w; A All"n SPI 1 £^B§»*is veilige Leonardo da Vmci en zijn machines. Koninklijke keert in totaal 1 l°/o uit. Slagschepen voorlndië of niet? Zes verdachten blijven in arrest. 1 1 f kunstmest, wa/ii iedu icJktei tevai diwiliM dosis e/i uuUn-iatM losisnday vo/fomaiop De grootste uitvinder van alle eeuwen en de eerste moderne ingenieur. nisch gebied toelegt en die dus aan zijn tech nische kennis tevens een zeker begrip van economie dient te paren. Want het is heden ten dage niet meer voldoende een bouwwerk te kunnen maken, dat overeind blijft staan, doch het is bovendien zaak in staat te zijn de bouw- of de fabricagekosten zoo laag moge lijk te doen zijn. Leonardo da Vinci was in dit opzicht een waar ingenieur afgezien van het feit. dat hij tevens uitvinder was de eerste moderne ingenieur, al leefde hij dan ook ruim vier honderd jaar geleden. Want meer dan een eeuw voor Galileo maakte hij studies op het gebied van de vastheidsleer en tevens op dat der materiaalkennis, ten einde door middel van een rationeele vormgeving en een juiste aanwending der materiaalsoorten zoo econo misch mogelijk bouwwerken, machines en ge reedschappen tot stand te kunnen brengen. Op de tentoonstelling van het complete levenswerk van Leonardo da Vinei, welke thans tot eind September te Milaan gehouden wordt, heeft men behalve zijn kunstwerken tevens ruim honderd nauwkeurige reconstruc ties van Leonardo's uitvindingen tentoongesteld waarbij telkens de door den uitvinder in zijn vermaarde handschriften gemaakte omschrij vingen en teekeningen gevoegd zijn ter verge lijking. Het merkwaardige dezer grootendeels onder leiding van Ir. Arturo Uccelli uit de materiaal soorten, welke Leonardo ten dienste gestaan hebben, opgebouwde machines en toestellen is, dat zij zeer goed functionneeren en aldus hun reeds voor 420 jaren gestorven geestelij ken vader alle eer aandoen, de eer, verschul digd aan het genie van den grootsten uitvin der aller tijden, van Leonardo da Vinci, die ook de eerste moderne ingenieur was. H. H. Nadruk verboden). Als voorlooper van onzen mitrailleur vond Leonardo da Vinei een affuit uit, waarop een om zijn as draaibare prisma rust, dat aan elk zijner zijvlakken een groot aantal evenwijdig geplaatste kanonloopjes draagt. Na het afvuren van zoo'n reeks loopjes werd het prisma 120 graden om zijn as gewenteld, waarna de volgende rij vuurmonden, welke nu boven was gekomen, afgevuurd kon worden. rOT eind. September wordt in Milaan een tentoonstelling gehouden ivaar de beteekenis van Leonardo da Vinei niet alleen als schilder maar ook als bouwkundige en uitvinder tot uit drukking komt. Behalve kunstwerken vindt men daar ook een honderdtal nauwkeurige reconstructies van Leonar do's uitvindingenwaarbij telkens de door den uitvinder in zijn vermaarde handschriften gemaakte omschrijvingen en teekeningen ter vergelijking zijn ge- Opgebouwd uit de materiaalsoorten, welke den uitvinder ten dienste stonden, is het merkwaardige, dat de machines en toestellen zeer goed functionneeren, aldus hun geestelijken vader, die 420 jaar geleden stierf, alle eer aandoende. rANNEER er sprake is van Leonardo da Vinei, dan pleegt men gewoonlijk onmiddellijk te denken aan een won derlijk veelzijdigen kunstenaar, die tegelijkertijd een meesterlijk schilder, beeld houwer, architect en musicus was, maar die bij het scheppen zijner kunstwerken aan een onverklaarbare, bijna ziekelijke besluiteloos heid leed. Schilderde hij niet jaren en jaren aan het als „de Mona Lisa" bekende vrouwenportret en werkte hij niet zestien jaar lang zoowel aan het Laatste Avondmaal in het klooster Santa Maria delle Grazie als aan het kolossale rui terstandbeeld van Francesco Sforza? Gewoonlijk vergeet men