Haarlems Dagblad
JCwiagm
spxeektr
Wilde bussen verliezen het pleit.
De Koningin in België.
Een held.
Waar komt het
vandaan
R. A. P. zal bindend
verklaard worden.
IN HET
BRUSSELSCH
STADHUIS
Amerikaansche
duikboot
gezonken
Het Belaogrijkste
56e Jaargang No, 17155
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. Io054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOO.M
Woensdag 24 Mei 1939
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën: L-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel.
Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60, elke
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
In stralende lentezon heeft België H.M. de
Koningin met groote geestdrift ontvangen.
Deze officieele beantwoording van het bezoek,
door Z.M. den Koning der Belgen aan ons
land gebracht, blijkt een volledige herhaling
te zijn: een nieuwe uiting van de vriendschap
die in stormachtige tijden tusschen twee
kleine maar krachtige volken is gegroeid.
Daar verheugen wij ons in Nederland zeker
niet minder in dan men het in België doet.
En de voldoening is des te grooter omdat wij
allen weten dat dit niet slechts een officieele
vriendschap is maar een echte. In de eeuw,
verloopen sinds de scheiding van Noord- en
Zuid-Nederland, is de verstandhouding nim
mer zoo goed geweest als zij in de laatste
jaren is geworden. Wederzijdsche bewonde
ring voor de staatshoofden der beide vólken
heeft daar grooten invloed op doen gelden.
De eerbied dien men in België voor onze
Koningin koestert en die zoo veelvuldig tot
uiting is gekomen, niet alleen in redevoerin
gen van autoriteiten maar ook in de dag
bladenja, die zoovelen van ons ook heb
ben kunnen waarnemen in particuliere ge
sprekken en correspondentie met Belgen
vindt zijn volkomen gelijke in de gevoelens
die ten onzent jegens Koning Leopold m
bestaan. De Nederlander ziet in hem een
waarlijk Koning, een groote en voorname
persoonlijkheid, zich bewust van zijn hooge
roeping en verantwoordelijkheid, verheven
boven de partijen en toegewijd aan zijn volk.
De Nederlander bewondert in hem, geloof ik,
vooral die eigenschappen die hij in zijn eigen
Koningin zocreer vereert. En toen in dezelfde
periode beide Koningshuizen door zware
slagen getroffen werden hebben wij den moed
en geestkracht zoowel van Koning Leopold HI
als van Koningin Wilhelmina bewonderd en
onze hartelijke sympathie ook naar hem
voelen uitgaan. De belofte der jeugd vervult
de Belgische paleizen, evenals de Nederland-
schedaar is wel sterke overeenkomst in
de lotgevallen der beide Koninklijke Families
en wij herinneren ons allen de beide
langdurige bezoeken door de Belgische Ko
ningskinderen aan Noordwijk gebracht. Zij
kennen onze taal, zij hebben in hun prille
jeugd al met ons land kennis gemaakt en
dat heeft in Nederland diepen en blijvenden
indruk gemaakt. Er is een gevoel van ver
wantschap met België door ontstaan, dat zich
moeilijk in nuchtere woorden laat uitdrukken
maar dat heel eoht is.
Er zijn tijden geweest waarin de verhoudin
gen met België moeilijk waren. Zij volgden
onmiddellijk op dien rampzaligen Euro-
peeschen oorlog met welker naweeën de
wereld nog steeds heeft te kampen. Het jaar
1919, waarin de vredesverdragen van Ver
sailles tot stand kwamen en dat de bron van
zooveel nieuwe ellende en tegenstellingen
werd, bracht ook geschillen tusschen Neder
land en België die men in Parijs vergeefs
poogde te beslechten, waarin de groote ge-
alliëerde mogendheden zich mengden zonder
succes en waarbij vaak bittere woorden ge
sproken en geschreven werden. Als ik mij dien
tijd herinner, waarin ik als dagbladcorres
pondent te Parijs zooveel beleefde dat ons
allen toen al groote zorgen voor de toekomst
baarde er waren vele waarschuwende stem
men tegen de behandeling van Duitschland,
Oostenrijk en Hongarije, tegen de gevaarlijke
nieuwe gewrochten Tsjecho-Slowakije, corri-
dor-van-Dantzig en andere zonderlinge op
lossingen dan voel ik toch wel heel sterk
dat de ontwikkeling der Nederlandsch-Bel-
gische verhoudingen sinds Versailles als een
gelukkige uitzondering mag gelden. Dat was
toen niet te voorzien. Het is ook geen snelle
ontwikkeling geweest; er zijn lange jaren van
dispuut en eindelooze nota-wisseling op
gevolgd en alle radicale oplossingen zijn
eigenlijk nog niet gevonden. Nog in 1927 ont
stond in ons land hevige opschudding over
het door minister Van Karnebeek voorge
stelde verdrag, dat door de Tweede Kamer
aangenomen maar door de Eerste Kamer ver
worpen werd en dien bewindsman zijn minis
terschap kostte. Maar dit langzame en hor
tende ontwikkelingsproces der Nederlandsch-
Belgische verhoudingen verkeerde door de
omstandigheden en door wijze leiding aan
beide zijden niet slechts in het vinden van
een modus vivendi maar in een groeiende
vriendschap. Het is een wonderlijke en een
leerzame ervaring geworden, die bewijst dat
men met goeden wil, inzicht en wederzijdsöh
begrip meer kan bereiken dan met de
kunstigst-geformuleerde verdragen.
