Haarlems Dagblad
Het Nieuws.
Zomer.
Uitvoer naar Duitschland
wordt beperkt.
Raadsverkiezingen
te Haarlem.
BERICHT
Het Belangrijkste
56e Jaargang No. 17177
Uitgave Lonrens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V,
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37, Postgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Dinsdag 20 Juni 1939
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën: 1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclame» f 0.60 per regeL
RegelabonnemenUtarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60, elke
regel meer f 0.15. Groentje» xie rubriek.
Er gebeurt nog al wat in deze dagen.
De Engelschen zitten opgesloten in hun con
cessie te Tientsin, vanwege de opvattingen
van het Japansche militairendom. Het is niet
duidelijk het is eigenlijk nooit duidelijk
in hoeverre die gedeald worden door de Japan
sche regeering. Maar de Amerikanen, die de
bemiddeling van hun consul-generaal hebben
aangeboden, verklaren officiéél dat zij bezorgd
zijn over de ontwikkeling van het incident. Zij
hebben ook concessies in China. Tokio voelt
blijkbaar niets voor een conflict met Amerika.
Wat gaat er intusschen gebeuren? Het zal
hopelijk meevallen.
In Dantzig heerscht nieuwe onrust na de
jongste rede van dr. Jcsef Goebbels. Er zijn
nieuwe Duitsche manifestaties aangekondigd
en het officieel bezoek van een kruiser. Herin
neringen aan wereldvermaarde incidenten uit
het verleden: aan Agadir, Tanger, Fashoda,
doemen op maar verdwijnen weer. Dat was het
verleden. Wij zijn nu wel aan andere dingen
gewend. Meneer Jansen leest het met vage
aandacht bij zijn ontbijt, meneer Willemsen
slaat het over omdat het hem meer boeit dat
Philips weer elf procent uitkeert en meneer
Muller constateert zonder eenige verwonde
ring dat „New-York vaster is". Welja, waarom
niet? De leidende effectenbeurs der wereld is
vaster.
Het publiek kan tegen een stootje. Het raakt
steeds mee? gehard tegen schokkend nieuws.
Het kan ook niet in opwinding raken om
dat het vliegtuig „Ville de Rouen" van de
Air France te Le Bourget is geland met acht
tien Amerikaansche journalisten die aan boord
van het vliegtuig „Atlantic Clipper" van New
York via de Azoren en Lissabon naar Marseille
waren gevlogen. New-York—Parijs in achten
veertig uur met achttien passagiers. Een nieu
we vaste luchtverbinding. Nu ja, daar is al
zooveel aan gewerkt en over gepraat en ge
schreven.
Er gebeurt wel het een en ander, maar een
dag van bijzonder nieuws mag dit toch eigen
lijk niet heeten. In onzen tijd tenminste niet.
Londen heeft zich weer eens moeten schik
ken in een kwartiertje gefingeerden lucht
aanval.
Dat de Nederlandsche regeering in deze week
waarin de minister-president zijn zeventig
sten verjaardag hoopt te vieren of in den
loop van de volgende waarschijnlijk ten val ge
bracht zal worden wisten we al. „Wat zegt de
Bilt?" vraagt mevrouw Jansen haar echtge
noot, die het laatste nieuws over het kabinet
juist wou gaan lezen, maar er nu maar van
afziet en De Bilt's profetischen geest consul
teert.
Ik sla een Engelsch dagblad op. Groote kop
pen trekken mijn aandacht. De athleet Woo-
derson, die erg hard loopt over één mijl, heeft
ditmaal minder hard geloopen te Princeton in
de Vereenig de Staten. Vier Amerikanen hebben
hem geklopt. En één hunner heeft hem bij
ongeluk een duw gegeven. Of was het niet bij
ongeluk? Was het een „foul?" Het Engelsche
blad is aardig tegen de Amerikanen en gelooft
van niet.
