Haarlems Dagblad GOEDE OPBRENGST DER RIJKS MIDDELEN IN APRIL. De„Empress" KEIP Waar wij wonen. Overpeinzing. Het misdrijf in de Hertzogstraat. (Raming. en opêxenqst 1938 oovUtoffen- Inkomsten- en omzetbelasting aan de spits. nadert Quebec r Amerikaansch iucUtsciiifi ueetpesiatt CHRISTIAN SCIENCE Hemelvaartsd ag Het Belangrijkste 56e Jaargang* No. 17150 Uitgave Lonrenf" Coster, Maatschappij voor Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgirodienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12. Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15054 Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713 Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Woensdag 17 Mei 1939 Abonnementen per week f 0.25. p. maand f 1.10. per 3 maanden f3.25. franco per post f3.55. losse nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels f 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elko regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek. Een statistisch overzicht in dit nummer, onder den titel „Waar de Nederlanders wonen" geeft cijfers die vele lezers verrassen zullen. Het is wel bekend dat zelfs op ons kleine grondgebied de bevolkingsdichtheid sterk verschilt, maar deze officieele gegevens leveren toch wel een heel sterk beeld van de werkelijkheid op. In aansluiting op het geen ik gisteren schreef over den groei der groote steden en over „het volbouwen van het Westen" zijn deze cijfers ook heel sprekend. Er blijkt uit dat in de twee provincies Noord en Zuidholland bijna de helft der bevolking van het land woont. Trekt men van dat kleine grondgebied de schaarsch-bevolkte deelen af. zooals de Zuidhollandsche eilan den, de Waddeneilanden en eenige groote polders dan is het heelemaal geen wonder meer dat het zco'n gedrang is geworden in de lage landen tusschen Zaandam en Dordrecht, waar de bevolking van Amsterdam (788.373), Rotterdam (605.733), Den Haag (490.185), Haarlem (135.356) en daarbij nog die van zulke flinke steden als Leiden, Hilversum, Gouda, Dordrecht, Velsen, Zaandam zijn op eengehoopt tezamen met die van een heele menigte flinke dorpen. Drente heeft een iets grooter oppervlakte dan Noordholland maar slechts één zevende van het aantal inwoners van onze provincie! De provincies Zeeland en Drente tellen samen evenveel inwonei's als de stad Den Haag! Er blijkt uit zulke gegevens wel dat men om trent de bevolkingsdichtheid van een land nog niet veel bewezen heeft als men het aantal inwoners per vierkanten kilometer heeft genoemd. Dat dient daxx toch wel met een beantwoord te worden met zulke vragen als: „Hoe zijn zij over het land verdeeld? Welk percentage woont in de steden? Hoeveel gebied kan nog ontgonnen worden en wat heeft men daar in den loop der tijden aan gedaan? Worden landbouw en veeteelt inten sief beoefend of zijn zij in de verdrukking geraakt?" Dit laatste kan men van Nederland zeker niet zeggen. En evenmin kan men beweren dat er niet veel aan drooglegging en ontgin ning is gedaan. Maar er zijn landen waar de zaken heel anders staan. Die goed te beoor- deelen vereischt natuurlijk een uitvoerige stu die en daarom heeft men zoo weinig aan dat bevolkingscijfer per K.M. 2, waarmee zoo vaak geschermd wordt. Onze stadsbevolking is wel zeer belangrijk geworden. In de vierenveertig groote en mid- del-gi-oote steden des lands wonen ruim vier millioen menschen: bijna de helft van de totale bevolking des lands. Vierenveertig ge meentebesturen zorgen voor de eene helft dei- Nederlanders, duizend-en-twaalf gemeente besturen voor de andere. Dit is een merk waardigheid op zichzelf in bestuursorgani- satie. En als men dan waarneemt dat er van de 1056 gemeenten, waarin het land verdeeld is, honderdvijftig zijn, die nog geen dui zend zielen tellen rijst vanzelf de