Haarlem's Dagblad
Vechaogde
Spamting)
'te Swatau
Nieuwe
Gemeenteraden.
Japan eischte
terugtrekking
der buitenlandsche
oorlogsschepen
Colijn 70.
BERICHT
Het Belangrijkste
56ë Jaargang No. 17179
Uitgave Louretis Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Poatgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EIS ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Donderdag 22 Juni 1939
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25- franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Adverteutiën1-5 regel» f 1.75. elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regel.
Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-1 regel» f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentjes tie rubriek.
Nederland heeft gisteren het grootste deel
van zijn gemeenteraadsverkiezingen gehouden
en daarmee dit vierj aarlijksche electorale
werk weer voltooid. Het was gisteren de be
langrijkste dag. niet alleen omdat nu de meeste
gemeente aan bed waren maar ook en vooral
omdat er vijf van de zes grootste steden des
lands bij waren: Amsterdam, Rotterdam, Den
Haag, Haarlem en Groningen Daarbij deden
zich dan nog in msterdam, tengevolge van het
bekende rapport der Erfpachtscommissie en de
deelneming van de N.S.B. aan de verkiezingen
bijzondere omstandigheden voor. Amsterdam
is de eenige gemeente des lands waar de N.
S. B. aan de Raadsverkiezingen heeft deelge
nomen.
Bepaald groote verschuivingen in de
sterkteverhouding der partijen hebben ner
gens plaatsgehad. In het algemeen bepalen,
sinds de verkiezingen in ons land onder het
stelsel der Evenredige Vertegenwoordiging
worden gehouden, de partij winsten en -ver
liezen zich tot een of twee zetels. Een winst
of verlies van drie behoort al tot de uitzon
deringen.
In onze stad heeft zich zulik een geval voor
gedaan. De Vrijzinnig Democratische Bond,
die bij de Statenverkiezingen reeds in vrijwel
het geheele land de meest-winnende partij was,
heeft dit succes bij de Raadsverkiezingen
voortgezet en in vele gevallen zelfs vergroot.
Ook in deze stad was dat het geval. De V.D.,
die bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1935
maar 3707 stemmen haalden stegen onlangs
bij de Statenverkiezingen tot 6901 en haalden
er nu nog een paar duizend stemmen bij,
zoodat hun totaal 9056 werd en zij van twee
tot vijf zetels klommen. Daarmee behaalden
zij weer dezelfde sterkte die zij in de zittings
periode 19311935 bezaten. Maar bovendien
zijn zij in den nieuwen Raad de derde fractie
geworden. De zetelverdeeling is nu: S.D.A.P.
13 (1 verloren), R.K. Staatspartij 12 (1 gewon
nen), V.D. 5 (3 gewonnen), C.H. 3 Conv.), A.R.
2 (onv.), Camammisten 2 (onv.), Lib. 1 (1
verloren) en Vrije Kiezers 1 (onv.). De Chr.-
Dem. Unie verloor haar eenigen zetel en de
Kath. Dem. Volkspartij, die verdween, even
eens. Dit laatste verklaart meteen de winst
van één zetel door de R.K. Staatspartij.
Summa summarum is het resultaat in Haar
lem dus dat vier groepen elk éen zetel ver
loren, dat de V. D. er drie wonnen en de
R.K. éen en dat het aantal in den Raad verte
genwoordigde groepen, het aantal fracties
dus, van tien tot acht slonk. Dit verschijnsel,
bij de vorige verkiezingen al bij herhaling ge-
signaleerd, deed zich ook ditmaal gelden. De
kleine partijtjes verdwijnen meer en meer uit
de openbare colleges. Ook in Amsterdam
kwam dat tot uiting: het aantal fracties ver-
minderde daar van 12 tot 10, waaronder nog
slechts twee „éénlingen".
Ook in Haarlem zijn er nog maar twee. nl.
van de Liberalen en de groep Vrije Kiezers.
Het groeiende succes van de middenpartijen
heeft zich in onze stad tot de V.D. bepaald.
