Centraal vluchtelingenkamp vindt
voldoende voorstanders.
Minister van Boeyen doet
verschillende toezeggingen.
Belemmeringen wet
verworpen.
NEDERLANDSCHE
HANDEL MAATSCHAPPIJ, n.v
De verhooging van het
Duitsche invoerrecht
op bloembollen.
POLITIEKE BESPREKINGEN
IN ENGELAND.
ZATERDAG 13 MEI 1939
HAAEIE M'S DAGBLAD
3
TWEEDE KAMER.
DEN HAAG
Vrijdag.
Bij een aantal naturalisatie-ontwerpen
bleek de heer Mar chant et d'Ans em-
bourg (nat. soc.) gaarne te willen weten,
wie van de „naturallsanten" Joden waren
Deze nieuwsgierigheid wenschte Minister
Goseling niet te bevredigen, aangezien z.i.
hier een inlichting was gevraagd met „dis-
crimineerende motieven". Met aanteekening
van het „tegen" der nat.-soc. fractie, gingen
de naturalisatie-voorstellen er z.h.st. door,
wat ook met 'n reeks andere ontwerpen ge
beurde, waaronder 't wetje, dat militairen ge
legenheid moet bieden bij de a.s. gemeente
raadsverkiezingen door middel van volmacht
te stemmen.
Bij het voorstel, dat betrekking heeft op de
oprichting van een centraal vluchtelingen
kamp, betoogde Mr. Donker (s.d.) den
opzet van de Regeering verkeerd te vinden.
Het zou tot een langdurige interneering zon
der eenig uitzicht neer komen als 't Regeerings
voorstel werd verwezenlijkt.
Spr. acht het onjuist gezinslooze kinderen
beneden 14 jaar in 'n vluchtelingenkamp op
te nemen en hetzelfde geldt voor de menschen
boven de 50 jaar en misschien reeds boven
de 35 jaar. Voorts zal men den jeugdigen
tusschen 14 en 21 jaar beter een scholing en
opleiding in de vrije maatschappij kunnen
geven.
Spr. stipt nog aan, wat Dr. Bierema en
Mr. Joekes ook deden, de voorbarige benoe
ming van een directeur van het Centrale
vluchtelingenkamp op 'n tijdstip toen de gel
den waarover de Kamer nu moet beslissen
nog niet eens gevoteerd waren.
Ook Dr. Bierema (lib.) had een aantal
bezwaren tegen het Regeeringsplan. Zoo
meende hij eveneens, dat er geen reden be
stond het onderscheid tusschen „legalen" en
„illegalen" in het kamp vol te houden.
De heer Krol (c.h.) sloeg voor kinderen,
jeugdige mannen en jeugdige vrouwen insge
lijks den weg van pogingen tot onderbrenging
in gezinsverband in.
Mr. Joekes (v.d.) meende, dat de crediet-
aanvrage mede had moeten geschieden door
den thans wel aanwezigen Minister van
Justitie, in verband met de onderbrenging
der „illegalen"; plaatsing van bedenkelijke
elementen onder hen in 'n kamp is gerecht
vaardigd, maar degenen op wier levensgedrag
niets is aan te brengen, hoort men niet in
't kamp onder te brengen. Het komt spr. voor,
dat de Regeering noodeloos velen in het kamp
wil plaatsen. Waarom is zij niet wat toeschie
telijker t.a.v. verzoeken van familieleden om
vluchtelingen bij zich te mogen opnemen?
Psychisch acht spr. de gemeenschap van
gedwongen bijeengebrachte personen van zeer
uiteenloopenden aard hoogst bedenkelijk.
Laat de Regeering toch vooral 't advies van
de verschillende comité's inwinnen, zoo be
sloot Mr. Joekes, waarna de heer Serr a-
rens (R.K.) eveneens groote reserves ten op
zichte van 't ontworpen plan maakte. We
moeten het vluchtelingenvraagstuk als een
probleem van Samaritanenarbeid zien en niet
louter bij wijze van bescherming van de Ne-
derlandsche gemeenschap.
De nat. soc. deMarchantetd'Ansem-
bourg, wiens partijgenoot Dieters soort
gelijke geluiden liet hooren, sputterde tegen
de bekende collecte met haar groot succes,
meende dat de Nederlandsche werkloozen wel
zouden willen, dat zij zulk een kamp kregen,
maar voor Nederlanders die in 't nauw zitten
doet men hier niets, voor Joodsche vluchtelin
gen alles. Men had het plan-Mussert (emigra
tie naar de Guyana's) moeten verwezenlijken.
