Haarlem's Dagblad
Japxum&ts
Ul Swatau
Colijn 70 jaar.
ontschepen troepen
Indië vluchten.
l/etkietoikpsuUstofek
Doodelijk ongeluk
te Zandvoort.
BERICHT
56e Jaargang No. 17178
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
BureauxGroote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Poetgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Woensdag 21 Juni 1939
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f 3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën: 1 *5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regeL
Regeiabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60, elko
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
Morgen hoopt de minister-president, dr. H.
Colijn, den leeftijd van zeventig jaar te berei
ken en ook wij bieden hem onze hartelijke ge-
lukwenschen aan. Hij heeft zeer veel en zeer
belangrijk werk voor Nederland en voor het
Nederlandsche volk verricht en niet alleen zijn
persoonlijke en politieke vrienden erkennen
dat. Ons volk moge vele verdeeldheid kennen,
op politiek en vooral op godsdienstig gebied,
die overigens altijd overheerscht wordt door
zijn eenheid-in-trouw aan het Koningshuis
het weet toch ook, boven die geschillen uit, zijn
groote mannen te erkennen. En zoo zullen er
talloozen zijn die niet tot Colijn's geestesrich
ting behooren en wier politiek inzicht tegen
over het zijne staat, die hem toch hun welge
meende hulde zullen brengen. Niet alleen als
een soort sportieve erkenning, als een edel
moedigheid tegenover den tegenstander, maar
omdat zij weten dat hij zooveel gedaan heeft
dat Nederland heeft gediend, dat boven partij
geschil staat en die groote eenheid vertegen
woordigt die haar belichaming vindt in H. M.
de Koningin.
Wij zifen allen in Colijn, in den zoon van ons
polderland, den typischen Hollander, uit het
sterke hout gesneden. Een kerel uit één stuk,
die zijn loopbaan begon als een eenvoudige
boerenjongen uit de Haarlemmermeer, zonder
geld en zonder „relaties" en zich door zorgen,
moeilijkheden en tegenslag heensloeg, zijn
leven lang. Niet alleen door eigen zorgen en
moeilijkheden, maar ook en dat in steeds stij
gende mate, door de moeilijkheden die hij in
het belang van anderen, tenslotte in ons aller
belang, moest trachten op te lossen en over
winnen. Dat is hem niet altijd gelukt en op
dit moment zelf verkeert zijn bewind in zeer
moeilijke omstandigheden die wellicht eerst
daags tot een Kabinetscrisis zullen leiden. Maar
hij heeft nooit versaagd en steeds zijn sterke
natuur, zijn groote werkkracht en bijzondere
begaafdheden in dienst van ons land gesteld.
Handelend volgens zijn diepe overtuiging
heeft hij daarbij immer het belang van Neder
land tot richtsnoer gehad. Zijn geloof, zijn
trouw en zijn moed verdienen niet minder
onzen eerbied en erkenning dan zijn staats-
mans-gaven en zijn energie. Er zijn maar zeer
weinigen, die tot het regeeren waarlijk geroe
pen zijn. Dat vereischt niet alleen de scherpte
van verstand, de wilskracht en den arbeids-
lust die vele menschen doen slagen in de
maatschappij, maar bovendien enkele bijzon
dere eigenschappen die niet alle zoo eenvoudig
te definieeren zijn. Menschenkennis behoort
daartoe in de eerste plaats. Zij is wel eens de
belangrijkste aller, wetenschappen genoemd.
Misschien is dat wat overdreven gezegd, wat
eenzijdig voorgesteld, want het hangt dan toch
ook wel af van de levenstaak die men te ver
vullen heeft. Maar er zijn levenstaken waar
voor het zeker geldt en daartoe behoort, ge
loof ik, zonder eenigen twijfel die van den
staatsman.
Er zijn andere eigenschappen, die vereischt
worden; een scherpte intuïtie, het scherp en
snel aanvoelen van wisselende situaties, de
durf om een snel besluit te nemen en daar
tegenover hetgeen vooral niet minder be
langrijk is de zelfbeheersching die weet te
wachten op het goede oogenblik. Ik meen dat
een man als Colijn tot de zeer zeldzamen be
hoort die al die eigenschappen in zich vereeni
gen en ik leid dat niet alleen uit zijn daden en
redevoeringen af maar ook en vooral uit in
drukken, opgedaan in verscheidene gesprekken
met den minister-president.