Maar dit is nu toch werkelijk wel een ge
beurtenis, want de halve wereldpers is ont
roerd over Wooderson, die één stap buiten de
baan heeft moeten doen. Verschrikkelijk. Een
Amsterdamsch blad heeft er ook een groot stuk
over ten beste gegeven en meneer Willemsen
leest het met vage verwondering, waarom hij
dit eigenlijk belangrijk moet vinden.
Krasse tegenstellingen biedt het nieuws in
derdaad ook.
Sir Henri Deterding's Engelsche nalaten
schap is V/2 millioen gulden. Zijn er ook een
Duitsche en een Nederlandsche nalatenschap?
Hoeveel zou het totaal wel zijn? Dat komt men
niet te weten. Maar het is zeker dat het geld
nog altijd ongelijk verdeeld is in deze wereld.
Het is wel interessant, nietwaar, zoo eens
even die schilderachtige afwisseling van nieuws
door te loopen en erbij te bedenken dat in zoo'n
fel-bewogen tijd de nieuwsgierigheid van den
gewonen mensch, zijn behoefte aan iets onge
woons, nog steeds boven de belangrijkheid dei-
gebeurtenissen blijft domineeren. En dat hij
zoo gehard is geraakt tegen dreigende toe
komst-mogelijkheden.
Maar als ge dit alles leest moet ge toch wel
eens even denken, met mij: Hoe zouden die
kranten er toch wel over vijfentwintig jaar uit
zien? Wat zal dan nog interessant zijn? En wat
zal er allemaal wel uit dit rare Heden zijn ge
brouwen?
Dit is ook weer nieuwsgierigheid. En het is
in elk geval maar beter dat we het geen van
allen weten. Of zelfs maar bij benadering kun
nen voorspellen.
Tochwat een tijd!
R. P.
De werkloosheid te Haarlem.
Thans ook beneden 1933 en 1934.
Het blijft gelukkig goed gaan op de Haarlem-
sche arbeidsmarkt. Al is het nog langzaam, het
aantal werkloozen verminderd toch.
In de afgeloopen week was de daling 31.
Er zijn nu nog 4469 werkloozen. Dat zijn er
minder dan in 1938: 535, 1937: 718, 1936: 1532,
1935: 792, 1934: 90, 1933: 44.
Het is thans voor het eerst dat wij
ook weer onder het aantal werkloozen
van 1933 en 1934 zijn.
Alleen het jaar 1932 is in de statistiek nog
niet gepasseerd, wij zijn nog ongeveer 350 boven
het aantal van 1932.
Het aantal werkloozen is dus vergeleken bij
Juni 1936 met ruim een kwart verminderd.
De zomertijd is vele weken
Geleden aiweer ingegaan,
Maar thans vangt, officiéél bekeken,
Toch pas de echte zomer aan.
De zomer met zijn lichte blijheid.
Zijn bosch- en hei- en strandgeneugt,
De zomer met zijn tijdje vrijheid
Van zorgen, in vacan tie vreugd.
De zomer met zijn rijke weelde
Van vollen groei in de natuur.
Zijn trillend warme middagbeelden,
Zijn mild en vredig avond uur.
De zomer met zijn heete dagen.
Onder een strakke blauwe lucht.
De zomer met zijn onweersvlagen.
Gevierd met donderend gerucht....
Wij gaan den zomer weer beleven,
En hopen dat hij ons, humaan,
Niet te veel nattigheid zal geven
En ons niet in de kou laat staan.
P. GASUS.
Binnen matige grenzen**.
De Nederlandsche en de Duitsche
regeeringscommissies hebben tijdens hun
bijeenkomst in Den Haag besprekingen
gevoerd over de vaststelling van de be
talingscontingenten voor den uitvoer
van Nederlandsche en Nederlandsch-
Indische producten naar Duitschland.
