Haarlems Dagblad
GOEDE OPBRENGST DER RIJKS
MIDDELEN IN APRIL.
De„Empress"
KEIP
Waar
wij wonen.
Overpeinzing.
Het misdrijf in de
Hertzogstraat.
(Raming. en opêxenqst
1938 oovUtoffen-
Inkomsten- en omzetbelasting aan de spits.
nadert Quebec
r
Amerikaansch
iucUtsciiifi ueetpesiatt
CHRISTIAN SCIENCE
Hemelvaartsd ag
Het Belangrijkste
56e Jaargang* No. 17150
Uitgave Lonrenf" Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Woensdag 17 Mei 1939
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f3.25. franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën: 1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel.
Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elko
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
Een statistisch overzicht in dit nummer,
onder den titel „Waar de Nederlanders
wonen" geeft cijfers die vele lezers verrassen
zullen. Het is wel bekend dat zelfs op ons
kleine grondgebied de bevolkingsdichtheid
sterk verschilt, maar deze officieele gegevens
leveren toch wel een heel sterk beeld van
de werkelijkheid op. In aansluiting op het
geen ik gisteren schreef over den groei der
groote steden en over „het volbouwen van het
Westen" zijn deze cijfers ook heel sprekend.
Er blijkt uit dat in de twee provincies Noord
en Zuidholland bijna de helft der bevolking
van het land woont. Trekt men van dat
kleine grondgebied de schaarsch-bevolkte
deelen af. zooals de Zuidhollandsche eilan
den, de Waddeneilanden en eenige groote
polders dan is het heelemaal geen wonder
meer dat het zco'n gedrang is geworden in de
lage landen tusschen Zaandam en Dordrecht,
waar de bevolking van Amsterdam (788.373),
Rotterdam (605.733), Den Haag (490.185),
Haarlem (135.356) en daarbij nog die van
zulke flinke steden als Leiden, Hilversum,
Gouda, Dordrecht, Velsen, Zaandam zijn op
eengehoopt tezamen met die van een heele
menigte flinke dorpen.
Drente heeft een iets grooter oppervlakte
dan Noordholland maar slechts één zevende
van het aantal inwoners van onze provincie!
De provincies Zeeland en Drente tellen samen
evenveel inwonei's als de stad Den Haag!
Er blijkt uit zulke gegevens wel dat men om
trent de bevolkingsdichtheid van een land
nog niet veel bewezen heeft als men het
aantal inwoners per vierkanten kilometer
heeft genoemd. Dat dient daxx toch wel met
een beantwoord te worden met zulke vragen
als: „Hoe zijn zij over het land verdeeld?
Welk percentage woont in de steden? Hoeveel
gebied kan nog ontgonnen worden en wat
heeft men daar in den loop der tijden aan
gedaan? Worden landbouw en veeteelt inten
sief beoefend of zijn zij in de verdrukking
geraakt?"
Dit laatste kan men van Nederland zeker
niet zeggen. En evenmin kan men beweren
dat er niet veel aan drooglegging en ontgin
ning is gedaan. Maar er zijn landen waar de
zaken heel anders staan. Die goed te beoor-
deelen vereischt natuurlijk een uitvoerige stu
die en daarom heeft men zoo weinig aan dat
bevolkingscijfer per K.M. 2, waarmee zoo vaak
geschermd wordt.
Onze stadsbevolking is wel zeer belangrijk
geworden. In de vierenveertig groote en mid-
del-gi-oote steden des lands wonen ruim vier
millioen menschen: bijna de helft van de
totale bevolking des lands. Vierenveertig ge
meentebesturen zorgen voor de eene helft dei-
Nederlanders, duizend-en-twaalf gemeente
besturen voor de andere. Dit is een merk
waardigheid op zichzelf in bestuursorgani-
satie. En als men dan waarneemt dat er van
de 1056 gemeenten, waarin het land verdeeld
is, honderdvijftig zijn, die nog geen dui
zend zielen tellen rijst vanzelf de vraag, of het
beheer niet eenvoudiger en ook zuiniger zou
zijn als men de landkaart der gemeentegrenzen
eens ging herzien en die honderdvijftig nietige
dorpjes door samenvoeging met elkaar of met
andei-e gemeenten tot een veel kleiner aantal
administratieve eenheden terugbrengen. Dat is
natuurlijk heelemaal niet zoo eenvoudig als
het op het eerste gezicht lijkt. Met allerlei
plaatselijke omstandigheden, ook vooral met
de bevolkingsdichtheid, moet rekening worden
gehouden. Maar als men bedenkt dat in de
eerste jaren dezer eeuw de totale bevolking van
ons land maar vijf millioen was en dat zij nu
ruim acht millioen is, en dat in dat tijdsverloop
maar hier en daar wat samenvoegingen van
gemeenten hebben plaats gehad, zonder dat
ovex-igens ooit het geheel in oogenschouw is
genomen, ligt het toch wel voor de hand dat de
indeeling van ons land in gemeenten sterk ver
ouderd moet zijxi. En dat zij in geen geval meer
beschouwd kan worden als de meest practi-
sche bestuursindeeling.
