Haarlems Dagblad
HALIFAX
Jxipimsch
frandgziiootscPuip
Met Italië en
Duitschland
Eerherstel.
CHRISTIAN SCIENCE
„V}at doet 11
'ut llw villen
tifd?"
Wij zijn de
pioniers van een
beteren vrede.
naar Cenève
vertrokken
56e Jaargang No. 17152
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
DirectieP. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Zaterdag 20 Mei 1939
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f3.55. losse nummer» b cent per ex.
Advertentiën1.5 regel» f 1.75. elke regol
meer f 0.35. Reclame» f 0.60 per regal»
Regelahonnementstarieven op aanvraag
Vraag en aanbod 1-4 regel» f 0.60. elka
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
Belangrijke beslissingen
van het Japansche
kabinet verwacht
TOKIO 20 Mei (Havas-A. N. P.)
Uit welingelichte bron verneemt men,
dat minister-president Hiranoema zich
veel moeite geeft om tot een beslissing
te komen ten aanzien van het anti-
kominternverdrag.
De Japansche regeering hoopt te kun
nen aankondigen, hetzij, dat Japan zich
bü de spilmogendheden zal voegen,
hetzij, dat een bondgenootschap met
Duitschland en Italië zal worden geslo
ten, indien de Japansche voorstellen
door Rome en Berlijn worden aanvaard.
De politieke bedrijvigheid zal vandaag
zeer groot zijn. Belangrijke beslissingen
schijnen verwacht te kunnen worden.
Na de heden gehouden bijeenkomst van het
kabinet hebben de ministers van oorlog en
marine een half uur geconfereerd. Hiranoema
is na een onderhoud met Konoje door den keizer
ontvangen.
Over de kabinetszitting is een communiqué
uitgegeven, waarin gezegd wordt, „dat de be
spreking der Japansche politiek ten aanzien van
den Europeeschen toestand tot volledige over
eenstemming heeft geleid".
Spanning in Koelangsoe nog
niet geweken.
Engeland wenscht zijn landingstroepen niet
terug te trekken.
SJANGHAI, 20 Mei. Van Japansche zij
de wordt verklaard dat de situatie in de in
ternationale concessie van Koelangsoe, tegen
over de grootste Zuid-Chineesche haven
stad Amoy gelegen, kritieker geworden is.
Blijkbaar zijn de Japanners van oordeel dat
zij eenerzijds door de Chineesche terroristen
bedreigd worden, terwijl zij anderzijds te
genover de buitenlandsche mogendheden
staan, die hun protesten tegen de landing der
Japanners ondersteund hebben door zelf
troepen te doen landen. Thans is de situatie
nog verscherpt doordat de Japanners de voor
stellen van den Britschen opperbevelhebber
Sir Percy Noble van de hand hebben gewezen.
Deze voorstellen zouden er op neerkomen dat
alle landingstroepen gelijktijdig teruggetrok
ken worden.
Intusschen hebben tusschen Formosa en
de Zuid-Chineesche kust van Amoy tot Swa-
tau, volgens berichten alhier, 36 Japansche
oorlogsschepen ligplaats gekozen.
In Amoy zelf liggen nog steeds vier Brit-
sche oorlogsschepen, twee Amerikaansche en
een Fransche torpedojager.
Ook hier is de situatie nog steeds gespan
nen. De stad zelf gelijkt een sterk bewa
pende vesting. De autoriteiten zetten de raz
zia's op Chineesche terroristen voort.
Men schat dat de autoriteiten niet minder
dan 9000 man onder de wapenen hebben. Door
de straten ratelen de tanks en overal op stra
tegisch belangrijke punten ziet men barricades
van prikkeldraad. Blijkbaar wenschen de
autoriteiten den Japanners te toonen dat zij
wel in staat zijn om iedere uitbarsting van
terrorisme in de stad te bestrijden en dat de
verwijten der Japanners, dat zij hiertoe niet
in staat zijn, ongegrond zijn. (United Press)
Britsche arbeider wegens land
verraad veroordeeld.
Plan van nieuwe wapenfabriek aan
Duitschland verkocht.
MANCHESTER 20 Mei. De 31-jarige
Joseph Kelly is veroordeeld tot tien jaar dwang
arbeid. omdat hij schuldig is bevonden aan
diefstal van het plan van een nieuwe wapen
fabriek in Euxton (Lancashire). Voordat het
vonnis over Kelly werd uitgesproken herinnerde
de rechter eraan dat in een ander land twee
menschen voor hetzelfde feit waren veroordeeld
en gefusilleerd. ..Hetgeen gij gestolen hebt",
vervolgde de rechter, „was een plan, waarvan
het bezit in een eventueelen oorlog tusschen dit
land en Duitschland de vijand in staat gesteld
zou hebben deze fabriek te bombardeeren en de
levens van uw mede-arbeiders te vernietigen".
