Haarlem's Dagblad
15.000 wecMooien moeten
dienstplichtigen
Methamet
neergeslagen
Groote Steden.
Bij defensie wordt dag
en nacht gewerkt voor
vervangingsregeling.
Plannen voor vloot-
uitbreiding gereed.
Ware overstroomings-
ramp op Timor.
Kampioenskansen.
voor
deel
en
Ocbtendbeurs Amsterdam
Hef Belangrijkste
56e Jaareanp No. 17149
Uitgave Lonrens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N. V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Dinsdag 16 Met 1939
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 mnnnden f 3.25. franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiëni 1-5 regel» f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclame» f 0.60 per regel»
Rcgclabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
De Engelsche dichter John Masefield heeft
eens flink uitgepakt over den mateloozen en
in sommige opzichten anti-maatschappelijken
omvang van de wereldstad Londen. Velen heb
ben dat vóór hem gedaan en zij waren in groo
te meerderheid geen poëten maar kooplieden,
industriëelen, journalisten, politicija, wat
niet al. Zoodat er voor niemand aanleiding is
Masefield's bezwaren te onderschatten omdat
zij afkomstig zijn van een dichter, die nu een
maal door de meeste menschen wordt bekeken
als een onpractisch mensch, gaande met zijn
hoofd in de wolken.
In de Engelsche pers heeft Masefield bijval
gevonden, temeer omdat hij een geschikte ge
legenheid voor zijn aanval op de metropool
had gekozen. Hij hield namelijk de openings
rede van het nieuwe „City Literary Institute"
en betreurde het dat Londen veel te groot is
geworden om zijn ingezetenen nog met zoo
iets als „stedelijken burgerzin" te vervullen. Zij
voelen alleen nog belangstelling voor het
stadsdeel waarin zij zelf wonen.
De Manchester Guardian, dit beamend in
een hoofdartikel, zegt dat het voor alle groote
steden geldt, zij het dan in minder mate dan
voor Londen. Daar vindt men trouwens week
bladen, in districten als Pimlico of Padding-
ton bijvoorbeeld, die zich even ernstig bezig
houden met de districtsbelangen en even wei
nig interesse toonen voor Westminster of de
City als het een of andere blaadje dat ergens
op honderden kilometers afstand van Londen
in een rustig provinciestadje verschijnt. Lon
den is voor zijn bewoners in zekeren zin een
verzameling van stadjes en dorpen. Niet velen
kunnen „van heel Londen houden". Zij kunnen
het evenmin als de gemiddelde mensch een
hippopotamus als lievelingsdier zou kunnen
aanvaarden. Persoonlijke belangstelling en
aanhankelijkheid ten aanzien van dieren moe
ten zich wel beperken tot zooiets als de kat op
het haardkleedje. Die kan heeten zooals men
wil, hij kan namen dragen variëerend van May-
fair tot Tower Hamletsde hoofdzaak is
dat hij binnen kameraadschappelijk bereik
blijft.
Aldus de sierlijke beeldspraak van de Man
chester Guardian.
Dit voorname Engelsche dagblad verschijnt
In de stad Manchester, die evenveel inwoners
telt als Amsterdam een kleine 800.000, het
geen zoowat één tiende van de bevolking van
Londen uitmaakt en daarom valt het des te
meer op dat het blad de bezwaren van Mase
field op iedere groote stad toepasselijk vindt.