vraag, of het beheer niet eenvoudiger en ook zuiniger zou zijn als men de landkaart der gemeentegrenzen eens ging herzien en die honderdvijftig nietige dorpjes door samenvoeging met elkaar of met andei-e gemeenten tot een veel kleiner aantal administratieve eenheden terugbrengen. Dat is natuurlijk heelemaal niet zoo eenvoudig als het op het eerste gezicht lijkt. Met allerlei plaatselijke omstandigheden, ook vooral met de bevolkingsdichtheid, moet rekening worden gehouden. Maar als men bedenkt dat in de eerste jaren dezer eeuw de totale bevolking van ons land maar vijf millioen was en dat zij nu ruim acht millioen is, en dat in dat tijdsverloop maar hier en daar wat samenvoegingen van gemeenten hebben plaats gehad, zonder dat ovex-igens ooit het geheel in oogenschouw is genomen, ligt het toch wel voor de hand dat de indeeling van ons land in gemeenten sterk ver ouderd moet zijxi. En dat zij in geen geval meer beschouwd kan worden als de meest practi- sche bestuursindeeling. Het overwicht van de stadsbevolking boven de plattelandsbevolking in een toch vrij groote provincie als Noordholland, met veel landbouw en veeteelt, valt sterk op. Meer dan 2/3 van de bevolking onzer provincie woont in zeven steden van beteekenis, die zij bezit. Nog ster ker komt deze verhouding tusschen stad en land in Zuidholland, dat een kwart van de landsbevolking herbergt, tot uiting. Het surplus der vx-ouwelijke bevolking in het geheele land is maar klein. Een verschil van 2-5000 meer vrouwen dan mannen op een bevol king van acht millioen telt niet zwaar. Ook hier blijkt de totale vex-deeling evenwel een slechte maatstaf. Er zijn zeven provincies waar de mannen in de meerderheid zijn; in Noord en Zuidholland zijn de vrouwen daarentegen belangrijk iix de meerderheid. Hetgeen xxiet zonder invloed op de huwelijkskansen van velen kan zijn. Maar wie het precies wilde weten zou gemeentelijke bevolkings-statistie- ken moeten gaan raadplegen Gezien onze vele droogleggingen en ontgin ningen kunnen wij Nederland zeker als een der dichtst-bevolkte landen der wereld be schouwen. Hetgeen op zichzelf weer een recht vaardiging vormt van de dure drooglegging der Zuiderzee, die wordt voortgezet, en ook van het streven om de Nederlandsche bevolking der ko loniën— die in aantal nog altijd heel klein is - te blijven bevorderen en een goede emigx-atie ook naar andere landen in de hand te werken. Ik ben wel op een leeftijd aangekomen, Dat ik ('t blijft onder ons gezeid", Van zoo een dertig jaar gelee kan droomen, Vol weemoed als „die goeie ouwe tijd". Gedachtig aan de kalmte in die jaren. Van 't menschelijk en mechanische verkeer. Aan lasten, die toen zooveel lichter waren. Aan zooveel minder herrie onder meer. Je mag daar af en toe toch wel aan denken, Tot je vanzelf weer uit den droom ontwaakt, Om nieuwe aandacht aan vandaag te schenken, In alle zorgen, die je je weer maakt. Ik ben zoo juist terug uit het verleden. En plotseling heb ik mij dit bedacht: Hoe zal het gaan met het geslacht, dat heden. Wordt aangemerkt als 't jeugdige geslacht? De tijd ijlt voort, straks zijn weer dertig jaren, Die nu nog gelden als een wijd verschiet, Voorbij, de jeugd van heden zal ervaren, Dat zij dan ook eens in 't verleden ziet. Nu hoop ik, dat, wanneer die dagen komen, En ook mijn kroost zich aan gepeinzen wijdt, Het van ons heden, lang vergaan, kan droomen Vol vreugd als van dien naren ouwen tijd. P. GASUS. Hoe het in de toekomst zal moeten gaan is niet te voorspellen. Men kan dat niet met cij fers uit heden en verleden aantoonen. Sta tistieken zijxi dingen die met voorzichtigheid en resex-ve dienen te worden gehanteerd. Verdachte V. in het Huis van Bewaring ingesloten. Hef slachtoffer ter aarde besteld. De verdachte van den moord op den heer F. de la