Haarlem's Dagblad
duikêaatiamp
WESSELING
Kabinetscrisis op til?
WEIDMANN
Voor nieuwe
gevreesd]
Maasche oudeizeeëi met
71 apvaienden vexmist'
Geen hoop meer?
VERLICHTING
F. DIJKSTRA - SPAARNE 65
Vacantieplannen.
ALS BELOONING
PETRIE Co.
56e Jaargang No. 17175
Uitgave Lonrens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgavenen Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Zaterdag 17 Juni 1939
Abonnementen per week f0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
poet f3.55. losse nummer* 6 cent per ex.
Advertentiën: 1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel»
Regelabounemeutstarieveu op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60, elke
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
De kans op een spoedige kabinetscrisis moet
nu heel groot worden geacht.
In antwoord op de interpellatie-Wijnkoop
betreffende het aftreden van den minister van
Financiën, air. de Wilde, heeft de minister
president gisteren een verklaring in de Kamer
afgelegd, die de politieke hoogspanning in Den
Haag duidelijk aangaf. Dr. Colijn deelde mede
dat de aanvankelijke pogingen der overige mi
nisters om op hun begrootingen voldoende te
bezuinigen om een ongeveer sluitend staats
budget voor 1940 te krijgen onvoldoende ge
acht moeten worden. Hij. de minister-presi
dent wenscht dit nagenoeg-sluitende budget
en staat dus op hetzelfde standpunt als de af
getreden minister. Die had geen hoop meer,
het te bereiken en trad dus af. Sindsdien zijn
de bewuste pogingen ondernomen en het aan
vankelijke resultaat heeft mr. de Wilde's in
zicht bewaarheid. Dat verklaarde de minister
president en hij voegde eraan toe dat het
overleg nog voortduurt. Dus blijft er een kans
bestaan dat men het toch nog eens wordt.
Maar is die kans groot? Men mag het betwij
felen omdat al tweemaal teleurstelling is ge
volgd. Deze derde gelegenheid is de laatste.
Overeenstemming zou blijkbaar alleen bereikt
kunnen warden als men „onder hoogen druk"
toegaf, in den wensch een crisis te vermijden
die waarschijnlijk groote moeilijkheden zou
opleveren. Want het financiëele beleid is ont
zaglijk moeilijk geworden. Nevens een steeds
stijgende defensie-begrooting, die enorme of
fers vraagt, wenschen groote partijen in
het Kabinet met name de R.K. de maat
regelen tot bestrijding van den geesel der
werkloosheid niet te beperken, zeker niet daar
op te bezuinigen. Op de overige departemen
ten een bezuiniging van ongeveer tachtig mil-
lioen te vinden schijnt ondenkbaar. En dan
is er nog, bij wijze van ontstellende extra, het
door militaire deskundigen voorgestane plan
van de vier slagkruisers voor Indië, welker
aanbouw 350 millioen zou kosten, gevolgd door
jaarlijksche exploitatie-uitgaven ten bedrage
van ongeveer 40 millioen! Dit verschiet hangt
als een wolk boven een reeds overbelaste be
grooting. Als besloten zou worden deze krui
sers te bouwen zou men nog veel verder buiten
de grenzen van een sluitend budget geraken
dan het er nu al naar uitziet.
De C. H.-fractieleider, de Minister van Staat
jhr. mr. de Geer, heeft ten aanzien van die
slagkruisers gisteren het een en ander opge
merkt. Hij heeft gewaarschuwd tegen verspil
ling bij Defensie en daaraan toegevoegd dat
men ten aanzien van de slagkruisers en de
kosten daarvan zijn nuchterheid en bezonnen
heid niet mocht verliezen. Men moet rekening
blijven houden met de financieele werkelijk
heid. Dit geldt trouwens in het algemeen, zei
de oud-premier. Laten wij niet een uiterst
twijfelachtigen wissel op de toekomst trekken.
Met deze verklaring schaarden de C. H. zich
feitelijk aan de zijde van den minister-presi-
dent. En men kan daaruit des te duidelijkei-
afleiden dat bij het uitbreken van een actieve
Kabinetscrisis in latenten vorm is de crisis
op het oogenblik eigenlijk al ingetreden het
buitengewoon moeilijk zal zijn een nieuwe re
geering te vormen. Daarbij rijst de gedachte
aan mogelijke koersveranderingen in de fi
nanciëele politiek; aan een mogelijke verdere
devaluatie van den gulden, aan herwaardee
ring van den goudvoorraad van de Nederland-
sche Bankja, bij sommigen zal de ge
dachte ook wel weer opkomen aan zulke dras
tische en het volk onloochenbaar verarmende
middelen als een heffing ineens of anderzijds
een verdere verlaging van salarissen en loo-
nen.... een tweesnijdend zwaard, want het
vermindert de koopkracht en natuurlijk staat
er ook een vermindering van de opbrengst der
inkomstenbelasting tegenover.