Bij het proces bleek dat Kelly in contact had
gestaan met den Duitschen Geheimen Dienst
door bemiddeling van den Duitschen consul te
Liverpool. Later ging hij naar Duitschland. waar
hem dertig pond voor het plan werd uitbetaald.
(United Press).
Twintig arbeiders onder lawine
bedolven.
Elf hunner omgekomen.
Een lawine bij Domodossola (Italië)
heeft elf slachtoffers geëischt. Door den
regen en den overvloedigen sneeuwval,
kwam een enorme massa sneeuw neer
in Val Formozza op een werkplaats. Een
twintigtal arbeiders die in een barak,
welke als eetzaal diende, zaten, werden
bedolven.
Reddingsploegen konden, naar Havas
bericht de lijken van elf arbeiders ber
gen. Vijf anderen waren gewond, twee
hunner ernstig.
(De ponytrajn te Ginneken, die
vijftien jaar op stal heeft gestaan
gaat weer geregeld dienst doen
voor ritjes door het Mastbosch.)
De pony tram te Ginneken,
Keert tot haar functie weer,
Het paardje zal wel hinniken.
Om dit herstel van eer.
De menschen zullen grinniken.
Om 't ouderwetsch verkeer.
Vooral die autorijdenden,
Die langs de wegen gaan,
De snelheid overschrijdende,
Als renners op een baan,
En tegenliggers snijdende,
In blinden voorrangswaan.
Voor hen die aldus suizelen,
Wars van een snelheidsgrens,
En die het hoofd doen duizelen
Van menig medemensch,
Tot z'n eindigen in gruizelen,
Voor hen heb ik een wensch;
De wijze larwisbesturenden,
Moesten met streng gezag,
Die 't leven zoo verzurenden,
Ter stichting van 't gedrag,
Doen trammen daar gedurende
Een heelen langen dag.
CENTRALE RADIO ONTVANGST
Thans komt weer de aether-storing
Met veel geknetter en gekraak,
Sluit U aan op de Centrale,
Dat is altijd in den haak.
HAARLEM TELEF. 10010.
(Adv. Ingez. Med.)
CHRISTIAN SCIENCE SOCIETY HAARLEM
kondigt een lezing aan in de Engelsche taal over
(DE CHRISTELIJKE WETENSCHAP)
Onderwerp
HOW CHRISTIAN SCIENCE HEALS
(Hoe Christian Science geneest)
door PROF. HERMANN S. HERING, C.S.B.
op Zondag 21 Mei a.s., nam. 4 uur, in het ge
bouw van de Vereen, van Vrijzinnige Hervorm
den, Jacobstraat b/d Raaks, Haarlem.
Voorlezing der Nederl. vertaling 2.30 uur
Zaal geopend 2 uur. Toegang vrij.
(Adv. ingez. Med.)
Econoniisch-technologische dienst
voor Noord-Holland.
Onderzoek inzake „kleine ijzerwaren".
De economisch-technologische dienst voor
Nc.ord-Hofland heeft een onderzoek ingesteld
met het doel de vervaardiging in Nederland
van artikelen, samengevat onder den naam
„kleine ijzerwaren" te bevorderen. Deze ar
tikelen vertegenwoordigen een groote waarde;
de totale omzet per jaar in den kleinhandel
wordt op ongever 15.000.000 geschat. Aan
genomen kan worden, dat 80 pot. der kleine
ijzerwaren uit het buitenland wordt inge
voerd.
De moeilijkheden, die Nederlandsohe fa
brieken bij de vervaardiging en vooral bij den
afzet zullen ondervinden, ontstaan voorna
melijk, doordien deze artikelen in een zoo
bijzonder groot aantal verschillende kwali
teiten, vormen en uitvoeringen moeten kun
nen worden geleverd. Hoewel deze moeilijk
heden niet onderschat worden, wordt uit
breiding van deze productie hier te lande
zeer goed mogelijk geacht. Gewezen wordt
hierbij op de huidige internationale omstan
digheden en op de veranderingen c.p technisch
gebied, die het thans meer mogelijk maken 'n
artikel in kleinere se lies loonend aan te
maken dan voorheen.