Bij deze besprekingen heeft men, even
als bij vorige gelegenheden, bijzondere
aandacht geschonken aan den stand van
de clearing-rekenïng. Een vermindering
van de betalingscontingenten is ten
gevolge van den stand dezer rekening
onvermijdelijk.
Het bleek echter mogelijk te zijn de
beperking der uitvoercontingenten bin
nen matige grenzen te houden. Er zal
n.I. een bedrag naar de algemeene
clearing-rekening kunnen worden over
geboekt, afkomstig van stortingen uit
hoofde van den invoer, die in de eerste
plaats bestemd zijn om daaruit den
rentetransfer te dekken. Deze stortin
gen blijken namelijk de bedragen, welke
krachtens de bestaande overeenkomst
benoodigd zijn voor den rentetransfer,
te overtreffen.
De beide commissies zetten haar be
sprekingen over andere onderwerpen
voort.
Rangeerder onder locomotief.
Gistermiddag 5 uur heeft op de ter
reinen van de Hoogovens een ongeluk
plaats gehad dat aan den 44-jarigen ran
geerder A. Jaspers uit IJmuiden-Oost
het leven heeft gekost.
Tengevolge van een val van een ijzerwagen
kwam Jaspers voor een rijdende locomotief te
recht. Hij kreeg zulke ernstige inwendige kwet
suren, dat de dood kort na het ongeluk moet
zijn ingetreden.
Den machinist van de locomotief treft geen
schuld.
De eerste hulp werd verleend door de genees-
heeren Fierstra en Terborg, die binnen zeer
korten tijd na het ongeluk op het terrein aan
wezig waren, alsmede door den verbanddienst
van het bedrijf.
Het slachtoffer laat een vrouw en twee kin
deren achter.
De Fransche duikboot „Phénix". die met 71 opvarenden aan de kust van
Indo-China vergaan is.
Woensdag stemmen.
Morgen, Woensdag, gaan de Haarlemmers ter
stembus om te beslissen welke 39 dames en hee-
ren in de volgende 4 jaar de zaken op het Prin
senhof zullen beslissen.
Er zijn nu 12 lijsten ingediend wat bij de
vorige raadsverkiezing vergeleken een vermin
dering van 3 is, want toen waren er 15. Eenige
kleine groepen die toen slechts eenige honder
den stemmen haalden hebben nu van een eigen
lijst afgezien. De Katholiek-Democratische Partij
is opgeheven.
Maar de kiezers hebben toch nog
veel keus, want de lijsten tezamen ver
melden niet minder dan 140 namen
van dames en hecren die zich verkies
baar hebben gesteld.
's Avonds zullen wij als gewoonlijk aan onze
bureaux (Groote Houtstraat 93 en Soendaplein
37) den uitslag der verkiezingen bekend maken.
Doordat geregeld standen gegeven worden als de
uitslagen van stembureaux binnen komen, zal
men het verloop gemakkelijk kunnen volgen.
Ter vergelijking geven wij het aantal stem
men dat in 1935 op de verschillende lijsten is
uitgebracht:
Aantal Percentage Aantal
stemmen
zetels
S.D.A.P.
18.864
31.75
14
R.-K. Staatspartij
15.184
25.56
11
Christelijk Hist. Unie
4.819
8.11
3
Communisten
3789
6.38
2
Vrijzinnig-Democraten
3707
6.24
2
Anti-Revolutionnaiven'
3666
6.17
2
Vrije Kiezers (v.d.Storm) 1399
2.36
1
Gemeenschapsbelangen
(Plantjé)
412
0.69
0
R.S.A.P.
659
1.11
0
Onaf. Werkloozen
Liberale Staatspartij
2601
4.38
2
C.D.U.
1640
2.76
1
Wij hebben deze lijsten geplaatst in de volg
orde die nu voor de lijsten is vastgesteld.
De Onafhankelijke Werkloozen namen in 1935
niet aan de verkiezing deel.