Tenslotte komt alles uit op deze onverbid
delijke waarheid: de opzet der staatsuitgaven
is te hoog geworden: wil men die uitgaven
remmen of wil men een gewaagde uitgaven-
politiek doorzetten die als een soort gok op de
toekomst beschouwd moet worden, terwijl het
nationaal vermogen en het nationaal inkomen
al zoo sterk in de dalende lijn zijn? Waar
tegenover staande eischen der defensie, de
noodzaak van bestrijding der werkloosheid.
Iedereen kan erkennen dat regeeren in dezen
tijd geen benijdenswaardige taak is
De positie der huidige regeering wordt onge
twijfeld ingewikkelder gemaakt door de zaak-
Oss. De minister-president heeft verklaard dat
die geen invloed op het aftreden van minister
de Wilde heeft gehad en er zelfs niet bij ter
sprake is gekomen. Maar in den loop der vol
gende week komt het rapport dat minister
Goseling's beleid afkeurt (ofschoon het zijn
goede trouw erkent) in de Kamer aan de orde
en dit zou reeds tot een crisis kunnen leiden
als de minister van Justitie door de Kamer
gedesavoueerd werd en aftrad en zijn R.K.
ambtgenooten hem volgden. Het is een gecom
pliceerde toestand, waarbij ongetwijfeld alles
in het werk gesteld zal moeten worden om een
langdurige Kabinetscrisis, die zeer nadeelig
voor ons land zou zijn, te vermijden.
R. P.
TERECHTGESTELD.
VERSAILLES, 17 Juni. (Havas-ANP.)
Eugene Weidmann, die wegens het ple
gen van vijf moorden en medeplichtig
heid aan den zesden ter doo(f was ver
oordeeld, is vanochtend te 4.32 uur te
rechtgesteld.
NA het vergaan van de duikbooten „Squalus" en Thetis"
moet nn voor een derde duikbootramp gevreesd wor
den. Thans wordt namelijk de Fransche onderzeeër „Pliénix"
die aan de kust van Indo-China aan oefeningen deelnam, ver
mist. Gisteravond werd uit Saigon, in het eerste bericht over
de vermissing, gemeld, dat de „Phénix", nadat het schip
dertig uur tevoren ondergedoken was, nog steeds niet aan
de oppervlakte terug was. Aan boord bevindt zich een
bemanning van 71 personen.
De „Phénix" maakte in den ochtend
van den 15en Juni zoo meldt Havas
oefeningen met de duikboot „Es-
quare" en verschillende eenheden ter
hoogte van Camrahn. De boot dook
onder en kwam niet meer boven. On
middellijk werden opsporingspogingen,
waaraan door de luchtmacht en de
marine van Indo-China werd deel
genomen, in het werk gesteld. Zij ble
ven echter vergeefscli. In de omgeving
waar het vaartuig verdwenen is, is de
zee ongeveer honderd meter diep. Hoe
wel men vreest de bemanning niet
meer te kunnen redden, wordt het
opsporingswerk voortgezet. Men kent
de oorzaak van het ongeluk niet. Een
commissie zal daarnaar een onderzoek
instellen.
Ook het Fransche ministerie van Marine
heeft medegedeeld dat omtrent het lot van de
duikboot „Phénix" ernstige ongerustheid
heerscht.
Direct nadat het gewaarschuwd was, heeft
het ministerie den toestand ter kennis ge
bracht van de familieleden der bemanning.
Het schijnt dat de duikboot zich van een
punt aan de Indo-Chineesche kust, gelegen
op ongeveer 300 K.M. ten noorden van Sai
gon in de baai van Camrahn, naar een ander
punt aan de kust heeft begeven. Het vaartuig
moest Iaat in den ochtend aan het eind
punt van den tocht aankomen. Toen de com
mandant van de Fransche vlootstrijdkrach-
ten in het Verre Oosten de „Phénix" niet om
streeks het verwachte tijdstip boven water
zag komen, alarmeerde hij terstond alle sche
pen en watervliegtuigen van de Indo-Chinee
sche vlootbasis. Nadat eenigen tijd gezocht
was, moest men wel tot de concusie komen
dat de „Phénix" bij het duiken door tot nu toe
onbekende oorzaak uit haar evenwicht heeft,
moeten geraken en op den zeebodem stooten.
