Haarlemmers,
5
Siemt i
Over lekker brood
gesproken....
Van der Linden's Bakkerijen
VRIJZINNIG
750ste vlucht naar Indië
AGENDA.
Stemt LIBERAAL
WEERBERICHT
Ochtendbeurs Amsterdam
DEMOCRATEN
1. Mr. L. G. van Dam
DINSDAG 20 JUNI 1939
HAARLEM'S DAGBLAD
2
Vijf sprekers op (le bres voor
liberalisme.
Dr. P. H. Ritter Jr. beschouwt de
huidige positie.
Maandagavond hield de Liberale Staats
partij afdeeling Haarlem een openbare ver
gadering in „De Leeuwerik", waar vijf sprekers
op de bres stonden voor liet liberalisme. Mr.
A. Beets, de lijstaanvoerder, mevr. mr. E. A.
J. Scheltema, C. Stapel Jr. en B. W. Lasschuit
hielden korte redevoeringen terwijl dr. P. H.
Ritter Jr. in den breede de positie van het
liberalisme toelichtte.
Mr. A. Beets begon met erop te wijzen dat
men het goede in het liberalisme alleen ver
dedigen kan wanneer men de geschiedenis
ervan kent. In 1889 herdacht men de groote
Fransche revolutie. In deze eeuw trok het libe
ralisme zijn consequentie uit de grootste ont
wikkeling aller eeuwen. Het liberalisme heeft
gepoogd den zich sterk uitbreidenden handel
in juiste banen te leiden. De Fransche revo
lutie leerde dat er verandering moest komen
en ook wat er gebeurt wanneer die verande
ring door het volk wordt bewerkstelligd. In
het begin der 19de eeuw stond men voor een
moeilijke taak. Het liberalisme had tot ideaal
alles door en voor het volk. Aan overhaasting
heeft het liberalisme zelden meegedaan
De liberale geest eischt, zijn vrijheid in het
bedrijfsleven. Rustig wacht 't liberalisme het
antwoord af op de vraag: Wanneer ging het
't land beter, toen het in opkomst was of
in de periode toen het genoodzaakt was tijde
lijk op de voetstappen terug te keeren?
Mevrouw Mr. ScheltemaConradi noemde
de versterking van de Haarlemsche Liberale
Raadsfractie van buitengewoon belang. Deze
fractie werkt als wig tusschcn de twee groote
partijen de S.D.A.P. en de R.K. Staatspartij.
Te rekenen van 1936 tot heden is het ge-
meentetekort van 7 ton tot 14 ton gegroeid.
De vooruitzichten zijn niet zoo dat verwacht
mag worden dat het maximum tekort bereikt
is. De oorzaken van den huldigen toestand
worden hoofdzakelijk gevormd door de werk
loosheid en haar gevolgen. De toestand is
ernstig en voor optimisme is niet veel
plaats.
Op het oogenblik dreigt een lichtzinnige
methode om druk op de munt te willen uit
oefenen en meer bankbiljetten te willen druk
ken weer mode te worden. Hoezeer gaat het
echter Frankrijk beter, sedert het deze metho
de heeft laten varen! In dit opzicht zijn wij
liberalen het eens met de bedoelingen van ex-
minister de Wilde. Wij zijn ervoor om te stre
ven naar een sluitende begrooting voor het
rijk. De overheid moet tegenover het bedrijfs
leven de positie innemen van een scheidsrech
ter jegens de elftallen in een voetbalwedstrijd.
Aan de steunregeling kleven o.i. groote
fouten. Wij willen goede openbare scholen
in nationalen zin. Wij zijn ook voor gelijk
stelling van openbaar- en bijzonder-onder-
wijs.
In plaats van de j'eugdregistratie, die naar
ik verneem heel onbevredigend werkt, kon
men beter de kweekelingen met acte door
onderwijzers vervangen.
Het liberalisme is een stad met vele poor
ten, werkgever en werknemer, jong en oud
kunnen er binnen komen, aldus spr.
De heer C. Stapel Jr., bepleitte dat de ge
meente zoo weinig mogelijk in werkverschaf
fing moet uitvoeren.
