btqens
Hongaarsche volk
naar de stembus
STOFZUIGERS
met Pinksteren
Het land in nieuwe
kiesdistricten verdeeld
aan de grens....
ki*k> i
ULe/dêkasni - s*y I
Vier moorden
opgehelderd
11 GEHÏHAAen,ie v°°r
WOENSDAG 10 MEI 1939
HA" ARE EM'S DAGBEAD
7
De campagne
ingezet
Boedapest, 7 Mei.
(Van onzen correspondent).
OOALS te verwachten was er was
eigenlijk reeds sedert maanden sprake
van is het Hongaarsche parlement
door den rijksbestuurder Horthy voor
ontbonden verklaard en zullen er nu binnen
kort nieuwe verkiezingen plaats vinden. Zij
zullen op Pinkster-Zondag en op Pinkster-
Maandag gehouden worden, behalve in de
hoofdstad Boedapest, waar de verkiezingen
een week later plaats vinden. Het oude parle
ment heeft, zooals men weet, nog juist de
anti-Jodenwetten kunnen aannemen vóór het
naar huis gezonden werd en het eigenaardige
is nu, dat bij de thans op til zijnde verkiezingen
de Joden nog wel hun stem zullen mogen uit
brengen. Om technische redenen is het name
lijk niet mogelijk binnen zulk een kort tijds
bestek alle namen, waarvan de dragers Joden
zijn en ook onder de bepalingen van de nieuwe
wetten vallen, van de kiezerslijsten te schrap
pen. Maar er zullen geen Joden meer tot Ka
merlid kunnen worden gekozen, tenzij zij van-
te voren duidelijk hebben kunnen bewijzen dat
hun familie reeds vóór 1867 in Hongarije woon
de en dat zij tot de van de toepassing van de
wet uitgezonderde personen behooren.
En ook de bewoners van de pas tot Honga
rije teruggekeerde gebieden, te weten het zoo
genaamde Felvidek of Opper-Hongarije en de
streek van Karpatho-Rusland, zullen, eveneens
wegens technische moeilijkheden, in den ko
menden verkiezingsstrijd niet naar de stem
bussen hoeven te gaan, zoodat alles wat de kie
zers zelf betreft, ongeveer bij het oude zal blij
ven, net als bij de laatste verkiezingen van
April 1935.
De regeeringspartij, die zich om den premier
Teleki schaart, is er reeds vóórdat het oude
parlement uiteen was gegaan, mee begonnen
verkiezingsplakkaten in de straten van de
hoofdstad aan te laten brengen. Zij heeft dus
een voorsprong op de andere politieke groepen.
Bovendien heeft men door haar toedoen het
land in nieuwe kiesdistricten verdeeld, die van
de vroegere afwijken. Men hoopt hierdoor een
gunstiger resultaat te verkrijgen, dat niet al
te veel verrassingen brengt. Natuurlijk worden
hieromtrent kwinkslagen gemaakt en zegt men
o.a. dat het geen wonder is dat de politieke in-
deelingskaart van het land een ander aspect
gekregen heeft, want graaf Teleki is toch im
mers een zeer vermaard geograaf, die sedert
lang in wetenschappelijke aardrijkskundige
kringen een hoog aanzien geniet! Daarbij komt
ook nog dat landkaartveranderingen in Mid
den-Europa sedert eenigen tijd aan de orde
van den dag zijn geweest!
De regeeringspartij zal wel een groote meer
derheid behalen. Men vermoedt dat het aantal
sociaal-democraten ongeveer een man of tien
zal blijven en dat er ook geen al te groote ver
andering in het aantal „Pijlkruisers" de
Hongaarsche nazi's zal komen, die uit ver
schillende groepen bestaan en wel een zetel of
dertien zullen behalen. Het aantal van hun
aanhangers heeft zich in den laatsten tijd niet
al te zeer uitgebreid, daar velen in den lande
een beetje huiverig zijn geworden hun bewe
ging te ondersteunen, omdat men niet precies
weet wat voor betrekkingen zij met Duitsch-
land onderhoudt en de plannen van dit mach
tige buurland wel eens niet geheel overeen
konden komen met den onafhankelijkszin van
het vrije Hongaarsche volk. Men voorspelt in
welingelichte kringen dat het aatnal manda
ten van Tibor von Eckhardt's kleine landbou
werspartij, waarbij zich indertijd veel be
ambten, doktoren en advocaten hebben aan
gesloten, tot op ongeveer een vijfde gedeelte
zal inkrimpen en slechts vier of vijf zal bedra
gen
Gecompliceerd kiesstelsel.