De pai'tijen die in 1935 wel en nu geen can-
didatenlijsten ingediend hebben zijn de vol
gende:
K.D.P. 1446 2.43 1
Onafh. Eenheidsparty 497 0.83 0
Welvaartspartij 424 0.71 0
Staatk. Geref. Partij 309 0.52 0
In 1935 was het aantal kiezers 69456. nu zijn
er 79.572. Het aantal geldige stemmen bedroeg in
1935 59416. terwijl de kiesdeeler 1523 19/39 was.
Het vermoeden bestaat dat er nu meer stemmen
zullen worden uitgebracht., waardoor dus ook de
kiesdeeler hooger zal worden.
Op onze nieuwe borden zullen wij ook gere
geld vermelden welk percentage van de getelde
stemmen op de verschillende lijsten zijn uitge
bracht, zoodat daaraan te zien is welke partij
'op winst of verlies kans maakt.
Op den Provincialen verkeersweg HaarlemUtrecht is gisteravond omstreeks
half acht ter hoogte van het .stoomgemaal ..De Cruquius" een ernstig ongeluk
gebeurd. De bestuurder van een auto komende uit de richting Hoofddorp, wilcle
linksaf den Spicringweg inrijden. Juist op dat oogenblik trachtte de heer
C. Freriks, uit Hillegom, met zijn nieuwe auto den anderen wagen te passeeren.
Zijn wagen raakte de andere auto tegen het Unker-spatbord en kwam daarna in
de Kruisvaart terecht, met de wielen naar boven. De bestuurder kon met veel
moeite worden gered, daar de wagen, nadat hij er uit was geklommen, nog eens
omsloeg, waardoor de heer F. weer in het water terecht kwam. Hij kreeg een
lichte snijwond aan zijn gelaat, terwijl de heer C.. de bestuurder van de andere
auto, met den schrik vrijkwam. Tegen Heide bestuurders is procesverbaal op
gemaakt. daar de heer F. den richtingaanwijzer niet had opgemerkt cu de heer
C. bij het linksaf slaan, niet had gekeken of er een auto aehter hem reed. De
auto van den heer F., een splinternieuwe ..La Salie", werd des avonds te kwart
over tien geheel vernield uit het water opgehaald.
Geheim zinnig sterfgeval.
Engelsch vliegtuigbouwer stervend op straat
aangetroffen.
In het Engelsche stadje Hythe heeft zich een
geheimzinnig sterfgeval voorgedaan. De vlieg
tuigbouwer Compev, die hier vertoefde, had Za
terdag zijn hotel verlaten, vermoedelijk om een
korte wandeling te maken. Tien minuten later
werd hij stervend op straat gevonden en zonder
bij kennis te zijn gekomen is hij in het zieken
huis overleden.
De politie heeft een werkman gearresteerd, die
wordt beschuldigd van moord, doch nadere bij
zonderheden zijn nog niet bekend.
DE INCIDENTEN IN DANTZIG
De persdienst van den senaat van Dantzig
deelt mede: „Op 16 Juni is de koffiehuishouder
Brenk uit Kohling. burger van de Vrije Stad, op
doorreis door den Corridor te Dirschau om on
bekende redenen gearresteerd. Tevens werd de
vrouw van den hulpwachtmeester bij de douane.
Muller, in hechtenis genomen. Zij werd echter
na een uitvoerig verhoor op vrije voeten gesteld
en kwam na 12 uur terug te Kohling, waar zij
het gebeurde vertelde."
GERUCHTEN INZAKE SLOWAKIJE
TEGENGESPROKEN.
Het Slowaaksche telegraaf-agentschap publi
ceert een communiqué, waarin de buitenland-
sche berichten, als zouden 20.000 Duitsche sol
daten over Slowaakschen grond naar de Pool-
sche grens gemarcheerd zijn, worden tegenge
sproken. Ook de berichten over een aanstaan
de deeling van Slowakije en de inrichting van
een militair hoofdkwartier te Bratislava worden
tegengesproken.