Chambre in de Hertzogstraat is vanmorgen aan de Justitie overgeleverd. Hij is in het Huis van Bewaring ingesloten. Wij vernemen dat V. is blijven ontkennen zich aan moord en brandstichting te hebben schuldig gemaakt. Wel geeft hij nu toe, dat hij den heer F. de la Chambre met een hamer op het hoofd geslagen heeft, maar hij meende dat dit toch niet den dood tengevolge gehad kan hebben. In dit opzicht staat hij evenwel tegenover de stel lige verklaring van den deskundige Dr. Hulst uit Leiden, die heeft vastgesteld, dat de ver wondingen aan het hoofd zoo ernstig waren, dat daaraan de dood moet worden toegeschreven. Eerst heeft V. beweerd, dat hij niet meer wist met welk voorwerp hij zijn slachtoffer had neer geslagen, maar toen hem de met bloed bevlekte hamer getoond werd die ïn zijn huis gevonden was, gaf hij tenslotte toch toe, dat hij met dien hamer geslagen had en ook dat die hamer zijn eigendom was. Hij geeft evenwel niet toe, dat hij dien hamer had meegenomen om de la Chambre neer te slaan. Ook heeft V. thans toegegeven dat hij zich aar. diefstal van geld ten na- deele van den heer de la Chambre heeft schuldig gemaakt. De politie tracht nu vast te stellen hoe groot dit bedrag is; hoewel nog niet met zekerheid te zeggen is hoe groot het gestolen bedrag is, kan men wel ongeveer vaststellen dat dit ten hoog ste eenige honderden gulden kon zijn. De bewering van V. is, dat de brand ontstaan moet. zijn doordat de heer de la Chambre, die nadat hij diens huis verlaten had nog leefde, zelf bij ongeluk het petroleumstel heeft omver ge worpen. Dit wordt evenwel onaannemelijk ge acht. omdat de verwondingen zoo ernstig wa ren, dat het slachtoffer niet meer bij kennis ge komen zal zijn. Bovendien stond het petroleum- toestel op de aanrecht in de keuken, zoodat er geen sprake van kan zijn, dat het per ongeluk is omgestooten. V. toont zich thans down, als hij wordt onder vraagd springt hij af en toe op om zich met fel heid te verweren tegen beschuldigingen die hij blijft ontkennen. Het slachtoffer van het drama is vanmorgen op de R.-K. begraafplaats Buitenveldert te Am sterdam ter aarde besteld. De uitvaartdienst had plaats in de vroegere parochiekerk van den overledene aan de Jacob v. Lennepkade. De requiem-mis werd opgedra gen door Kapelaan J. Doeswijk. Zoowel in als bij de kerk waren talrijke vrien den en bekenden van de zoo zwaar getroffen familie De la Chambre bijeen gekomen om van deze droeve plechtigheid getuige te zijn. Ook op de begraafplaats hadden zich zeer vele belangstellenden verzameld. De levensver zekering maatschappij „Noord-Brabant", waar bij de heer De la Chambre werkzaam is ge weest, was vertegenwoordigd door de directeu ren van de bijkantoren Amsterdam en Haarlem, de heereft Van Herpt en Den Jong, De kist werd gedekt met eenige kransen. De beaardingsplechtigheden werden verricht door Kaplaan Beukelsdijk. DE TOESTAND VAN GENERAAL SNIJDERS. HILVERSUM. 17 Mei. In den toestand v'an generaal Snijders is sedert gisteren geen ver andering gekomen. De patient heeft een rustigen nacht gehad. De Nederlandsche gezant in Amerika, Dr. A. Loudon, opende met een toespraak het Nederlandsche paviljoen op de wereldtentoonstelling te New-York. Dit is een overzicht van deze plechtigheid. Op den achtergrond zijn de gebrandschilderde ramen, waarop tafercelen en personen uit de Nederlandsche geschiedenis zijn weergegeven. Aan het overzicht van den stand der rijks middelen op ultimo April j.l. wordt het vol gende ontleend: De kohieren van de directe belas tingen gaven op 30 April aan een zuiver bedrag van f 46.914.156.58 tegen over f 46.833.543.97 op ultimo April van het vorig jaar. Geven deze beide bedragen in vergelijking met elkaar geen noemenswaardig verschil te zien, anders staat het ten aanzien van de