Haarlem's Dagblad
DE GROOTE ERGERNIS
Waarschuwingstelegram ingetrokken.
ENTREE 25 cent
Het Belangrijkste
MET PINKSTEREN
REGEN?
Drievoudig verbond van defensief karakter.
PINKSTEREN
Pinksteren.
De Regeering.
56e Jaargang No. 17158
Uïtgare Lonrens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, hijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Znider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
A dm in. 10724,14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Zaterdag 27 Mei 1939
Abonnementen per week f0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiên; 1-5 regel» f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regeL
Regelabonuementstarieveu op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elk®
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
Het woord is aan
Lavater:
Vertrouw hem weinig, die
alles prijst, hem nog minder,
die alles laakten hem in 't
geheel niet, die omtrent alles
onverschillig is.
De reis van het Engelsche
Koningspaar.
BANFF 27 Mei (Reuter). De koning en de
koningin zijn hier aangekomen, en zullen een
dag volkomen rust nemen. Tijdens hun vooraf
gaande korte bezoek aan Calgary is het konings
paar verwelkomd door een groote menigte,
waaronder cowboys en roodhuiden.
WAT ZEGT MEN VAN
Zie advertentie i/d blad
(Adv. Ingez. Med.)
Centrale Radio-Ontvangst
Het beste uit den aether
Billijker en beter.
Haarlem, Telefoon 10010
(Adv. Ingez. Med.)
DANCING „LA GAITE"
RAAKS 1—3 - HAARLEM.
">ndag f, M,:' PINKSTER BAL
van 8 tot 2
Na 12 uur geen toegang.
(Adv. Ingez. Med.)
HEDEN: 16 PAGINA'S
HAARLEM EN OMGEVING.
De winsten der Heemstccdsche gemeentebe
drijven over 1938. 2
BINNENLAND.
Het waarschuwingstelegram, dat door den
Minister van Defensie op 11 April j.l. is
verzonden, is ingetrokken. 1
Generaal Snijders is Vrijdagavond over
leden. 5
BUITENLAND.
De onderteekening van hel Fransch-Britseh-
Russische verdrag wordt thans spoedig ver
wacht. 1
Van een bijzonderen correspondent te Rome:
Het Duitsch-Italiaansche verdrag. 5
In het Lagerhuis is critiek geleverd op dc po
litiek der Britsche rcgccring inzake het
voormalige Tsjecho Slowakije. 5
SPORT.
Damrubriek 6
Sportgesprek van de week 6
Sport in 't Kort. 6
ARTIKELEN, enz.
R. P.: De Regeering. 1
P. v. d. Hem: De Hooge Raad en de wilde
bussen. 3
Vr. S.: In Engeland 3
H. St.: Het Pinksterwonder. 4
B. K.: Proeve tot oplossing van het dienst-
bodenvraagstuk. 4
Bioscopen 8
J. H. V.: Luilak-impressie. 8
Financieel Economisch Weekoverzicht: Het
aftreden van minister de Wilde. 9
J. B. Schuil over: Abie's Rose Mary en De
ijzeren jonkvrouw. 2
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op 13
Vermoedelijk zullen de Pinksterda
gen wat regen brengen, doordat een
storing van den Oceaan over Schot
land naar het Noorden is getrokken en
van IJsland koele luchtmassa's komen
toestroomen.
De Bilt heeft heden de weerver-
wachting aldus geformuleerd
voor het geheele land
aanvankelijk betrokken tot zwaar be
wolkt en eenige regen. Later brekende
bewolking, iets koeler overdag. Matige,
tijdelijk krachtige, Westelijke tot
Noord-Westelijken wind.
Overval op oon Pool.
WARSCHAU 26 Mei (Havas-A N. P.) Een
Pool uit Wolszyn in Posen, die door vier Duit-
schers was aangevallen, is heden tengevolge van
de bekomen slagen overleden.
minister Colijn zijn ambtgenooten eenigen tijd
heeft willen laten om de zaak opnieuw te over
wegen, dat dus ook tusschen hem en eenige
ministers kennelijk de R.K. leden der re
geering verschil van inzicht zou bestaan en
dat, als dit niet wordt weggenomen, een Kabi
netscrisis zou kunnen uitbreken. Hierbij moet
ook de strikt-objectieve waarnemer vaststellen
dat de regeering door het uittreden van mi
nister de Wilde, een harer krachtigste en be
kwaamste leden, is verzwakt.