Zijn loopbaan, aan welker vele gebeurtenis
sen en wisselingen in een ander artikel in dit
nummer herinnerd wordt, is veelzijdig geweest.
Na een korten „start" bij het onderwijs heeft
hij zich als officier, als groot zakenman, als
politicus, als staatsman onderscheiden. Die veel
zijdigheid heeft natuurlijk sterk tot de ont
wikkeling van zijn gaven bijgedragen. Hij heeft
vele aspecten des levens, velerlei toestanden,
tallooze menschen leeren kennen. Als kenner
van Indië, waar hij zoovele jaren heeft doorge
bracht, heeft hij een kennis vergaard, die men
eigenlijk als onmisbaar voor een Neaerland-
schen ministerpresident zou moeten beschou
wen. Omdat de overzeesche gewesten zoo uit
gestrekt zijn niet alleen, maar omdat zij recht
hebben op zooveel zorg, belangstelling en be
grip voor hun speciale levensvoorwaarden en
moeilijkheden, die in menig opzicht zoozeer
afwijken van die van het Europeesche Neder
land.
In zijn ministerschap heeft Colijn ongetwij
feld zijn roeping gevonden en zijn beste krach
ten kunnen ontplooien. Veel is hem gegeven:
veel heeft hij ermee tot stand gebracht. Voor
jonge menschen moet een energie als de zijne
een schoon voorbeeld zijn: zij toont wat zelfs
een eenvoudige boerenzoon bereiken kan als
hij durft en aanpakt en geen moeilijkheden en
tegenslagen schuwt. Hoevelen zijn er niet die
met minder gaven dan een Colijn deelachtig
zijn geworden het toch met zulk een levens
moed op eenig gebied zeer ver zouden kunnen
brengen. Natuurlijk zijn er dan ook inderdaad
die dat hebben gedaan en werken er op dit
oogenblik jonge menschen, die bezig zijn het te
doen. Maar het moedige voorbeeld van een
Colijn kan dat aantal "helpen verhoogen. Ook
daarom is het goed dat bij het bereiken van
een belangrijken mijlpaal in het leven van den
minister-president aan zijn afkomst herinnerd
wordt.
Dat hij ook in het buitenland vele vrienden
bezit en dat „regeeringskringen" in andere lan
den hem sinds lang al3 een man van bijzondere
Opmarsch naar
het binnenland
TOKIO, 20 Juni (Reuter/A. N. P.).
Officieel wordt gemeld, dat Japansche oorlogsschepen van
ochtend de haven van Swatau zijn binnengeloopen.
De Japansche afdeelingen, die op twee plaatsen in de nabijheid
van Swatau aan land gegaan zijn, rukken naar het binnenland op,
den hardnekkigen tegenstand der Chineezen ten spijt.
ZUID-OOST-CHINA
"v/V
/V-^.KIANGS;
szetsjwan
©TSJENGTOE
SJOENGK]
-,HOEpe V
HANKAg'
6.
.s, ft? n '-«-tsjf-
5 MWTAIOI, tsjausJ. 5
iSjeHTSJOU u® UT5JAU» ~i KIANG,
HOE NAN.
-■ P.OK.-Ó HEu«aoU ,6 JKlEMU,„;*
TOEJOEAB. S\,syjaam^?' foETsjou
<\r
kWAilawc», v A^J°U /FOEKIE,
V -10-EJOEA»
-3 Sjioejijoo
'^GTSJAÖTSJOU VA FORMOSA
FQ kAuLOE"
IUDO-
CUIWA
^KWANGSI
-ZUID CHINEESCHE ZEE-
United Pres verneemt uit Hongkong dat op
instructies van het Chineesche garnizoen het
grootste deel van de Chineesche bevolking
naar het binnenland gevlucht is, zoodat Swa
tau voor het grootste gedeelte verlaten is.
Slechts de buitenlanders, de koelies die op de
kaden werken en het Chineesche garnizoen
zijn gebleven. De vrachtschepen van andere
nationaliteit worden niet doorgelaten, terwijl
te Swatau een groot aantal Japansche oor
logsschepen geconcentreerd ligt.
Wang Tsjing Wei.
Bovendien liggen er een Britsche en Ameri-
kaansche torpedojager. Bij de eerste landing
werden 350 a 500 Japansche soldaten op twee
punten, boven en beneden Swatau, aan land
gezet. Deze eerste landingstroepen hadden om
9 uur hedenmorgen de oevers van de Hanrivier
„gezuiverd", waarna de gemotoriseerde artil
lerie en de infanterie aan land gezet werden.