Over de geringe kansen op eenigszins ruime
emigratie daarheen sprak Prof. v. Gelderen
(soc. dem.) die zich voorts aansloot bij de
reeds door verschillende sprekers geuite kri
tiek op het kamp-plan en het afkeurt, dat
het te zeer ingegeven leek door het streven de
vluchtelingen te ver buitenaf te interneeren,
terwijl kennelijk de bedoeling ook scheen te
wezen daardoor anderen te weerhouden on
derdak in ons land te zoeken. Nadat Mr. Rut
gers v. Rozenburg (c.h.) betoogd had.
dat eiaenlijk alleen voor de a-socialen een
concentratiekamp aanbeveling zou verdienen
en voor de misdadigers, die zich onder de
illegalen mochten bevinden en voorts voor
hen, voor wie men nergens anders 'n onderdak
kan vinden, wat ook met 't oog op den finan-
cieelen kant gewenscht ware, merkte de chr.
dem. v. Houten op, dat men 't vluchtelin
genprobleem beter en goedkooper kan oplos
sen dan de Regeering nu met 't centrale kamp
voorstelt. Opneming in gezinsverband en in
tehuizen (weeshuizen enz.) zou aanbeveling
verdienen t.a.v. het gros der vluchtelingen.
De heer Smeenk (ar.), die vroeg of 't
niet mogelijk ware de gezinslooze kinderen
buiten het kamp te houden, maakte o.m. over
het financieele vraagstuk 'n zelfde soort op
merking als zij, die aan hem voorafgingen.
Als het praktisch doenlijk zou zijn, zou spr.
aan eenige kleinere kampen de voorkeur
geven. Nadat de heer W ij n k o o p (commun.
die nog opmerkte dat het kamp bedenkelijk
dicht bij de grens gelegen is (gesteld eens dat
de Duitschers binnenvielen, dan zouden de
vluchtelingen er al extra-ongelukkig aan toe
zijn!), dezelfde reeds door anderen te berde
gebrachte bezwaren had aangevoerd, kwam
eerst Minister Goseling aan het woord.
Deze hield zich voornamelijk met de kwestie
van de „illegalen" bezig. Practisch zal hun on
derdak in Drente één worden met het overige
kamp en geleidelijk zal men aanpassing aan
de rest bevorderen. Dit was dus wel eeniger-
mate een concessie. Alleen nieuw illegaal bin-
nengekomenen zullen ergens afzonderlijk wor
den bijeengebracht om eerst na te gaan, wat
voor elementen zich onder hen bevinden.
Minister Van Boeyen verklaarde aller
eerst. dat de comité's zelf erkend hebben, dat
er een vrij groot kamp noodig is voor de ver
zorging van de vluchtelingen, bovenal met het
oog op de gezinnen. Juist het gezinsverband
moet op den voorgrond staan.
In tehuizen verblijven momenteel pl.m.
3100 vluchtelingen, terwijl er nog 400 elders
zitten, dus in totaal 3500. De opzet is, dat we
met 2000 bedden beginnen, zoodat wel blijkt,
dat er heel wat ruimte is om aan nu geuite
wenschen tegemoet te komen. De minister zei
toe hiernaar te zullen streven wat betreft het
buiten het kamp houden van gezinslooze kin
deren beneden 13 jaar. Hetzelfde geldt voor de
ouderen boven de 50 jaar. Doch altijd moet
de Regeering dan de noodïge waarborgen heb
ben dat de kinderen en de ouderen blijvend
goed verzorgd zullen zijn bij particulieren
aan wie men dit gerust kan toevertrouwen.
Als derde concessie wilde de minister mee
werken ook te probeeren eventueel de protes
tanten en de katholieken in gezinnen on
der te brengen. Wat de kosten betreft, de Re
geering heeft, de garantie van het Joodsche
comité, waardoor voor de eerste jaren toch
zeker vaststaat, dat men de gelden van de
particulieren zal krijgen.
Nogmaals verzekerde de minister, dat het
niet de bedoeling is van deze vluchtelingen
gevangenen te maken, doch heh op te voeden
voor een nieuwe toekomst. Ten aanzien van
den directeur en andere aangestelden is een
regeling getroffen, zoo, dat heusch het
budgetrecht van de Kamer niet is aangetast.
Mr. Joekes (V.D.) repliceerde, dat het
noodig is nader te onderzoeken waarom in
richting van een centraal kamp noodig is,
en of 't niet beter is na te gaan of kleine
kampen de voorkeur zouden verdienen en
overigens zooveel mogelijk de vluchtelingen
bij particulieren onder te brengen. Hij stelde
een motie voor om dit eerst te laten onder
zoeken en dus de behandeling der crediet-
aanvrage te schorsen.