Dat is zeker juist. Wij ondervinden het in
Nederland ook alin Nederland, dat geen
grootere stadsbevolking dan die van Manches
ter kent. En al de nadeelen van de matelooze
opeenhoopingen van mensehen en huizen
laten zich in het Westen van dit kleine lend
steeds meer gevoelen. Niet alleen in het ver
minderen van gemeenschappelijken en indivi-
dueelen burgerzin in de groote steden, maar
ook in allerlei euvelen waarvan de buitenland-
sche groote steden eveneens lijden. Gebrek aan
natuurschoon, aan frissche lucht zelfs in
de zomermaanden gebrek aan tuinen tenge
volge van te dichte bebouwing en de stichting
van flatgebouwen, voortdurende tobberij met
het verkeersvraagstuk in de binnenstad, die
het nergens goed verwerken kan zoodat het
moderne snelverkeer daar op de spitsuren
voortkruipt en heelemaal geen snelverkeer is,
uittocht van forensen naar buitengemeenten
enfin, het is een lange lijst. In ons land
komt daar dan nog het nadeel bij, dat men in
Engeland niet kent, dat de groote steden met
de tusschenliggende forensengemeenten op zoo
korten afstand van-elkaar liggen dat het ge-
heele Westen des lands zwaar overbevolkt is
geraakt en het begrip vrije natuur eigenlijk
alleen nog op grooten afstand te vinden is.
Misschien nadert de tijd waarin de trek naar
de groote steden eindelijk begint te.kenteren.
Het is te hopen, want men rilt bij de gedachte
hoe het Westen van ons land er binnen een
jaar of dertig moet uitzien als het zoo door
gaat. Niet alleen voor de volksgezondheid en
voor de goede behartiging van dat eeuwige
verkeersvraagstuk, maar in veel verstrekken
der zin: voor het menschelijk levensgeluk lijkt
dat haast een nachtmerrie van eindelooze
straten zonder ruimte, licht, zonder bosch en
weiden en die weelde der natuur die ware
levensblijheid niet ontberen kan.
Een uiting als die van Masefield toont bui
ten dien, dat de groote stad als cultureel cen
trum zichzelf ontgroeid is.
En dat gaat, geloof ik, gepaard met een ander
verschijnsel: de verruimde belangstelling
de wijdere blik die den mensch deelachtig zijn
geworden in dezen tijd, die niet alleen achter
uitgang heeft gebracht maar toch ook vorde
ringen gemaakt. Al mogen dan die week
blaadjes bestaan die zich alleen voor stads-
deelen interesseerendaarnevens is de
vlucht der menschelijke interessen toch veel
breeder geworden. Snelverkeer, radio en bios
coop hebben daar alle veel toe bijgedragen
misschien niet zooveel in de diepte, maar wel
in de breede lagen der bevolking. Men is niet
alleen buiten zijn stadsmuren maar ook bui
ten zijn landsgrenzen veel meer gaan zien en
begrijpen. En die ruimere blik is niet meer
beperkt tot een korten vacantïetijd, maar doet
fcich eiken dag gelden, is een levensfactor voor
allen geworden.
Daarom ook is de stedelijke burgerzin, die
Masefield betreurt maar die ook vaak erg
bekrompen was. zoo geminderd. Als „levens
eenheid" is de stad verzwakt, veel onbelang-
liikei dan vroeger geworden. Misschien zal
Dag en nacht wordt er op het departement
van Defensie gewerkt om het probleem dei-
vervanging der buitengew. opgeroepenen door
vrijwilligers en aangewezen dienstplichtige
werkloozen zoo spoedig mogelijk op te lossen.
Zooals men weet. heeft het systeem van vrij
willigers onvoldoende remplacanten opgele
verd om aan de verzoeken tot groot verlof te
voldoen. Daarna is den burgemeesters ver
zocht opgaven te verstrekken van die werk
loozen, die als vervangers van dienstplichtigen
zouden kunnen optreden. In totaal zijn thans
reeds de namen van 15.000 werkloozen ten
departemente opgegeven, die naar het oordeel
van de burgemeesters geschikt zijn om plaats
vervangers te kunnen zijn.
Voordat de zaak der vervanging geheel ge
regeld is, moeten bergen werk worden verzet.
En reeds nu staat ook vast, dat niet aan alle
aanvragen zal worden voldaan, omdat de
gronden, waarop het verzoek rust, volgens De
fensie niet aanvaardbaar zijn.