De Liberalen, die bij menschenheugenis nog
nooit zoo schraal vertegenwoordigd zijn ge
weest in onzen Raad. verloren een zetel en de
Christelijk-Historischen bleven met drie on
veranderd. Dit geeft evenwel niet het alge-
meene beeld van de verkiezingen van gisteren
aan. In verscheidene plaatsen wonnen de libe
ralen, in vele gingen zij, vergeleken bij 1935,
althans in stemmenpercentage vooruit. Dat
was ook met de C. H. het geval, wier stem
menpercentage evenwel in Haarlem iets
daalde. In Amsterdam, Rotterdam en Den
Haag steeg het. In Amsterdam en Rotterdam
stegen ook de percentages der Liberalen.
De nieuwe bezetting van deia Haarlemschen
gemeenteraad brengt geen ingrijpende ver
andering in de politieke structuur, ofschoon
nog niemand weet wat de wethoudersverkie
zing in September zal opleveren. Wel is er
groote verandering in de persoonlijke bezet
ting: niet minder dan dertien nieuwe leden
zullen hun intrede doen, zoodat precies één
derde van den ouden Raad door anderen ver
vangen zal worden.
De S. D. A. P., die in verscheidene steden
•en enkelen zetel verloor (o.a. in Haariem,
IDen Haag, Velsen, Maastricht, Tilburg. Schie
dam) en in Rotterdam en Leeuwarden elk
twee "in Groningen won zij er één) leed een
grooter verlies in Amsterdam, waar de frac
tie van 17 tot 14 leden terugliep. Men zal dit
verschijnsel, en misschien ook eenigermate
de door deze partij elders geleden verliezen,
moeten toeschrijven aan de tegen eenige S D.
A. P.'ers in den Amsterdamschen Raad ge
voerde campagne, leidend tot het bekende
onderzoek der Erfpachtscommissie en het
verleden week gepubliceerde rapport. Het
verlies van drie leden op een zoo talrijke
fractie is evenwel niet groot; blijkbaar heeft
de groote meerderheid der S. D. A. P.-kiezers
overwogen dat het hier tekortkomingen van
personen en niet van hun partij als zoodanig
betrof. Den lijstaanvoerder, wethouder de Mi
randa, zijn overigens door de commissie wel
beleidsfouten verweten maar hem is geenszins
kwade trouw ten laste gelegd. Zijn gezond
heidstoestand is, naar ik verneem, door het
gebeurde zeer ernstig geschokt, hetgeen zijn
vele vrienden diep heeft getroffen.
De N.S.B.. voor het eerst aan een gemeen
teraadsverkiezing deelnemend, en dat alleen
Ultimatum doet
tngetscAe en Amccikaansche
ituvam=auto>uteUm afgewezen
SWATAU, 22 Juni. (Reuter/ANP)
De Japansche autoriteiten hebben tot de
commandanten der buitenlandsche oor
logsschepen te Swatau een ultimatum
gericht, waarin zij aankondigen, dat de
buitenlandsche oorlogsbodems de haven
van Swatau te 15 uur plaatselijken tijd
moeten hebben verlaten. Daarna zullen
de Japanners de veiligheid der vreem
delingen aan land niet kunnen garan
deeren.
Op dit oogenblik bevinden zich in de
haven de Britsche torpedobootjager
„Thanet" en de Amerikaansche torpe
dobootjager „Pillsbury".
Naar nader wordt gemeld hebben de
Britsche marine-autoriteiten medege
deeld, dat de „Thanet" te Swatau zal
blijven ter bescherming van de belangen
van Britsche onderdanen.
Admiraal Yarncll, commandant der
Amerikaansche vloot in de Chineesche
wateren, heeft eveneens geweigerd het
Japansche ultimatum tot terugtrekking
van de „Pillsbury" uit Swatau in te wil
ligen.
Hij zeide dat de Vereenigdo. Staten
Japan aansprakelijk zullen stellen voor
schade aan de persoon en den eigendom
van Amerikaansche burgers, voort
vloeiende uit militaire operaties te
Swatau.
Inmiddels zullen de Engelsche vrouwen en
kinderen en ook onderdanen van andere lan
den, die Swatau wenschen te verlaten, worden
in de hoofdstad, behaalde drie zetels. Haar
stemmenpercentage, dat bij de Statenverkie
zing voor Amsterdam 5.9 was, klom nu tot
6.91.