De minister van Binnenlandsche Zaken
merkte naar aanleiding der motie op, dat
binnen een zestal weken een aantal tehuizen
ontruimd moeten worden, zoodat men op
deze wijze heelemaal zou vastloopen. Met
3843 (links, plus de nat.-socialisten en van
rechts de heeren Krol en Amelink stemden
voor) verwierp de Kamer de motie, om ver
volgens het wetsontwerp dat dr. Biere-
ma (Lib.) na de gedane concessies aanneme
lijker verklaarde met 4931 goed te keu
ren: vrijzinnig-democraten, socialisten (uit
gezonderd ir. v. d. Waerden), communisten en
de heer Krol (c.h.) vormden de oppositie.
EERSTE KAMER.
Nadat Donderdag reeds m r. B r i ët (a.r.) en
mr. Sasse van IJsselt (r.k.) met klem
waren opgekomen tegen het ontwerp dat
mogelijk wil maken door publiekrechtelijke
lichamen gesloten contracten, vervallen te
Voor goede optiek
naar ERDTSIECK
Dipl. V.V.O.
Zijlstraat 57 Tel. 19223
(Adv. Ingez. Med.)
verklaren, als ze een belemmering vormen
voor 't aan onroerend goed geven van de door
het openbaar belang gevorderde bestemming.
Minister Goseling was het met de oppo
sitie eens, dat men den eigendom en con
tracten hoort te eerbiedigen. Daarom juist
was 't hem aangenaam het voorstel te ver
dedigen, waartegen men z.i. ten onrechte al
die grieven had doorgevoerd, gelijk het ook
onjuist was het te doen voorkomen alsof
hier alleen in samenhang bestond met de
Pachtwet.
De verdediging baatte niet. Met 1914 ver
wierp de Senaat het voorstel, waartegen zich
met de Christel.-historischen, de anti-revolu
tionairen, de liberalen en de nat.-socialisten
ook nog een vijftal katholieken verklaarden.
Nadat aldus ministerieele kiespijn was op
gewekt, ging het ontwerpje inzake de tand
heelkundigen er geruischloos door,
E. van R.
Louis de Rothschild op vrije voeten
De bekende bankier baron Louis de Roth
schild, die op 16 Maart van het vorige jaar te
Weenen werd gearresteerd, heeft naar Reuter
te Londen verneemt, de stad thans mogen ver
laten en is in goede gezondheid te Zürich
aangekomen.
AGENTSCHAP HAARLEM
Gr Houistr./Gr Markt
Tel 15990 (3 lijnen)
Wij leveren U tegen scherpe
noteeringen bankbiljetten
voor alle vreemde landen.
(Adv. Ingez. Med.)
Op compensatie
aangedrongen.
De Algemeene Vereeniging voor Bloembol
lencultuur heeft in een adres aan den minis
ter van economische zaken er op gewezen, dat
bij het jongste Nederlandsch-Duitsche han
delsverdrag het invoerrecht op bloembollen bij
invoer in Duitschland gebracht is op 25 R.M.
per 100 k.g., terwijl vóór de afsluiting van dit
verdrag een invoerrecht van 20 R.M. per 100
k.g. werd geheven.
Van de producten, waarvoor in dit nieuwe
verdrag de Duitsche invoerrechten over het
geheele jaar verhoogd zijn, zijn bloembollen
het belangrijkst. De totale uitvoer van deze ar
tikelen naar Duitschland bedroeg blijkens be
richten in de dagbladen vorig jaar 4.900.000
R.M., de uitvoer van bloembollen naar dat land
beliep in 1938 meer dan de helft hiervan. Hier
uit blijkt, dat vooral het artikel bloembollen
de concessies, die blijkbaar op het gebied der
tarieven aan Duitschland moesten worden ge
daan, heeft moeten opvangen.
De specifiek Nederlandsche bloembollenteelt,
die geheel van den export van deze producten
afhankelijk is, en waarbij niet alleen tegenover
den uitvoer practisch geen invoer van grond
stoffen staat, maar bovendien zeer arbeids
intensief is, heeft hiermede opnieuw een na
deel ondervonden.
Omdat op goede gronden gemeend wordt,
dat deze tarief verhoogingen een gevolg zijn
van een verhooging van het Nederlandsch ta
rief van invoerrechten, wijst de algemeene
vereeniging den minister erop, dat de bescher
mende handelspolitiek ten bate van de voor
het binnenland werkende industrieën opnieuw
voor de agrarische exportbedrijven en in het
bijzonder voor het arbeidsintensieve bloembol-
lenbedrijf een groot nadeel is gebleken.