Het overwicht van de stadsbevolking boven
de plattelandsbevolking in een toch vrij groote
provincie als Noordholland, met veel landbouw
en veeteelt, valt sterk op. Meer dan 2/3 van de
bevolking onzer provincie woont in zeven
steden van beteekenis, die zij bezit. Nog ster
ker komt deze verhouding tusschen stad en
land in Zuidholland, dat een kwart van de
landsbevolking herbergt, tot uiting.
Het surplus der vx-ouwelijke bevolking in het
geheele land is maar klein. Een verschil van
2-5000 meer vrouwen dan mannen op een bevol
king van acht millioen telt niet zwaar. Ook
hier blijkt de totale vex-deeling evenwel een
slechte maatstaf. Er zijn zeven provincies waar
de mannen in de meerderheid zijn; in Noord
en Zuidholland zijn de vrouwen daarentegen
belangrijk iix de meerderheid. Hetgeen xxiet
zonder invloed op de huwelijkskansen van
velen kan zijn. Maar wie het precies wilde
weten zou gemeentelijke bevolkings-statistie-
ken moeten gaan raadplegen
Gezien onze vele droogleggingen en ontgin
ningen kunnen wij Nederland zeker als een
der dichtst-bevolkte landen der wereld be
schouwen. Hetgeen op zichzelf weer een recht
vaardiging vormt van de dure drooglegging der
Zuiderzee, die wordt voortgezet, en ook van het
streven om de Nederlandsche bevolking der ko
loniën— die in aantal nog altijd heel klein is -
te blijven bevorderen en een goede emigx-atie
ook naar andere landen in de hand te werken.
Ik ben wel op een leeftijd aangekomen,
Dat ik ('t blijft onder ons gezeid",
Van zoo een dertig jaar gelee kan droomen,
Vol weemoed als „die goeie ouwe tijd".
Gedachtig aan de kalmte in die jaren.
Van 't menschelijk en mechanische verkeer.
Aan lasten, die toen zooveel lichter waren.
Aan zooveel minder herrie onder meer.
Je mag daar af en toe toch wel aan denken,
Tot je vanzelf weer uit den droom ontwaakt,
Om nieuwe aandacht aan vandaag te
schenken,
In alle zorgen, die je je weer maakt.
Ik ben zoo juist terug uit het verleden.
En plotseling heb ik mij dit bedacht:
Hoe zal het gaan met het geslacht, dat heden.
Wordt aangemerkt als 't jeugdige geslacht?
De tijd ijlt voort, straks zijn weer dertig jaren,
Die nu nog gelden als een wijd verschiet,
Voorbij, de jeugd van heden zal ervaren,
Dat zij dan ook eens in 't verleden ziet.
Nu hoop ik, dat, wanneer die dagen komen,
En ook mijn kroost zich aan gepeinzen wijdt,
Het van ons heden, lang vergaan, kan
droomen
Vol vreugd als van dien naren ouwen tijd.
P. GASUS.
Hoe het in de toekomst zal moeten gaan is
niet te voorspellen. Men kan dat niet met cij
fers uit heden en verleden aantoonen. Sta
tistieken zijxi dingen die met voorzichtigheid
en resex-ve dienen te worden gehanteerd.
Verdachte V. in het
Huis van Bewaring
ingesloten.
Hef slachtoffer ter aarde
besteld.
De verdachte van den moord op den heer F.
de la Chambre in de Hertzogstraat is vanmorgen
aan de Justitie overgeleverd. Hij is in het Huis
van Bewaring ingesloten.
