DE NACHTEGAAL
.BREEMEN
Piano-
Voordrachtavond.
De Groote Wet.
De Poppenkraam.
BEVEROL
De Moeder.
ANTRACIET}
PINKSTERREIS
INGEZONKEN
/TIJKKIN
M A A N D A G 15 M E I 1939
HAARLEM'S DAGBLAD
UN/T IN UITEREN
MUZIEK
Uitvoering der leerlingen
van Mej. Marg. Korteweg.
Het programma vermeldt: Kinderuitvoering.
En dit is juist. Geen sonates van Beethoven,
geen ballades van Chopin, geen Bach, of Handel.
Franck of Fauré. Maar kleine instructieve stuk
ken, veertig goed geteld; van Kirchner, van
Monzcal, van Carroll, alles voor het kind. Maar
hierom nog niet altijd even licht uit te voeren
Bizet's Scènes enfantines kunnen alleen worden
gespeeld door wie een gave en vlotte techniek
bezit, en daarbij muzikaal is. Gretchaninoff,
Reger, Chabrier hebben ook weer hun eigen
moeilijkheden. Maar het kind, zoo bleek het, wist
ze te overwinnen.
Het was dan een uitvoering door jonge leer
lingen. En met het stuk van Monzéal, dat in
kleurige harmonieën is gezet voor vier handen,
fleurde dadelijk de lentestemming door de zaal.
Zóó zou het blijven: jasmijnen bloeiden, seringen
geurden, kinderoogen glansden, en de lucht vol
zoete klanken het was heerlijk, hier te zijn.
Mij viel 't vaak moeilijk, me bewust te blijven,
dat ik hier was om pianotechniek te beoordeelen.
Ik zag die mooie losse soepele polsbeweging,
en wist dan, dat nooit de muziek zóó mooi zou
kunnen klinken, wanneer niet op deze wijze de
snaren werden genood, hun mooiste klanken af
te geven. Maar hoe gewillig deden zij dat; hoe
meegaand toonden zich de toets, onder zóó
teere aanraking. De groote concertvleugel, en het
kleine kinderhandje, daar was aanstonds groote
vriendschap tusschen beide; het handje hoefde
slechts te komen, en ruischend dankte de goede
reus.
En ook zuiver technisch, wat is er op zulk een
avond veel en velerlei te bewonderen. Van de
mooie handhouding spreek ik nu niet meer, die
was nu immers een noodzakelijke voorwaarde
voor den mooien klank. Maar over het rythme,
en daarover alleen reeds, zou men veel kunnen
zeggen. Doch vóór alles dit: over de heele lijn
was het keurig in orde, of men nu Kirchner
hoorde, of Sachs, of Bilbro (deze stukjes voor
vijf, voor zes handen). En hoe handig weet bij
laatstgenoemde stukken, waar een heele bank
vol kleine uitvoerders samenwerkt, één onder
hen een middenstem te doen uitkomen, door
fijntjes dit rythme weer te geven. Bij Zilcher,
waar zes handen deel hebben aan de uitvoering,
was dit nog frappanter. Het zijn uitstekende
oefeningen voor samenspel ook, zoo goed als de
stukken, die werden uitgevoerd door kinder
instrumenten.
Van dit laatste genre kent mej. Korteweg bij
uitstek het geheim. Niet alleen dat alles vlot in
't gareel liep, maar in de stukken, die zij zelf be
werkte voor kinderinstrumenten, weet zij te
werken op de fantasie der kinderen. Men moet
letten op het stuk van Carse, waar het midden
deel werd gezet in een geheel andere kleur dan
de hoekdeelen. Dadelijk werd er nu heel be
dachtzaam gefraseerd, en in die bedachtzaam
heid was het samenspel, precies zooals dit ook in
het orkest plaats heeft.
Ook in de uitvoering der kindersinfonietta van
M. E. van Ebbenhorst Tengbergen waren mooie
dingen die de volle aandacht vroegen. Het
Larghetto werd gegeven in fraaie teere tinten,
waartoe men de simpele instrumentjes nauwe
lijks in staat zou achten. En de pittige finale met
de leuke xylofoons werd herhaald, toen er van
't orkestje een foto was genomen.