De 'gemeente schaffe die las'te'n af die niet
algemeen zijn, en stelle een lage of geen ver
makelijkheidsbelasting in. De Gemeente
Haarlem is op den goeden weg want einde
lijk zal een begin worden gemaakt met de
uitvoering der havenplannen.
De liberalen willen werken op een gezonden
zakelijken grondslag.
De heer B. W. Lasschuit zeide dat in dezen
tijd de strm van een middenstander nuttig
en nocdiz kan zijn.
Hoe komt hef dat de middenstand zoo slecht
vertegenwoordigd is ln de overheidsorganen?
VAN DER LINDEN'S Bakkerijen
d i e bakken lekker brood.
BAKENESSERGRACHT 71
HAARLEM - TELEFOON 13882
(Adv. Ingez. Med.)
H e d e n:
DINSDAG 20 JUNI
Groote Kerk: Orgelbespeling van 8.15 tot 9.15
uur.
Frans Hals Theater: „De zoon van Franken
stein", 2.30. 7 en 9.15 uur.
Rembrandt Theater: „Vemon and Irene
Castle". Tooneel: The Kadex Four. 2.30, 7 en
9.15 uur.
Luxor Theater: „De gouden kooi", 2.30, 7 en
9.15 uur.
Palace Familie Cinema: „Pacific liner" en
„Hotel Sacher", 2 en 8.15 uur.
Moviac: „Drie blauwe jongens en een meisje"
geprolongeerd.
Frans Hals Museum: Eere-tentoonstelling van
werken van wijlen H. A. van den Eynde 105
uur; Dinsdag en Vrijdag van 105 en 810 uur.
Teyler's Museum, Spaame 16. 113 uur, be
halve 's Maandags. Toegang vrij.
Palestina Diorama's, Schotersingel 117a. Ge
opend eiken werkdag (behalve Vrijdags) van
3—5 en 79 uur.
WOENSDAG 21 JUNI
N.V. Droste's Cacao- en Chocoladefabrieken.
Jaarl. alg. vergad. ten kantore, 3.30 uur.
Bioscoopvoorstellingen des middags en des
avonds.
Frans Hals Museum: Eere-tentoonstelling van
werken van wijlen H. A. van den Eynde 105
uur; Dinsdag en Vrijdag van 105 en 810 uur.
Palestina Diorama's. Schotersingel 117a, Ge
opend eiken werkdag (behalve Vrijdags) van
35 en 79 uur.
Gemeenteraadsverkiezingen te Haarlem, Bloe-
mendaal en Velsen.
De £ibetale Voowitgang.
moet worden voortgezet
versterkt den Liberalen invloed
ook in den gemeenteraad
LIJST 11
In Haarlem: Mr. A. BEETS
Ook op UW stem komt het aan
Verwachting geldig van hedenavond tot mor
genavond ongeveer 19 uur:
Zwakke tot matigen wind uit Zuidelijke
richtingen, gedeeltelijk bewolkt, geen
regen van beteekenis. Iets warmer.
THERMOMETERSTAND
(Adv. Ingez. Med.)
Er is een vrees dat de middenstanders door
hun cliëntèle benadeeld zullen worden wan
neer hun politieke richting bekend is. Hoofd
oorzaak is dat de Middenstander zich niet
voldoende ervan bewust is aan wien hij zijn
stem geeft. De vele misstanden met betrekking
tot het markt- en ventwezen, het afbetalings
stelsel, het probleem van de winst uit over
heidsbedrijven, precarïo en straatbelasting,
de hooge tarieven voor de electriciteït. voor
den winkelier enz., bewijzen dat versterking
van het middenstandselement in den Raad
noodzakelijk is.
Dr. P. H. Ritter Jr., voelde zich als vreemde
eend in een gastvrije bijt, de algemeene libe
rale gedachte vertegenwoordigend.
Het liberalisme eischt een krachtige hand
having van de gemeentelijke zelfstandigheid
aldus spreker. Elke zelfstandigheid moet
echter niet leiden tot ongebonden
heid. Het nieuwe liberale gemeenteprogram
is aangepast aan de eischen van den tijd. Het
beginsel van gebonden vrijheid komt hier tot
uiting en spreekt zich sterk uit voor een be
perkte overheidsbemoeiing.