Wij vernemen dat V. is blijven ontkennen zich
aan moord en brandstichting te hebben schuldig
gemaakt. Wel geeft hij nu toe, dat hij den heer
F. de la Chambre met een hamer op het hoofd
geslagen heeft, maar hij meende dat dit toch
niet den dood tengevolge gehad kan hebben. In
dit opzicht staat hij evenwel tegenover de stel
lige verklaring van den deskundige Dr. Hulst
uit Leiden, die heeft vastgesteld, dat de ver
wondingen aan het hoofd zoo ernstig waren, dat
daaraan de dood moet worden toegeschreven.
Eerst heeft V. beweerd, dat hij niet meer wist
met welk voorwerp hij zijn slachtoffer had neer
geslagen, maar toen hem de met bloed bevlekte
hamer getoond werd die ïn zijn huis gevonden
was, gaf hij tenslotte toch toe, dat hij met dien
hamer geslagen had en ook dat die hamer zijn
eigendom was. Hij geeft evenwel niet toe, dat
hij dien hamer had meegenomen om de la
Chambre neer te slaan.
Ook heeft V. thans toegegeven dat
hij zich aar. diefstal van geld ten na-
deele van den heer de la Chambre heeft
schuldig gemaakt.
De politie tracht nu vast te stellen hoe groot
dit bedrag is; hoewel nog niet met zekerheid te
zeggen is hoe groot het gestolen bedrag is, kan
men wel ongeveer vaststellen dat dit ten hoog
ste eenige honderden gulden kon zijn.
De bewering van V. is, dat de brand ontstaan
moet. zijn doordat de heer de la Chambre, die
nadat hij diens huis verlaten had nog leefde, zelf
bij ongeluk het petroleumstel heeft omver ge
worpen. Dit wordt evenwel onaannemelijk ge
acht. omdat de verwondingen zoo ernstig wa
ren, dat het slachtoffer niet meer bij kennis ge
komen zal zijn. Bovendien stond het petroleum-
toestel op de aanrecht in de keuken, zoodat er
geen sprake van kan zijn, dat het per ongeluk is
omgestooten.
V. toont zich thans down, als hij wordt onder
vraagd springt hij af en toe op om zich met fel
heid te verweren tegen beschuldigingen die hij
blijft ontkennen.
Het slachtoffer van het drama is vanmorgen
op de R.-K. begraafplaats Buitenveldert te Am
sterdam ter aarde besteld.
De uitvaartdienst had plaats in de vroegere
parochiekerk van den overledene aan de Jacob
v. Lennepkade. De requiem-mis werd opgedra
gen door Kapelaan J. Doeswijk.
Zoowel in als bij de kerk waren talrijke vrien
den en bekenden van de zoo zwaar getroffen
familie De la Chambre bijeen gekomen om van
deze droeve plechtigheid getuige te zijn.
Ook op de begraafplaats hadden zich zeer
vele belangstellenden verzameld. De levensver
zekering maatschappij „Noord-Brabant", waar
bij de heer De la Chambre werkzaam is ge
weest, was vertegenwoordigd door de directeu
ren van de bijkantoren Amsterdam en Haarlem,
de heereft Van Herpt en Den Jong,
De kist werd gedekt met eenige kransen.
De beaardingsplechtigheden werden verricht
door Kaplaan Beukelsdijk.
DE TOESTAND VAN GENERAAL
SNIJDERS.
HILVERSUM. 17 Mei. In den toestand v'an
generaal Snijders is sedert gisteren geen ver
andering gekomen. De patient heeft een rustigen
nacht gehad.
De Nederlandsche gezant in Amerika, Dr. A. Loudon, opende met een toespraak
het Nederlandsche paviljoen op de wereldtentoonstelling te New-York. Dit is een
overzicht van deze plechtigheid. Op den achtergrond zijn de gebrandschilderde
ramen, waarop tafercelen en personen uit de Nederlandsche geschiedenis zijn
weergegeven.
Aan het overzicht van den stand der rijks
middelen op ultimo April j.l. wordt het vol
gende ontleend:
De kohieren van de directe belas
tingen gaven op 30 April aan een
zuiver bedrag van f 46.914.156.58 tegen
over f 46.833.543.97 op ultimo April
van het vorig jaar.
Geven deze beide bedragen in vergelijking
met elkaar geen noemenswaardig verschil te
zien, anders staat het ten aanzien van de
middelen van deze groep.
Zoo bedraagt het kohierbedrag van de
grondbelasting thans slechts f 5.304.440.13,
hetgeen in vergelijking met het vorig jaar
een vermindering beteekent met f 4.441.955.66
Toen was het kohierbedrag f 9.746.395.79.
Een andere aanmerkelijke vermindering
bracht de verdedigingsbelasting 1 en wel
met f 263.218.92.