Ook Bizets „Kinderspelen" trok zeer de aan
dacht. De titels van al de stukken van het pro
gramma waren vertaald in het Nederlandsch.
Een enkele maal lukte dit niet; zoo heette
„chevaux de bois", dat „draaimolen" moet zijn,
hier „houten paai'den"; en de teekenaar, die 't
programma geestig had verlucht, dacht aan
„cheval a bascule" en teekende een hobbelpaard.
Overigens was het weg laten van al dat Engelsch
en Fransch en Duitsch echt iets, ook voor de
heel kleinen. Ook voor hen was het een feest,
toen zij, in de pauze, aan de geliefde leerares
hun bloemruiker of plant mochten brengen,
alles geheel on-officieel, maar geheel in de
lijn van dit muzikaal feest.
G. J. KALT
PRIJSVRAAG TOT 1 JULI F. 8000.-PRIJZEN
(Adv. Ingez. Med.)
Leerlingen van Corry Koppen.
„Leerlingen-uitvoering", „Voordrachtsoefe
ning", „Voordrachtsavond": dat zijn drie be
namingen, waarin een opklimming aanwezig
schijnt te zijn, een opklimming, die zich ook in
de door de hoorders te stellen eischen schijnt
te mogen weerspiegelen, inzooverre als de eer
ste benaming op den leerlingenstaat der uit
voerenden, de tweede op de oefening, de derde
op de voordracht den nadruk schijnt te leggen.
Maar dit is slechts schijn. De werkelijkheid
levert geen principieele verschillen. De werke
lijkheid is dat leerlingen ten overstaan van
ouders, familieleden en verdere belangstellen
den demonstraties geven van de vruchten die
het muziekonderwijs bij hen gekweekt heeft.
Deze vruchten zijn natuurlijk verschillend,
niet alleen in verband met den leeftijd der pu
pillen en met den duur der kweeking, maar ook
en zelfs nog in hooger mate, in verband met
de individueele eigenschappen der leerlingen.
„Aan de vruchten kent men den boom" en
„Niet alle hout is timmerhout" zijn twee be
kende spreekwoorden, die ook ten aanzien van
leerïingenuitvoeringen gelden mogen. En het
is geen wond'er, dat juist de minst geschikte
boompjes den kweekenden de meeste zorg ba
ren in de oogenblikken die voor beoordeeling
en vergelijking der vruchten bestemd zijn, te
meer omdat juist die het meest onbereken
baar zijn.
Dit hebben we op den Zaterdagavond in de
muziekzaal van Brinkmann gegeven avond ook
weer kunnen waarnemen, want er waren en
kele leerlingen, die zich door de omgeving en
de omstandigheden belemmerd voelden en
daardoor niet de volle maat konden geven
van hetgeen hun leerares redelijkerwijze van
hen mocht verwachten. Maar weer anderen
voelden die oppressie niet en gaven ook den
deskundigen onder de hoorders reden tot
blijdschap.
Daar was b.v. een jongen ran een jaar of
tien. die zijn knuistjes op het klavier zette als
een volbloed pianist; dié na één jaar onder
richt het pedaal tracteerde. nuanceeringen
aanbracht, rythmiek en metriek in acht nam.
Zóó dat men het niet beter zou kunnen wen-
schen. Zoo een strekt zijn leermeesteres tot eer
en doet de beste verwachtingen omtrent zijn
pianistische vooruitzichten koesteren. Eén der
meisjes toonde in Elegie" van Gade muzikaal
temperament, een ander in een werkje van
Godard betrouwbaar muzikaal geheugen en
aardige pianistische eigenschappen. Meerderen
lieten goed vierhandig samenspel hooren. Dit
alles was in de eerste helft van den avond.
In de tweede helft traden oudere, meerge
vorderde leerlingen op. Toen hoorden we o.a.
een goede voordracht van Schubert's Im
promptu in As gr. t„ en een niet minder goede
van Chopin's Wals in cis kl. t., waarin zoowel
de gladde uitvoering der figuren als het oor
deelkundige pedaalgebruik lof verdienden.
Mozart's Fantasie in d kl. t. gaf een leerling
gelegenheid om rapheid in passages te toonen.