Het program wijdt groote aandacht aan het
bedrijfsleven; heffingen, die uitbreiding der
werkgelegenheid tegengaan, worden afgewe
zen. Een zuinige gemeente-huishouding wordt
bepleit. Het is in dezen tijd zeer belangrijk
om het bedrijfsleven weer op gang te krijgen.
De verbodsbepaling tot vrije bedrijfsuitoefe
ning verhoogt de werkloosheid Het openbaar
onderwijs behoort den liberalen zeer bijzon
der ter harte te gaan. Laat ons in dezen tijd
op de bres staan voor de openbare schcol.
De openbare school moet weer algemeen na
tionaal bezit worden (applaus). Wat de volks
huisvesting betreft eischen wij krachtige toe
passing van de Woningwet, die van ons af
komstig is.
Het particulier initiatief moet voorop staan.
De gemeente dient slechts aan te vullen.
Tenslotte behandelde spr. de situatie van
het liberalisme ln dezen tijd.
Wij bevinden ons op een punt van kente
ring in het politieke leven. Het coalitie
kabinet, dat aan de regeering is. wordt zwaar
beproefd. Het stoelen op een zelfden wortel
des geloofs schijnt niet voldoende waarborgen
te geven voor eenheid van opvatting ten aan
zien van het financieel beleid. Het rapport
van de commissie die de zaak-Oss heeft on
derzocht, geeft den Minister van Justitie wei
nig vreugde. Aan den anderen kant, nemen
wij waar hoe de eigenlijke politieke belang
stelling van ons volk over de grenzen van
het oude partijwezen heen zich concentreert
op de handhaving van de aloude vrijheids
gedachte, die door een politiek extremisme
van rechts wordt bedreigd.
Indien ooit, dan heeft het liberalisme thans
een taak. Te midden van regeeringsmoeilijk-
heden en van de vervaging van het politieke
beeld is het liberalisme egroepen om opnieuw
zijn constructieve vastheid te geven aan onze
nationale gemeenschap.
Het heeft die roeping, omdat het beginsel
van ons Staatswezen liberaal is. Het heeft die
roeping, omdat de redding uit oeconomische
moeilijkheden niet gelegen is in dwang van
boven, in inperking van de volkskracht, in
kneveling van het bedrijfsleven, maar in dat
spel van vrije krachten.
Het heeft die roeping vooral: omdat het niet
opkomt voor bepaalde belangen, voor bepaalde
klassen, maar uit beginsel het algemeen be
lang en niets dan dat .als politiek ideaal stelt.
Het is een onomstootelijk feit dat de na-
tionaal-socialistische gedachte in stilte meer
menschen beheerscht dan uiterlijk blijkt. De
groote massa der werkloozen wordt door de
gedachte der nationaal-soeialistïschen geest
beïnvloed. Er zijn duizenden kanalen waar
door het natlonaal-socialisme in ons Neder
land binnendringt. Spr. citeerde Prof. Telders.
waar deze over de liberalen zegt: „Wij zijn een
oppositie-aprtij". Daarin ligt besloten dat
het liberalisme in Nederland een zelfstan-
digheidspcJitiek voert. Wij kunnen ons zelf
zijn. Wij hebben niemand naar de oogen
te kijken. Er is maar één tegenstelling in het
Nederlandsche politieke leven: „liberaal of
niet-liberaal".
Mr. C. Blankeyoort, die de vergadering
opende, zeide de verschillende sprekers
dank.
WISSELKOERSEN AMSTERDAM.
Londen 8.31 3/8.
Berlijn 75.52'^.
Parijs 4.98 7/8,
Brussel 32.01.
Zwitserland 42.43.
New-York 1.88 1/4.
12
Londen 8.81
Berlijn 75.52'-.
Parijs 4.98 7 8.
Brussel 32.02.
Zwitserland 42.43.
Kopenhagen 39.35.
Stockholm 45.40.
Oslo 44 30.
New-York 1.88 1 4.
Italië: a. vrije lire 9.94.
b. reis lire 9.
c. bankpapier 6.40.
ZANGAVONDEN IN HET KOOR
GROOTE KERK.