Door middel van een enquête is gebleken,
dat de kleinhandel gaarne aan een stimu
leering van de Nederlandsche Nijverheid zal
medewerken, indien de producten in prijs
en kwaliteit kunnen concurreeren. 85 procent
van degenen, aan wien deze vraag was voor
gelegd, gaf als zijn meening te kennen, dat
er zeker" plaats zou zijn voor artikelen van
Nederlandschen oorsprong. Men zal zich bij
de keuze der artikelen in den aanvang moeten
richten naar de afzetmogelijkheid op de
Nederlandsche markt en dus geen artikelen
mogen uitzoeken, voor welker vervaardiging
zeer speciale en dure machines noodig zijn.
omdat deze door den beperkten omvang dei-
productie niet loonend geëxploiteerd zullen
kunnen worden. Daar de mogelijkheid van
het verkrijgen van goede voorlichting van
wege de rijiksnijvertieidsconsulenten aanwezig
is. >il men zich wellicht het best kunnen
beperken tol kwaliteitsproducten. Over het
algemeen worden hiervoor nog goede prijzen
betaald en ook de loonfactor is in deze arti
kelen veelal grooter en dus wordt het eigen
lijke doel het verkrijgen van werkver
ruiming met deze artikelen het best be
reikt.
De ec on rrmisch-1echnologlsche dienst zal
trachten dit doel te bereiken door de aan
dacht te vestigen op de mogelijkheden, die
op het hier behandelde gebied liggen.. De
dienst kan bestaande goed geleide bedrijfjes,
waar een vakbekwaam en energiek man aan
het hoofd staat, ter zijde staan.
-4de TENTOONSTELLINC-
BEGINT A.S. MAANDAC.
De 4de tentoonstelling Wat doet U in
Uw vrijen tijd?" is voornamelijk gewijd
aan schilderijen, penteekeningen, aqua
rellen, houtsnijwerken enz. Maandag
a.s. wordt de expositie geopend. Ze blijft
tim Zaterdag te bezichtigen. In afwijking
met de vorige tentoonstellingen wordt
deze 4de expositie telkendage om 5 uur
gesloten.
Engelsche vakvereenigingen
zullen met de regeering
samenwerken.
De Engelsche vakvereenigingen hebben met
een meerderheid van 3.374.000 stemmen beslo
ten dat zij de regeering haar medewerking niet
zullen onttrekken inzake vrijwilligen nationalen
dienst en civiele verdediging.
De voorstellen om te staken als protest tegen
het invoeren van den dienstplicht, werden door
Walter Citrine verworpen.
GROOTE HOUTSTRAATVEREENIGING.
De Groote Houtstraatvereenigmg houdt Dins
dagavond 23 Mei een buitengewone vergadering
in restaurant Brinkman op het Houtplein.
Op de agenda staat o.a. mededeelingen betref
fende de a.s. Jubileum week.
GOEBBELS
„Duitsche opstanding
behoeft geen voortdurende
bron van onrust te vormen".
KEULEN, 20 Mei (D.N.B.) Minister Goeb-
bels heeft gisteravond op een groote betoo
ging in de tentoonstellingshallen een rede
gehouden. Hij zeide o.a.:
De wereld moet thans de onverbrekelijke
eenheid van Duitschland aanvaarden als een
feit, waarin geen verandering valt te brengen.
Wij zijn aldus Goebbels vastbesloten ons
recht als wereldmogendheid van rang te doen
gelden. De Duitsche opstanding, hoe machtig
zij ook is, behoeft geenszins een toestand van
voortdurende onrust te veroorzaken, zooals
van andere zijde beweerd wordt.
Zij kan juist een basis voor de
consolideering van Europa worden.
Een weerloos volk temidden van dit
werelddeel verlokt immers tot aan
vallen en overvallen, terwijl een sterke
natie zeer wel bijdraagt tot behoud
van den vrede. Practisch gezien zijn
wij de pioniers van een beteren vrede
geworden:
Goebbels sprak over het Duitsch-Italiaan-
sche verbond, dat Maandag geteekend zal
worden en zeide dat daarmede voor de oogen
van het Europeesch publiek een machtsblok
zich manifesteert, zooals de nieuwe geschie
denis van Europa nog niet gezien heeft. Over
het effect van dit blok behoeft men niet in
twijfel te verkeeren, want hier ontmoeten el
kander niet slechts twee volken in gemeen
schappelijke belangen, maar ook twee revo
luties met hetzelfde doel.
Wij zijn thans aldus zeide Goebbels on
der luide toejuichingen de sterkste mili
taire macht ter wereld geworden en de spil,
die Rome en Berlijn verbindt, is onverbrekelijk
geworden. Bij ons kan geen paniek ontstaan.