Dat is alles langzamerhand gegroeid. Niet
alleen tusschen vorsten, diplomaten en minis
ters maar ook tusschen de gewone Belgen en
Nederlanders is een sfeer van onderlinge
waardeering en vertrouwen ontstaan die vo
rige generaties wel meermalen gewenscht maar
nimmer bereikt hebben. Men is in ons land
heel anders over de Belgen, over hun volks
karakter en hun prestaties en uiterlijke
eigenschappen, gaan denken dan vroeger.
Wederkeerig is dat in België te onzen aanzien
veranderd. En dat is de eenige hechte grond
slag waarop een goede verstandhouding tus
schen twee volken gebouwd kan worden. Daar
verheugen we ons in een tijd als deze bijzon
der in en ik geloof dat wij er ook, aan weers
zijden van de grens, trotsch op zijn dit bereikt
te hebben. Evenals men in Scandinavië met
f Uit Athene wordt bericht dat bij
het uitbreken van brand in een
ziekenhuis aldaar, een chirurg
eerst de blindedarm-operatie
waaraan hij bezig was, beëindigde
en toen den patiënt op het Jiip-
pertje naar buiten in veiligheid
droeg).
De wereld weet van vele Grieksche helden,
Door boeken die hun heldendom vermelden,
Die mannen en hun moed noemt men klassiek,
Hier trad als held op een moderne Griek.
Zoo'n kort bericht kost één minuut van lezen,
En als u haast hebt zal 't nog minder wezen,
Maar neemt u tijd om er bij stil te staan,
Stel u dan even voor, hoe 't is gegaan.
Daar was een medicus tot taak gegeven,
De redding van een medemenschenleven,
Hij opereerde juist een blindedarm
Toen hij verrast werd door een brandalarm.
Hij kon 't gevaar niet zelf gaan constateeren.
Maar hoogstens met één oor zich informeeren,
Door het gehaast rumoer op trap en gang,
't Verwijderd woeden van het straatgedrang.
Kon iemand werklijk beter van hem vergen,
Dan dat hij, als de andren, 't lijf zou bergen?
Hoe 't zij, hij heeft zijn functie niet verzaakt,
En kalm zijn operatie afgemaakt.
Het is tenslotte gunstig afgeloopen,
Hij moest zijn moed niet met den dood
bekoopen,
Hij redde zijn patiënt nog uit den brand,
Een held van het moderne Griekenland,
't Is goed om bij zoo'n kort bericht te toeven,
Omdat wij weieens het besef behoeven,
Dat door den mensch als dienaar van zijn
plicht,
Ook thans nog groots en moedigs wordt
verricht.
Dat wij, wanneer wij in de toekomst schouwen,
Waarlijk wel reden hebben tot vertrouwen,
Dat het geslacht der menschen, dat nu leeft,
En nog zal komen, ook zijn helden heeft.
P. GASUS.
IIIIIIIIL
Heden vangen we aan met een nieuwe jj
geillustreerde rubriek onder den titel
„Waar komt het vandaan?" Het ligt in
onze bedoeling, deze rubriek zooveel mo
gelijk dagelijks te doen verschijnen.
Plaatjes en bijschriften geven antwoord
op de vraag, die wij ons allen in den dagc-
lijkschen gang des levens van tijd tot lijd
stellen: waar zou dat woord, dat gebruik
toch eigenlijk vandaan komen? Wij be
velen deze nieuwe rubriek in de belang
stelling van onze lezers en lezeressen aan.
niiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Bllllll
lllllllllillllllllllllllF
recht trotsch is op de evenzeer voortreffelijke
verstandhouding, die in de laatste jaren tus
schen de Scandinavische volken is gegroeid.