Het samenstellen van een sluitende staats-
begrooting is in deze tijden meer en meer een
kunststuk geworden. Het is al sinds vele jaren
niet meer gelukt zonder uitstel van verplich
tingen en aanmerkelijke bezwaring van den
kapitaaldienst, zoodat telkens beschouwingen
over „het zichtbare en het onzichtbare tekort"
gehouden moesten worden, die het onbehage
lijke besef wekten dat de huidige generatie
bezig was hooge lasten op komende geslach
ten te schuiven. Zoowel minister Oud, in het
vorige kabinet-Colijn, als minister de Wilde,
die vooral niet minder openhartig bleek, heb
ben ervoor gezorgd dat die onzichtbare tekor
ten niet onbekend bleven. Overigens is tot
dusver steeds een beleid gevoerd dat, ofschoon
het met de term „sluitende begrooting" wel
wat euphemistisch wordt aangeduid, ernaar
streefde zooveel mogelijk door bezuiniging en
voorzichtig beleid de financiën in evenwicht
te houden.
Het is meermalen gebleken dat tegen dit
aanpassingsbeleid groote bezwaren bestonden.
En inmiddels is het ook steeds moeilijker uit
voerbaar geworden. Niet alleen omdat er al
zooveel bezuinigd was maar ook omdat de
uitgaven voor Defensie in versneld tempo
gingen stijgen. Iedereen begrijpt dat dit in den
laatsten tijd in ongekenden mate het geval
is geweest. De bijzondere maatregelen tot be
veiliging van 's lands grenzen vergen enorme
uitgaven en nu worden bovendien plannen
naar voren gebracht om slagkruisers voor
Indië te bouwen, die fantastische sommen
zouden verslindenniet alleen voor den
aanbouw van vier zulke kruisers, die zooiets
als 350 millioen zou kosten, maar ook voo
hun „exploitatie" die alleen al tientallen mil-
lioenen per jaar zou vorderen. Daar nevens
blijft de werkloosheidsbestrijding enorme uit
gaven eischen.
Het is nog niet zeker of de regeering werke
lijk met voorstellen tot het bouwen van slag
kruisers zal koanen. Maar ook zonder dat is
het financiëele beleid een zeer moeilijke en
critieke zaak geworden, waarbij de vraag, of
een klein land zich ooit kan veroorlooven
zich evenals zoovele groote mogendheden
hebben gedaan in een schier onbegrensde
uitgaven-politiek te storten, opnieuw naar vo
ren treedt. Men zal aan het ronduit stellen
en beantwoorden van die vraag niet kunnen
ontkomen. Ook in Den Haag niet. Onze finan
ciëele medewerker stelt haar vandaag en be
antwoordt haar niet in politieken, maar in fi-
nanciëel-economischen zin ontkennend. Hij
ziet hier een gevaar dat enen zal moeten ver
mijden. Het is zeker dat de situatie al een
moeilijke is zelfs als men alleen de noodzake
lijke uitgaven doet en alle mogelijke zui
nigheid toepast. Opheldering omtrent de in
het kabinet heerschende meeningsverschillen
schijnt intusschen zeer gewenscht en velen
zien daar met groote belangstelling naar uit.
Dit is een zaak die de directe en de toekomst-
belangen van het geheele volk raakt.
R. P.
De doodslag te Hoensbroek.
Vonnis luidt twaalf jaar.
MAASTRICHT, 27 Mei. - De Maastrichtschc
rechtbank veroordeelde hedenmorgen den 48-
jarigen invaliden mijnwerker J. H. B., afkom
stig uit Nieuwleuzen (Dr.), terzake doodslag
op zijn kostbaas, den 53-jarigen mijnwerker H.
J. Duisings en wegens poging tot doodslag op
den 69-jarigen landbouwer C. J. Ruyters en den
26-jarigen zoon F. J. Duisings, zulks in den
vroegen morgen van 7 Maart van dit jaar te
Hoensbroek in zijn kosthuis aan de Zandstraat
tot twaalf jaar gevangenisstraf, met aftrek der
preventieve hechtenis.
De eisch van het O. M was vijftien jaar. Mr.
H. F. Sanders te Maastricht was verdediger in
deze zaak.
Onderteekening spoedig verwacht.
Juni overleg der militaire
deskundigen
LONDEN, 27 Mei. (Havas). Over het
ontworpen drievoudige verbond tus
schen Engeland, Frankrijk en Rusland,
schrijft de „Times": het aceoord is vol
komen defensief, en belichaamt de be
ginselen van hel Volkenbondspact, met
dat verschil, dat de wederzijdsche bij
stand, in geval van nood, niet het oor
deel van Genève behoeft. De regeering
blijf in contact met de dominions en de
andere betrokken Europeesche mogend-
den, waaronder Turkije, Polen, Roeme
nië en Griekenland.