Ondertusschen landde de tweede troepenaf-
deeling van de Namoa-eilanden ten noorden
van Swatau blijkbaar met de bedoeling om
Swatau te omsingelen en den spoorweg bij
beteekenis erkennen, dat hij dan ook op inter
nationaal gebied meermalen belangrijk werk
te verrichten heeft gekregen, is algemeen be
kend. Ook dat heeft ons land gediend en het
Nederlandsche aanzien in het buitenland ver
hoogd En het moge gezegd worden dat daarbij
een eigenschap van Colijn, die in den Hol
lander niet kenmerkend, ja nogal zeldzaam
mag heeten zijn sterk gevoel voor humor,
zijn groote „savoir-vivre" in gesprekken met
menschen van velerlei soort -- hem zeker sterk
heeft geholpen. Zijn persoonlijkheid is riet
alleen belangwekkend maar ook boeiend en
innemend, stugheid en gedwongenheid zijn hem
vreemd en de vreemdeling of hij Fransch-
man, Engelschman, Duitscher of wat dan ook
is voelt zich evenzeer tot dezen mensch aan
getrokken als de landgenoot.
Wij hopen dat zijn levensavond hem nog vele
en gelukkige jaren moge brengen. Of die ge
lukkig zullen wezen zal voor hem ten nauwste
verbonden zijn aan het welzijn van land en
volk.
R. P.
Tsjaotjau, op 43 K.M. afstand van Swatau,
af te snijden.
De Japansche consul te Hongkong heeft
de Japansche landing officieel medegedeeld
en daaraan toegevoegd „dat sf.-dert den val
van Kanton Swatau de belangrijkste haven
is, waarlangs Tsjang Kai Sjek munitie ont
vangt. De bezetting van deze stad zal dus een
zware slag zijn voor de Chineezen.
Een verklaring van het Japansche ministerie
van buitenlandsche zaken inzake Swatau
deelt, naar United Press verder meldt, mede
dat „het een zuivere militaire actie geldt, die
ten doel heeft om de operatiebasis van het
Tsjang Kai Sjek-regime, dat tegen Japan ge
richt is, te vernietigen. De politiek, die de
Japansche regeering tot nu toe heeft nage
streefd om de belangen van derde mogend
heden te verzekeren, blijft onveranderd. Of
schoon alle pogingen in het werk gesteld wor
den om te voorkomen dat hen schade wordt
berokkend, hopen de Japanners dat andere
mogendheden de werkelijke bedoelingen van
Japan zullen begrijpen en hun medewerking
zullen verleenen opdat het daarbij niet tot
incidenten moge komen".
Er zijn op het oogenblik te Swatau ongeveer
150 vreemdelingen gevestigd. Onder hen zijn
30 Engelschen en 20 Amerikanen. Verder wo
nen er Franschen, Duitschers en Portugeezen.
De Britsche torpedobootjager „Thanet" en
de Amerikaansche torpedobootjager „Pills-
bury" bevinden zich ter plaatse, ten einde
den Britten en Amerikanen bescherming te
verleenen.
Japanners ia S.iaatau
Hedenmiddag werd uit Tokio aan
United Press gemeld dat de Japansche
troepen Swatau waren binnengerukt.
In den loop van den morgen hebben Japan
sche vliegtuigen de stad gebombardeerd. Er werd
ernstige schade aangericht.
Wang Tsjing Wei achter de
schermen?
HONGKONG. 20 Juni (Havas). Uit
zeer betrouwbare bron wordt vernomen dat
Wang Tsjing Wei, de vroegere ondervoorzitter
van den uitvoerenden Joean, de Japansche
regeering onlangs heeft voorgesteld vier pun
ten van zijn programma ten uitvoer te leggen.
Japan zou de steden Swatau en Pakhoi moe
ten nemen om voorziening van de Chineesche
troepen uit het zuid-westen te verhinderen.
Het zou het vierde „roode leger" van het gros
der Chineesche troepen moeten afsnijden
door een nieuwen aanval in het Jangtsegebied.