De „Phénix" behoort tot een bekend type
duikboot der Fransche marine, het z.g. Roque-
bert-type, aldus United Press uit Parijs.
Het schip is in 1930 voltooid. Het heeft aan
de oppervlakte een waterverplaatsing van 2006
ton. De snelheid bedraagt aan de oppervlakte 18
knoopen en onder water 10 knoopen. Het is uit
gerust met vier torpedolanceerbuizen, die alle
in het achterschip gebouwd zijn. De bewapening
bestaat uit een kanon van 100 mm., een kanon
van 37 mm. een machinegeweer en elf torpedo
lanceerbuizen. De Phénix vertrok in April van
Toulon naar Saigon om daar ingedeeld te wor
den bij de marinestrijdkrachten in Indo-China.
Verschillende andere Fransche duikbooten van
hetzelfde type zijn in de laatste jaren reeds in
Indo-China geweest en behouden teruggekeerd.
Geen
reddingsapparaten aan
boord.
Indien de onderzeeër op een diepte van 100
meter op den zeebodem ligt, is het schip waar
schijnlijk reeds door den geweldigen druk der
watermassa's in elkaar gedrukt en gebroken. De
vrees Voor het leven van de opvarenden is thans
na 30 uur vergeefsche nasporingen dan ook bij
zonder groot. Bovendien is de onderzeeër niet
voorzien van reddingsapparaten, zoodat de op
varenden slechts gered zouden kunnen worden
door berging van het geheele vaartuig. De Phé
nix heeft wel boeien aan boord, maar men heeft
of geen gelegenheid gehad deze omhoog te laten
of zij zijn bij de opsporingen tot dusver niet
ontdekt.
SAIGON. 17 Juni (Havas-A.N.P.)
Aan boord van de „Phénix" bevonden
zich 5 officieren en 66 onderofficieren
en manschappen. De duikbooten „Phé
nix" en „Espoir" doken tegelijkertijd,
doch alleen de laatste kwam weer
boven.
Onder leiding van admiraal Decoux
werd onmiddellijk met het opsporen
een begin gemaakt, doch, nu men 24
uur lang tevergeefs gezocht heeft moe
ten de boot en haar bemanning verlo
ren geacht worden, omdat het bijna
zeker is, dat de lucht in het vaartuig
zeer spoedig uitgeput zal zijn, terwijl
de diepte der zee op de plaats van het
ongeluk redding bijna onmogelijk
maakt.
Op alle Fransche Oorlogsschepen zijn
de vlaggen halfstok geheschen, Vol
gens de laatste berichten geschiedde
het ongeluk zes mijl uit de kust.
Opleiding Middenstands-Examens
(NOVEMBER 1939)
D. W. VAN HOUT,
Drs. Handelswetenschappen.
Aanvang cursus MAANDAG 19 JUNI.
HEERENSINGEL 7 HAARLEM.
(Adv. ingez. Med.)
Grootste toonzaal en sorteering te Haarlem
U slaagt in elke prijsklasse.
Levering via Uw installateur
TOONZALEN
AAN FABRIEK GEOPEND VAN 8—17.30.
(Adv. Ingez. Med.)
Bezoekt de BODEGA-BAR in
DANCING „LA GAITÉ"
RAAKS 1—3 HAARLEM.
GEZELLIG en INTIEM.
lederen dag van 8Vz12 uur.
Zaterdag van 8V2—12'/2 uur.
(Adv. ingez Med.)
Hebt gij, broeders medemannen,
Op het punt vacantieplannen
Reeds het groot besluit gevat?
Ik bedoel, hebt gij besloten,
Waar uw rust straks wordt genoten,
Of hebt gij haar al gehad?
Hebt gij in 't gezin als helden,
Uw autoriteit doen gelden.
En toen flink gedecideerd
(Na uw ruggespraak met mindren
Lees: uw gade en uw kindren)
Wat uw beurs hm! adviseert?
Hebt gij vlijtig zitten neuzen
In de uiterst bonte keuze.
Die u thans wordt voorgezet,
In een vlotte concurrentie.