HET verkiezingssysteem in Hongarije is bui
tengewoon ingewikkeld. Er worden niet
alleen comitaats- of districtslij sten opgesteld,
waarmede 125 afgevaardigden gekozen wor
den die door partijen voorgesteld zijn, maar
daarnaast heeft men ook nog lijsten, waarop
geen namen van partijen, doch alleen maar
namen van personen voorkomen. Door middel
van deze lijsten worden 135 lieden tot afge
vaardigde gekozen. Een groot gedeelte van de
bevolking mag op twee lijsten haar stem uit
brengen.
Behalve de aldus gekozen 260 Kamerleden
heeft men nog 16 afgevaardigden uit de in het
noorden en noordoosten nieuw herkregen stre
ken. Dit zijn lieden, die vroeger ook al de be
langen van hun Hongaarsche volksgroepen in
het Tsjecho-Slowaaksche parlement in Praag
verdedigd hebben.
De regeeringspartij is al begonnen propagan-
da-pamfletten uit te deelen. waarop alles op
gesomd staat wat zij in den allerlaatsten tijd
voor het land en voor het volk gedaan heeft
en alles, wat de regeering. gedeeltelijk ook met
de hulp van andere machten, tot stand ge
bracht heeft, op de rekening van de partij
schrijft. Het is de partij, die indertijd door den
inmiddels overleden Gömbös werd opgericht,
wiens politiek door zijn verschillende opvolgers
werd voortgezet. Wij hebben, zoo staat in het
vlugschrift te lezen, de na den oorlog verloren
gegane gebieden weer aan Hongarije terugge
bracht. Het is een stuk land. dat meer dan
twintigduizend vierkante kilometers beslaat en
bijna twee millioen inwoners bevat. Wij heb
ben. zoo zegt men verder de vriendschappe
lijke relaties met Duitschland en Italië in het
leven geroepen en deze steeds inniger laten
worden en wij hebben ook het leger beter ge
organiseerd. Bovendien hebben wij op sociaal
gebied veel voor de werklieden en voor den
kleinen man gedaan. Wii hebben de prijzen
van petroleum en van suiker en van cement
verlaagd en wij hebben zoo vervolgt men
het land van den invloed van het Jodendom
bevriJ'd-
En op het programma, dat men zich voorstelt
ten uitvoer te brengen, staat o.a. dat men de
rechten van de Honeaarsche minderheden in
de aangrenzende staten wil waarborgen, dat
men spoedig de herziening van de erondver-
deeling wil doorvoeren, dat men voor een be
tere loonregeling wil zorgen, dat men den
levensstandaard van de beambten op een hoo-
ger niveau wil brengen, dat men den persoon
lijken strijd uit het parlement wil verbannen,
dat men zooveel mogelijk zal trachten een spoe
dig einde te maken aan de werkloosheid en
meer dergelijke dingen die den Hongaar doen
watertanden.
Inmiddels zitten natuurlijk ook de andere
partijen niet stil. Ook zij zullen wel spoedig
voor den dag komen met hun pamfletten en
plakkaten met beloften en strijdleuzen, die van
Hongarije een waar paradijs zullen maken,
waarin het leven slechts een genot zal kunnen
zijn!
W. M. BEKAAR
Vragen over Duitscliers die in
Nederland liebben gesproken.
De heer Donker heeft aan den minister van
Justitie de volgende vragen gesteld:
1. Wil de minister mededeelen, of juist is
het bericht in de „Völkischer Beobachter" van
3 Mei j.l., dat op 1 Mei voor Duitse hers in Ne
derland het woord hebben gevoerd: rijksstad
houder Sanckel, dr. Grosz. de leider van het
Duitsche rassenbureau, rijksstadhouder Hilde-
brandt, de propagandaleider Mauer en Oberst-
feldmeister Kieszling?
2. Zoo ia, was de minister te voren van de
te houden spreekbeurten op de hoogte en
heeft hij daarvoor vergunning verleend?
3. Is de minister bereid mede te deelen, of
er een algemeene gedragslijn is vastgesteld
voor het verleenen van vergunning voor het
spreken van vreemdelingen in bijeenkomsten
van hun landgenooten hier te lande en zoo ja,
welke deze gedragslijn is?