Deze zijn overwinningen des vredes en zij
kunnen ook in de chaotische wereld van heden
niet nalaten haar diepen indruk te wekken en
haar heilzame uitwerking te doen gelden.
R. P.
Britscli-Russisch accoord heden
een feit?
LONDEN, 24 Mei (Reuter). Minis
ter Halifax, die vanmorgen per vlieg
tuig uit Genève terugkeerde, arriveer
de te half elf op het Foreign Office,
een half uur voor het begin van de
kabinetsbijeenkomst, die geheel aan
den internationalen toestand en in het
bijzonder aan de besprekingen met
Rusland gewijd zou zijn.
Naar United Press meldt wordt te
Londen vernacht dat het kabinet he
den een besluit zal nemen, dat over
eenstemming met de Sovjet-Unie tot
gevolg heeft.
Chamberlain zou vanmiddag nog
een verklaring in het Lagerhuis afleg
gen.
VRIJ plotseling en eerder dan men algemeen verwacht heeft is
er in den langdurigen strijd tusschen autobusexploitanten
en justitieele overheid een beslissing gevallen. Men ver
wachtte eerst over enkele weken de behandeling van de R. A. P.-
kwestie voor ons hoogste rechtscollege, doch plotseling heeft de
Hooge Raad in raadkamer zich over deze kwestie uitgesproken en
het R. A. P. verbindend verklaard.
AT was namelijk het geval? De politie
heeft een autobus van een onderne
ming te Apeldoorn in beslag geno
men, welk beslag door den kantonrechter al
daar werd gewettigd. In Den Haag is hetzelf
de gebeurd met papieren van den autobus
ondernemer Sommeling, welke inbeslagneming
door den Haagschen kantonrechter evenwel
werd opgeheven. Beide zaken werden Maandag
j.l. in raadkamer voor den Hoogen Raad be
handeld en, in tegenstelling met de beslissing
van den Haagschen kantonrechter heeft de
Hooge Raad art. 39 R.A.P. wel verbindend ver
klaard, overwegende, dat dit artikel alleen
strafbaar stelt, datgene waarvoor art. 2 een
vergunning eischt.
„Is aan deze. raadkamerbeslissing
dezelfde kracht toe te kennen als een
beslissing van den Hoogen Raad, oor-
deelende over de zaak in zijn geheel?"
Wij hebben ons met deze vraag ge
wend tot mr. G. de Grooth, raadsman
van Sommeling, die de vraag bevesti
gend beantwoordde, daar de raad
kamer vrijwel dezelfde samenstelling
had als het college gewoonlijk heeft.
De Amsterdamsche rechtbank heeft,
zooals men weet, in hooger beroep van
het kantongerecht het R.AP. reeds
verbindend verklaard. Voor de Haag-
sche rechtbank werd de zaak Dinsdag
middag behandeld. Wanneer deze za
ken in cassatie voor den Hoogen Raad
komen, is het weinig twijfelachtig, of
het college zal dezelfde beslissing
geven als de raadkamer.
Dit overwegende hoeft mr. de Grooth zijn
twee cliënten te Rotterdam, de Rotterdamsc-he
Reiscentrale, die een dienst Rotterdam—Am
sterdam onderhield, en de Rovar, die van
Rotterdam naar Den Haag reed, geadviseerd
hun diensten stop te zetten, waaraan deze
ondernemingen Dinsdag inderdaad hebben
gevolg gegeven. Aan Sommeling was de raad
kamerbeschikking Dinsdagmiddag nog niet
beteekend, zoodat dit bedrijf nog geen beslis
sing heeft genomen. Het is echter wel te ver
wachten, dat het thans met de wilde bussen
is afgeloopen daar na de beslissing van den
Hoogen Raad, justitie en politie krachtiger
kunnen ingrijpen.
De zaak in Den Haag, waarop hierboven
wordt gedoeld, is die tegen twee autobusonder
nemers die tusschen Den Haag—Leiden en
Den HaagAmsterdam reden (hierbij was ook
het z.g. Christoffelfonds).
Na het getuigenverhoor nam de officier van
Justitié, jhr. mr. Van Asch van Wijck, die na
de beschikking van den Hoogen Raad, giste
ren in raadkamer genomen, zijn requisitoir
zeer kort kon houden, het woord. De verbind
baarheid van het nieuwe R.A.P. staat, na deze
uitspraak, aldus spr., muurvast. Men heeft ge
tracht door middel van het Christoffelfonds
het R.A.P. te ontduiken, maar de wetsontdui
king ligt. hier dik bovenop.