echter zich reken schap te geven van de oorzaak, dat de in het jaar 1452 als zoon van een notaris in het Ita- liaansche plaatsje Vinei geboren Leonardo de meeste zijner kunstwerken slechts langzaam en aarzelend tot stand bracht. Leonardo dan, die met een buitengewonen kunstenaarsaanleg geboren werd. leefde in den aanvang van het als „Renaissance" be kend staande tijdperk, toen de kunst als het ware een algeheele verjongingskuur onder ging en men zich tegelijkertijd met een bijna hartstochtelijken dorst naar kennis op de wetenschappen wierp. De kunstenaar volstond niet meer met het uitbeelden van menschen- en dierenfiguren, alleen afgaande op het uiterlijk; thans wilde hij de weergave der levende schepselen ook geheel in overeenstemming brengen met den anatomischen opbouw van hun lichaam Van daar dat Leonardo tallooze lijken van men schen en dieren ontleedde, waardoor zijn ken nis der anatomie grooter werd dan van wie zijner tijdgenooten ook. Tevens begon de kunst nauwkeurig rekening te houden met de perspectief, en het. was wederom Leonardo, die het verschijnsel der in het verschiet schijnbaar naar elkaar toe- loopende lijnen grondig bestudeerde en zich een degelijke bekendheid met de regelen der perspectief verwierf. Zijn dorst naar kennis werd als het ware steeds grooter: op allerlei gebied deed hij on derzoekingen, observeerde hij markante ver schijnselen en trachtte hij de raadselen der Schepping te ontsluieren, waarbij hij zijn waarnemingen, overpeinzingen, invallen en ideeën vastlegde en met teekeningen illus treerde. Geen wonder dat een kunstenaar, die zich voortdurend bezig houdt met anatomische en botanische, scheikundige en geologische, wis kundige, astronomische en nog vele andere studies en proefnemingen, zijn kunstwerken menigmaal slechts met de uiterste moeite en eerst lang na den aanvang voltooien kan. In Leonardo zien wij het uiterst merkwaardige verschijnsel van den geboren kunstenaar, die zich in den loop der jaren steeds meer tot een man van de wetenschap ontwikkelt. En als ware dit nog niet genoeg, zoo heeft de Natuur het gewild dat deze bijzondere man bovendien nog de grootste en vruchtbaarste uitvinder en de eerste moderne ingenieur zou zijn.... ruim vier honderd jaren voor ons huidige tijdperk der techniek! Geen enkel bouwwerk heeft Leonardo ons kunnen nalaten, omdat de dood hem op 67- jarigen leeftijd verraste, toen hij juist een aanvang wilde maken met het systematisch uitwerken zijner in 120 handschriften ver gaarde notities en teekeningen op allerlei ge bied. Maar het zijn deze door hem in spiegel schrift geschreven notities met haar tallooze verduidelijkende teekeningen. die een groot deel van den verbazingwekkenden arbeid, welken het groote genie verricht heeft, voor het nageslacht deden bewaren. Leonardo, de uitvinder, die de natuurwetten, welke hij niet kende, zelf proefondervindelijk ontdekte, was ook op het gebied van uitvin dingen van een ongelooflijke veelzijdigheid. Zijn hijschwerktuigen voor het heffen van zware lasten door middel van gecompliceerde t3kels waren even zoovele senale vondsten. Oorlogswerktuigen vond hij in menigte uit tanks, een torpedo, ja, zelfs een voorlooper der huidige mitrailleurs, bestaande uit een af fuit, waarop drie rijen van kanonloopen van klein kaliber rustten en die dus snel achter elkaar een groot aantal schoten afvuren kon den. Hoewel de verbrandingsmotor hem uit den aard der zaak nog niet bekend was. constru eerde hij toch een soort automobiel, welke door veeren aangedreven werd en die een als dif ferentieel uitgevoerde tandwieloverbrenging be zat! Het vraagstuk van den vliegenden mensch hield hem veelvuldig bezig, nadat hij de vogel vlucht en de anatomie van