Met het oog op de in gebruikneming van den
nieuwen Liederenbundel der Ned. Herv. Kerk
worden elke Woensdagavond van 8.159 uur
zangoefeningen gehouden met alle belangstel
lenden om de melodieën in te studeeren onder
leiding van den heer Hülsmann. directeur
van het Oosterkerkkoor en met medewerking
van dit koor. De koorruimte van de Groote
Kerk (ingang Klokhuisplein) is daartoe wel
willend ter beschikking gesteld door heeren
Kerkvoogden.
Hoogste gisteren
Laagste hedennacht
Hoogste heden
64 F.
58 F.
60 F.
Het gebied van hoogen luchtdruk op den
Oceaan is nog in beteekenis toegenomen en
heeft zich gisteren verder over de Britsche
eilanden uitgebreid. In den afgeloopen nacht
begon de luchtdruk in Frankrijk te dalen. Over
de Noordzee ligt een vlakke depressie, die
sedert gisteren wat is opgevuld. Deze brengt
zwaren neerslag aan de Oostkust van Enge
land en buiig weer aan onze Westkust (te
Spurn Head viel in het afgeloopen etmaal niet
minder dan 42 m.M.i. Ook in Centraal Europa
ligt een vlakke depressie, die daar onweers-
achtig weer veroorzaakt, hetgeen met plaatse
lijk zwaren neerslag gepaard ging. Over West
Duitschland ligt een rug van betrekkelijk
hoogen luchtdruk, die de scheiding vormt tus-
schen de beide genoemde vlakke minima.
In Finland heeft de hooge druk stand ge
houden. Het blijft hier en ook in de rand
staten buitengewoon warm. vanmorgen worden
binnen den Poolcirkel weer temperaturen
boven 25 graden aangetroffen. De ondiepe de
pressie, die gisteren bij Denemarken lag. ver
plaatste zich Noordwestwaarts naar de Noor-
sche kust en vulde daarbij op. Zij bracht daar
nog plaatselijk veel regen (Lista had 30 m.M.).
Ook in IJsland zijn de barometers geduren
de de laatste dagen aanzienlijk gestegen. Hier
heeft zich een afzonderlijke kern van hoogen
druk ontwikkeld, die nog in beteekenis toe
neemt.
BAROMETERSTAND
Vorige stand 760 m.M.
Stand van heden 762 m.M.
Neiging: Vooruit.
Opgave van:
Fa. A. FEDERMANN. Opticien
Gr. Houtstraat 37 Tel. 11059
HOOG WATER TE ZANDVOORT:
Woensdag v.m. 6.18 uur; n.m. 18.49 uur.
Strand berijdbaar van 11.0016.30 uur.
Belangrijke Telefoonnummers:
Politie: 11850.
Brandweer: 15333.
Ongevallendienst (Brandweerkazerne)
Ged. Oude Gracht; 14141.
Lieven Duvosels Aussöhnung.
Wordt te Frankfort ten gehoore gebracht.
Onze stadgenoot, de heer Lieven Duvosel,
verblijft op het oogenblik te Frankfort a/M.
waar, bij gelegenheid van het muziekfeest,
georganiseerd door den Permanenten Raad
voor Internationale samenwerking van compo
nisten, werken worden ten gehoore gebracht
van toondichters uit 18 verschillende landen.
Op Woensdag 21 Juni wordt Duvosel's
„Aussöbnung" voor sopraan, mannenkoor en
giropt orkest, uitgevoerd. Het programma voor
dien avond wordt per radio uitgezonden van.
8.30 uur tot 10.30 uur. Soliste is Marta Schil
ling, het geheel staat onder leiding van den
dirigent Otto Frickhöffer. „Aussöhnung" is
het slotnummer van den avond. Dat dit
prachtige werk, dat hier ter stede meermalen
werd uitgevoerd, bij dit belangrijke muziek
feest op het programma werd geplaatst, is
voor onzen stadgenoot Lieven Duvosel een
groote voldoening cn tevens een erkenning van
zijn groote gaven als toonkunstenaar.
EVANGELISATIEGEBOUW HAARLEM
NOORD.
Op een terrein aan het eind van de Mina-
hassastraat zal een Evangelisatiegebouw wor
den gebouwd voor het houden van Evangeli
sche samenkomsten en vergaderingen voor
Ohr. Belangen.
Het werk is gegund aan den heer F. Hop,
aannemer te Haarlem. Eerstdaags wordt met
den bouw begonnen.
