Haarlem's Dagblad
q T
De Hertog van
Windsor Spreekt.
Europeesche conferentie
Het lied is uit.
PETRIE Co.
Dchtendbeurs Amsterdam
Twee jongens uit Haarlem
mermeer gingen naar Parijs
Dantzig
Hef Belangrijkste
56e Jaargang No. 17143
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admip. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Dinsdag 9 Mei 1939
Abonnementen per «reek f0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën i 1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regeL
Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60, elke
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
Volkomen onverwacht heeft de Hertog van
Windsor, die in December 1936 abdiceerde als
Koning Edward VIH van Engeland om de
vrouw die hij lief had te kunnen huwen, zijn
stem doen hooren. Tweeënhalf jaar lang had
hij geen rede in het openbaar gehouden.
Daar heeft de hertog zelf de aandacht op
gevestigd toen hij tijdens een bezoek aan de
slagvelden van Verdun gisteren het woord nam
voor de microfoon. Zijn rede werd naar de
Vereenigde Staten uitgezonden en door 157
radiostations in Noord-Amerika gerelayeerd,
maar ook door stations in alle andere wereld-
deelen. „Gedurende tweeënhalf jaar heb ik
mij met opzet verre gehouden van alle open
bare zaken", zei de hertog, „en ik ben nog van
plan dat te doen. Ik spreek uitsluitend in eigen
naam en zonder de voorkennis van eenige re
geering".
En op deze inleiding volgde een betoog voor
den vrede, waarin de hertog verklaarde dat de
groote onrust, waarin wij leven, hem dwingt
zijn stem te verheffen. Algemeen verlangt men
bevrijd te worden van de vrees, die het
menschdom heeft bevangen en naar normale
omstandigheden terug te keeren. De vrede is te
belangrijk om uitsluitend als politieke aange
legenheid te worden behandeld. Van een mo
dernen oorlog kunnen alleen anarchie en chaos
de uitkomst zijn, tot ieders ellende. „Ik kan
geen aanspraak maken op de deskundige be
kwaamheid van een staatsman. Maar ik heb in
ieder geval veel gereisd en ben in staat geweest
het menschelijk karakter te bestudeeren. Mijn
ervaringen hebben mij de diepe overtuiging
bijgebracht dat er geen land is, waar het volk
oorlog wenscht. Ik ben van meening dat dit
geldt zoowel voor de Duitsche natie als voor de
Britsche, waartoe ik behoor en voor de Fran-
sche, op welker gixmdgebied Ik woon".
Pleitend voor internationale toenadering
keerde de hertog zich tegen alle schadelijke
propaganda die de geesten der volken vergif
tigt, met name het gebruik van zulke termen
als „omsingeling" en „agressie" betreurend.
Hierdoor, zei hij, kunnen slechts gevaarlijke
hartstochten worden opgewekt. En hij voegde
er aan toe dat de vrede in een ruimer geest
dan alleen van persoonlijke of nationale be
langen dient te worden nagestreefd. De staats
lieden die beoogen internationale veiligheid en
vertrouwen te herstellen moeten als goede
wereldburgers handelen en niet alléén als goe
de Franschen, Italianen, Duitschers, Amerika
nen of Britten. Het grootste succes, dat elke
regeering in haar nationale politiek zou kun
nen behalen, is niets in vergelijking met de
triomf die men zal veroveren als men de
menschheid weet te redden van het verschrik
kelijke lot dat haar thans bedreigt.
Zoo sprak de hertog van Windsor. Het zijn
geen nieuwe gedachten die hij tot uiting heeft
gebracht, maar dit is een tijd van „frappez,
frappez toujours" als men den vrede wil blij
ven dienen en voorkomen dat haat tusschen de
volken onderling groeit. Dat de volken zelf een
diepen afkeer van oorlog koesteren is niet te
betwijfelen. Dat hun leiders een nieuw groot
Europeesch conflict willen vermijden., eigen
lijk evenmin.