middelen van deze groep. Zoo bedraagt het kohierbedrag van de grondbelasting thans slechts f 5.304.440.13, hetgeen in vergelijking met het vorig jaar een vermindering beteekent met f 4.441.955.66 Toen was het kohierbedrag f 9.746.395.79. Een andere aanmerkelijke vermindering bracht de verdedigingsbelasting 1 en wel met f 263.218.92. Want tegenover een bedrag van f 3.604.943.96 thaxxs staat voor het vorig jaar een bedrag van f 3.868.162.88. Ook de vermogensbelasting gaf een daling en wel met f 40.222.83 (f 6.984.140.26 tegen f 7.024.363.09). Van de twee overblijvende middelen bracht de belasting van de doode hand slechts 'n kleine verbetering. Van een bedrag ad f 1.202.699 op ultimo April van het vorig jaar steeg dit mid del met f 14.708 tot f 1.217.407 thans. Den grooten stoot voor den gelijkmaker van het totaal gaf echter de inkom stenbelasting, welke met een kohier bedrag van f 29.803.225.23 op het eind van April j.l. f 4.811.302.02 hooger was in vergelijking met het vorig jaar. De overige middelen. Wat de overige middelen betreft, deze hebben over April opgebracht f 38.986.854.14 tegenover het vorig jaar f 32.663.187.14. Deze opbrengst, waarmede de maan- delijksche raming met f 2.176.445.41 werd overschreden, is tot dusver de beste van het loopende jaar. Ook een vergelijking van de op brengst over de eerste vier maanden van dit jaar met de raming en met de opbrengst tot 30 April van het vcrig jaar stemt tot verheugenis. Zoo zien we de periode Januari—April ein digen met een opbrengst van f 148.546.836.63 hetgeen ruim f 1.3 millioen meer is dan de raming en bijna f 115 millioen meer dan het vorig jaar. Een beschouwing van een aantal der mid delen van deze groep toont het vólgende beeld: De dividend- en tantièmebelasting bracht over de eerste 4 maanden f 198.752 meer op dan het vorig jaar. De rechten op den invoer kwamen tot en met April f 4.525.513 boven de raming en f 6.344.282 boven de opbrengst op ultimo April 1938. De accijns op het gedistilleerd overtrof de raming met f 149.706 en de opbrengst van het vorig jaar met f 418.674. die op bier resp met f 86.213 en f 420.368. Ook de omzetbelasting steeg boven de raming en wel met f 2.830.279 en kwam daarmede tot een opbrengst van f 30.163.613. hetgeen ten opzichte van het vorig jaar zelfs een vermeer dering beteekent van f 6.557.275. Gemeentefonds. Wat de Inkomsten ten bate van het ge meentefonds betreft bedroeg het zuiver be drag der kohieren op ultimo April j.l f 71.490.380 tegenover f 66.153.256 het vorig jaar en bij een raming van f 68.700.000. Verkeersfonds. De inkomsten ten bate van het ver keersfonds hebben in April bedragen f 5.451.590.28 en over de eerste vier maanden van dit jaar f 10.059.798.45. Vreugdevuren langs de oevers van de St. Laurens LONDEN, 17 Mei. (Reuter). Reuter's correspondent aan boord van de „Em press of Australia" meldt, dat het laat ste deel van de reis van het konink lijke schip een ware triomftocht is. Tij dens de vaart over de St. Laurens-rivier werd het schip verweik^m-' ''oor Cana- deesche schepen, die de sirenes lieten klinken en het vlaggesaluut brachten. Gisteravond boden de oevers van den stroom een schilderaclitigen aanblik, aangezien honderden vuren ter eere van de vorstelijke bezoekers waren ontsto ken. Naar United Press uit Quebec ver neemt had de „Empress" om 11.30 gis teravond aan den zuidelijken oever van het Orleanseiland de ankers uitgewor pen, terwijl de „Southampton" en „Glasgow" achter de „Empress", de twee Canadeesche torpedojagers er voor ligplaals kozen. Toen het schip de ankers uitwierp steeg er een gejuich op uit de menigte die per automo biel van Quebec was gekomen om getuige te zijn van de aankomst. De koning zond aan Sir Edward Beatty, di recteur van de Canadian Pacific Steamships Owners