Want tegenover een bedrag van
f 3.604.943.96 thaxxs staat voor het vorig jaar
een bedrag van f 3.868.162.88.
Ook de vermogensbelasting gaf een daling
en wel met f 40.222.83 (f 6.984.140.26 tegen
f 7.024.363.09).
Van de twee overblijvende middelen bracht de
belasting van de doode hand slechts 'n kleine
verbetering. Van een bedrag ad f 1.202.699 op
ultimo April van het vorig jaar steeg dit mid
del met f 14.708 tot f 1.217.407 thans.
Den grooten stoot voor den gelijkmaker
van het totaal gaf echter de inkom
stenbelasting, welke met een kohier
bedrag van f 29.803.225.23 op het eind
van April j.l. f 4.811.302.02 hooger was
in vergelijking met het vorig jaar.
De overige middelen.
Wat de overige middelen betreft,
deze hebben over April opgebracht
f 38.986.854.14 tegenover het vorig
jaar f 32.663.187.14.
Deze opbrengst, waarmede de maan-
delijksche raming met f 2.176.445.41
werd overschreden, is tot dusver de
beste van het loopende jaar.
Ook een vergelijking van de op
brengst over de eerste vier maanden
van dit jaar met de raming en met
de opbrengst tot 30 April van het
vcrig jaar stemt tot verheugenis.
Zoo zien we de periode Januari—April ein
digen met een opbrengst van f 148.546.836.63
hetgeen ruim f 1.3 millioen meer is dan de
raming en bijna f 115 millioen meer dan het
vorig jaar.
Een beschouwing van een aantal der mid
delen van deze groep toont het vólgende
beeld:
De dividend- en tantièmebelasting bracht
over de eerste 4 maanden f 198.752 meer op
dan het vorig jaar.
De rechten op den invoer kwamen tot en
met April f 4.525.513 boven de raming en
f 6.344.282 boven de opbrengst op ultimo April
1938.
De accijns op het gedistilleerd overtrof de
raming met f 149.706 en de opbrengst van
het vorig jaar met f 418.674. die op bier resp
met f 86.213 en f 420.368.
Ook de omzetbelasting steeg boven
de raming en wel met f 2.830.279 en
kwam daarmede tot een opbrengst
van f 30.163.613. hetgeen ten opzichte
van het vorig jaar zelfs een vermeer
dering beteekent van f 6.557.275.
Gemeentefonds.
Wat de Inkomsten ten bate van het ge
meentefonds betreft bedroeg het zuiver be
drag der kohieren op ultimo April j.l
f 71.490.380 tegenover f 66.153.256 het vorig
jaar en bij een raming van f 68.700.000.
Verkeersfonds.
De inkomsten ten bate van het ver
keersfonds hebben in April bedragen
f 5.451.590.28 en over de eerste vier maanden
van dit jaar f 10.059.798.45.
Vreugdevuren langs de oevers
van de St. Laurens
LONDEN, 17 Mei. (Reuter). Reuter's
correspondent aan boord van de „Em
press of Australia" meldt, dat het laat
ste deel van de reis van het konink
lijke schip een ware triomftocht is. Tij
dens de vaart over de St. Laurens-rivier
werd het schip verweik^m-' ''oor Cana-
deesche schepen, die de sirenes lieten
klinken en het vlaggesaluut brachten.
Gisteravond boden de oevers van den
stroom een schilderaclitigen aanblik,
aangezien honderden vuren ter eere van
de vorstelijke bezoekers waren ontsto
ken.
Naar United Press uit Quebec ver
neemt had de „Empress" om 11.30 gis
teravond aan den zuidelijken oever van
het Orleanseiland de ankers uitgewor
pen, terwijl de „Southampton" en
„Glasgow" achter de „Empress", de
twee Canadeesche torpedojagers er voor
ligplaals kozen.
Toen het schip de ankers uitwierp steeg er
een gejuich op uit de menigte die per automo
biel van Quebec was gekomen om getuige te
zijn van de aankomst.
De koning zond aan Sir Edward Beatty, di
recteur van de Canadian Pacific Steamships
Owners Liner, een boodschap waarin Z.M. uit
drukking gaf aan zijn dankbaarheid voor den
veOigèn overtocht ondanks mist en ijsbergen.
Ondertusschen zijn duizenden menschen van
heinde en verre naar Quebec gekomen. De pre
mier van Canada Mackenzie King en de andere
ministers zijn van Ottawa eveneens in Quebec
gearriveard om den koning en de koningin, die
hedenmorgen aan land zouden gaan. te begroe
ten.