In beide gevallen luidde de eisch f 1000 boete,
subs. 100 dagen hechtenis. Uitspraak 6 Juni.
Artikel 39 R.A.P.
Het veelbesproken artikel 39 R.A.P. bepaalt:
Het is verboden een motorrijtuig tot vervoer
van personen te exploiteeren, anders dan
krachtens een vergunning als bedoeld in ar
tikel 2. Dit laatste artikel vereischt een ver
gunning voor het exploiteeren van autobussen
in de uitoefening van een autobusdienst, het
exploiteeren van autobussen tot het volvoeren
van toerwagenritten, het exploiteeren van
taxi's en van huurauto's.
Van de zijde van de bussen werd steeds be
De begrafenis van den heer J. W. A. Bei/nes. Vóór de fabriek op het Stationsplein zoor den
namens de commissarissen, directie en het personeel kransen aan de baar gehecht.
toogd, dat art. 39 verder zou gaan dan art. 2
zou toelaten, en dus onverbindend zou zijn.
De Hooge Raad, wiens overwegingen ons
nog niet bekend zijn, schijnt deze meening
niet te deelen.
Behalve de reeds genoemde bussen hebben
de Cotax en de fa. Van der Weyden ook haar
diensten stopgezet.
„Belgen en Nederlanders
houden hun streven
gericht op vrijheid,
vrede en welvaart."
BRUSSEL. 24 Mei. Tijdens het officieel
bezoek, dat onze Koningin heden aan het
stadhuis te Brussel bracht, heeft Hare Majes
teit de volgende rede uitgesproken.
Mijnheer de burgemeester.
Nog onder den verschen indruk van de on
vergetelijke ontvangst mij door de burgerij
van Brussel bereid, is het mij een behoefte
daarvoor tegenover de vroedschap mijn groote
erkentelijkheid te betuigen en ik voeg daar
aan mijn oprechten dank toe voor de welspre
kende woorden waarmede u mij hebt welkom
geheeten.
In het bijzonder verheugt het mij daarbij
ten tweeden male dit trotsche stadhuis te mo
gen betreden, in het hart der stad gelegen aan
de historische Groote Markt, wijd en zijd te
recht vermaard als een van de schoonste
pleinen der wereld.
Gij hebt er op gewezen, dat- wij, Belgen en
Nederlanders, door een eeuwenoude geschie
denis en door dezelfde idealen zoo nauw ver
want. van nature bestemd zijn om elkander
te verstaan.
Inderdaad behooren wij niet alleen
in wederzijdsche achting en vriend
schap samen te leven, maar ook en
vooral in bewogen tijd als thans, een
drachtig. zoover het in ons vermogen
ligt. alles te bevorderen wat tot het
algemeen welzijn der menschheid kan
bijdragen en zooals de koning het
tegenover uw ambtgenoot in Amster
dam uitdrukte „met alle middelen te
ijveren voor den vrede onder alle vol
ken".
Immers aldus handelende zullen wij.
Belgen en Nederlanders van heden, de
beste traditiën handhaven onzer voor
vaderen. die met de taaie vasthou
dendheid, die hen kenmerkte, gepaard
aan een nuchterheid, die geestdrift
voor een goede zaak niet uitsluit, hun
streven gericht hielden op vrijheid,
vrede en welvaart.
Dat deze aloude stad, sedert eeuwen reeds
beroemd als een middelpunt van kunst en be
schaving, daarbij niet achter zal blijven Is uit
uw woorden wel duidelijk gebleken.
Moge het haar gegeven zijn daarvan In
ruime mate de vruchten te plukken en hare
zoo eervolle plaats onder de groote hoofdsteden
tot heil harer burgers te bevestigen en te ver
sterken.
Bezoek aan den koninklijken graf
kelder te Laeken.
Ook heeft HM. de Koningin hedenmorgen
een bezoek gebracht aan den koninklijken
grafkelder te Laeken. waar zich de tomben
bevinden van koning Albert, koningin Astrid
en de vorsten van het Belgische Koningshuis.
De vorstin werd bij den ingang van de kerk
van Laeken begroet door kanunnik van Reeth
pastoor-deken van de koninklijke parochie te
Laeken.
(Voor verdere bijzonderheden omtrent het
Koninklijk bezoek aan België zie men
pag. 2, 3 en 4.)
HET BRITSCHE MUSEUM WORDT BEWAAKT
LONDEN, 24 Mei (Havas). Het Britsche
Museum \s onder bewaking gesteld, daar de
directeur een dreigbrief, afkomstisr van leden
van het „Tersche Republikeinsche Leger",
heeft ontvangen.