vogels en vleer muizen grondig bestudeerd had. Zoo schiep hij een vliegmachine met op en neer klap pende vleugels, een constructie, die het echter niet tot vliegen kon brengen, aangezien de menschelijke spierkracht ontoereikend was om het gewicht van vliegtuig en mensch in de lucht te heffen. Hierna bestudeerde hij het zweefvliegen en bedacht hij zelfs een soort hélicoptère. een vliegtuig, dat zich door mid del van luchtschroeven, welke in een horizon taal vlak draaien, verheffen moest.. Als bouwkundige ontwierp hij een stads plan, waarbij de wegen voor het rij verkeer en voor de lastdieren zich op den beganen grond bevonden, terwijl de voetgangers veilig gebruik konden maken van daarboven gelegen wegen, die als viaducten gedacht waren Door een vernuftig hydraulisch systeem zou men daarbij tevens de rijwegen in een oogwenk door mid del van rivier- of zeewater kunnen schoon- spoelen. Speciaal op het gebied van droog leggings- en waterwerken was Leonardo's vindingrijkheid groot, waarbij hij op bewon derenswaardige wijze gebruik maakte van syphons en sluiswerken. Ruim een eeuw voor den Nederlander Lip- pershey en Leonardo's landgenoot Galileo heeft 'hij reeds den verrekijker bedacht en machines uitgevonden voor het slijpen van holle en bolle lenzen met grooten brandpunts afstand. Het is alsof het genie door een koortsachti- een scheppingsdrang gedreven werd: van alles vond hij uit; deze wondermensch der 15de eeuw: vijl- en kapmachines, duikerhelmen, door waterkracht aangedreven luchtcompres- sors en zaagmachines met automatischen houttoevoer .raderbooten, cylinderboormachi- nes. platenwalsen. drukpersen, liften, rollagers. den z.g. Cardanischen ringte veel om op te noemep. Voorlooper der hedendaagsche techniek. ALG. NED. BOND VAN GEPENSIONNEERDEN De jaarvergadering van den Bondsraad van den Alg. Nederl. Bond van Gepensionneerden is dezer dagen te Utrecht gehouden onder leiding van den heer J. Huijkman te 's Gravenhage, die bij enkele candidaatstelling tot voorzitter was herkozen. Na afdoening der huishoudelijke zaken, kwam aan de orde een voorstel van het dag. bestuur om de regeering te verzoeken de pensioenen van weduwen en wezen te verhoogen, nu de toestand van het pensioenfonds zulks toelaat. Het voorstel werd onder algemeene instem ming aangenomen evenals een voorstel wachtgelders, die huwenna hun op wachtgeld stelling, de gelegenheid te openen tot gezins pensioen. Voorts werd besloten toe te treden tot di Vereeniging Volkscredietwezen en Woekerbe strijding. 7 00 is dan Leonardo da Vinei ongetwijfeld de grootste uitvinder geweest, die ooit geleefd heeft. Doch daarenboven was deze zoon der 15de eeuw wij schreven het reeds de eerste moderne ingenieur en als zoodanig de voorlooper der hedendaagsche techniek. De techniek is de leer van het aanbrengen van wijzigingen in de Natuur, welke den mensch van nut zijn. Zoo wijzigen wij bijv. den natuurlijken vorm van steenen om ze ge schikt te maken voor onze bouwwerken. Weliswaar wijzigt ook de Natuur zelf door middel van stroomend water, windkracht, enz. de vormen van planten, steenen, enz., doch wij noemen die vormveranderingen niet ..technisch", daar zij geen bepaald doel heb ben voor den mensch, gelijk bijv wel het ge val is bij het tot een balk verzagen van een boomstam, het droogleggen van een moeras of het omzetten van een stuk staal in een mes of in welk werktuig ook. Op overeenkomstige wijze dienen wij ook een scherp onderscheid te maken tusschen „tech niek" en ..uitvinding". Over het algemeen ontbreekt aan de tech niek het scheppende element; hetgeen speciaal uitkomt bij machines, welke het arbeidsver mogen van den mensch aanvullen moeten zooals bijvoorbeeld bij den hefboom, die