale, Stationsplein 11-13-15
i Adv lnqez IWed.)
Copyright P. I. B. Bo* 6 Coponhoge
Zij had dit nog maar nauwelijks gezegd, of de nachtegaal begon fee I zat hig",
zingen, „Dat is hem", zei 't keukenmeisje, „hoor, hoor! Kijk, daar n
j wees met haar vinger op een grauw vogeltje tus
schen de takken.
„Hoe is het mogelijk!" zei de kamerheer, „zóó heb ik hem mij nu
nooit voorgesteld. Wat ziet hij er eenvoudig uit Hij Is zeker van
kleur verschoten, toen hij zoo veel voorname menschen om zich
heen zag." „Lieve nachtegaal", riep het keukenmeisje nu hardop,
„onze genadige keizer wil zoo graag, dat je voor hem zingen zult!"
„O, dat wil ik met het grootste genoegen
(Wordt vervolgd).
„Dat is wraak", riep Pam. „Die man kan
mij niet zién en daarom zegt hij dit!"
De directeur glimlache medelijdend. „En
zoo juist heeft u gezegd, dat u de gevangenen
nooit gezien had. Kom, laten we dat spelletje
maar stoppen. Vertelt u dan eens hoe u Jiier
komt, als u niet bij die anderen behoort."
„De zaak is deze", rechtvaardigde Pam zich.
„Ik heb een verloofde Sinds een week of vier
wil zij niets meer van me weten en zegt geen
woord tegen me. Om mij eindelijk zekerheid te
verschaffen, volgde ik haar. Toen het begon
te regenen, verdween zij in dit huis. Nauwe
lijks was ik echter onder de poort of die auto
met gevangenen kwam binnenrijden. Men
hield mij voor een van hen en arresteerde
mij".
De directeur wiegelde met zijn hoofd. „En
dat moet ik gelooven? Alles is gelogen en lee-
lijk ook. Ten eerste is er van regen geen
spoor". Hij wees met zijn hand naar den stra
lend blauwen hemel.
„Dan heeft het weer opgehouden met rege
nen" beweerde Pam. „De straat is nog nat".
.Misschien is er een sproeiwagen voorbij
gekomen", vermoedde de directeur. „Willems"
wendde hij zich tot een der klerken, „heeft
het vandaag geregend"
,,Ik heb het veel te druk, mijnheer, om daar
op te letten. Ik heb niets gezien".
De deur werd opengegooid en een jong
meisje stormde de kamer binnen.
„Juffrouw" berispte de directeur met een
kwaad gezicht, ,.u ziet toch, dat ik tot over
mijn ooren in het werk zit. Wacht u buiten tot
het uw beurt is. Overigens, een oogenblikje! U
komt toch juist van buiten, vertelt u eens:
heeft het werkelijk geregend, zooals deze jon
geman beweert?"
Toen het meisje Pam zag, schrok zij even.
„Deze manstotterde zij. „Hij beweert.
er is geen druppel gevallen vandaag."
„Geloof haar toch niet", schreeuwde Pam,
„zij liegt. Ze wil mij straffen, Dat is haar
namelijk, de ontrouwe, de.... mijn verloof
de!"
„Geen woord van waar" zei het meisje ijzig.
„Ik zie dezen heer vandaag voor het eerst!"
„Dat is een leugen", brulde Pam „twee jaar
zijn we al verloofd!"
„Wel?" lachte de gevangenisdirecteur „als
u twee jafen met die dame verloofd was, zult
u dus wel haar adres weten?"
Bronsingel 27" zeide Pam kort.
Het meisje glimlachte koel. „Toevallig heb
ik mijn pas bij me. Kijkt u maar, Berglaan
13."
„Dan is ze verhuisd" kreet Pam kwaad.
„Verhuisd" zeide de direteur sceptisch „Ik
zal nu de naam van die dame vragen. Als u die
niet weet en dan beweert, dat ze die heeft ver
anderd, krijgt u eenzame opsluiting. Hoe
heet ze?"
„Klaartje Peters".
,Ze heet Heiman", schreeuwde de directeur
en zwaaide met den pas „Hoe lang denkt u
mij nog beet te kunnen nemen?"
„Dan is zij intusschen getrouwd", brulde nu
ook Pam.
„En de haren heeft zij laten bleeken", riep
de directeur opgewonden, en grooter is ze ge
worden en zij heeft zich verkleed. Hèèè?"