Bij de vervanging wordt ermede rekening
gehouden, dat allereerst die werkloozen in
werkelijken dienst worden geroepen, die reeds
geruimen tijd werkloos zijn. Hoe langer men
werkloos is, des te eerder komt men voor ver
vanging in aanmerking. Ook richt men eerst
het oog naar de ongehuwden en naar dege
nen, die, om welke reden dan ook, geen steun
ontvangen
ook dit den trek naar de steden en het verder
uitwassen tot monsterachtig-groote conglo
meraten remmen. De grens van den stads-
groei is ook in ons land al leelijk overschre
den. En de ietwat kinderachtige trots op eer.
groot aantal inwoners zal tenslotte toch niet
beslissende factor kunnen zijn. R. P.
Raadsverkiezing te Haarlem.
Nummering der lijsten.
De voorzitter van het centraal stembureau
voor de verkiezing van de leden van den raad
der gemeente Haarlem, deelt mede, dat de num
mering van de voor die verkiezing ingeleverde
geldige lijsten van candrdaten door het centraal
stembureau zal geschieden in de openbare zit
ting, welke zal worden gehouden ten Stadhuize
op Maandag 22 Mei, des voormiddags ten 9.30 ure
Verlaging crisis-suikerheffing.
's-GRAVENHAGE, 16 Mei. Op grond van
de belangrijke stijging van de suikerprijzen heeft
de minister van Economische Zaken besloten
met ingang van 22 Mei de crisis-suikerheffing te
verlagen van 30 tot 20 opcenten, hetgeen dus
een verlaging beteekent van f 2.25 per 100 K.G.
suiker. De uitslutiende beweegreden tot deze
beslissing is gelegen in de zeer sterke stijging
van de suikerprijzen; het ligt dan ook in de
bedoeling bij een eventueele latere daling van
deze prijzen wederom tot een verhooging van
de heffing over te gaan.
DUITSCHER UIT CHILI GEZET.
SANTIAGO (Chili) 16 Mei. De chef van
de Duitsche spoorwegen alhier, Hans Vcdgt,
is uit Chili gezet. Voigt werd in zijn
kantoor op Zaterdag gearresteerd, beschuldigd
van het financieren van een anti-semietische
campagne en van het verkondigen van ras
senleer. Vergezeld door detectives heeft hij
Maandag de grens tusschen Chili en Argentinië
overschreden. De Duitsche -zaakgelastigde
Von Pochhammer heeft de Chileensche minis
ter van buitenlandsche zaken om opheldering
verzocht. Voigt was reeds 11 jaar in Chili
werkzaam. (United Press).
werd verzekeringsagent
Ten huize van V., die verdacht van
moord op zijn collega, den heer F. de la
Chambre en van brandstichting gear
resteerd werd, is een hamer gevonden,
welke met bloed bevlekt was. De des
kundige Dr. Hulst heeft vastgesteld dat
de dader met dezen hamer zijn slacht
offer neergeslagen heeft.
Aan de verklaring van V. dat hij in een op
welling van drift heeft gehandeld wordt dan
ook geen geloof meer geschonken. (Jit de om
standigheid dat hij den hamer bij zich heeft
gestoken toen hij Donderdagavond naar de wo
ning van den heer de la Chambre ging blijkt
dat hij te voren misdadige plannen koesterde.
Men kan zich nu ook begrijpen waarom V.
zich niet wist te herinneren met welk voor
werp te hebben geslagen.
V. blijft evenwel ontkennen zich aan moord
met voorbedachten rade te hebben schuldig ge
maakt.
Gistermiddag heeft men V. naar het perceel in
de Hertzogstraat gebracht, waar hij Donderdag
avond zijn collega heeft neergeslagen.
De substituut officier van justitie mr. W. M.
Paardekooper Overman was ook aanwezig.
V. bleek zeer onder den indruk toen hij zich"
in het gedeeltelijk uitgebrande bovenhuis be
vond, maar het kwam niet tot v«rtere beken
tenissen.