EXAMENS
Nuttige handwerken.
Rijks Kweekschool voor Onderwijzers(essen)
Haarlem.
Geëxamineerd 8 candidaten. Geslaagd de
dames: S. G. Neijsing, H. J. Ooms, S. C.
Peetoom, S. H. Schuirman, A. M. v. d. Velde,
G. J. H. Vos.
Deze examens zijn hiermede geëindigd.
Koersen van de Ochtendbeurs te Amster
dam van heden van 10.30 uur tot 11.25 uur.
Kon. Olie 306 3 4—71&.
Vergde Vorstenl. 90.
Amst. Rubber 192.
Philips 206—9
A.K.U. 34 3 4—5.
Unilever 134 1/4.
Beth. Steel 42—1/8.
U. S. Steel 36—1/4.
Republic Steel 117/8—15/16.
Anaconda 48 li/167/8.
Na den ondergang van de
„Phénix".
Telegrammen van deelneming van alle
kanten.
Naar aanleiding van den ondergang van de
„Phénix" heeft de president der Fransche
republiek telegrammen van deelneming ont
vangen van den koning van Engeland, rijks
kanselier Hitler, de koningin der Nederlan
den. den koning van Egypte, den rijksbestuur
der van Hongarije cn de presidenten van Tur
kije en Haïti. De koning van België heeft zijn
deelneming betuigd door bemiddeling van
zijn ambassadeur. Bovendien hebben de di
plomatieke vertegenwoordigers van Nederland,
Hongarije, Ierland, Egypte, Siam, Zuid-Arfika,
de Vereenigde Staten en Luxemburg conho-
!eantiebezoeken aan Bonnet gebracht. Ten
slotte heeft de minister een schrijven van
deelneming van Tatarescoe en Soeritz ont
vangen.
De socialistische fractieleider heeft in
de Raadsvergadering van 25 Januari
j. 1. (verslag bi. 30) verklaard, dat de
socialisten de brede samenwerking
tussen alle groepen in onze gemeente
willen vervangen door een partijbewind
van 2 socialistische en 2 Rooms-
Katholieke wethouders en van het Dag.
Bestuur der gemeente de Vrijzinnig-
Democraten en Christelijk-Historischen
willen uitsluiten. Tot voor kort hebben
de Katholieken deze plannen afgewezen.
Dezer dagen heeft echter de Rooms-
Katholieke fractieleider in een verkie
zingsvergadering verklaringen gedaan,
welke er op wijzen, dat hij geneigd is in dezelfde richting te gaan.
Haarlemmers, voorkomt, dat onze stad wordt be
stuurd door een verbond van Rooms-Katholieken en
Sociaal-Democraten, met uitsluiting van de anderen!
daarom op hen,
die het bestuur van land en ge
meente willen gronden op de ruimst
mogelijke samenwerking, op de
2. Dr. L. C. Kersbergen
3. Mevr. Mr. E. van Eck-Thicl
4. D. J. A. Geluk enz.
Het belang van onze stad eist SAMENWERKING VAN
ALLE GROEPEN DER BEVOLKING EN GÉÉN EENZIJDIG
ROOMS-KATHOL1EK-SOCIALIST1SCH BEWIND
(Adv. ingez. Med.)
Jubileumvlucht trekt geert bijzondere aandacht
Hedenochtend heeft de Indië-lijn
der K. L. M. een jubileum gevierd. In
allen eenvoud natuurlijk, want zonder
feestelijk vertoon is Viruly van Schip
hol vertrokken om de 750ste vlucht
naar Indië uit te voeren.
De regelmaat, waarmede drie maal per week
de Indië-vliegtuigen hun verren tocht aam-
gen, doet bijna vergeten hoe kort geleden het
is, dat het luchtverkeer tusschen Nederland en
Indië werd opgebouwd. De geschiedenis van de
Indië-lijn strekt zich uit over nauwelijks 15
jaren.
In 1924 was de eerste vlucht met Van der Hoop
en Van Weerden Poelman, 2'/- jaar later de
tweede vlucht met Geysendorffer en Scholte
den heer Van Lear Black als passagier, en dan
volgden de vluchten elkaar steeds sneller op.