Verzekeringszwendel.
Weer een arrestatie te Breda.
ijen 53-jarige gepensionneerde adjudant-
onderofficier v. R. te Breda, wordt verdacht
op schandelijk manier verzekeringszwendel
te hebben bedreven. Het verduisterde bedrag
zou minsten tien duizend gulden bedragen.
Van R. had een pensioen van 2000 en ver
diende bij de maatschappij ongeveer 3000
per jaar. Hij zocht zijn slachtoffers hoofd
zakelijk onder de financieel minst draag
kracht igen. De man wist precies wanneer op
een polis een leening kon wordtn aangegaan.
Hij ging dan naar de verzekerden toe en
wist in vele gevallen een leening af te sluiten,
waarbij hij meermalen een rente van onge
veer tien pCt. beloofde. Slechts een enkele
maal werd deze rente uitbetaald. Van aflos
sing van de leening zou echter nooit iets te
recht zijn gekomen. Een andere methode was,
dat Van R. beloofde een leening bij de maat-
maatschappij aan te gaan. Na verloop van
tijd bracht hij dan de polis terug, met de
mededeeling, dat de maatschappij niet bereid
was tot het aangaan van een leening. De ver
zekerden letten daarbij niet goed op, want
als zij de polis gecontroleerd hadden, zou
him 'gebleken zijn, dat de leening wel degelijk
was afgeschreven.
Ook onder de werkloozen wist Van R. zijn
slachtoffers te maken. Hij maakte hen bang
door er op te wijzen, dat zij het verzekerings
geld niet mochten bezitten, daar anders hun
steun werd ingetrokken. Hij bood zich dan
aan om het geld te beheeren, waarbij hij even
eens een flinke rente beloofde. Natuurlijk
verdween ook dit geld in zijn zakken.
Van R. bevindt zich in verzekerde be
waring.
ONGELUK LIEP NOODLOTTIG AF.
Op de Lange Geer te Delft reed Maandag
middag de 17-jarige J. van der Haven met
zijn fiets in volle vaart tegen een boom. Hij
liep een wonde aan het hoofd op, doch zijn
toestand liet zich aanvankelijk niet ernstig
aanzien.
Dinsdagmiddag is de jongen echter in het
gasthuis te Delft, waarheen hij door de politie
van Delft was vervoerd, aan de verwonding
overleden.
45 BEKENDE MERKEN - Ook in huurkoop.
DE STOFZUIGER CENTRALE HAGEMAN,
GED. OUDE GRACHT 52 - TELEF. 12762
(Adv. Ingez. Medj
Onder de gemobiliseerden Is
een verdienstelijk teekenaar. Dick
Jansen, die met verscheidene
jongelui uit Haarlem „ergens aan
de grens" is, zendt ons eenige
bladen uit zijn schetsboek, omdat
hij meent dat de Haarlemmers zich
daarvoor zullen interesseeren.
-AARDAPptUUJ
sfcwuyv
UaJ-^hvyn iJajcbij- 0*. 1
qehruiA SUNLIGHT ZEEP
El* NOOIT ZEEP VAN ONBEKENDE HERKOMST
(Adv. Ingez. Med.)
Conflict in de Drentsche werk
verschaffing.
Velerlei grieven naar voren gebracht.
Zes en tachtig werkloceen uit de gemeente
Emmen, die werken in het werkverschaffings
kamp te Diever, hebben verleden week, voor
namelijk omdat het hun onmogelijk werd
gemaakt, vaker dan om de twee weken een
Zondag thuis door te brengen, het kamp ver
laten. De desbetreffende arbeiders werden
daarom geschorst.
In de kringen der werkloozen is dit feit
aanleiding geworden tot een uitbarsting van
algemeene ontevredenheid, welke thans een
scherpen vorm gaat aannemen en op een
algemeene staking dreigt uit te loopen. Thans
is nu niet meer de vrije Zondag, maar zijn ook
de loonen en arbeidsvoorwaarden in het ge
ding gebracht.
Teen Maandag een nieuwe ploeg van
arbeiders voor Diever was aangewezen, ver
trokken slechts 47. Men verwacht, echter dat
spoedig een groot deel van hen zal terug-
keeren. Bovendien hebben reeds 87 arbeiders
uit de gemeente Emmen. die te Hoogeveen
bij de ontginning Krembong tewerk gesteld
waren, Maandag het werk neergelegd. Dins
dagmorgen weigerde voorts een groep arbei
ders uit Nieuw-Weerdinge naar het ontgin
ningswerk te Westbork te vertrekken. De sta
kers voeren een actie voor het algemeen stil
leggen der werkverschaffingswerken.