Worosjilof.
De tot maarschalk Worosjilof gerichte uitnoo-
diging, de Britsche vlootmanoeuvres te komen
bijwonen, zoo schrijft de „Daily Herald", is een
aanduiding voor de nieuwe betrekkingen van
vriendschap tusschen Londen en Moskou. Het
beteekent niet, dat de besprekingen van den
generalen staf verdaagd worden. Het bezoek
van den Russischen maarschalk is in de eerste
plaats een bezoek van vriendschap, maar bij
zijn aankomst dienen de technische besprekin
gen op een punt geraakt te zijn. waarop recht-
streeksche onderhandelingen tusschen de chefs
der drie defensiediensten uiterst nuttig zijn.
Volgens de „Jour-Echo de Paris" is
men te Londen van meening, dat het
drievoudig verbond tusschen Frankrijk,
Engeland en Rusland geteekend zal wor
den voor den terugkeer van het parle
ment op 5 Juni, en dat het overleg tus
schen de militaire deskundigen voor het
einde van Juni zal aanvangen. Men ge
looft, dat de reis van Hore Belisha naar
Moskou zal plaats vinden tijdens de a.s.
najaarsmanoeuvres.
De „Matin" meldt uit Londen: Volgens inlich
tingen uit goede bron is het voornaamste der
gisteren aan Moskou doorgestuurde Fransch-En-
gelsche voorstellen als volgt gesteld: Elk land
in Europa, dat met de macht van zijn eigen wa
penen zich verzet tegen een bedreiging van zijn
onafhankelijkheid, heeft het recht de hulp in te
roepen van Frankrijk, Engeland en Rusland. In
geval een der drie mogendheden den oproep
zou beantwoorden, zouden de beide anderen
automatisch er bij betrokken worden. Thans
blijft nog den definitieven tekst vast te stellen
van de overeenkomsten met Polen, Roemenië
en Turkije. Het Fransch-Turksche pact zal waar
schijnlijk gesloten worden aan het begin van de
volgende week.
Het blad merkt voorts op, dat de territoriale
onschendbaarheid van Nederland en Zwitserland
gewaarborgd is door Frankrijk en Engeland, al
tijd op voorwaarde, dat deze twee neutrale sta
ten, ingeval zij bedreigd zouden worden, er de
voorkeur aan geven het risico te loopen bij al-
gemeene vijandelijkheden betrokken te worden,
liever dan af te zien van him onafhankelijkheid,
hoewel de nieuwe garanties slechts van toepas
sing zijn, wanneer de landen, waarop zij be
trekking hebben, besluiten zichzelf tegen een
daad van agresise te verdedigen.
In verband met de Pinksterdagen
verschijnt het volgend nummer
van ons blad Dinsdag 30 Mei a.s.
Militaire opleiding van de Duitsche
jeugd op school.
BERLIJN 27 Mei (Havas). Te Bayreuth is
tusschen de vereeniging van nationaal socialis
tische onderwijzers en den opperbevelhebber
van het leger overeenstemming bereikt over de
militaire opleiding van de jeugd op school.
Besloten werd voor 1940 het onderwijs in ver
band te brengen met de versterkingen in het
westen, als symbool van den levensstrijd van het
Duitsche volk.
Luitenant-kolonel Hesse prees het Duitsche
onderwijsstelsel, dat naar hij zeide de jeugd
vormt in ideologischen en politieken geest, hun
karakter sterkt door het plichtsbesef, en hun het
gezag eener positieve houding geeft.
Geen wijziging in grens- en kustbeveiliging.
De Regeeringspersdienst meldt
De Minister van Defensie heeft bepaald, dat het waarschuwings
telegram, dat op 11 April 1939 is verzonden en tot op heden nog
steeds van kracht is, met ingang van 27 Mei 1939 wordt ingetrokken.
Van de maatregelen, welke op grond van het waarschuwings
telegram werden genomen, zijn enkele gehandhaafd, waardoor bij
weder uitzending van dit telegram de te verrichten arbeid tot een
minimum is beperkt.
Hieruit volgt, dat de schriftelijke waarschuwingen (in oranje-enve
loppen), welke zijn uitgereikt aan hen, die bij voormobilisatie in
werkelijken dienst zouden moeten komen, zijn vervallen.
Indien zulks onverhoopt noodig blijkt, wordt een nieuwe schrifte
lijke waarschuwing aan ieder der betrokkenen uitgereikt.
Zij het ten overvloede, wordt hierbij vermeld, dat intrekking van
dit waarschuwingstelegram niets verandert aan de getroffen maat
regelen betreffende de grens- en kustbeveiliging.