En tot slot van den avond kregen we een In-
ventiö' van Bach waarom wordt Bach zoo
zelden op leerlingenavonden gespeeld? ei
Chopin's Nocturne op. 9 no. 1: beide diame
traal tegenovergestelde stukken sober en cor
rect voorgedragen.
Ik heb gemeend uit de 18 nummers van het
programma enkele grepen te moeten doen, die
de goede hoedanigheden van het onderwijs van
mej. Koppen het best in 't licht stelden.
De erkentelijkheid harer leerlingen werd be
lichaamd in de aanbieding van eenige mooie
bloemstukken.
K. DE JONG
Aerdenhout's Kinderfooneel.
Na de grooten van .Aerdenhout's Toonee-
Ensemble" hebben wij thans de kleinen van
Aerdenhout's Kindertooneel in onzen Stads
schouwburg zien optreden. Aan liefhebberij
voor tooneel blijkt het dus in Aerdenhout niet
te ontbreken.
Het was een aardig programma, dat me
vrouw J. van Kampenvan den Brink met
de kleintjes had samengesteld, want De
Groote Wet en De Poppenkraam voldoen
beide aan de eischen, welke men aan een
kindertocneelstuk mag stellen.
In „De Groote Wet" is. het een kabouter,
die de menschenkinderen moet beproeven, al
vorens hij het rijk van den kabouterkoning
kan binnengaan. Hij komt dan tot de ont
dekking. dat de menschenkinderen allereerst
aan zich zelf denken en voor anderen maar
weinig over hebben, maar gelukkig komt er
ook een jongen op zijn pad, die zich voor
armen en ongelukkigen weet te offeren en
die daardoor voor den vertooten kabouter
de poort van het koninkrijk der kabouters
opent.
Dit kinderstukje is poëtisch gedacht en al
is de taal voor kinderen wel eens wat te moei
lijk, de handeling is toch wel weer zoo, dat
zij een jeugdig publiek boeit. Met kabouters
betreden wij het dankbare terrein der fan-
behoort een bus Beverol. Uw
motor vraagt olie die een
onverwoestbare „film"
vormt. Neem daarom Beverol
in vierkante literbussen met een
motorrijder erop.
OLIE VAN OLIESPECiALISTEN
(Adv. Ingez. Med.)
tasie en met de jongens krijgen wij weer de
aanraking met de gewone wereld, al gebeuren
er met die jongens dan ook wonderlijke en
sprookjesachtige dingen.
De opvoering stelt aan kinderen en aan de
regie geen gemakkelijke eischen en mevrouw
Van Kampen had 't zich in dit stukje wel wat
erg gemakkelijk gemaakt. Fantasie moet er
ook zijn in de opvoering, vooral in een spel
dat in de sprookjeswereld speelt. Ik weet wel
dat kindertooneel niet gemaikikelijk is, maar
wanneer ik bedenk, wat de dames de Vogel
en Mondriaan met de kleintjes wisten te be
reiken en welk een poëzie er van haar kin
deropvoeringen zelfs voor ons ouderen
uitging, -moet ik zeggen dat de leidster van
Aerdenhout's Kindertooneel hiervan nog zeer
veel leeren kan.
De kabouters zaten aardig in het pak de
costuums waren van mevrouw Van Ek
Koning en Ego, het beproefde kaboutertje,
zeide zijn tekst voor een kind opmerkelijk
goed, maar de overigen vooral de men
schenkinderen waren wel wat erg onbe
holpen en het geheel maakte een vrij primi
tieven indruk.
Veel beter was de opvoering van De Poppen
kraam, dat na de pauze werd gespeeld. Ook
dit kinderstukje van Stien de Bruyn, waarin
de poppen tot leven komen en de bruid een
nieuwen man bezorgen nadat de bruidegom
door een oude dame is gekocht en ontvoerd,
is aardig bedacht en biedt gelegenheid tot
kinderlijk spel. De poppenkraam met al die
poppen-kinderen in groote kartonnen doozen
deed het heel goed en ook het spel was in dit
stukje veel beter dan in De Hooge Wet. Wel
zou het geheel nog meer effect hebben ge
maakt, wanneer de kinderen ook in hun spel
meer poppen waren geweest, maar dat is voor
zulke jonge executanten misschien wel wat
een te zware opgave, ofschoon wij dit toch
eens jaren geleden uitstekend hebben gezien
in een kinderballet La Boite a joujeux van
Debussy van mevrouw ScheepersGeuer.