Dat het voortdurende gebruik ter eene
zijde van het woord „omsingeling" en ter an
dere van „agressie", zoowel in redevoeringen
als in artikelen, het wederzijdsche wantrouwen
moet vergrooten schijnt nauwelijks te betwis
ten. En men deelt den wensch dat de betrok
ken staatslieden als goede wereldburgers han
delen en-niet alleen als goede burgers van hun
eigen land.
de bedoeling van den hertog van Windsor is
kennelijk geweest, zich tot de Engelsch-spre-
kende naties te richten en hen te waarschu
wen tegen scherp opdrijven der tegenstel
lingen. Als men zijn woorden leest denkt men
aan de jongste verschijnselen in Engeland,
waar telkens het streven naai- toenaderings
politiek weer tot uiting komt. Lord Rushcliffe,
Lord Ponsonby en anderen hebben dat openlijk
gedaan. Enkele bladen hebben openlijk gezegd
„Dantzig is geen oorlog waard". Deze uitingen
zijn aangevallen alsof men niet onder alle
omstandigheden den weg der toenadering
moest blijven zoeken. En dat laatste is toch
zeer zeker noodzakelijk. Doet men dat niet, al
zijn Roosevelt's voorstellen tot het houden van
wereldconferenties van Duitsche en Italiaan-
sche zijde nog niet -aanvaard, dan gaat men
den weg op van steeds meer verscherpte ver
houdingen. Dan zou tenslotte de situatie kun
nen ontstaan, vroeger zoo vaak aangeduid als
„de toestand waarin de geweren vanzelf af
gaan", omdat de stemming der volken ver
slechterd zou zijn en zij zich niet meer zoo
welbewust tegen den oorlog zouden voelen als
thans nog het geval is. Dit gevaar heeft de
hertog van Windsor blijkbaar willen aandui
den.
Zijn stem en zijn woord zullen vooral in
Engeland, ln de Dominions en in Amerika in
druk op de bevolking hebben gemaakt. Som
mige Engelsche bladen verwijten hem dat hij
nu gespx-oken heeftnu, terwijl zijn broe
der, de Koning, op reis is naar Canada en
binnen een maand in de Vei'eenigde Staten
zal zijn. De hertog heeft op deze cxitiek ge-
antwooixl dat hij geen tijd wilde verliezen met
het oog op den huidigen onzekeren toestand.
Hij heeft de stellige overtuiging dat zijn per
soonlijke en niet-politieke boodschap op dit
©ogenblik van eenige waarde kan zijn. Die
overtuiging zullen ook de hem critlseerende
Maandagavond gaf de vereeniging „De Haarlemsche Manége" een herhaalde
uitvoering ditmaal ten bate van Brederodeduin en de Kinderbewaarplaats
Haarlem-N. -Een gracieuse groep: de deelnemers aan de Quadrille des Lanciers.
(Het beroemde zingende muisje
is dood).
Het zingend muisje is niet meer,
Wij zullen 't wonder moeten missen,
Het eind van zijn gekwinkeleer
Is 't eind ook van zijn muizenissen.
De menschen hebben zich te druk
Met hem bemoeid, van hem geschreven,
De zangersroem brengt geen geluk
In het kortstondig muizenleven.
Je kunt achter 't behang in huis,
Wanneer je vreedzaam wilt gedijen,
Maar beter stil zijn als een muis,
Dan vreemd te zingen tusschenbeien.
Zoo menig grooter dier dan hij
Kon tot zijn schade constateeren,
Je blijft er veel gezonder bij,
Wanneer de menschen je negeeren.
Het brengt je waarlijk geen plezier,
Integendeel, je lijdt eronder,
Wanneer de mensch, -dat vreemde dief,
Je aanziet als een wereldwonder.
Al ben je voor de poes dan niet,
Zooals zoovele voorgeslachten,
Als zanger van het levenslied,
Heb je ook niet veel goeds te wachten.
Het zingend muisje is niet meer,
Zooals die oude heeft gezongen,
Zoo, of althans zoo ongeveer,
Piepen weer heel gewoon zijn jongen.
P. GASUS.
GED. O. GEACHT 82, Tel. 3870 (2 lijnen)
EFFECTEN - COUPONS
LIPS'
SAFE-INRICHTING
(Adv. ingez. Meet.)