Wie vandaag de stemmencijfers en de ver
gelijkingen met vorige verkiezingen bestu
deert zal rekening dienen te houden met cïe
groote stijging (sinds 1935) van het aantal
kiezers. Natuurlijk was die stijging het grootst
in de vele steeds-maar-groeiende steden in
het Westen der lands. Voor Haarlem bedroeg
zij (in geldige stemmen) zelfs 17.5 pCt. Om op
dezelfde hoogte te blijven als in 1935 moest
dus iedere partij 17.5 pCt. meer stemmen ha
len, ruim één zesde van het in dat jaar be
haalde aantal.
Dat er nu al meer dan zeventigduizend gel
dige stemmen in Haarlem werden uitgebracht
teekent den snellen groei der bevolking. Het
inwoners-aantal nadert, zooals men weet, de
140.000. Een dertigtal jaren geleden was dat
70.000!
R. P.
geëvacueerd door een Engelsch en een Noorsch
schip, die vanmiddag zullen vertrekken, daar
hevige gevechten verwacht worden als gevolg
van Chineesche tegenaanvallen.
De Britsche torpedobootjager „Scout", die
buiten de haven van Swatau ligt, is gereed om
zich zoo noodig bij de „Thanet" te voegen.
Volgens berichten uit betrouwbare bron
vertrekt de Amerikaansche kanonneerboot
„Asheville" morgen naar Swatau.
Krachtige houding der
mogendheden.
HONGKONG, 22 Juni Het is thans
duidelijk dat Engeland, Frankrijk en
de Ver. Staten van plan zijn een on
wrikbare houding aan te nemen te
genover de inbreuk van Japansche
zijde op de buitenlandsche rechten in
het Verre Oosten. De Britsche troepen
staan in het Verre Oosten overal ge
reed. Behalve de berichten uit Sin
gapore dat daar troepen gereed staan
om te worden ingescheept is de mi-
trailleursafdeeling van het Middle
sex regiment in gereedheid gebracht
om op bevel onmiddellijk naar
Tientsin of naar Swatau te vertrekken.
Thans wordt vernomen dat de Japansche
autoriteiten Woensdag aan alle consuls te
Sjanghai een dringende boodschap hebben ge
zonden met, het verzoek om alle buitenlanders,
die te Swatau wonen, te evacueeren. De Ame
rikanen hebben deze boodschap aan Washing
ton doorgegeven. De Britsche consulaire amb
tenaren waren eerst van plan alle Britsche on
derdanen aan boord van het Britsche stoom
schip „Yingtsjau" op te nemen. Hedenmorgen
heeft de Britsche ambassadeur er echter bij
den consul te Swatau op aangedrongen om het
besluit tot evacuatie nogmaals te overwegen
en slechts uit te voeren indien de Britten wer
kelijk in gevaar verkeeren. Aan dit verzoek
heeft de consul aldaar voldaan. Wanneer dus
de door de Japanners aangegeven limiet ver
strijkt zal het eenige schip van beteekenis, dat
Swatau verlaat het Noorsche vrachtschip zijn,
dat 70 buitenlandsche vrouwen en kinderen
met bestemming Hongkong aan boord heeft.
Verdere teekenen, die er op wijzen dat de
Engelschen besloten zijn een onwrikbare hou
ding aan te nemen, kan men zien in de hou
ding van het Britsche militaire hoofdkwartier
te Tientsin. Deze heeft den Japanners mede
gedeeld dat militaire trucks gereed staan om
voedseltransporten te convoyeeren naar de
concessie, tenzij de Japanners den toevoer van
versche groenten, vleesch enz. toestaan.
De Japansche consul-generaal te Amoy
heeft het protest van Engeland, Frankrijk en
de Ver. Staten inzake de voedselblokkade van
Koelangsoe van de hand gewezen. In bevoeg
de Engelsche en Amerikaansche kringen te
Sjanghai wordt over de mogelijkheid gespro
ken dat tengevolge van deze houding men
zich genoodzaakt zal zijn om met oorlogs
schepen de Japansche voedselblokkade te
doorbreken. (United Press).