De gezagvoerders van de schepen, die den
Atlantischen Oceaan bevaren cn die pas hier zijn
aangekomen, hebben verteld dat het ijsgevaar
sinds'vijftig jaar niet zoo groot geweest is als
thans. Allen zijn het er over eens dat het zeer
verstandig geweest is van den kapitein van het
koninklijke vaartuig om een zuidelijker route te
kiezen met het oog op dit gevaar. Gezien de vele
plechtigheden, die voor het koninklijk paar zeer
vermoeiend zullen zijn, zullen zij onder voort
durende observatie van een medicus staan. In
dien de koning of de koningin ook maar de min
ste teekenen van vermoeidheid toont zal het
programma bekort worden. In het program van
30 dagen zijn slechts twee rustdagen vastge
steld.
Het woord is aan
Leonardo da Vinei:
Een schilder moet. nooit de
manier van een ander na
volgen, want dan is hij de
kleinzoonniet de zoon der
natuur.
Inzittenden met den
schrik vrij gekomen
lItnhuhel eenstig beschadigd
LAKEHURST, 17 Mei. Het groot
ste niet-metalen luchtschip der Ver.
Staten is hier bij de landing naar be
neden gestort. Het omhulsel was
sterk beschadigd, de gondel echter
slechts gering. Acht personen, die
zich aan boox-d bevonden, zijn ex-
blijkbaar met den schrik afgekomen.
Volgens de eerste berichten is nie
mand gewond. Het luchtschip, dat
ongeveer 72 M. lang is, was met, 400.000
cub voet heliumgas gevuld, dat bij
het neerstorten ontsnapte. Het lucht
schip schijnt tegen een boom gebotst
te zijn. i United Press.)
CHRISTIAN SCIENCE SOCIETY HAARLEM
konigt een lezing aan in de Engelsche taal over
(DE CHRISTELIJKE WETENSCHAP)
Onderwerp
HOW CHRISTIAN SCIENCE HEALS
(lloe Christian Science geneest)
door PROF. HERMANN S. HERING, C.S.B.
op Zondag 21 Mei a.s., nam. 4 uur, in het ge
bouw van de Vereen, van Vrijzinnige Hervorm
den, Jacobstraat b/d Raaks. Haarlem.
Voorlezing der Nederl. vertaling 2.30 uur
Zaal geopend 2 uur. Toegang vrij.
(Adv. Ingez. Medj
De verbouwing is voorbij
Ixi een rustige, zakelijke omgeving kunt U
beslissen welke bril KEIP. de vakopticus. U
mag leveren. Wij zullen zorgen dat U
tevreden is.
Gr. Houtstraat, naast Luxor.
(Adv. ingez. Med.)
In verband met Hemelvaartsdag
verschijnt onze courant NIET op
Donderdag 18 Mei.
injET is al een zeer kleine moeite
om een Groentje in Haarlem's Dag
blad te plaatsen. En geen andere
moeite wordt zoo beloond.
HEDEN: 16 PAGINA'S
HAARLEM EN OMGEVING.
pag.
Het circuit van Zandvoort.
BINNENLAND.
Het rökspoliticapparaat wordt geheel gere
organiseerd. 3
Do Eerste Kamer heeft de wet. waardoor mi
litairen bij volmacht kunnen stemmen,
aangenomen. 3
BUITENLAND.
Moskou heeft den ambassadeur Maiski naar
Genève afgevaardigd, zoodat daar geen on
derhoud tusschen Halifax en Potemkin
zal plaats vinden. 5
Ciano wordt Zondag te Berlijn verwacht. 5
Engeland. Frankrijk en Amerika hebben ge
protesteerd tegen de ontscheping van Ja
panners bij Amoy. 5
ARTIKELEN, enz.
R. P.: Waar wij wonen. 1
J. H. de Bois: Kunst in Haarlem en daar
buiten. 3
Jhr. dr. J. C. Mollerus: Taak der Kamers van
Koophandel zeer uitgebreid. 6
Luke Groenendijk: Een vergeten plas in den
klcipolder. 6
v. H.: De Gezusters Kleh, 9
H. D. Vertelling: Inspiratie. 9
Voor de Vrouw 11
K. de Jong: Concert van den pianist Theo
an der Pas. 15
J. B. Schuil over: „Eén dag dame". 15
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen on j3