ons in staat stelt lasten te heffen, welke we met bloote handen niet tillen kunnen. De techniek heeft het scheppende element niet noodig: wij zijn ook dan ..technici", wan neer wij een huis of een machine bouwen naar het voorbeeld van een reeds bestaand huls of machine. De techniek vervolmaakt zichzelf langzaam en gestadig door nabootsing, maar zonder de verrassing van ..het nieuwe". Wel iswaar kan de ingenieur zelf ook uitvindingen doen. maar men kan een groot ingenieur, een gToot technicus zijn. zonder ooit iets te heb ben uitgevonden. Leonardo da Vinei nu was het oertype van den modernen ingenieur, wiens beroep zich dank zij de hulp en de medewerking der we tenschap uit een nederig ambacht tot zijn huidigen vorm ontwikkeld heeft. Ten tijde van Leonardo placht men in Itaüë in één adem van „bouwkundigen, timmerlie den en ingenieurs" ingegneri te spreken. Dit woord „ingegnere" stamde af van het het Italia ansche woord „ingegno" in de betee kenis van .samenstel" of „werktuig" en niet in zijn andere beteekenis van „vernuft". De „ingegnere" de ingenieur is dus geen ..vernufteling" zooals de uitvinder wèl i- doch iemand, die iets samenstelt, die een werktuig maakt. Tegenwoordig is hij een we tenschappelijk onder'egd man die zich op de studie der practische vraagstukken op tech- EERSTE KAMER In de Donderdag gehouden vergade ring van commissarissen van de N.V. Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot exploitatie van petroleumbronnen in Nederlandsch-Indië werd besloten aan de algemeene vergadering van aandeel houders voor te stellen over het boek jaar 1938 een dividend uit te keeren van 17 pet., waarvan in Januari j.l. een interim dividend is uitgekeerd van 6 pet., terwijl in April j.l. een tweede in terimdividend van 8 pet. werd betaald, zoo dat nog een slotdividerïd van 3 pet. kan worden uitgekeerd. Reeds nu zijn de meeningen verdeeld. DEN HAAG Donderdag. Nadat Mr. v. R a p p a r d (lib.) betoogd had, dat we met het bouwen van slagschepen geen dag en geen nacht kunnen wachten, zette Prof. Kranenburg (v.-d.) uiteen, dat het heel mooi is voor zulk een versterking op te komen, maar dat het toch ook interessant ware eens te vernemen wat dat allemaal zal kosten. Nergens had hij nog van een behoorlijk dekkingsplan gehoord. Terloops uitte hij de mogelijkheid, dat op het „festijn" van de slagschepen nog wel eens de geest van oud-minister De Wilde zou kunnen rondwaren. Deze afgevaardigde, die o.m. nog voor meer eenheid in de legerleiding in In- dië opkwam, keerde zich tegen Prof. Lohman's opvattingen inzake ontwikkeling van meer zelf bestuur van Indië z.i. zullen we op den duur die richting wel moeten inslaan. Mr. B r i t (a.-r.) bleek van meening, dat aan de verdediging van Indië ten grondslag moet liggen het afsnijden van de verbindingslijn van den eventueelen vijand met z'n verschillende steunpunten. Daarvoor zullen duikbooten het nuttigst wezen, klein materieel is daarom het beste, terwijl slagschepen, die thans in de mode zijn, al te veel zullen kosten. Mocht het oordeel der Regecring tenslotte toch worden, dat slag kruisers onontbeerlijk zouden zijn, dan zal eerst noodig zijn, dat de zekerheid bestaat, dat ons volk bereid en in staat is de daaraan verbonden financieele lasten, te dragen. Mr. v. V e s s e m, die o.m. meende te consta- teeren, dat tenopzichte van de wenschen inzake slagschepen Mr. v. Rappard in zijn wrakke libe rale bootje zoo goed en zoo kwaad als het kon in het kielzog der N.S.B. roeit, gaf te kennen, dat zijn partij steeds van het juiste inzicht t.a.v. de Indische defensie had blijk gegeven. Nu ko men de verblinde „vereenigde politieke partijen" min of meer achter spreker's partij aan; slag schepen moeten er, volgens dezen senator; ko men. Na de koffie sprak de heer Bruinem an (r.