Maar ook zoo gespeeld heeft de Poppen
kraam het jeugdige publiek, dat onzen
schouwburg geheel vulde, uitstekend- ver
maakt. De kleinen in de zaal leefden mee met
de geschiedenis van het poppenbruidje
klapten entho'usiast na eiken poppendans. Het
was een fleurig en kinderlijk gedoe daar op
het tooneel en vooral het kleine parmantige
poppedijntje in het rood had bij het jeugdige
publiek een groot succes.
De opvoering van De Poppenkraam doet ons
verwachten, dat mevrouw van Kampen ook in
de toekomst op het gebied van het kinder
tooneel wat kan bereiken, althans in stukjes,
die aan de regie geen al te hooge eischen
stellen.
J. B. SCHUIL.
Het Nederlandsch Tooneel.
Het Nederlandsch Tooneel heeft hier Za
terdag als slotvoorstelling de opvoering van
Capek's De Moeder gegeven. Hoe gaarne
hadden wij onzen Stadsschouwburg op dezen
avond even vol gezien als bij de opvoering
van „Europa 19door leeken eenige
dagen geleden gegeven. Want het stuk van
Capek moge dan geen pacifistisch tendenzstuk
zijn, met welke felle sterke kleuren schildert
Capek ons de afschuwelijkheid van den oor
log en hoe aangrijpend geeft hij ons de tra
gedie van de moeder, de moeder van alle
tijden, die, in heel de wereldgeschiedenis door,
altijd weer moet betalen en offeren voor wat
de man in zijn verlangen naar dynamische
actie verricht en verwoest. Het is de moe
der, die altijd weer het grootste en zwaar
ste offer brengt. Dit toont Capek ons op zoo
aangrijpende en doordringende wijze, dat hij
met zijn stuk oneindig meer bereikt dan met
een stuk, zwaar van opzettelijken tendenz.
In ons blad van 2 Mei heb iik over stuk
en opvoering^ reeds"uitvoerig geschrexeiu..
zoodat "ik dit keer kort kan zijn. Alleen wil
Copyright P. I.
„Dat is precies wat wij ook gedacht hebben", zeiden de toehoorders
rw en de kapelmeester kreeg verlof den volgenden Zondag de
werking van den kunstvogel aan het volk uit te leggen. Ja, de
keizer vond zelfs goed, dat hij hem dan liet zingen. En het volk
luisterde en was zoo verheugd, alsof het een slokje thee te veel
gedronken had. Alleen de arme visschers, die den echten nachte
gaal gehoord hadden, zeiden: „Ja, het klinkt heel goed en de
melodie lijkt wel, maar er ontbreekt toch iets aan!" De echte
nachtegaal werd echter uit het rijk gebannen.
De kunstvogel kreeg een plaatsje op een zqden kussen, naast het
bed van den keizer en alle geschenken, die hij gekregen had
goud en edelsteenen lagen om hem heen gestapeld. Zijn titel
was: Hoog-keizerlijk-nachttafelzanger, in rang nummer één aan
den linkerkant, want volgens den keizer was die kant de voor
naamste, omdat daar het hart zit. En ook bij den keizer zit het
HAARLEM -
TELEFOON 10070
HEEMSTEDE -
TELEFOON 29280
(Adv. Ingez. Medj
ik er hier op wijzen, hoe zuiver spiritisch Capek
zijn clrama heeft uitgewerkt
Het zuivere spiritische ligt niet alleen in
het contact van de moeder met de dooden,
maar ook in de helderziendheid van de vrou
welijke hoofdpersoon, die den dood van haar
twee zoons Georg en Peter op een af
stand ziet en voelt. En hoe spiritisch ge
dacht zijn de woorden van Georg. wanneer
hij bij zijn moeder komt en zegt: „Ik bij nu,
wat de menschen dood noemen."
De moeder is feitelijk veel zuiverder spi
ritisch dan „De Terugkeer van Peter Grimm"
in welk "stuk de schrijver Belasco de spiri
tische gedachte tot uitdrukking wilde
brengen.