Van de zijde der directie van de arbeiders-
beurs te Emmen kon men ons Dinsdagochtend
nog geen algemeen overzicht van den omvang
van het conflict en de voornaamste grieven
verstrekken. De arbeidersorganisaties hebben
hun leden geadviseerd, niet deel te nemen
aan de staking, omdat op deze wijze geen
verbetering zal worden verkregen. Voor een
groot deel lijken evenwel de bestuurders voor
het oogenbiik weinig vat op hun leden te
hebben.
Mr. dr. J. Schokking 75 jaar.
Heden is mr. dr. J. Schokking, lid van den
Raad van State, oud-minister van justitie en
oud-burgemeestér van Katwijk, 75 jaar ge
worden.
Mr. Schokking, geboren te Amsterdam, stu
deerde aldaar zoo welaan de gemeentelijke als
aan de vrije universiteit, rechten en theologie.
In Juni 1894 promoveerde hij aan beide uni
versiteiten tot doctor in de rechtswetenschap
pen op een proefschrift: historisch-juridische
schets van de wet van 10 September 1853,
staatsblad no. 102. In September van dat jaar
werd hij candidaat voor het provinciale kerk
bestuur van Zuid-Holland en op 3 Februari
1895 aanvaardde hij het predikantsambt bij de
Ned. Herv. Gemeente van Wezep, welke stand
plaats hij in 1897 met Koudum verwisselde. In
1903 vertrok dr. Schokking naar Dordrecht en
in 1910 werd hij predikant te Leiden, hetgeen
hij bleef tot September 1918.
Dr. Schokking is de grondvester van de
Friesche Christelijk Historische Beweging (die
ook wel Hoedemakerianen genoemd werden),
voor welke partij hij van 1901 tot 1909 in de
Tweede Kamer zitting had. Toen trad hij toe
tot de Christelijk Historische Unie. In 1918
kwam hij, na het predikantambt te hebben
neergelegd, opnieuw in de Tweede Kamer voor
de C. H. Unie; hij bleef tot 1925, toen hij be
noemd werd tot minister van justitie in het
kabinet-Colijn. In Maart 1926 trad dit kabinet
reeds af in verband met de kwestie van het
gezantschap bij den Paus, waarop mr. Schok
king weer lid van de Tweede Kamer werd. In
1929 werd hij opvolger van dr. de Visser als
voorzitter van de Chr. Historische Kamerclub.
Intusschen was hij van 19291925 lid van Ged.
Staten van Zuid-Holland en van 1927—1932 lid
van de Provinciale Staten van Zuid-Holland
geweest.
In 1927 werd hij benoemd tot burgemeester
van Katwijk aan Zee; in 1932 tot lid van den
Raad van State. Toen legde hij het voorzitter
schap van de C. H. Unie, dat hij sinds 1918
bekleedde, neer.
Het loos alarm voor een „brandend
neergestort vliegtuig".
Was het een steekvlam uit de uitlaatpijp?
Dinsdagmorgen heeft zich bij de Amster-
damsche politie iemand telefonisch aange
meld met de mededeeling dat hij Maandag
avond in den tijd dat 't loos alarm vcor 'n bij
den Hemweg brandend neergestort vliegtuig
is gegeven, teen hij zich in een perceel in de
binnenstad bevond, een vliegtuig heeft
waargenomen. Uit de uitlaatpijp sloeg een
steekvlam. Hij was echter niet degeen, die
het alarm had gegeven.
De politie verzocht den heer voor nadere
inlichtingen op het bureau te komen. Na het
verhoor is komen vast te staan, dat hij geheel
te goeder trouw was. De zegsman wist. dat een
dergelijke steekvlam uit de uitlaatpijp niet op
eenig gevaar duidde, doch een leek zou hierin
allicht een aanstaande ramp hebben kunnen
zien.
Tot dusver heeft echter degeen, die het
alarm heeft gegeven niets van zich laten
hooren
Spoorwegpersoneel mag de zomer-
kleeding aantrekken.