DE OPLOSSING VAN HET DIENSTBODENVRAAGSTUK. Leerlingen der
5de klasse van dc Meisjes H. B. S. maken op den laatsten schooldag een rit door
de stad als dienstmeisjes verkleed. De stoet op het Santpoorterplein. Voor eenige
bespiegelingen naar aanleiding van dezen tocht zie men pag. 4.
„Oorlog of vrede hangt af van
Londen en Parijs".
„Relazioni Internationali" acht brcede
koloniale herziening noodig.
MILAAN, 27 Mei (D.N.B.) Schrijvend over
de be teekenis van het Duitsch-Italiaansche
bondgenootschap, zegt de „Relazioni Interna-
zionali", dat cm zich een voorstelling te
maken van de strategische beteekenis der
alliantie, het voldoende is erop te wijzen, dat
Frankrijk tegenover de as een grens bezit van
ruim 700 kilometer lengte. In oorlogstijd
zouden Duitschland en Italië over meer dan
200 landdivisies en duizenden vliegtuigen
kunnen beschikken. Modernste marine-een-
heden zouden opwegen tegen die van Londen
en Parijs. Of er vrede of oorlog zal heer-
schen. zal uitsluitend van de houding van
Londen en Parijs afhangen.
Tegenover het Duitsch-Itahaansch blok
kan men op papier het Engelsch-Fransch-
Russische blok plaatsen, doch in werkelijkheid
niet. Het Europeesche evenwicht der twintig
ste eeuw moet, wil het duurzaam zijn. het
resultaat worden van een breede koloniale
herziening en van een vrije en spoedige vol
tooiing van den opbouw der eenheid van
Duitschland. Een regeling van de kwastie
Dantzig en van de koloniale vraagstukken,
dat dient men in Parijs en Londen te begrij
pen :s de Europeesche vrede wel waard.
Wanneer Londen en Parijs echter in hun
oorlogspsychose volharden en bang worden
voor een billijken eerlijken vrede, dan zal het
wapenconflict zeker werkelijkheid worden.
'k Wil u even, beste menschen,
Mooie Pinksterdagen wenschen.
Mooi in ieder opzicht dan;
Letterlijk en ook figuurlijk.
Mooi op 't punt van weer natuurlijk,
't Mooiste dat men kan verwachten,
Mooi in daden en gedachten,
Mooi in ieder soort beleven,
Mooi in zorgenvrijheid even,
Mooi in vreugd en welbehagen,
'k Wensch u mooie Pinksterdagen
En een rijk genot ervan
'k Wensch u mooie Pinksterdagen
En ik wil u daarbij vragen,
Gun ze ook uw medemensch;
Streef ernaar bij autorijden,
Ieder risico te mijden,
Gun een ander ook het zijne.
Bij de drukte in de treinen
Laat hen, die hard moeten werken.
Ook wat Pinkstervreugde sterken.
Al dat geeft het feest meer waarde,
Dat is, als gij 't wilt aanvaarden,
Mijn oprechte Pinksterwensch.
P. GASUS.
Het aftreden van den minister van Financiën,
mr. de Wilde, heeft duidelijk doen blijken dat
in het kabinet-Colijn meeningsverschillen van
beteekenis tot uiting zijn gekomen. Officiëele
verklaringen en uitingen in de politieke pers
hebben den aard dier meeningsverschillen wel
niet nauwkeurig vastgesteld maar ze toch in
groote lijn aangegeven. Er is gebleken dat bij
de voorbereiding van de ontwerp-begrooting
voor het jaar 1940 de minister van Financiën
niet tot overeenstemming kon komen met
eenige van zijn ambtgenooten, die zijn inzich
ten omtrent een sluitende begrooting niet
deelden. Het komt er op neer dat zij een poli
tiek van hooger uitgaven in elk geval ten
aanzien van de werkloosheidsbestrijding door
het uitvoeren van groote openbare werken, en
misschien ook ten aanzien van Defensie
wilden voeren dan de minister van Financiën
aanvaardbaar achtte. Derhalve trad hij af.
Zijn partijgenoot minister Colijn beheert nu
het departement van Financiën ad interim en
natuurlijk is meteen de vraag gerezen of tus
schen hem en minister de Wilde dan ook ver
schil van inzicht zou zijn ontstaan. Blijkens
de uitlatingen van de A.R. dagbladen is dat
niet het geval. Men moet daaruit afleiden dat
DE DRUKTE OP DE LUILAKMARKT. Overzicht van den Kampersingel.