Maar het spiritische is bij Capek bij
zaak. Het was hem om de groote gedachte
de tegenstelling van de vrouw en den man in
de belangrijke levensconflicten te doen en
vooral om ons de tragiek van de altijd weer
lijdende Moeder in de wereldgeschiedenis te la
ten gevoelen.
Dat wij met den dood van Capek een der
meest beteekenende tooneelschrijvers heb
ben verloren, bewijst dit stuk vooral in
het superieure eerste bedrijf wel over
tuigend.
Ook hier heeft de opvoering een machtigen
indruk gemaakt. Zoo zeer was het publiek
aangegrepen door de handeling in De Moeder,
dat het de stilte na I en II niet door applaus
durfde verbreken. Maar aan het slot heeft de
zaal staande den spelers een warme ovatie ge
bracht, een ovatie, die allen gelijkelijk gold.
Want het is als geheel een magistrale opvoe
ring mét Loudy Nyhoff als een waarlijk
groot tragische figuur en Van Dalsurn, Jacques
de Haas, Jacques Snoek, Paul Storm, Johan
Schmidt. Gijsbert Tersteeg en Sternheim als
prachtige spelers.
Een wel zeer somber maar hoogstaand slot
van" "net seizoen.
J. B. SCHUIL.
Wat denkt U van een
naar FRANKRIJK, ENGELAND. BELGIË,
DUITSCHLAND ol ITALIË?
PrlJ*2n van ƒ18.- at l
VRAAGT ONZEN AARDIGEN FOLDER I
REISBUREAU LINDEMAN N.V.
Haarlem,
Barteljorisstraat 3,
Telef. 12678,9
(Adv. Ingez. Med.)
Voor den inhoud dezer rubriek stelt de
Redactie zich niet verantwoordelijk.
Van ingezonden stukken, geplaatst of niet
geplaatst, wordt de kopij den inzender niet
teruggegeven.
De kapelmeester schreef een boek van 25 deel en over den kunst- Chineesche woorden. En iedereen zei, dat hij het gelezen en begrepen
vogel. Het was een echt geleerd beek. vol met de allermoeilijkste had. Ja, als zij dit niet zeiden, zou men hen voor dom gehouden
hebben en dan werden zo op hun maag gestompt.
.(Wordt vervolgd).
Voor de stichtingen „Bethesda-
Sarepta" en „Meer en Bosch".
Evenals het vorige jaar, zal in Mei de jaar
lij ksche collecte worden gehouden ten bate
van de Chr. Vereeniging tot verpleging van
lijders aan vallende ziekten, die de werkin-
inrichtingen Bethesda-Sarepta te Haarlem en
Meer en Bosch te Heemstede exploiteert. Hoe
wel in deze tijden een veelvoudig beroep wordt
jedaan op de offervaardigheid van onaf
medeburgers, zal niemand de groote betee-
kenis van deze beide zoo nuttige inrichtingen
ontkennen en zullen, evenals vorige jaren,
velen hun bijdragen voor dit goede doel willen
geven.
Behalve op de offervaardigheid wordt ook
een vriendelijk beroep gedaan op hen, die
als collectanten hun medewerking zullen ver-
leenen om zoodoende deze collecte mogelijk
te maken.
De collecte te Haarlem zal worden gehouden
Zaterdag 27 Mei en collectanten hiervoor
worden vriendelijk verzacht zich op te willen
geven bij mevr. De Milde, clubhuis Damstraat
19. te Haarlem.
De collecte te Heemstede annex Bennebroek
zal plaats hebben op Dinsdag 30 Mei d.a.v.
Voor dezen collectedag gelieve men zich als
collectant (e) op te geven bij mevr. Dinge-
mans—Hoog te Heemstede, Kerklaan 103.
Hopelijk zal het goede lenteweer, hetwelk
vorig jaar in gebreke bleef, er dit jaar toe
bijdragen, dat deze collecten een succes wor
den voor de vele ijverige collectanten, zoodafc
een mooi bedrag zal kunnen worden afge
dragen aan de kas van deze nuttige inrich
tingen. die dezen jaarlijkschen steun zoo hard
van noode hebben.
A. C. DINGEMANS—HOOG,
Kerklaan 103, Heemstede.