Engelsche bladen wel dienen te aanvaarden
en te eerbiedigen in hun ex-Koning.
Men zal opnieuw moeten pogen, telkens weer
opnieuw. Het is begrijpelijk dat de hertog van
Windsor daarin niet achter wilde blijven.
R. P.
Conferentie over het Ameri-
kaansche mijnconflict.
NEW-YORK, 9 Mei (Reuter). De vertegen
woordigers van stakers en werkgevei-s in de
steenkoolindustrie hebben het voorstel van
president Roosevelt tot het houden van een
conferentie met hem aangenomen. In deze
conferentie zal worden gepoogd een einde te
maken aan de staking in het Appalachian-
gebied, waar 460.000 mijnwerkers in staking
zijn gegaan.
GOERING UIT SAN REMO VERTROKKEN.
SAN REMO, 9 Mei (Havas). Vanochtend
negen uur heeft Goering zich aan boord van
de „Huascaran" begeven, begroet dooi- de auto
riteiten. Na een kort verblijf te Valencia zal
hij zich naar Hambui'g begeven.
Gisterochtend heeft Goering een langdurig
onderhoud gehad met generaal Richtofen, die
per vliegtuig uit Berlijn was gekomen.
Koersen van de Ochtendbeurs te Amsterdam
van heden van 10.30 uur tot 11.25 uur.
Kon. Olie 299VY-301.
H. V. A. 413—416
Vergde Vorsten!. 8787«/2
Arnst. Rubber 194196
Philips 193—195
AKU 36 5/8—36 3/4
Unilever 128129 3/4 (ex. 4y2 pet.)
Beth. Steel. 42 1/4—42>/i
U. S. Steel. 35 7/8—36 1/8
Republic Steel. 12 1/4
Anaconda 1919 3/8
Shell 8 7/16—8V2
Op den buffer van den trein.
Avontuurlijke tocht met
onprettigen nasleep.
Twee Haai'lemmermeersche jongens hadden
het plan opgevat een reisje per trein naar
Parijs te maken. Tegen andere jongens had
den zij uitgelaten, dat zij zich wilden mel
den bij het Vreemdelingenlegioen in
Frankrijk ten einde op die manier wat meer
van de wereld te zien.
En de daad bij het woord voegende ver
lieten de twee jeugdige meerbewoners zonder
toestemming van de ouders en zonder geld
de ouderlijke woning Zaterdag j.l. om den
tocht naar Parijs te beginnen.
Hun reis begon al avontuurlijk. Zij ver
schaften zich toegang tot het perron en
Wachtten daar den trein Amsterdam—Parijs
af. Ongemerkt zochten de avonturiers een
plaatsje op een buffer en daar installeerden
zij zich zoo goed en zoo kwaad als het ging.
Toen de beide jongens Zaterdagavond niet
thuis kwamen en ook Zondagmorgen nog
niets van hen bekend was, waarschuwden de
ongeruste ouders de politie, die een verzoek
tot opsporing deed. Gistermiddag echtei- werd
door den Hollandschen Consul te Parijs aan
de politie te Hoofddoi-p telefonisch medege
deeld. dat aldaar twee jeugdige personen, de
17-jarige H. S. en de even oude P. J. de M..
die de vermiste jongens uit Haarlemmermeer
bleken te zijn. waren aangehouden en dooi
den Prefect van politie uit Parijs in arrest wa
ren gesteld.
De jongens waren op de buffers van den
D-trein vrijwel bewusteloos aangekomen, ver
moedelijk tengevolge van de uitgestane angst,
honger en koude, Aangezien zij geen geldige
papieren bij zich hadden zijn zij in arrest ge
steld en zullen vermoedelijk wel worden ver
volgd. Van het aanmelden bij het Vreemde
lingenlegioen zal wel niets komen, althans
al spoedig afgebroken en nog wel zonder het
voorloopig niet. Hun avontuurlijke reis is dus
traditioneele happy-end.
Stemmen bij volmacht door
militairen.
Wetsontwerp op komst.