Koppen met de „Postduif", de vier vluchten in
1928 om de toestellen der K. N. I. L. M. over te
brengen en de aanvang van den gcregelden
dienst. In 1930 vloog reeds éénmaal per 14 dagen
een Fokker F 7 naar Indië en terug. Met een
gemiddelde snelheid van 160 K.M./uur werd
de reis in 12 dagen afgelegd. Pas in 1931 werd
geleidelijk overgegaan tot het medenemen
van een radio. De goedgevulde pantry van tegen
woordig, waaruit de steward een uitgebreide
lunch en tal van koele dranken weet te servee
ren, was in eersten aanleg reeds aanwezig,
d.w.z. wanneer het meeliep, was er koude kip
of een tros bananen aan boord.
In October 1931 werd de weekdienst inge
voerd. De Fokker F 12 met een kruissnelheid
van 185 K.M./uur kwam in dienst en werd
in den daarop volgenden zomer vefvangen
door de Fokker F 18, die plaats bood aan 4 pas
sagiers bij een kruissnelheid van 285 K.M./uur.
Gedurende drie jaren werd de Indië-lijn op
deze wijze door de K. L. M. geëxploiteerd totdat
in 1935 het nieuwe materieel, de Douglas DC-2.
op deze route zijn intrede deed. Tegelijkertijd
werd een tweemaal wekelijksche dienst inge
voerd. De driemaal wekelijksche dienst zooals
deze tegenwoordig bestaat, werd tenslotte in
October 1937 ingesteld; tegelijk werden de
DC-2 vliegtuigen vervangen door de grootere
Douglas DC-3 machines. De reistijd is nu 5'
dag; de gemiddelde snelheid is 260 K.M./uur,
terwijl er plaats is voor 11 passagiers.
De aanvang van de 500ste vlucht werd in den
ochtend van 13 November 1937 op Schiphol
feestelijk gevierd. De posterijen voorzagen
daarenboven de brieven van een bij zonderen
stempel. Wanneer de frequentie op deze lijn niet
gewijzigd wordt, dan wordt in begin 1941 de
duizendste vlucht gevierd.
Een der belangrijkste dagen in de geschiedenis
van de verbinding met Nederlandsch-Indië was
5 Juni 1937. Toen werd n.l. het luchtrecht voor
brieven afgeschaft en kwam het groote voordeel
van een snelle verbinding tusschen het moeder
land en de koloniën eerst goed tot zijn recht.
Sinds de eerste vlucht werd door de
K. L. M. langs de Indic-route ruim 21'-•
milliocn K.M. gevlogen, dat is 450
maal den aardomtrek. Het passagier-
vervoer nam overal in de laatste jaren
buitengewoon snel toe. Bijna 20.000 pas
sagiers maakten van de verbinding
gebruik, terwijl in totaal ruim 1 millioen
K.G. post en goederen werden vervoerd.
Joodsclie vluchtelingen in
St. Nazaire aangekomen.
De „Flandré" is gisteravond te St. Nazaire
aangekomen met de 96 Joodsche vluchtelin
gen uit Duitschland en Tsjecho-Slowakije, die
op 16 Mei uit St. Nazaire waren uitgevaren
naar Cuba, waar zij echter niet werden toe
gelaten. omdat zij de cautie van verscheidene
duizenden dollars, die geëischt werd, niet
konden storten.
KORPS MOTORD LENST.
De sergeant-majoor-administrateur L.
Staal is benoemd tot adjudant-ónderofficier-
schrijver bij den Staf der Infanterie, en
werkzaam gesteld bij het Militair Hospitaal
te Amersfoort.
Op 21 Juni zal door den commandant van
het korps Motordienst aan den sergeant der
le klasse G. J. F. Haaze het onderscheidings-
teeken voor 24-jarigen dienst worden uitge
reikt.
Oprichtingsvergadering van den
Haarlemschen Klaverjasbond.
Donderdagavond 22 Juni wordt in gebouw
Flora aan het Pretoriaplein de oprichtings
vergadering gehouden van den Haarlemschen
Klaverjasbond. Het initiatief hiertoe is geno
men door de Haarlemsche Klaverjasvereeni-
ging ..Troef Zeven" De landelijke bond geeft
ook een officieel orgaan uit. „De Klaverjas-
port" waarbij ook Haarlem niet vergeten is.