Vandaag het is bekend geworden
Door stukken in haast elke krant,
Verjaart een man van hooge orde.
Een krachtig zoon van Nederland.
Er zijn, naast veel die hem vereeren.
En zeggen: wat hij doet is goed,
Ook velen die hem critiseeren,
Om heel veel dat hij wil of doet.
Maar zelfs de felste tegenstander
Zal rt eens zijn met den trouwsten vriend
In dit: Colijn heeft als geen ander
Ons land en volk kordaat gediend.
Kordaat en trouw door vele jaren,
Met stalen werkkracht en met moed,
In tijd van crisis en gevaren,
In tijd van voor- en tegenspoed.
Zijn groote gaven kon hij geven
Aan 's lands belang, zooais hij 't zag.
't Symbool voor zijn arbeidzaam leven
Is steeds de rood wit blauwe vlag.
Ondanks zijn onvermoeide werken.
Beladen met een zwaren last,
Heeft hij den leeftijd van de sterken
Bereikt, als extra sterken past.
Welk ander standpunt men ook huldigt,
Ons volk voelt zich oprecht verwant
In eerbied en in dank verschuldigd
Aan dezen zoon van Nederland.
P. GASUS.
WANDGEDIERTE
ABSOLUTE VERDELGING onder geheimhou
ding en schriftelijke garantie.
Zuivering Onderneming
„RADICA A L"
Gen. Cronjéstraat 135 Telefoon 11657
„Waar anderen faalden, slaagden wij."
(Adv. ingez. Med.)
(Adv. Ingez. Med.)
Het woord is aan
A. S. C. Wallis:
Slechts zij bouwen voor de
toekomstdie diep en warm
voor het heden voelen. Wie
zijn tijdgenooten heeft losge
laten voelt zich zelden meer
sterk verbonden aan de na
komelingen, zelden meer ge
neigd een zaaier te zijn.
Hoe Haarlem gestemd heeft.
De uitslag der Raadsverkiezingen
te Haarlem.
Voorloopige uitslag was te 8.20 uur bekend.
Onze verkiezingsdienst voor Haarlem heeft
Woensdagavond vlub kunnen werken. Om half
zeven was het eerste stembureau klaar en
om kwart over acht kwam het laatste al. Daar
door was het mogelijk reeds om 8.20 een voor
loopigen uitslag te publiceeren. Het hoofd
stembureau dat pas om 12 uur gereed was
met het vaststellen van een eveneens nog
voorloopigen uitslag had hetzelfde resultaat
verkregen (op een afwijking van slechts
enkele stemmen na), zoodat wel aangenomen
mag worden dat als de officieele uitslag later
komt die conform zal zijn.
Op de lijsten waren zoo goed als geen voor
keursstemmen uitgebracht, zoodat er geen
sprake^ van is, dat tengevolge van voorkeur
stemmen nog een wijziging in den voorloopigen
uitslag kan komen.
Kort na het vaststellen van den uitslag door
onzen Verkiezingsdienst hebben wij een
bulletin daarover uitgegeven.
Voor onze bureaux trokken de publicaties
van de verkiezings-uitslagen op Haarlem
volgden in den loop van den avond vele
resultaten van de verkiezingen in andere
steden natuurlijk veel belangstelling.
Komt Mr. A. Beets in den Raad?
Mogelijk is dat hij zijn zetel afslaat aan
Mevr. Mr. E. A. J. ScheltemaConradi.
Uit den verkiezingsuitslag blijkt dat op de
lijst van de Liberale Staatspartij voer den
Haarlemschen Raad alleen gekozen is mr. A.
Beets. Dat wil .dus zeggen dat mevr. mr. E.
A. J. ScheltemaConradi niet hekozen is.
Wij vroegen mr. A. Beets of hij zijn be
noeming tot raadslid zal aanvaarden of daar
voor zal bedanken ten gunste van mevr.
ScheltemaConradi. De heer Beets zei ons.
dat hij die quaestie nog in be >aad heeft. Voor
hij een beslissing neemt moet nog eenige be
sprekingen hebben.
Meer stemmen van onwaarde dan bij de
Statenverkiezing van 1939.