In zijn Memorie van Antwoord aan
de Eerste Kamer inzake de Indische
begrooting 1939 deelt de minister
van koloniën mede, dat de maritieme
instanties, ressorteerende onder het
departement van defensie, welke op
dracht hadden ontvangen plannen
uit te werken en gegevens te verza
melen, teneinde gereed te zijn, in
dien de regeering zich door de om
standigheden genoopt zou zien tot
plannen van verder strekkenden aard
dan die, welke reeds bekend zijn,
thans met dezen arbeid gereed zijn
gekomen, zoodat een beslissing eer
lang kan worden tegemoet gezien.
New-F oundland—Stockholm
zonder tusschenlanding.
Jonge Zweedsche vlieger wil de poging
wagen.
BANGOR (Maine) 16 Mei (Havas). De
jonge Zweedsche vlieger Dinegan heeft zich met
zijn vliegtuig naar Nevv-Foundland begeven,
vanwaar hij een ononderbroken vlucht naar Zwe
den wil ondernemen. Zijn toestel is een een
dekker met een motor van 90 P.K. en kan een
kruissnelheid van 175 kilometer bereiken. Hij
heeft geen radio aan boord. De afstand van
New-Foundland naar Stockholm bedraagt onge
veer 3700 kilometer.
Verplichte arbeidsdienst in Spanje
Voor mannen van 18 tot 50 jaar.
BURGOS 16 Mei (Reuter/A. N. P.) Het
Spaansche kabinet heeft een wet goedgekeurd,
waarbij voor alle mannelijke inwoners tusschen
18 en 50 jaar verplichte dienst wordt ingesteld
„voor het nationale herstel".
Bandieten overvallen een kassier.
Met 35000 dollar gevlucht.
NEW YORK 16 Mei (Havas). Zes gewa
pende bandieten hebben een overval gepleegd
op den kassier van een electriciteitsmaatschap-
pij op den hoek van de vijfde en eenentwintig
ste straat. Zij roofden 35.000 dollar en vluchtten
in een auto.
GEEN NIEUW INITIATIEF VAN ROOSEVELT
TE WACHTEN?
In de omgeving van president Roosevelt
wordt ontkend dat de president het voornemen
heeft, zooals in de Amerikaanscne pers werd
gezegd, een nieuwe oproep tot vrede tot Europa
te richten en een economische conferentie bijeen
te roepen.
Vele slachtoffers.
Centrum van het eiland
ernstig geteisterd.
KOEPANG. 16 Mei. (Aneta-A.N'.P.)
Volgens hier binnengekomen berichten
uit de afdeeling Beloc (Midden-
Timor). is aldaar door de zware regens
een overstroomingsramp veroorzaakt
Veel personen hebben het leven verlo
ren, terwijl bet meeste vee is omgeko
men. Vele kamponghuizen zijn onder
twee meter zand bedolven. Practiscb
alle voedingsmiddelen zijn verloren ge
gaan. De geredde inlanders brachten
drie dagen en nachten in de boomen
door. Op vele plaatsen ziet men lijken
van menschen en dieren. Het geheele
district is zonder voeding, zoodat dui
zenden pikols levensmiddelen noodig
zullen zijn.
(Op een internationaal dans-
congres te Brussel zijn de Neder-
landsche deelnemers er niet in
geslaagd, zich voor de finale te
plaatsen).
De dansers van den Nederlandschen stam.
Wisten zich wel in Brussel goed te weren,
Maar toen de keuze voor den eindstrijd kwam.
Toen faalden zij, al was het dan met eere.
De concurrentie was bijzonder groot.
En daardoor daalden onze goede kansen,
En 't resultaat was dat geen landgenoot.
In glorie de finale in kon dansen.
Men vraagt zich af wat d' oorzaak wel
kan zijn,
Ls deze kunst van vederluchtig zweven.
Dan toch niet in de vaderlandsche lijn.
Die zooveel klei en zand kent in het leven?
Het is voor ons in 't huidige bestaan.
Met kans op oefening toch wel in orde.
Ook wü toch dansen mee op den vukaan.
Die onze aardbol practisch is geworden.