Het Duitsche volk wil geen oorlog. Het staat
met het geweer bij den voet. Maar het is
vastbesloten zijn vitale rechten te bescher
men en te verdedigen. Het weet. dat het bij
de verdeeling van de wereld tekort is gekomen,
en de wereld moet inzien, dat dit op den duur
niet zoo kan blijven, en daarnaar moet zij
handelen. De Führer is een vriend van den
vrede. Hij wil werkelijk den vrede. De op
hitsers tot den oorlog zouden een verschrikke
lijk lot over Europa brengen, wanneer zij
Duitschland er toe zouden dwingen zijn
leven te verdedigen. Zij zullen Europa zijn
gelukkigsten tijd verzekeren, wanneer zij den
belangrijksten levensaanspraken van het
Duitsche volk recht doen. De keuze ligt bij
de anderen, niet bij ons.
Goebbels zeide verder o.a.:
Men verwondert er zich in Engeland over,
dat wij zoo openhartig spreken. Wij spreken
zoo. omdat wij sedert drie jaar van boter en
varkensvleesch hebben afgezien en versterkin
gen hebben gebouwd, die onze grenzen be
schermen. Het heeft niemand kwaad gedaan,
dat wij minder boter en vleesch hadden. Wij
hebben kanonnen vervaardigd, opdat wij ons
zeer openlijk met de wereld kunnen onderhou
den.
Goebbels legde den nadruk op de kracht van
't land en zeide: in dit gevoel van veiligheid
heeft de Führer de kwestie-Dantzig aange
sneden.
De minister verklaarde daarover verder
niet te zullen spreken om den gecompllceerden
toestand niet neg meer Ihe gespannen te ma
ken. doch hij betoogde dat Duitschland rech
ten op de vrije stad kan laten gelden en
voegde hieraan toe: ..Wij gelooven niet. dat de
democratische staten op het beslissende
moment meer adem zullen hebben dan wij".
In de Volkenbondsstad
voortzetting der
besprekingen met Maisky
Halifax ontmoet Bonnet
te Parijs
LONDEN 20 Mei (Reuter). De ministe:
van buitenlandsche zaken, Halifax, is vanochtend
naar Genève vertrokken om deel te nemen aan
de zitting van den Volkenbondsraad, die door
den vertegenwoordiger der Sovjetunie gepre
sideerd zal worden. Het schijnt thans zeker dat
Maisky de Russische vertegenwoordiger zal zijn.
Men gelooft, dat de besprekingen tusschen
Halifax en Maisky te Genève zullen worden
voortgezet, vooral, als er hoop bestaat op een
spoedige overeenstemming. Te Parijs zal Halifax
besprekingen met Bonnet hebben en met den
zelfden trein vertrekken beide ministers van
avond naar. Genève.
Lord Halifax.
Het voornaamste onderwerp van bespreking
te Parijs zullen de Britsch-Russische onderhan
delingen zijn. Men hoopt, dat die dan in een sta
dium zullen zijn gekomen, dat bij de hervatting
der besprekingen met Maisky definitieve
vorderingen mogelijk zijn.
Engelsche bladen wenschen overeen
stemming met Rusland.
LONDEN 20 Mei (Reuter). in hun com
mentaren op Chamberlain's verklaringen in het
Lagerhuis zijn de bladen het er over eens, dat
een spoedige overeenstemming met Rusland
noodig is. Zij geven uiting aan hun bezorgdheid,
dat er een vertraging ontstaan is.
De pers vraagt zich af, of er belemmeringen
zijn, welke de practische voordeelen van een
door Rusland gewenscht verdrag teniet kunnen
doen.
De „Daily Express" zegt: „Het publiek wil hel
bondgenootschap, maar de regeering aarzelt. Zij
wenscht wel dat bondgenootschap, doch wil hel
een anderen naam geven."
KARDINAAL BIONDI IN NEDERLAND.
MAASTRICHT 20 Mei Ter gelegenheid van
de plechtige onthulling van het gramonument
ter nagedachtenis van Z. Era. W. M. kardinaal
van Rossum komt Z. Em. Pietro kardinaal Fuma-
soni Biondi, prefect van de Henlige Congre
gatie tot voortplanting des geloofs, uit Rome
voor deze plechtigheid in de Kloosterkerk dei-
Paters Redemptoristen te Wittem naar ons land
De kardinaal arriveert Zondagmiddag om half
zes (Duitsche tijd) te Aken, waar de kerkprelaat
door een afvaardiging van het comité zal wor
den ontvangen en naar Wittem begeleid. De
plechtigheid te Wittem vindt Maandag plaats.