I
Het woord is aan
Ebner Eschenbach:
Als men slechts de ouden
leest, is men er zeker van,
altijd nieuw te blijven.
Engelsch schip door Japansclien
torpedojager aangehouden.
HONGKONG, 24 Mei. Een Engelsch-
Japansch-incident aan de Zuid-Chïnee-
sche kust werpt een veelbeteekend licht
op de situatie aldaar, die zich opnieuw
heeft verscherpt.
Vijf mijl vóór het eiland Waglan is het En-
gelsche stoomschip „Ranpura", metende 16000
ton, door een Japanschen torpedojager aange
houden. De commandant, eenige officieren en
matrozen begaven zich aan boord van het En-
gelsche schip, doch toen de Engelsche torpedo
jagers „Duches" en „Defender" in zicht kwamen,
verlieten zij het schip en voer de Japansche oor
logsbodem verder.
Passagiers van de „Ranpura" hebben medege
deeld dat de Japansche torpedojager het sein tot
stoppen gaf en daarop twee schoten loste, niet
tegenstaande de „Ranpura" onmiddellijk gevolg
aan genoemd bevel had gegeven. Officieren en
matrozen begaven zich vervolgens aan boord en
vroegen het logboek te zien, hetgeen kapitein
Parfitt weigerde. Tegelijkertijd vroeg hij aan
Hongkong per radio om assistentie.
De Japanners bleven 20 minuten aan boord,
totdat de Britsche torpedojagers arriveerden.
Men verwacht dat de Britsche marine scherp
tegen deze actie zal protesteeren.
Tot nu toe hebben de Japanners geen enkele
verklaring voor hun optreden gegeven. Moge
lijkerwijze staat dit geval in verband met de be
richten uit Sjanghai, volgens welke de Japan
ners de blokkade tegen buitenlandsche scheep
vaart zouden hebben ingesteld. Elk buiten-
landsch schip, dat bij de Chineesche kust vaart,
zal door de Japansche marine onderzocht en
vastgehouden worden, tenzij genoemde schepen
in het bezit zullen zijn van een bijzondere ver
gunning.
Ook wat het ontruimen der internationale con
cessies te Koelangsoe betreft is er geen overeen
komst tusschen Engeland, Frankrijk. Amerika en
Japan bereikt. Een conferentie van 2 uur aan
boord van den Britsc'nen kruiser „Birmingham"
leverde geen resultaat op. althans dit wordt uit
betrouwbare bronnen vernomen.
(United Press).
Aan dc Amerikaansche kust nabij Portsmouth
(New Hampshire) is een onderzeeboot van de
Amerikaansche marine, de „Squalus" met
ruim GO man aan boord gezonken. De duikboot
ligt op een diepte van 72 Meter. Er zijn onmid
dellijk uitgebreide reddingspogingen begonnen.
Volgens de laatste berichten, door United
Press uit Portsmouth ontvangen, hoopt men dat
het bergingsvaartuig „Falcon" met behulp van
het z.g. Momsen-toestel alle opvarenden gered
zal hebben.
Er zal voorts een poging gedaan worden de
„Squalus" te lichten.
(Men zie voor verdere bijzonderheden pag. 5)
HEDEN: 14 PAGINA'S.
HAARLEM EN OMGEVING.
pag.
Een belasting-statistiek van Haarlem die
een onjuist beeld geeft. 9
Minder misdrijven te Haarlem. 9
Geen gunstige vooruitzichten voor de bouw
nijverheid te Haarlem 9
BINNENLAND.
De wilde bussen verliezen het pleit. 1
Een uitbundige feestavond in Brussel. 2
België bejubelt de Koningin. 3
BUITENLAND.
Het Engelsche Lagerhuis heeft de regee-
ringspolitick inzake Palestina goedgekeurd. 5
Koningin Mary heeft een auto-ongeluk ge
had. waarbij zij gewond werd. 5
Een Amerikaansche torpedojager met ruim
60 man aan boord is bij de Amerikaansche
kust gezonken. 5
ARTIKELEN, enz.
R. P.: De Koningin in België. 1
J. II. de Bois: Kunst in Haarlem en daar
buiten. 3
Melis Stoke: Toespraak tot een nieuwen
haring. 3
Ben van Eysselsteijn: België ontvangt Konin-
ging Wilhelmina. 4
G. J. Kalt: U.K. Oratoriumvereenieing 4
Van onzen Parijschen correspondent: De
Fransche bemiddeling in de Engelsch-
Russischc onderhandelingen. 5
K. de Jong: Aias. 13
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op J}