Het zou Sianfoe en de communistische hoofd
stad Jennan moeten bezetten om ravitaillee
ring van Rusland uit te voorkomen. Wang
zou dan bereid zijn. een nieuwe regeering te
vormen en toe te treden tot het anti-komin
tern verdrag met de bedoeling, aan de zijde
der spilmogendheden te staan in geval van
een wereldconflict.
In politieke kringen te Hongkong acht men
den Japanscnen aanval op Swatau ernstig,
omdat het een aanwijzing is voor een nieuw
offensief tegen de Westersche mogendheden
Een krachtige houding dezer mogendheden
aldus zegt men. zou thans beslissend zijn. als
zij haar positie in het Verre Oosten willen
behouden.
(Zonder ophef is Dinsdag de 750ste
K L.M.-vlucht van Schiphol naar
Indië begonnen. In totaal zijn
reeds meer dan 20 millioen KM.
afgelegd.)
Twintig millioen kilometers.
Zevenhonderd vijftig keer.
Wat een kilometer vreters.
Wat een vluchten heen en weer.
Weinig jaren zijn verstreken.
Sinds men 't eerst het ondernam,
En het duurde vele weken,
Voor men toen op Java kwam.
Wij beschouwden en met reden,
Dat toen als een heldenfeit,
En hoe kort is het geleden.
Met het vliegtuig vliegt de tijd.
Als het nu wordt ondernomen,
Vinden wij het heel banaal,
Stiekum is 't. zoover gekomen:
Zevenhonderdvijftig maal.
't Is een dienst, die als sensatie
Jarenlang al niet meer geldt,
Ook al is dan de prestatie,
Kalm tot driemaal 's weeks versneld,
En het zal daar niet bij blijven,
Steeds maar korter wordt de duur,
Men durft nu zelfs al te schrijven
Over achtenveertig uur.
Zevenhonderd vijftig keeren,
Er 's geen feestje aan gewijd,
Maar 'k wou even constateeren:
't Is toch Tnaar geen kleinigheid.
Hedenavond is het verloop van
het binnenkomen van de stembus
uitslagen der Haarlemsche Raads
verkiezingen voor onze bureaux
Groote Houtstraat 93 en Soenda
plein 37 te volgen.
Vermoedelijk zullen de eerste
standen even na 7 uur gegeven
worden.
Ook worden aan onze bureaux
de uitslagen bekend gemaakt van
de verkiezing te Bloemendaal, als
ook van de groote gemeenten in
ons land.
Met pols tusschen machine
bekneld geraakt.
Ongeval in bakkerij.
Dinsdag is in de bakkerij van „Vooruit
gang" in de Byzantiumstraat een 18-jarige
bakkersknecht met zijn rechterpols bekneld
geraakt tusschen het vliegwiel van een weeg
machine. De jongen stak zijn hand door het
vliegwiel van de stilstaande machine om een
stukje gevallen deeg op te rapen Op hetzelfde
oogenblik schakelde de machinedrijver de
machine in zoodat de bakkerknecht met zijn
pols bekneld raakte. De machinedrijver scha
kelde weliswaar de machine onmiddellijk weer
uit daar de knecht natuurlijk begon te
schreeuwen van pijn, doch de machine moest
geheel gedemonteerd worden om den knecht
te bevrijden. Hij werd door een dokter en O.D.
behandeld en naar het St. Elisabeths Gasthuis
vervoerd waar hij ter verpleging werd opge
nomen. De machinedrijver had niet kunnen
zien, dat den jongen zijn hand door het vlieg
wiel had gestoken zoodat hem dus geen schuld
treft.
Lord Inchcape overleden.
LONDEN 20 Juni (Reuter). Lord Inchcape,
directeur van de P. and O. Shipping Company,
is vanochtend plotseling overleden.
De Krakatan werkt nog.
Veel asch neergekomen.
BANDOENG, 21 Juni. (Aneta-A.N.P.) De
..Krakatau'' werkt nog steeds. Gisteren zijn van
des morgens zes tot des avonds zeven uur 615
erupties geregistreerd, waarbij vast materiaal
tot 1500 Meter omhoog werd geslingerd. De
eruptiewolk zelve steeg tot 6000 Meter. Er is
veel asch gevallen.
Meisje door
trein gegrepen.
Zij wilde een bal halen
Op den bewaakten spoorwegovergang
aan den Noorderduinweg te Zandvoort
is Dinsdagavond omstreeks half zeven 'n
ongeluk gebeurd, dat aan een zeven
jarig meisje het leven heeft gekost.