's-GRAVENHAGE, 9 Mei. Van be
voegde zijde wordt medegedeeld, dat
een wetsontwerp strekkende om aan
de militairen bij de zee- en landmacht
die buiten hun woonplaats in wex-kelij-
ken dienst zijn, gelegenheid te geven
bij de komende gemeenteraadsverkie
zingen te stemmeix bij volmacht, in
een vergevordex-d stadium van voorbe
reiding vei-keert.
Het ligt in de bedoeling het wetsont
werp, indien mogelijk, nog deze week
bij de Tweede Kamer in te dienen.
over
Het woord is aan
Gil Vincente:
Ongeluk dat lang heeft ge
duurd brengt ten leste geluk
Paus zou het initiatief
hiertoe genomen hebben
LONDEN, 9 Mei (Havas). De „News
Chronicle" bericht, dat men de moge
lijkheid overweegt een Europeesche
conferentie bijeen te roepen, teneinde
het vraagstuk van Dantzig te regelen.
Vernon Bartlett verklaart van wel
ingelichte zijde te hebben vernomen,
dat Z. H. de Paus hiertoe het initiatief
zou hebben genomen. De conferentie
zou Engeland, Frankrijk, Italië, Polen
en Duitschland vereenigen.
De apostolische nuntius te Londen mgr.
Godfrey, is gisteren door den minister van
buitenlandsche zaken, Lord Halifax ontvangen
om hem het plan van den Paus voor te leggen.
De „Daily Express" bericht, dat gisteren de
Poolsche minister van buitenlandsche zaken,
Beek, den nuntius te Warschau, mgr. Cortesi,
heeft ontvangen. Het blad is van meening dat
hiei'door de geruchten, volgens welke Z. H. de
Paus zou hebben aangeboden tusschen
Duitschland en Polen te bemiddelen meer
grond van waarheid krijgen.
United Press heeft uit Parijs bevesti
ging ontvangen van het plan van den
Paus een conferentie over Dantzig bijeen
te doen roepen. Deze conferentie zou in
Vaticaanstad plaats winden.
De mogendheden zouden reeds met elkaar in
contact zijn getreden over dit voorstel.
De Paus heeft zijn vertegenwooi-digers te
Londen, Parijs, Berlijn en Warschau volgens dit
bericht opdracht gegeven bij de respectievelijke
regeeringen op aanneming van het voorstel aan
te dringen, aangezien het hier een dringende
kwestie betreft.
Polen aarzelt.
Uit Warschau verneemt United Press dat Po
len tegenover het initiatief van den Paus een aar
zelende houding aanneemt. Wel schijnt men toe
geeflijker te zullen worden, wanneer een vast
omlijnd program voor de conferentie zou worden
voorgelegd en wanneer de regeering bij even-
tueele moeilijkheden op steun van Frankrijk en
Engeland kan rekenen.
J^utawsleMwg)
„WAT DOET U IN
UW VRIJEN TIJD?"
22 t.m. 27 Mei
De 4de tentoonstelling Wat doet U in
Uw vrijen tijd?", tevens de laatste van
deze voorjaars-serie, wordt gehouden
van 22 t.m. 27 Mei. Op deze expositie
zullen hoofdzakelijk schilderijen e.d. te
bezichtigen zijn.
Wij maken inzenders voor de 3de ten-
toonstelling erop attent voor zoover
hun werken nog niet geëxposeerd wer
den dat hun schilderijen e-d. nog voor
de 4de expositie in aanmerking komen,
zoodat deze nog worden aangehouden.
Indien men hier niet mee accoord gaat
geschiedt terugzending dadelijk op ver
zoek.
Aan het circuit te Zandvoort, waar op 3 Juni de eerste automobielwedstrijd in
Nederland om den prijs van Zandvoort zal worden gehouden, wordt thans druk
gewerkt.
Mijnongeluk in Westfalen.
Drie dooden.
HAMM, 9 Mei. (D.N.B.) In de mijn Radboud
te Bockum-Hövcl bij Hamm in Westfalen heeft
zich gisteren een mijngasontploffing voorgedaan.
Er zijn drie dooden te betreuren. Voorts werden
vier mijnwerkers ernstig en 17 licht gewond.