Liner, een boodschap waarin Z.M. uit drukking gaf aan zijn dankbaarheid voor den veOigèn overtocht ondanks mist en ijsbergen. Ondertusschen zijn duizenden menschen van heinde en verre naar Quebec gekomen. De pre mier van Canada Mackenzie King en de andere ministers zijn van Ottawa eveneens in Quebec gearriveard om den koning en de koningin, die hedenmorgen aan land zouden gaan. te begroe ten. De gezagvoerders van de schepen, die den Atlantischen Oceaan bevaren cn die pas hier zijn aangekomen, hebben verteld dat het ijsgevaar sinds'vijftig jaar niet zoo groot geweest is als thans. Allen zijn het er over eens dat het zeer verstandig geweest is van den kapitein van het koninklijke vaartuig om een zuidelijker route te kiezen met het oog op dit gevaar. Gezien de vele plechtigheden, die voor het koninklijk paar zeer vermoeiend zullen zijn, zullen zij onder voort durende observatie van een medicus staan. In dien de koning of de koningin ook maar de min ste teekenen van vermoeidheid toont zal het programma bekort worden. In het program van 30 dagen zijn slechts twee rustdagen vastge steld. Het woord is aan Leonardo da Vinei: Een schilder moet. nooit de manier van een ander na volgen, want dan is hij de kleinzoonniet de zoon der natuur. Inzittenden met den schrik vrij gekomen lItnhuhel eenstig beschadigd LAKEHURST, 17 Mei. Het groot ste niet-metalen luchtschip der Ver. Staten is hier bij de landing naar be neden gestort. Het omhulsel was sterk beschadigd, de gondel echter slechts gering. Acht personen, die zich aan boox-d bevonden, zijn ex- blijkbaar met den schrik afgekomen. Volgens de eerste berichten is nie mand gewond. Het luchtschip, dat ongeveer 72 M. lang is, was met, 400.000 cub voet heliumgas gevuld, dat bij het neerstorten ontsnapte. Het lucht schip schijnt tegen een boom gebotst te zijn. i United Press.) CHRISTIAN SCIENCE SOCIETY HAARLEM konigt een lezing aan in de Engelsche taal over (DE CHRISTELIJKE WETENSCHAP) Onderwerp HOW CHRISTIAN SCIENCE HEALS (lloe Christian Science geneest) door PROF. HERMANN S. HERING, C.S.B. op Zondag 21 Mei a.s., nam. 4 uur, in het ge bouw van de Vereen, van Vrijzinnige Hervorm den, Jacobstraat b/d Raaks. Haarlem. Voorlezing der Nederl. vertaling 2.30 uur Zaal geopend 2 uur. Toegang vrij. (Adv. Ingez. Medj De verbouwing is voorbij Ixi een rustige, zakelijke omgeving kunt U beslissen welke bril KEIP. de vakopticus. U mag leveren. Wij zullen zorgen dat U tevreden is. Gr. Houtstraat, naast Luxor. (Adv. ingez. Med.) In verband met Hemelvaartsdag verschijnt onze courant NIET op Donderdag 18 Mei. injET is al een zeer kleine moeite om een Groentje in Haarlem's Dag blad te plaatsen. En geen andere moeite wordt zoo beloond. HEDEN: 16 PAGINA'S HAARLEM EN OMGEVING. pag. Het circuit van Zandvoort. BINNENLAND. Het rökspoliticapparaat wordt geheel gere organiseerd. 3 Do Eerste Kamer heeft de wet. waardoor mi litairen bij volmacht kunnen stemmen, aangenomen. 3 BUITENLAND. Moskou heeft den ambassadeur Maiski naar Genève afgevaardigd, zoodat daar geen on derhoud tusschen Halifax en Potemkin zal plaats vinden. 5 Ciano wordt Zondag te Berlijn verwacht. 5 Engeland. Frankrijk en Amerika hebben ge protesteerd tegen de ontscheping van Ja panners bij Amoy. 5 ARTIKELEN, enz. R. P.: Waar wij wonen. 1 J. H. de Bois: Kunst in Haarlem en daar buiten. 3 Jhr. dr. J. C. Mollerus: Taak der Kamers van Koophandel zeer uitgebreid. 6 Luke Groenendijk: Een vergeten plas in den klcipolder. 6 v. H.: De Gezusters Kleh, 9 H. D. Vertelling: Inspiratie. 9 Voor de Vrouw 11 K. de Jong: Concert van den pianist Theo an der Pas. 15 J. B. Schuil over: „Eén dag dame". 15 De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge nomen on j3

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1939 | | pagina 1