Graf van Egyptisch opperpriester
ontdekt.
KAIRO, 20 Juni. (Reuter). Te Tumal el Gahal
(West Hermopolis) is bij opgravingen onder lei
ding van de Foead Awal Universiteit het graf
van een prins en opperpriester van Hermopolis
ontdekt. De sarcophaag stond in een onder-
grondsch vertrek ,dat deel uitmaakt van een
reeks gangen en vertrekken, bekend onder den
naam van de „groote balustrade". De sarcophaag
bevatte een houten kist in den vorm van een
menschelijk lichaam, waarin de mummie lag.
Zoowel de houten kist als de mummie hebben
veel door vocht geleden.
De grafkamer bevatte verder verscheidene
voorwerpen, o.a. vier albasten vazen, fraai be
werkt. ongeveer vierhonderd blauw porceleinen
beeldjes en een aantal blauw porceleinen va
zen. De mummie droeg een masker van verguld
zilver en op de borst een band van verguld leer.
Aan beide zijden van het lichaam lagen twee
verguld bronzen platen, waarop in relief de vier
zonen van Horus waren aangebracht.
Noodlottige autotocht.
Acht dooden.
MARTINEZ. (Californië). 20 Juni.
(Reuter). Acht personen, die in een
auto van een picnic terugkeerden, zijn
verdronken doordat de auto in de San
Joaquin is gereden.
Britsche bommenwerper
neergestort.
Parachute weigerde.
LONDEN. 20 Juni (Havas). Tijdens een nach
telijke oefening is een bombardementsvliegtuig
van de Britsche luchtmacht tijdens het vliegen
in brand geraakt en bij Salisbury omlaag ge
stort.
Twee inzittenden wisten zich door middel van
hun parachute te redden, de derde inzittende is.
doordat zijn parachute weigerde, te pletter ge
vallen.
Doodelijk verkeersongeluk voor
het Amsterdamsche Gerechtshof.
Autobestuurder veroordeeld tot twee maanden
gevangenisstraf.
AMSTERDAM, 20 Juni Het gerechtshof
deed heden uitspraak in de strafzaak tegen
een commissionnair in effecten uit Hilversum,
die in den nacht van 1 op 2 October van het
vorige jaar op den Rijksstraatweg tusschen
Diemen en Muiden met een auto in volle vaart
tegen een aan de rechterzijde van den weg
stilstaande vrachtauto met trailer gebotst is.
Een der inzittenden, de heer Schölvink uit
Baarn, kwam om het leven en twee dames
werden vrij ernstig gewond.
Het hof veroordeelde hem tot twee maanden
gevangenisstraf en intrekking van het rijbewijs
voor den tijd van één jaar. Het hof overwoog,
dat bij de strafzaak aard en ernst van het feit
in aanmerking genomen moeten worden, dat
anderzijds rekening gehouden moet worden
met de omstandigheden, waaronder het onge
luk gebeurde, namelijk dat deze omstandig
heden ongewoon waren door het groote ob
stakel. dat aan den rechterkant van den weg
stond.
Het woord is aan
Charles Dickens
Voor de waarlijk grooten
van geest is niets klein.
Ultimatum van Ibn Saoed aan
Engeland?
Gedreigd zou zijn met afbreken der
onderhandelingen.
BERLIJN. 20 Juni (Havas) De
Duitsche pers maakt melding van een
ultimatum, dat volgens de Italiaan-
sche pers door Emir Faisal namens zijn
vader, koning Ibn Saoed. zou zijn ge
richt tot de Britsche regeering en
waarin zou worden gedreigd met het
afbreken van de onderhandelingen
tusschen Arabia Saoedia en Groot-
Brittannië, wanneer de Palestljnsche
kwestie niet wordt geregeld op een
wijze, welke de Arabieren verlangen.