Fransclie nieeniiigeii over de
Britsch-Russische besprekingen^
PARIJS. 9 Mei (Havas). In zijn commen
taar op de besprekingen tusschen de Sovjet
Unie en Groot-Brittannië schrijft Romier in de
„Figaro" dat Moskou het denkbeeld heeft ge
koesterd dat de Westelijke mogendheden poog
den den dreigenden inval van Duitschland
tegen de Sovjet Unie te keeren en hierdoor
heeft Moskou fouten in zijn berekeningen ge
maakt, welke tengevolge hebben gehad dat het
Duitsche leger thans de passen van de Kar-
pathen bezet houdt. Om zich nu tegen een
aanval te dekken is de Sovjet Unie bereid
zich door een formeel verbond met Engeland
te doen betalen voor hulp aan Polen en Roe
menië, die toch het Russische gebied bescher
men. Dit is de prijs zoo hoog stellen dat men
di-eigt deze te vex'liezen en de Sovjet Unie loopt
het gevaar, door zich teveel te willen bescher
men zich van alle bescherming te ontblooten.
In de „Populaire" schi-ijft Brossolette dat de
besprekingen tusschen Engeland en de Sovjet
Unie niet bevredigend schijnen te verloopen,
doch beiden weten zeer goed, dat indien de
as-mogendheden bij de minste scheur in het
front van de vredelievende mogendheden niet
zullen terugdeinzen voor ondernemingen,
welke Europa naar den ondergang zullen lei
den. Engeland en de Sovjet Unie verlangen
derhalve beiden de onderhandelingen tot een
goed einde te voeren, doch men moet zich wa
penen met geduld om af te wachten tot men
in Moskou begrijpt dat de Engelschen geen
Russisch spreken en dat men te Londen inziet
dat de Russen geen Engelsch spx-eken.
Léon Binm te Lonrlen.
Besprekingen met de Labourleiders.
LONDEN, 9 Mei (Reuter). Vanochtend
half elf is de leider van de Fransche socialis
ten. Léon Blum, per vliegtuig op Croydon aan
gekomen. Hij zal besprekingen voeren met
Attlee en de andere leiders van de Labour
Party.
Polen uit Duitschland uitgewezen.
WARSCHAU, 9 Mei (Havas). De Poolsche
pers bericht dat vijftien actieve leden van den
Bond van Polen in Duitschland, die Duitsch
staatsburger waren, zijn uitgewezen. Allen
woonden in het grensgebied.
Dr. SCHACHT NIET IN MEXICO.
MEXICO. 9 Mei. (Havas). In tegenstelling
met de geruchten, welke in Amerikaansche
petroleumkringen de ronde hebben gedaan,
dat dr. Schacht in Mexico zou zijn aangeko
men, wordt gemeld, dat niet dr. Schacht zelf.
doch zijn zoon zich te Mexico bevindt. Hij zou
onderhandelen over het koopen van petroleum,
welke betaald zal worden met petroleum-tank-
schepen.
lis AAT een Groentje in Haarlem's
Dagblad het doen. Die leus, reeds
jaren zoo bekend, verkrijgt nog steeds
meer burgerrecht.
HEDEN- 14 PAGINA'S.
HAARLEM EN OMGEVING.
pag.
Het aantal werkloozen te Haarlem blijft
dalen 6
Vestiging van industrie te Haarlem. 6
BINNENLAND.
Het rapport der Commissie-Hart over Eco
nomische samenwerking tusschen Neder
land en Indië is verschenen 3
BUITENLAND.
In het Lagerhuis is namens de regeering
medegedeeld dat Engeland bereid is in
Oost-Europa te bemiddelen. 5
De hertog van Windsor heeft voor de Frau-
sche radio een vredesboodschap uitge
sproken. 5
Bij een vliegtuigongeluk in Ecuador zijn 25
personen om het leven gekomen 5
Spanje is uit den Volkenbond getreden. 5
ARTIKELEN, enz.
R. IV. Dc Hertog van Windsor spreekt. 1
Mr. E. Elias: Het Witte Huis verwacht hooge
gasten. 3
J. B. Schuil over „De ondergang van „De
Vrijheid". g
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op J t