Het kind. Elsje de Nijs, was op
dat tijdstip met enkele vriendinne
tjes aan het ballen nabij den over
weg. Plotseling schoot de bal onder
de neergelaten boomen door. liet meisje
tilde de boom omhoog, en rende naar de
rails, waar de bal terecht was gekomen.
Op dat moment naderde de trein, die
om 18.27 uur het station te Zandvoort
verlaten had. Het kind kreeg de tree
plank van een der wagons tegen het
hoofd en bleef hoogst ernstig gewond
liggen.
Toen een geneesheer arriveerde, bleek
het kind reeds overleden te zijn.
De treinbestuurder, die onmiddellijk stopte,
kon na eenige minuten oponthoud, de reis naar
Amsterdam vervolgen.
Het stoffelijk overschot van het jeugdige
slachtoffer is naar de ouderlijke woning aan de
Helmerstraat te Zandvoort overgebracht.
Zijn vader met messteken gedood.
Slager tot anderhalf jaar veroordeeld.
LEEUWARDEN 21 Juni. Heden heeft de
rechtbank te Leeuwarden den 30-jarigen slager
T. E. M. te Huizum, die begin Maart zijn vader,
D. M., na een ruzie, met messteken in hals, rug
en borst zoodanig verwondde, dat deze tenge
volge hiervan overleed, veroordeeld tot een jaar
en zes maanden gevangenisstraf, met aftrek van
den tijd in preventieve hechtenis doorgebracht.
Bedrieglijke bankbreuk.
Bejaarde commissionnair veroordeeld.
s GRAVENHAGE 21 Juni. Het Haagsche
gerechtshof bevestigde heden het vonnis van de
Rotterdamsche rechtbank, waarbij de 71-jarige
commissionnair in effecten J. J. V wegens be-
driegehjke bankbreuk veroordeeld is tqt een
gevangenisstraf van een jaar.
Het woord is aan
La Bruyère:
Hoe meer men groote men
schen benadert des te meer
beseft men dat zij menschen
zijn.
Bejaarde dame lette niet op het
verkeer.
Ernstig gewond in het ziekenhuis.
Een 64-jarige dame uit Den Haag stak
Dinsdagmiddag omstreeks 5 uur den Rijks
straatweg over ter hoogte van den Overton-
weg. Zij lette niet op het verkeer en zag niet
dat een personenauto haar al dicht genaderd
was. Een aanrijding was dan ook niet meer te
vermijden.
De dame brak haar linkerdijbeen en haar
rechterpols. Zij is ter plaatse voorloopig door
den O. D. behandeld en daarna per ziekenauto
naar het Diaconessenhlis gebracht
Er is geen levensgevaar. Den autobestuur
der treft geen schuld.
Het ongeluk op den
Grossglocknerweg.
Aantal slachtoffers tot 17 gestegen.
WEENEN 21 Juni (Havas). Het aantal men
schen, dat om het leven is gekomen len gevolge
van het auto-ongeluk op den Grossglocknerweg
bij Heiligenblut, is gestegen tot 17.
Zij, die zich met ingang van 1 Juli
per kwartaal abonneeren, ontvangen
de in Juni nog te verschijnen nummers
gratis.
DE ADMINISTRATIE.
HEDEN: 12 PAGINA'S
HAARLEM EN OMGEVING.
pag.
De Haarlemsche M. T. S. wordt uitgebreid. 6
BINNENLAND.
Dr. H. Colijn wordt morgen "0 jaar. 3
De Tweede Kamer is niet eensgezind voor
kinderbijslag. 3
Philips maakte ongeveer evenveel winst als
vorig jaar. 7
BUITENLAND.
De Japanners zijn in Swatau geland. 1
Te Tientsin is het Engelsche vrijwilligers
corps gereed voor mobilisatie. 5
Amerika heeft een waarschuwing tot Tokio
gericht. 5
Moskou heeft bij de onderhandelingen met
Engeland niet om garantie der oostelijke
grenzen gevraagd. 5
ARTIKELEN, enz.
R. P.: Colijn 70 jaar. i
J. H. de Bois: Kunst in Haarlem en daar
buiten 3
H. D. Vertelling: Goud! 4
A. J. D.: Onderzoekt alle dingen. fi
B. A.: Elfde autotocht voor ouden van dagen 6
Van onzen Boedapester correspondent: Bij
den componist van „Hary Janos". 7
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op g