Per geschrift of advertentie,
Per prospectus of biljet?
Gaat gij fietsen, gaat gij sporen,
Of hebt gij uw hart verloren
Aan de autocar of boot;
Gaat gij zweven of echt rusten,
Zoekt gij bergen, bosch of kusten,
Ach, de keus is zwaar en groot.
'k Vraag maar, hetgeen niet beteekent
Dat op antwoord wordt gerekend,
Want het gaat mij toch niet aan,
Doch gij hebt, als gij intusschen,
Heel uw plan wist uit te plussen,
Zwaar, maar prettig, werk gedaan.
P. GASUS.
Twéé brillen
één voor veraf één voor lezen
Sleeds wisselen? Waarom toch?
K EIP helpl U beier.
Gr Houlstiaat naasi Luxor
(Adv. Ingez. Med.)
VOOR EEN GOED GESLAAGD EXAMEN-
EN EEN GOED RAPPORT NAAR
Wafelen - Poffertjes
GR. HOUTSTRAAT no. 176
Telefoon 10737
ONS NUMMER IS IN DEN TELEF.-GIDS
VERMELD.
(Adv. ingez. Med.)
De „Saint Louis" op de reede van
Vlissingen voor anker.
Voor Nederland bestemde vluchtelingen
blijven tot Antwerpen aan boord.
VLISSINGEN. 17 Juni. Het
stoomschip „St. Louis", waarop zich de
ongeveer negenhonderd vluchtelingen
bevinden, die gedurende eenigen tijd
op het schip moesten blijven, omdat
zij nergens werden toegelaten, is om
half tien op de reede van Vlissingen
aangekomen en voor anker gegaan.
De vluchtelingen van wie, naar men
weet, ongeveer 200 voorloopig in ons
land zullen worden ondergebracht,
blijven echter tot Antwerpen aan
boord. Daar zal de ontscheping plaats
hebben.
Naar Antwerpen opgestoomd
VLISSINGEN. 17 Juni. Tegen half elf is
de „St. Louis", waarop zich de ongeveer 900
vluchtelingen bevinden, naar Antwerpen op-
gestoomd.
Tijdens het verblijf op de reede van Vlis
singen heeft zich een aantal personen aan
boord van het schip begeven. Hieronder be
vonden zich in de eerste plaats vertegenwoor
digers van de onderscheidene vluchtelingen
comités in Nederland, Frankrijk, België en
Amerika. Van het comité uit Amsterdam stap
ten aan boord mevrouw Wijsmuller-Meyer. dr.
Moser, dr. Kramarsky en de heer Dentz.
Toen de sleepboot met de leden van het
comité en de vertegenwoordigers van den
vreemdelingendienst de „St. Louis" naderden,
ging er onder de vluchtelingen, die zich op de
dekken hadden opgesteld, een gejuich op.
Voor zoover wij bij het korte bezoek aan
boord konden nagaan was de toestand van de
vluchtelingen goed té noemen.
De „St. Louis" wordt vanmiddag om drie uur
te Antwerpen verwacht.
De 194 vluchtelingen, die voorloopig in Ne
derland zullen worden ondergebracht, zullen
met het Belgische vaartuig „Flandria". een
klein passagiersschip, zoo spoedig mogelijk
naar Rotterdam worden overgebracht.
De 28-jarige sultan van Marokko, Sidi Mohammed, bracht met zijn oudsten
soon een bezoek aan Frankrijk. De aankomst in Marseille.
VERVANGING CIIINEESCHE KOELIES BIJ
BANKA-TIN DOOR JAVANEN?
BATAVIA. 16 Juni. Aneta-A.N.P.) Een be
langwekkende proef wordt thans genomen bij de
Banka-tin, nl. de vervanging van de bij dit be
drijf werkzaam zijnde Chineesche koelies door
Javanen. Deze proef is onlangs ingezet. Voor
dit doel bestaat thans een regelmatige werving
in het Cheribonsche en Kedirische. Indien deze
proef slaagt, zal Indië ook hierdoor in de eerste
plaats aan de hier geborenen werk kunnen ver
schaffen, terwijl de Chineesche arbeiders dan
eventueel een aanvullend element kunnen vor
men.
Het woord is aan
Ebner Eschenbach-
Alleen de denkende beleeft
zijn leven; aan den gedachte
looze trekt het voorbij.
Mr. L. H. Roeters van Lennep.