„Mijnheer" smeekte Pam vertwijfeld „Ik zal
mijn verloofde toch wel kennen, haar vader is
de koopman Peters op den Bronsingel 27. De
heele buurt daar, kent ons als paar. U kunt
daar aan iedereen vragen".
Om een einde te maken aan deze aange
legenheid besloot de directeur dan maar de
noodige inlichtingen in te winnen en zond een
ambtenaar naar den Bronsingel. Pam werd
voorloopig in een cel opgesloten „opdat hij -
zich daar kon voorbereiden op 'n bekentenis".,
.Woedend nog keek de directeur zijn post
door. Hij snakte naar lucht toen hij de brief
van een vriend las
„Beste kerel. Geheel in vertrouwen kan ik
door mijn relaties op het ministerie je vertel
len, dat je vandaag een inspecteur krijgt om
je boel te inspecteeren. Hij is een zeer origi
neel en humaan mensch en ziet graag, da.t
de gevangenen zich op hun gemak voelen. In
haast, groetend,
De directeur riep vlug zijn hoofd-opzich-
ter.„Het is gek" meldde deze „ze hebben
vandaag bij een opium-affaire negen smokke
laars gesnapt en bij de inlevering hier... wa
ren er tien".
De directeur kreeg een ingeving. „Mijn
beste, wij krijgen vandaag een inspecteur op
bezoek. Hij is een zeer origineel en humaan
mensch en is natuurlijk als boef binnenge
glipt. Hij is de tiende smokkelaar, Hij is hu
maan en ziet graag, dat de gevangenen het
goed hebben, Voorloopig zit hij in cel 25, doe
hem nu maar in 49. Dat is op het Zuiden,
geeft hem fijn eten. een paar boeken en wat
hij nog meer mocht wenschen. Hij moet zich
echt op zijn gemak voelen".
Twee uur later betrad de echte inspec
teur de gevangenis. Hij was een waardig uit
ziend, oud mannetje met snor en bril. Rillend
begeleidde de directeur hem op den inspectie
tocht door het gebouw. Toen ze voor cel 49
stonden, fluisterde de hoofdopzichter hem
juist nog toe, dat de ambtenaar van den
Bronsingel was teruggekomen en dat de
verklaringen van den gevangene precies en
precies klopten. Het moest dus vergissing
zijn.
Dan ontsloot de directeur cel 49. Lang
zaam ging de deur open. De cel was knus in
gericht. Een kleed lag op den grond. Tegen
den muur stond een gezondheidsledikant, op
tafel stonden de resten van een goed maal,
kippenboutjes, een aangebroken wijnflesch.
Pam zat een boek te lezen en luisterde naar
de klanken, die uit een modern radiotoestel
kwamen.
„Deze arrestatie" stotterde de directeur „be
rust op een misverstand".
,Wel neen, heelemaal niet" protesteerde
Pam verontwaardigd.
,Toch. Deze heer werd vanmorgen door den
regen overvallen.
.Regen" vroeg Pam verbaasd. „Vandaag
scheen toch den heulen dag de zon.!"
.Tegen tien uur kwam er toch een bui!" zei
de inspecteur, „de straten zijn nu nog nat".
„Dat komt van de sproeiwagens, die door de
stad rijden", antwoordde Pam.
„U beweerde toch, dat uw verloofde u wilde
belasteren?"
,Ik héb heelemaaJ geen verloofde. De dame
van vanmorgen zag ik voor het eerst van
mijn leven en hopelijk ook voor het laatst!"
,U geeft dus toe verdoovende middelen te
hebben gesmokkeld
„Zeker. Hoeveel jaar kun je daarvoor krij
gen?"
„Dat ligt er wel eens aan", antwoordde de
Inspecteur „van een maand tot drie jaar."
„Ik" beweerde Pam „heb reeds als klein kind
verdoovende middelen gesmokkeld. En sinds
dien heb ik niets anders meer gedaan".
„Mijnheer de directeur", zeide de inspec
teur „u hebt daar inderdaad een zeer humane
en psychologische interessante methode ge
vonden, om den misdadiger tot een beken
tenis te brengen. Ik zal dit op het ministerie
niet vergeten te vermelden".
De directeur wreef zijn voorhoofd af.
„En vergeet u niet' -iep Pam hem na „het
biljart dat men mij heeft beloofd?"
(Nadruk verboden. Auteursrechten voor
behouden.)