Enfin, er is nu niets meer aan te doen.
Wij kunnen ons er straks niet op beroemen.
Ons van de heele wereld kampioen
In 't spei der „beenen van den vloer" te
noemen.
Geen nood, wij kunnen nuchter en bedaard,
In ander opzicht nog wel eer behalen.
En op terrein, tenminste zooveel waard,
Als 't winnen van die heeie dansfinale.
Wanneer men vroeg of laat den strijd
aanbond,
Dat schiet mij als een goede troost te binnen,
In 't hechtst met beide beenen op den grond.
Dan zou ons volk misschien den titel winnen.
P. GASUS.
VOORDEEL I: dat Bakker gratis Uw behang-
randjes afsnijdt.
VOORDEEL II: dat onze behangsels extra
sterk en modern zijn.
VOORDEEL III: onze enorm lage prijzen.
VOORDEEL IV: wij hebben vakkundig perso
neel beschikbaar.
H.M.Bakker,Gen.Cronjéstr.135,161.11657
(Adv. Ingez. Med.)
Brand met gerechtelijken nasleep.
Eisch tegen landbouwer gehandhaafd.
AMSTERDAM, 16 Mei. Op 2 September
van het vorige jaar verbrandde de land
bouwer B. te Haarlemmermeer vuil in de
buurt van zijn woning met schuur. Korten
tijd later sloeg het vuur over op de schuur en
het woonhuis. Beide perceelen brandden ge
heel af.
Tegen den landbouwer werd een vervolging
ingesteld wegens brand door schuld. De of
ficier van justitie te Haarlem eisch te tegen
den landbouwer f ldO boete, doch de recht
bank sprak hem vrij.
In hc-oger beroep vorderde de procureur-
generaal wederom veroordeeling tot f 100
boete, subs. 25 dagen hechtenis.
Het gerechtshof wees echter een interlo-
cutoir-arrest waarin het hooren van nog vier
getuigen werd gelast. Vandaag zette hetg hof
de behandeling van de zaak voort. De ver
dachte had 's morgens vroeg het vuurtje .ge
stookt op een afstand van twaalf meter van
de woning. Hij had er zich eerst van over
tuigd. dat de wind van de schuur af was. Toen
hij om half acht naar het land ging, was het
vuur gedoofd en er brandde of smeulde vol
gens verdachte niets meer. Om negen uur
zag de bewoonster van het huis naast het
schuurtje weer wat rook en vuur. Zij ging haar
man warschuwen. mar teen was het te laat.
Huis en schuur stonden in lichter laaie.
De procureur-generaal handhaafde zijn
eisch: f 100 boete. Hij was van meening. dat
verdachte hoogst onvoorzichtig had gehan
deld. Arrest 30 Mei
Overneming van de Red Star Line
door de Holland—Amerika Lijn?
ROTTERDAM 16 Mei. Naar wij
vernemen worden onderhandelingen
gevoerd door de Holland-Amerika Lijn
omtrent het overnemen van de Red Star
Line, welke onderhandelingen in een
ver gevorderd stadium zijn gekomen
Zooals bekend exploiteert de Red Star
Line een geregelde passagiers- en
vrachtdienst tusschen Antwerpen en
New York.
geweldigen „windkogel", die zich in
Field in den Amcrikaanschcn staat
bevindt en een doorsnede heeft van
worden vliegtuigmodellen op hun
betrouwbaarheid gekeurd.
Het woord is aan
Feuchtersleben
Ware rust is niet ontsten
tenis van beweging; zij is
het evenwicht der bewegin
gen.
Ebner Eschenbach:
Welk een beweging wordt
veroorzaakt door het streven
naar rust!
Duitscli militair vliegtuig
vrijgegeven.
Het toestel naar Wilhelmshaven
teruggekeerd.
LEEUWARDEN 16 Mei. Het beslag op het
gisteren op het vliegveld alhier gelande Duit
sche militaire vliegtuig is vanochtend opgehe
ven. Hel toestel is om kwart over negen langs
de kust naar Wilhelmshaven vertrokken en werd
tot aan de grens begeleid door een militair toe
stel uit Soesterberg.