Het woord is aan
C. J. Mulder:
Onderwijzen is de kunst,
hetgeen onderwezen wordt
te leeren liefhebben.
Het misdrijf in de Hertzogstraat
Mr. Francois Pauwels zal den verdachte
verdedigen.
Naar wij vernemen zal mr. Francois Pauwels
den verzekeringsagent V., die verdacht wordt
van moord op zijn collega den heer F. de la
Chambre en van brandstichting in diens huis in
de Hertzogstraat in Haarlem-Noord, verdedigen.
Complot tegen den Amerikaan-
selien regeeringsvorm
WASHINGTON 20 Mei. Het „Comité voor
niet-Amerikaansche activiteiten" van het Huis
van Afgevaardigden meent de bewijzen te heb
ben dat een geheime zitting is gehouden van een
exclusieve New Yorksche club. waarvan de leden
een complot beramen om den regeeringsvorm
der Vereenigde Staten te vernietigen. De voor
zitter van het Comité, Martin Dies, zeide dat
deze club. waarvan de naam niet bekend is,
reeds in 1905 werd opgericht en dat vooraan
staande regeeringsambtenaren er lid van zouden
zijn. De club zou anti-semietisch georiënteerd
zijn. (United Press).
EEN NIEUWE ORGANISATIE VAN HET
WEGVERVOER.
Deze dagen is opgericht de Algemeene Ne
derlandsche Beroepsautovervoerdcrs Bond,
een organisatie van ondernemers op het ge
bied van het goederenvervoer per auto. Aan
leiding tot deze oprichting vormen de huidige
toestanden op vervoergebied, welke uiterst
moeilijk zijn, terwijl de aanhangige wettelijke
regeling deze belanghebbenden evenmin be
vredigt.
NEDERLANDSCHE VEREENIGING TOT
BESCHERMING VAN DIEREN
Te Middelburg heeft de Ned. Ver. tot bescher
ming van dieren haar jaarvergadering gehouden.
De rekening en verantwoording van den pen
ningmeester, gep. gen.-majoor J. H. G. Kappel-
hoff. wees aan. dat de inkomsten bedroegen
f 12.733.60 en de uitgaven f 26.863 92. zoodat
een nadeelig saldo ontstond van f 14.130.32. Door
enkele schenkingen werd hierin tegemoet ge
komen.
HEDEN: 20 PAGINA'S
De vroegere minister-president van het repu-
blikeinsclie Spanje, prof. Negrin (links), is
met de „Normandie" te New-York aangeko
men. Hij lieeft het plan zich in Mexico te
vestigen.
HAARLEM EN OMGEVING.
Pag.
De gemeente Haarlem en de nieuwe huur
belasting. 4
De heer C. ten Boom is benoemd tot ridder
in de Orde van Oranje Nassau. 6
De gevolgen van de nieuwe nationale in
komsten- cn winstbelasting voor de ge
meente Bloemendaal. 4
BINNENLAND.
Dc rijksdienst voor georganiseerde bestrij
ding der werkloosheid is ingesteld. 7
BUITENLAND.
Chamberlain heeft gisteren in het Lager
huis een exposé gegeven van de onderhan
delingen met Rusland. 5
De Transatlantische luch'tdienst wordt heden
met een vlucht van de „Y'ankee Clipper"
naar dc Azorcn geopend. 5
Het Engelsche koningspaar is gisteren te Ot
tawa aangekomen. 5
SPORT.
Domyn Keiler: Vóór de wedstrijden op den
Nurburgring. 11
Nederland en de Grand Prix races 11
Sport in 't Kort. 12
Het Sportgesprek van de week. 12
ARTIKELEN, enz.
Mr. E. Elias: Ik ontdek Amerika. 3
P. v. d. Hem: Mei-Idylle 3
J. B. Schuil: Het afgeloopcn tooneelselzoen. 6
B. K.: Zaanschc molens draaien.... in het
schuurtje van meneer Groen. 7
Ilenry A. Th. Lesturgeon: Olivier de Serres 7
Damrubriek 12
Dr. W. G. N. v. d. Sleen: Met auto en boot
door Zuid-Afrika. 13
J. H. de Bois: Litteraire Kantteekeningen. 13
A. J. D.: Deutzia. 13
Financieel Economisch Weekoverzicht: De
beurs bleef lusteloos. 15
Bioscopen 14
Voor de Jeugd 17
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op
LAATSTE BERICHTEN 2