Het bioembollenbedrijf ziet zijn exportmoge
lijkheden en moeilijkheden tot hernieuwde
expansie van zijn afzetgebied steeds weer be
nadeeld, hoewel het door het nemen van maat
regelen tegen ongewenschte onpersoonlijke re
clame zelf al het mogelijke doet om de afzet
mogelijkheden, waarvan de uitbreiding her
nieuwde welvaart zal moeten brengen, te ver-
grooten.
Nu bij de afsluiting van het Nederlandsch-
Duitsche handelsverdrag opnieuw aan den
bloembollenexport moeilijkheden in den weg
zijn gelegd, wordt den minister verzocht om te
bevorderen, dat bij het vaststellen der beta-
iingscontingenten hiervoor een noodzakelijke
compensatie wordt verleend. Dit zou geschie
den, wanneer bij de vaststelling der betalings-
contïngenten voor de volgende kwartalen voor
bloembollen een contingent verkregen wordt,
dat minstens dezelfde uityoermogelijkheden
biedt als vorig jaar.
Van de zijde van Duitschland. aldus adres
sante, zal hiertegen geen bezwaar gemaakt
worden. Er is bij de Duitsche afnemers een
groote behoefte aan bloembollen. Als deze niet
in voldoende hoeveelheid kunnen worden Inge
voerd, worden deze verdrongen door andere
bloemen en planten, temeer daar door de
schaarschte de prijzen voor bolbloemen in
Duitschland zoo hoog worden, dat deze hun
populariteit verliezen. De Duitsche afnemers
zijn er dan ook zeer op gesteld een grootere
hoeveelheid bloembollen te mogen invoeren.
Naast een directe compensatie voor het na
deel van de verhooging van het invoerrecht zou
handhaving of uitbreiding van de bctalings-
contingenten van vorig jaar bovendien het
voordeel geven, dat een door jaren van moei
zaam werken opgebouwde markt niet voor dit
product verloren gaat, omdat de vraag naar
dit product zou verdwijnen wanneer het eeni
ge jaren uit den gezichtskring der bevolking is
verdwenen.
maar de deur blijft op 'n kier.
Vreemde werelden
LONDEN, Mei.
Er is nog een ander Engeland ook dan Lon
den met theaters, concertgebouwen en groene
parken en het Zuiden van Engeland met schil
derachtige dorpjes en luxueuse buitenverblij
ven, rustend op groene' gazons.
Er is het Noorden met industriesteden als
Manchester. Sheffield, Birmingham en Liver
pool. waar ki'otwoningen dag en nacht in de
fabrieksrook staan, waar fabrieken en mijnen,
wier exploitatie niet meer loont, maar blijven
staan waar ze staan en in elkaar vallen als
niemand er winst in ziet om ze op te ruimen,
zelfs midden in de stad. Waar industrie alles
te zeggen heeft en ook over „cultuur" beslist
en de stad soms bedeelt met een schenking
voor een schilderijen-collectie of een oudheid
kundig museum. Waar hotels even duur als
oncomfortabel zijn, zonder centrale verwar
ming, hol en met versleten roode gangloopers
bestemd voor zakenlieden en handelsreizi
gers alleen.
In de nabijheid van één van die industrie
steden. waar het leven nauw verbonden is met
de wisselvalligheden van het internationale
handelsverkeer en met het wel en wee van de
industrie op en neer gaat. niet veel meer dan
een uur buiten Liverpool, hebben vrienden een
stil week-end verblijf gevonden. Het is in het
Noorden van Wales, een vergeten hoek. een
streek, waar het leven de laatste eeuw stil is
blijven staan, zooals in Engeland meer te vinden
zijn. Enkele malen per week rijdt er een bus,
die het dorpje zelf niet aandoet. Het dorp is
trouwens niet veel meer dan een verzameling
van wat leisteenen huizen, indertijd haastig
opgetrokken om de arbeiders in de plaatselijke
steengroeve te huisvesten. En de leisteen-groe
ve is reeds lang buiten werking gesteld. Wie er
leven, leven van wat schapen en verder van
den wind, die scherp over de heuvelen in de
vlakte valt en onplezierig warrelt en tolt om
er weer uit te komen.
Het is vlakbij één van Engeland's „beauty-
spots", een schoon uitzicht over hoefijzervor
mige heuvelen, die in lente en zomer in steeds
wisselende purper en mauve kleuren onder een
bijna altijd dramatischcn hemel liggen. Toeris
ten suizen er voorbij langs snelle wegen, maar
het dorpje ligt daarnaast en bezit wegen die
nauwelijks geschikt zijn voor paard en wagen.