-k.), die niet naliet woorden van deelneming te uiten met de slachtoffers van de ramp op Ti mor, zeer uitvoerig over het z.i. onjuiste verwijt in de Indische pers, dat het in het moederland te zeer aan belangstelling en liefde voor Indië zou ontbreken. In de tegenstelling Lohman-Kranenburg koos spr. de partij van den c.-h. woordvoerder, wiens stelling zich vooral richtte tegen loslaten van het Nederlandsch gezag nu, terwijl z.i. de geestverwanten van den v.-d. senator het ten onrechte doen voorkomen alsof zij alleen de ware liefde voor Indië en de Indische bevolking in pacht zouden hebben. Ofschoon spr. in het algemeen voor gelijke rechten van inheemschen en Europeanen voelt, meent hij toch dat op be paalde punten nog wel eenige terughoudendheid aanbeveling verdient. Zoo acht deze afgevaar digde het voorloopig nog juist het voorzitter schap van den Volksraad gelijk thans weder om is geschied aan een Europeaan toe te ver trouwen. Na nog te hebben opgemerkt, dat ii Indië de N.S.B., ook al loopt ze daar eveneens hard achteruit, nog meer moet worden aange pakt, roerde de heer Bruineman 't financieele vraagstuk even aan. Voor buitengewone om standigheden mag men volgens hem wel een niet sluitende begrooting hebben. Doch wat zijn bui tengewone, wat normale omstandigheden? Via eenige opmerkingen over economische samen- Zeer modern doet deze houtzaagmachine aan, welke door middel van het schoepenrad door waterkracht aangedreven wordt en automatisch het te zagen houtblok naar liet zaagblad toevoert. Deze uitvinding van Leonardo da Vinci is de 15de-eeuwsche voorlooper van onze hedendaagsche raamzaagmachines. Doorsnede van den duikerhelm. welke Leonardo da Vinei ruim vier en halve eeuw geleden uitvond. Daaronder ziet men de oplossing van den uitvinder van de buigzame buis voor den luchttoevoer naar den duiker. Op den achtergrond ver grootingen van het handschrift van Leonardo da Vinei, dat op deze vinding betrekking heefL HAAREEM'S DAGBEAÜ (Adv. Ingez. Med.) werking tusschen Nederland en Indië, over olie aangelegenheden enz. komt spr. tenslotte bij het Defensie-probleem terecht. Onjui>t acht hij het, dat men in Indië schreeuwt om zware verster king van de defensie zonder bereid te zijn er daar zelf een cent voor te betalen. De Neder landers in Indië zijn er. wat de lasten van den fiscus betreft, nog altijd beter aan toe dan de Nederlanders hier. In verband met het defensie-probleem gaf deze afgevaardigde te verstaan, dat er toch wel iets te zegen viel voor een ander systeem van de kosten-verdeeling. al lijkt hem de huidige ver houding niet onbillijk. Wat de defensie zelf betreft, valt er, verge leken bij het vorige jaar, vooruitgang waar te nemen. Spr. gaf den Minister in overweging niet tevreden te zijn, niet slechts met de helft van het uiterste minimum, maar evenmin met dat minimum zelf. Vrijdag komt minister Weiter aan het woord. E. v. R. Door rheumatische pijnen verstijfd en niet in .staat te bewegen. Loopt thans trappen als de beste. Als al Uw gewrichten stijf waren, zoudt U ook alles doen om daarvan verlost te worden. Deze vrouw probeerde van alles, maar de pijn bleef tot zij Kruschcn nam. „Toen lk met Kruschen Salts begon, had ik rheumatische pijnen in mijn beide knieën. Zij waren vreeselijk op gezwollen en ik kon niet zonder hulp uit mijn stoel opstaan een trap oploopen was een marteling voor mij. Ik probeerde van alles en toen niets had geholpen, begon ik met Kruschen. Nu loop ik hard trappen op en af en kan zelfs op mijn knieën gaan liggen zoo veel ik wil." Mevr. H. S. Rheumatische pijnen zijn bijna steeds het gevolg van een overmaat van urinezuur in het