De Duitsche pers merkt verder op, dat men
in Italiaansc.he politieke kringen groot belang
hecht aan de thans aan den gang zijnde be
sprekingen tusschen den Fiihrer en den afge
zant van Ibn Saoed over de politiek in het
nabije Oosten.
De „Börsenzeitung" schrijft over deze zaak
onder het opschrift: „De beweging breidt zich
uit tot het nabije Oosten": Rome neemt stel
ling ten aanzien van het Arabische bezoek aan
den Fiihrer. Een ultimatum van Faisal aan
Engeland. Het blad citeert de „Lavoro Fascista",
welke heeft geschreven, dat het bezoek van
een afgezant van Ibn Saoed aan den Fiihrer
toont, dat deze het nuttig oordeelt met de as
te onderhandelen.
Met een zeiljacht naar Honoloeloe.
De ..Kamiloa" van Cannes vertrokken.
CANNES, 20 Juni (Havas). De nieuwe
eigenaars van het jacht „Kamiloa". de 28-ja-
rige Amerikaan Albert Welsh en de 25-jarige
Duitscher Klaus Wacker. zijn aan boord van
het jacht naar Honoloeloe vertrokken. De eer
ste étappe van de reis zal zijn tot Gibraltar of
Tanger.
Men zal zich herinneren, dat de vorige eige
naars van het jacht, Eric de Bischop en Tati-
bouet met het vaartuig een reis om de wereld
hebben gemaakt, welke op 22 Mei 1938 werd
voltooid.
Kerkelijke weldadigheidsvereeni-
gingen in Duitschland worden
„gelijkgeschakeld".
Wet in voorbereiding.
BERLIJN, 20 Juni. Uit goedingelichte kerke
lijke kringen vernemen wii dat op het ministe
rie van Binnenlandsche Zaken een wet in voor
bereiding is voor de secularisatie van de katho
lieke weldadigheidsvereenigingen het ..Caritas
Verband". Tevens zullen hieronder vallen de
Amerikaansche St. Vincentius de Paolovereeni-
sing. de Evangelische binnenlandsche zending.
Al deze vereenigingen zullen ingeschakeld wor
den in de nationaal-socialistische weldadig-
heidsorganisatie.
Men verzekert dat Goebbels en Himmler de
voornaamste voorstanders van deze wet zijn.
Zij zouden tevens wenschen dat de kerk ge
plaatst werd onder de jurisdictie van den mi
nister van Binnenlandsche Zaken krachtens de
we op vereenigingen en het lidmaatscahp van
organisaties. In dit verband wordt gemeld dat
hooge autoriteiten reeds contact hebben gezocht
met de verschillende kerkleiders.
(United Press).
Zij, die zich met ingang van 1 Juli
per kwartaal abonneeren, ontvangen
de in Juni nog te verschijnen nummers
gratis.
DE ADMINISTRATIE.
HEDEN: 12 PAGINA'S
HAARLEM EN OMGEVING.
pag.
Er zijn thans te Haarlem 4469 werkloozen,
dat is het laagste aantal sinds 1933 be
reikt. 1
BINNENLAND.
De uitvoer naar Duitschland wordt beperkt 1
De 750ste Indiëvlucht is begonnen. 2
BUITENLAND.
Volgens berichten uit Londen is er eenige
hoop dat het conflict te Tientsin op vreed
zame wijze geregeld wordt. 5
Engeland zal te Praag een consul-generaal
benoemen. 5
SPORT.
Schaakrubriek 11
ARTIKELEN, enz.
R. P.: Ilet Nieuws. l
Dr. P. H. Schroder: De Eed in de kaatsbaan. 3
Mr. E. Elias: Ik ontdek Amerika 3
Philips keert elf procent uit. 3
H. D. Vertelling: Het laatste nieuws. 4
Van onzen Londenschen correspondent: Air
ways House. 5
Van onzen correspondent te Brussel: Dë
vrermdrlingen in België. 7
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen od 9