Bij de in April gehouden verkiezing voor de
Provinciale Staten kwamen 74.689 kiezers aan
de stembus, waarvan er 3191 een ongeldig
biljet in de bus gooiden. Nu bij de Raadsver
kiezing waren er 73.349 stemmen, waarvan 3335
van onwaarde.
Er is dus iets minder druk gestemd dan bij
de Prov. Staten-verki?zing. Nu toch bleven
6.223 kiezers thuis en in April j 1. 4.883. Een
verschil dus van 1.340. Het aantal stemmen
van onwaarde steeg, vergeleken bij de verkie
zing der Prov. Staten, van 4.27 tot 4.53%.
Bij de verdeeling van de restzetels is de
eene partij natuurlijk wat gelukkiger dan de
andere.
Het aantal stemmen deelende op de ver
kregen zetels krijgt men het volgende resul
taat:
per zetel:
S.D.A.P. 1541 5/13
R.K. Staatspartij 1635 1/3
Christ. Hist. Unie 1800 2/3
Anti Revolutionnair 2257
Liberale Staatspartij 2690
Vrijzinnig Democraten 18112/5
Communisten 2075
Vrije kiezers 1614
Onder ae kleine partijen die geen zetel be
haalden hoewel zij toch boven de duizend
stemmen kwamen zijn de C.D.U met 1368 en
Gemeenschapsbelangen met 1025.
De kiesdeeler was 1795 9 39.
Japansche kanonneerboot beschiet
Itabaanseb schip.
HONGKONG. 22 Juni. Een Japansche
kanonneerboot heeft gepoogd het Itaiiaansche
stoomschip „Roma" aan te houden. De kapitein
van het schip, de Amerikaan Miller negeerde
het bevel tot stoppen en liet doorstoomen.
Daarop werden van de kanonneerboot eenige
projectielen op de „Roma" afgeschoten, welke
echter geen doel troffen De kogels kwamen
nabij Hongkong op de kust terecht zonder
schade aan te richten. (United Press).
Tien menschen door den bliksem
gedood.
WARSCHAU. 22 Juni (D.N.B.i Gisteren
hebben zich boven het gebied van Wilna zware
onweders ontlast. Tien menschen zijn door
den bliksem gedood.
De zeventigste verjaardag van minister-president H. Colijn. De jubilaris temidden van zijn familie in den tuin van zijn woning.
Moderne bezwering van booze
geesten.
TOKIO, 22 Juni (Reuter). Te Fockocoka
is op het vliegveld een merkwaardige plech
tigheid gehouden. Onlangs waren daar bij oen
vliegt uinongeluk zeven menschen om het
leven gekomen en op verzoek van do afdee-
lin.g Foekoeoka van de Japansche luchtvaart
maatschappij hebben thans drie Sjintopries-
ters de lucht van booze geesten gezuiverd. In
hun lange witte gewaden stegen zij op in een
groot vliegtuig en gedurende een kwartier
zongen zij hun bezwerende formules.
Zij, dis zich met ingang van t lull
per kwartaal abonneeren, ontvangen
de in luni nog te verschijnen nummers
gratis.
DE ADMINISTRATIE.
HEDEN 14 PAGINA'S.
HAARIEM EN OMGEVING
Pag.
Uitslag der raadsverkiezingen in Haarlem
en Bloemendaal. 9, 10 11
BINNENLAND.
Uitslag van raadsverkiezingen in ons land. 3
De Tweede Kamer aanvaardt het wetsont
werp inzake den kinderbijslag. 3
BUITENLAND.
De spanning te Swatau 1
De Britsche troepen te Tientsin krijgen
versterking. 5
De nieuwe Rritsoh-Fransche voorstellen heb
ben geen vordering gebracht in de onder
handelingen te Moskou. 5
SPORT.
De loting te. Wimbledon voor llughan niet
gunstig.
Jopie Waalberg verliest van Doris Storey. 6
ARTIKELEN, enz.
R. P.: Nieuwe gemeenteraden.
Vr. S.: Stadsverkeer In Engeland. 5
Voor de Vrouw 7
De Burgerlijke Stand van Haarlem ls opge
nomen od 2