De spoorwegen hebben een aanvang gemaakt
met het verstrekken van zomerkleeding aan
het treinpersoneel Men wordt vrij gelaten deze
uit wollen serge vervaardigde uniformen te
gebruiken wanneer men wil, zoodat sommi
gen dus nog een oogenbiik kunnen wachten
totdat de zon zich behoorlijk doet gelden, ter
wijl anderen zich haasten zich in de luchtiger
kleedij te hullen Deze ..individueele behande
ling" is mogelijk, omdat de nieuwe zomer- en
winterkleeding uiterlijk niet van elkaar ver
schillen zal.
Moord, in Westfalen gepleegd
zou opheldering hebben gebracht
De familie Van Dam te Gouderak kreeg
dezer dagen bericht, dat het lijk van hun 38-
jarigen zoon J. van Dam te Völlern in West-
falen in een vijver met ingeslagen schedel
was aangetroffen. Uit het daarna ingestelde
onderzoek is gebleken, dat de moord gepleegd
was door een anderen Nederlander, Peter B.,
die evenals Van Dam als landbouwersknecht
in Westfalen werkzaam was. Roof moet het
motief van deze afschuwelijke daad zijn ge
weest.
B. heeft bij het verhoor verklaard, dat hij
het lijk van Van Dam met behulp van Peter
K. met een kruiwagen naar den vijver heeft
gebracht, waar men het bezwaard met een
gewicht van 2ü kilogxam, heeft laten zinken.
Zoowel B. als K. zijn in de gevangenis te
Munster ingesloten.
Bij het onderzoek moet zijn gebleken, aat
B. nog Yier moorden in ons land heeft ge
pleegd, waar van de justitie onkundig zou zijn.
Zoo'ii bengel toch!
Dat is nu zijn nieuwe fiets en
die wordt maar dadelijk voor
allerlei circustoeren gebruiktl
Gelukkig is het een Germaan
jongensrijwiel- Dai is op zulke
kunsten berekend.
Geen mooier geschenk voor
jongens en meisjes dan een
Germaan kinderrijwiel.
Vraagt uitvoerige, geïllustreer
de prijscourant bij de Germaan-
agenten ter plaatse of recht- het
streeks bij de fabriek. r 30.000
Germaan /48.-01ympia 39.5'
daa\ fieA je wat aa3 geplaa,s'
N.V. Rijwielindustrie F. J.v. Werven.
Groote Hout-
(Adv. Ingezïr. 34. H'lem
Med.)
Spelende jongens wilden niet
luisteren.
Knaap met het hoofd onder een vrachtauto.
Op de Schans te Rotterdam waren Dinsdag
avond eenige jongens aan het spelen rond
een geparkeerde vrachtauto. Zij hadden de
auto een eind weggeduwd. Toen de 25-jarige
chauffeur H. naderbij kwam en het spel zag,
joeg hij de jongens weg. De man zette zich
achter het stuur met het voornemen den
wagen op zijn plaats terug te brengen. Hij zag
toen, dat twee jongens achter aan de auto
waren gaan hangen. De chauffeur stapte uit
en beval de jongens weg te gaan. Daarop nam
hU zijn plaats achter het stuur weer in.
Hoewel hij door het achterraampje keek. be
merkte hij niet. dat één van de jongens de
achtjarige Jan van Ginkel, wonende aan de
Schans, toch weer aan den wagen was gaan
hangen. Toen de auto langzaam achteruit
reed. viel de knaap er af en kreeg het linker
achterwiel over het hoofd. De jongen liep een
schedelbasisfractuur op en werd door den ge
neeskundigen dienst naar het ziekenhuis aan
den Coolsingël vervoerd, waar hij ter verple
ging werd opeenomen.
Zijn toestand is zorgwekkend.
Amersfoortsclie politie sloeg
goeden slag.
Twee „zware jongens" bij het vervoeren van
de buit betrapt.
De politie te Amersfoort heeft gisternacht
een goeden slag geslagen en de hand weten
te leggen op twee Amsterdamsche inbrekers,
die met hun buit naar de hoofdstad wilden
terugkeeren.
Om ongeveer half vier in den ochtend
trof de politie in het Soesterkwartler belde
mannen, voorzien van volle aktetasschen.
aan. Op het bureau bleek men te doen te
hebben met den 33-jarigen V. en den 50-
jarigen M.. die juist in een tweetal fabrieken
in de Sluisstraat hadden ingebroken. Zij
hadden o.m. 77 horloges in hun bezit.
Tijdens een verhoor, hebben beide een vol
ledige bekentenis afgelegd.