lichaam. Twee van de zes zouten in Kruschen lossen het urinezuur op andere helpen de natuur dit langs de natuurlijke kanalen te verwijderen en blijven bovendien Uw organen aansporen tot geregelde, krachtige werking. Na korten tijd zullen Uw pijnen afnemen, waarna ze tenslotte voorgoed achterwege zul len blijven. Kruschen Salts is uitsluitend ver krijgbaar bij alle apothekers en drogisten. (Adv. Ingez. Med.) Herkend als deelnemers aan den overval in de ijssalon In verband met de ernstige ongeregeldheden, welke Woensdagavond in een ijssalon in de Rijn straat te Amsterdam zijn voorgevallen, zijn zes van de twaalf personen door de politie vastge houden. Deze zijn door verschillende getuigen herkend als degenen, die aan dc kloppartij heb ben deelgenomen. Van een aantal hunner staat absoluut vast, dat zij zich aan ernstige mishan deling hebben schuldig gemaakt. Het tweetal, dat resp. een bezoekster met een tafel ernstig aan het hoofd heeft gewond en een bezoeker bloedende verwondingen heeft toegebracht, kon met zekerheid als de daders worden aangewezen. De zes mannen blijven tot Zaterdag op het bureau ingesloten, waarna zij terzake van zeer ernstige mishandeling en deelneming aan open lijke geweldpleging voor den officier van juis- titie zullen worden geleid. De arrestanten blijven intusschen iedere schuld aan het gebeurde categorisch ontkennen. Zij beweren zeer verbaasd te zijn over hun aanhouding Woensdagavond door de politie, toen zij zoo rustig op weg waren naar hun woningen. Zij hadden dezen avond in het kringhuis van de X. S. B. aan de Amstelkade gewerkt voor de aan staande verkiezingen en toen het kringhuis werd gesloten, waren allen gezamenlijk met niets kwaads in den zin denzelfden weg. welke toeval lig langs de bewuste ijssalon leidde, gegaan. Zij waren echter niet in de ijssalon geweest. Naar wy vernemen, heeft de heer A. Asscher, voorzitter van het comité van bijzondere Jood- sche belangen en voorzitter van den kerkeraad der Nederlandsch-Israelietische hoofdsynagoge te Amsterdam, Donderdag een bezoek gebracht aan den hoofdcommissaris van politie te Am sterdam, den heer H. J. Versteeg, om hem mede te deelen, welk een verontwaardiging de aan slag op en de verwonding van Joodsche bezoe kers van deze ijssalon in Joodsche en andere kringen heeft gewekt. De hoofdcommissaris heeft den heer Asscher de meest geruststellende verzekeringen gegeven omtrent de maatregelen, welke worden genomen om herhaling dezer gebeurtenis te voorkomen. K. L. M. bepaalt de positie van jachten in een zeilwedstrijd. Vrijdagmiddag om 5 uur zullen een aantal Duitsche, Engelsche en Nederlandsche zeiljachten uit Harwich vertrekken voor de traditioneele HarwichHamburg-race, waarvan het eind punt het lichtschip Wesermünde is. De groote jachten worden Zondagmidag. de kleinere Maandagmiddag of later in Wesermünde vcewacht. In het algemeen hebben de schepen geen radio aan boord, zoodat tusschentijds geen positie kan bepaald worden. Het bestuur van de Royal Ocean Club, die deze race organiseert, heeft zich tot de K. L. M. gewend met het ver zoek, of de gezagvoerders van de vliegtuigen van de K. L. M., die op de lijn Amsterdam—Li verpoolManchester vliegen en daarbij de deel nemende jachten passeeren, de positie van de vaartuigen willen opnemen en deze bij aankomst m de vlieghavens willen melden, zoodat het pu bliek tijdens de race van de situatie op de hoogte zal zijn. De K. L. M. heeft dit verzoek aanvaard en met dit mooie, heldere weer zal deze proef vermoe delijk wel slagen. Lord Duveen overleden. Lord Duveen of Millsbanks. de bekende kunstkenner, is te Londen op 69-jarigen leef tijd overleden.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1939 | | pagina 15