Zal met 1 Januari 1940 aftreden als Officier
van Justitie te Haarlem.
Elders in dit nummer deelen wij mede, dat
in.een circulaire van den Minister van Justitie
is bekend gemaakt, dat de leeftijdsgrens van 65
jaar, welke voor rijksambtenaren geldt, van 1
Januari 1940 mede zal gelden voor de procu
reurs-generaal en de advocaten-generaal bij de
gerechtshoven en voor de leden van het open
baar ministerie bij de rechtbanken en kanton
gerechten.
Onder deze aanschrijving valt Mr. L. H. Roe
ters van Lennep, Officier van Justitie te Haar
lem, die op 26 Mei jl. 68 jaau geworden is.
Meisje van zolderverdieping
betonnen vloer gevallen.
op
Ernstig, doch niet levensgevaarlijk gewond.
Een meisje van zeven jaar is Vrijdag met
eenige andere kinderen binnengedrongen in een
in aanbouw zijnde fabriek aan de Gonnctstraat,
waar de kinderen gingen spelen. Van den zolder
viel het meisje echter door een luik naar be
neden en kwam van een hoogte van 3|a Meter
op een betonnen vloer terecht. Zij kreeg een
hersenschudding en een wond aan haar kin. O.D.
heeft het meisje per taxi naar de St. Joannes de
Deo gebracht waar zij voorloopig werd verbon
den. Vandaag is zij naar de Maria-Stichting
overgebracht, waar ze ter observatie is opgeno
men. Er is geen levensgevaar.
WINKELCEVEL-PRIJSVRAAC.
Wij vragen heden de speciale aandacht van
lezers en lezeressen voor de Winkelgcvel-prijs-
vraag in dit nummer gepubliceerd. Jaren ge
leden hebben wij reeds eens een soortgelijke
prijsvraag gegeven en het toen daarmede ge
boekte succes indachtig, zün wij thans tot een
„volgende uitgave" overgegaan. WU verzoeken,
de bij de opgave gepubliceerde voorwaarden
even aandachtig te lezen en wachten dan den
stroom van inzendingen weder af.
Doe mee met onze prijsvraag, de oplossing is
niet steeds eenvoudig, maar het is een aardige
sport. En voor de succesvolle oplossers zijn vele
en mooie prijzen uitgeloofd.
GED. OUDE GRACHT 82 - TELEF. 13870
(2 lijnen)
EFFECTEN - COUPONS
LIPS'
SAFE-INRICHTING
(Adv. ingez. Med.)
HEDEN24 PAGINA'S
haariem en omgeving.
pag.
Mr. L. II. Roeters van Lennep, Officier vau
Justitie te Haarlem, zal op 1 Jan. 1940 zijn
functie neerleggen. 1
BINNENLAND.
Over liet lot van het kabinct-Colijn zal
spoedig worden beslist. 3
De directe belastingen blijven het goed doen. 5
BUITENLAND.
Engeland zint op verweermiddelen tegen de
blokkade te Tientsin. 5
Er bestaat ernstige ongerustheid over het lot
van een Fransche duikboot, aan boord
waarvan zich 71 personen bevinden. 5
SPORT.
De Fin Macki heeft twee wereldrecords ver
beterd. 6
De Ru.vter verbetert het 1500-meter record 6
ARTIKELEN, enz.
R. P.: Kabinetscrisis op til? 1
Van onzen correspondent te Boedapest:
Schilderachtig schouwspel in de Hongaar-
sche hoofdstad. 2
Mr. E. Elias: Ik ontdek Amerika. 3
P. v. d. Hem: Verwachting? 3
A. J. D.: Gele lisch en tuiniris 4
Jhr. dr. J. C. Mollcrus: Werkgelegenheid in
Ned. Indië. 7
Dr. P. H. Schroder: Drie zakken met leugens 7
W. v. d. T.: Het postzegehnarktje te Am
sterdam. 7
Speciale correspondentie: Palestina in de
branding. 13
J. H. de Bois: Litteraire kanlteckcningcn 13
Kapelmeester van der Glas trekt burger-col-
bertje aan. 13
Bioscopen 14
J. II. dc Bois: Tijdelijke tentoonstelling in
Teyler. 14
Financieel Economisch weekoverzicht: Nieuw
schokje voor den gulden. 16
Mr. E. Elias: Oom Sam heeft hoog bezoek 17
Dr. P. II. Schroder: Flora in de klas. 17
Dc Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op g