In de buurt is een kanaal en daar is de trek
schuit nog in eeve. Een echte trekschuit; het
donkerbruine paard met lichte manen en vlos
sig haar onder aan de beenen, stappend langs
den oever; koutende lieden in het kombuis, die
een pijp rooken en hun bagage in kranten
papieren pakken dragen en die het niet kan
schelen of ze vandaag of morgen ter plaatse
arriveeren. Het is alles wel rustig en de natuur
is wel grootsch, maar de bevolking is te arm
en de rust te versleten om er van te kunnen
genieten.
Radio's zijn zeldzaam in het dorp, kranten
nog zeldzamer en niet alleen uit gebrek aan
vervoermiddelen, maar meer nog omdat nie
mand er zich druk over maakt of de dingen
vandaag of morgen zijn gebeurd. Zoo kon het,
dat in de dagen van Hitler's nieuwste verove
ringen in Czecho Slowakije een boertje ons
kwam vertellen, dat er wonderlijke dingen in
de wereld aan het gebeuren waren. Hij had
ergens gehoord, dat de Spanjaarden Bulgarije
binnen waren gemarcheerd. Voor hem was het
trouwens allemaal hetzelfde, alles even ver
weg. even mal en onwaarachtig.
Dezelfde man deed ons een verhaal over een
vijvertje bij z'n huis, dat er verkwikkelijk zou
hebben uitgezien als het niet aan alle kanten
door prikkeldraad was afgezet. Hij sprak in
het Engelsch. wat hem veel moeite kostte, want
Welsh is daar de omgangstaal, en vertelde
hoe een meneer Williams in dat vijvertje was
verdronken, dat het een verraderlijken bodem
had. dat iedereen meneer Williams had ge
waarschuwd. maar de man was altijd wat
eigenwijs geweest en zoo was hij er toch op
een zomerschen dag terwille van wat frisch-
heid in gestapt. Dat was tenminste één lezing
van het geval. Uit de manier waarop hij over
meneer Willian\s praatte, met kleine trekjes
z'n karakter beschreef en wat de buren er van
zeiden, meenden we dat dit drama zich onlangs
had afgespeeld. Toen hij echter voortging te
vertellen welke mysterieuze invloeden dit vij
vertje van kleinzoon op kleinzoon had gehad,
begon het ons wat vreemd te lijken en infor
meerden we hoelang dit alles geleden was. Hij
ging eens aan het rekenen. Zijn vrouw was
een Williams en dat was de dochter van John,
en John.... ja, het zou zoowat een 125 jaar
geleden zijn, dacht hij tenslotte.cn het ver
baasde hem niets. Het was duidelijk dat de
eigenzinnige meneer Williams, 125 jaar gele
den, voor hem een familiaarder begrip was dan
Mr. Chamberlain en Herr Hitler vandaag.
Terwijl hij een volwassen man, bewoner van
een modernen Europeeschen staat het niet
de moeite waard vond Duitschland en Bulga
rije en Spanje uit elkaar te houden, schreef
een tienjarig Duitsch meisje, een vluchteling
die daar bij kennissen in huis was. een brief
kaart naar huis aan haar moeder. Het was
een plaatselijke ansicht, die zooals plaatselijke
ansichten dat plegen te doen het. leelijkste in
de omgeving uitbeeldde: een gezicht op de ver
vallen steengroeve. Zij had het alles keurig be
schreven. van adres en postzegel voorzien.
Maar onderweg naar het postkantoor bleef zij
plotseling staan, bekeek het plaatje nog eens
en dacht ernstig na. en zei dat ze de ansicht
toch maar liever niet wou sturen. „Zie je", zei
ze. „leisteengroeven zijn misschien wel nuttige
dingen en Hitier zou misschien wel leisteen
kunnen gebruiken". Zij was bang hem op een
idee te brengen. Ze was nu veilig hier, hopend
dat haar moeder spoedig ook zou kunnen ko
men. Ze wou zich dit dorp niet laten ontne
men. En de zorgvuldig-beschreven kaart werd
verscheurd.
Een vreemde gedachte in het blonde hoofd
van een tienjarig meiske. alleen in een verge
ten hoek van een vreemd land. En triester dan
het boertje, dat niet erg thuis was in de Mid-
den-Europeesche landsgrenzen: een onwetend
heid, die misschien nog zoo onwijs niet was.
Vr. S.