De belastingkohieren.
Gegevens over 1938'1939 en 1939/1940.
Wij vernemen dat in het algemeen de op
brengst der belastingen in Haarlem en naaste
omgeving in het belastingjaar 1938/1939 niet is
tegengevallen. De indertijd door de belasting
inspectie geraamde bedragen, die tot grondslag
dienden voor de cijfers der verschillende ge
meente-begrootingen, zullen met een klein be
drag overschreden worden.
Voor het nieuwe belastingjaar 1939/1940 zijn,
wat de Inkomsten- en Gemeentefondsbelas
ting betreft dezelfde bedragen geraamd als in
het nu verstreken belastingjaar. Wel wordt er
op gerekend, dat de inkomsten wat achteruit
gegaan zijn, maar men schat dien achteruitgang
toch niet grooter dan het bedrag waarmede de
opbrengst de raming van 1938/1939 heeft over
troffen.
Daarentegen is voor de opbrengst der Ver
mogensbelasting de raming voor het nieuwe be
lastingjaar in de verschillende gemeenten 5 a
10 pet. lager gesteld.
Brussel wordt in feesttooi gestoken
Versiering langs den weg, dien de koninklijke
stoet zal nemen.
Ter gelegenheid van het bezoek van I-I.M. de
Koningin zal Brussel worden versierd. De staat
zal de kosten dragen der versieringen, welke
worden aangebracht langs de Kruidtuinlaan
en de Koningsstraat.
Overigens zal de Vereeniging voor Vreem
delingenverkeer te Brussel een deel van den
weg, welken de koninklijke stoet zal volgen om
zich naar de Groote Markt te begeven, versie
ren: Heuvelstraat, kruispunt bij Groenmarkt,
Bergstraat en het kruispunt aan het lage ge
deelte van de St. Goedelestraat. De Vereeni
ging voor Vreemdelingenverkeer heeft zich de
medewerking verzekerd van de winkeliers in de
Oude Kleerkooperstraat en de Nieuwstraat. die
tezamen met de bewoners deze straten zullen
versieren.
Men denkt over de straten koorden te span
nen, waaraan de vlaggen van Nederland en
België zullen worden bevestigd.
Koersen van de Ochtendbeurs te Amsterdam
van heden van 10.30 uur tot 11.25 uur.
Kon. Olie 297.
Amst. Rubber 1813.
Philips 190
Unielever 130
Holland-Amerika Lijn 99.
U.S. Steel 34 7 85.
Republic Steel 11-M
Anaconda 18 3/87/16.
HEDEN: 14 PAGINA'S.
HAARLEM EN OMGEVING.
Pag.
De invloed van het nieuwe belastingontwcrp
Het aantal werkloozen te Haarlem daalt
slechts langzaam.
der rcgcering op de financiën van Haarlem 7
BINNENLAND.
De minister van defensie stelt voor van de
militaire luchtvaart een zelfstandig wapen
te maken. 6
Amsterdam moet f 2.8 millioen bijdragen
voor den houw van een spoorwegtunnel
te Velsen. 6
BUITENLAND.
De nieuwe Britschc voorstellen zouden Mos
kou niet ver genoeg gaan. 5
De „Empress of Australia" bevindt zich thans
in de Canadecsche wateren 5
Het Engelsche ..Witboek" inzake Palestina
wordt morgen gepubliceerd. 5
ARTIKELEN, enz.
R. P.: Groote steden. 1
J. B. Schuil over: Nachtasyl. 2
Melis Stoke: Ik draaide aan mijn radio. 3
Van onzen Londenschen correspondent: Naar
aanleiding van een tentoonstelling van hee-
rcnklceding. 3
II. D. Vertelling: Lachgas. 4
Van onzen correspondent te Boedapest: Hon-
gaarsche terroristen voor het gerecht. 5
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op 9
