Haarlem's Dagblad
Regeling
op handen?
Jersche Aanslagen.
Met de „Oranje" naar zee
Radio-statistiek.
Bontmantels
Zomerprijzen
56e Jaargang No. 17184
Uitgave Lonrens Cosfer. Maatschappij voo*
Courant-Uilgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Poatgirodiensi 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082. Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Woensdag 28 Juni 1939
Abonnementen per week f0.25. p. maand
f Ï.IO. per 3 maanden I 3.25 franco per
poel f3.55. losw nummer* (i cent per ex.
Advertenlien 1-5 regel» f 1.75, elke regel
meer f 0.35 Reclame* f 0.6O per regeL
Regelahonnementatarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regel» f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentje» zie rubriek.
De aanslagen van Iersche extremisten in
Engeland duren nog steeds voort en men kan
zich daarover verbazen, want wat denken de
daders er eigenlijk ooit mee te bereiken? Hun
eigen regeering, die van den Ierschen Vrij
staat, keurt ze scherp af en verleent alle
medewerking om de schuldigen te pakken te
krijgen. Scotland Yard heeft er langzamer
hand vrijwat ingerekend, maar er blijken er
steeds nog rond te loopen. Bommen worden
in brievenbussen en onder brugleuningen ge
legd. Te Londen zijn er nu pas weer tot ont
ploffing gebracht in Piccadilly en op Strand,
twee van de drukste straten in het centrum,
en hebben een aantal slachtoffers gemaakt.
Die gewonde menschen, toevallige voorbij -
gangers, hebben natuurlijk part noch deel aan
de kwesties die betreffende Ierland nog be
staan. De meesten hunner weten waarschijn
lijk van het Ulster-vraagstuk vrijwel niets af
en hebben er zich nooit om bekommerd. Dat er
zes graafschappen in Noord-Ierland zijn, die
tezamen Ulster vormen en geen deel uitma
ken van den Vrijstaat omdat de bevolking
dat niet wil die bevolking houdt er hard
nekkig aan vast, deel van Groot-Brittannië
uit te maken is hun misschien bekend.
Maar persoonlijk zouden zij, al wilden zij het,
niets aan den toestand kunnen veranderen.
Niettemin .worden zij verraderlijk met bom
men bestookt. Het is laf en gemeen. En het
heeft natuurlijk de uitwerking dat in de
Engelsche volksmassa, die sinds in 1921
Ierland zelfbestuur kreeg de toestanden
in dat land had zien verbeteren en dienten
gevolge sympathie voor Ierland was gaan ver
werven temeer omdat het vroeger zoozeer
geleden had onder de overheersching nu
wrok en bitterheid tegen Ierland ontstaan.
Dat is wel de beste manier om te bereiken,
dat de Iersche wenschen niet worden ver
wezenlijkt. Al kan niemand de regeering van
De Valera en de bevolking van zijn land voor
de gepleegde misdaden aansprakelijk stellen,
de oude tegenstellingen worden toch weer
wakker geroepen en het oude Engelsche
wantrouwen tegen den Ier, die van heel ander
ras en geestesgesteldheid is dan de Engelsch-
man, wordt in de massa tot herleving ge
bracht. Het politieke resultaat van zoo'n reeks
misdrijven kan dus niets anders zijn dan
nadeel voor den Ierschen Vrijstaat.
Er is weinig overleg noodig om dit in te
zien. Toch blijven de Iersche extremisten hun
leven op het spel zetten om deze aanslagen
te volbrengen en aangezien dit zoo moeilijk
verklaarbaar is hebben eenige Engelsche
bladen al de mogelijkheid geopperd dat er ge
stook van een buitenlandsche mogendheid
achter zou zitten. Welke dat dan volgens hen
zou moeten wezen kan men zonder moeite
raden, gezien de internationale spanning. En
Zoo ziet men nieuw wantrouwen in deze ge
vaarlijkste aller Europeesche tegenstellingen
groeien. Het blijft moeilijk te begrijpen wat
die buitenlandsche mogendheid met zulke
aanslagen dan wel zou willen bereiken en men
kan de veronderstelling der Engelsche bladen
afwijzen. Maar intusschen blijft de uitwer
king: nieuwe achterdocht op een nieuw ter
rein.
Er is herhaaldelijk betoogd dat de Engel
sche mentaliteit, toepasselijk uitgebeeld in de
logge maar onverzettelijke figuur van John
Buil, lang geprikkeld kan worden tot het
haar tenslotte te machtig wordt. Dit proces
schijnt zich in dezen tijd heel duidelijk te
ontwikkelen. Door de Duitsche propaganda,
door het optreden van de Japanners in
Tientsin, door de aanslagen van Iersche mis
dadigers wordt John Buil steeds meer gesard
en dat in een tijd, waarin hij zich al zwaarder
is gaan bewapenen dan ooit te voren en
internationale verplichtingen op zich heeft
genomen als nimmer tevoren. Ik heb te lange
jaren in Engeland gewoond en gewerkt en
teveel van den Engelschen aard geleerd om
dezen gang van zaken niet met bezorgdheid
te zien. Laat men zich trouwens maar eens
even voorstellen hoe verschillende andere vol
ken, veel lichter tot opwinding en tot „terug
slaan" te bewegen, op zulke ondervindingen
zouden reageeren. Afgezien van alle beoordee
ling van gelijk of ongelijk staat het vast dat
de Engelsche zelfbeheersching op een steeds
zwaarder proef wordt gesteld. De hemel be
ware Europa ervoor, dat die zelfbeheersching
verdwijnt! Gelukkig schijnt het conflict met.
Japan door onderhandeling te zullen worden
opgelost. Maar zal het niet op eenig ander
punt herleven? Men ziet dit alles met be
zorgdheid aan en snakt naar bemiddeling
in de Europeesche conflicten.
R. P.
St. Elisabeths Gasthuis.
Afscheid Dr. L. C. Kersbergen en installatie
Dr. P. A. Heeres.
Naar wij vernemen zal Dr. L. C. Kersber
gen Donderdag 6 Juli, des morgens tien uur,
in de regentenkamer van het St. Elisabeths
Gasthuis afscheid nemen. Dan zal tevens de
installatie van zijn opvolger Dr. P. A. Heeres
plaats hebben.
Het ligt in de bedoeling van regenten en
personeel van het Gasthuis, aan Dr. Kersber
gen een herinnering aan te bieden.
DF. POSTBESTELLING OP 29 JUNI.
In verband met de viering van den verjaardag
van Z. K. II. Prins Bernhard zal de postbestel
ling op Donderdag 29 Juni beperkt worden. Dit
brengt o.a. mede dat de postabonnés van ons
blad hun exemplaar van het nummer van Don
derdag niet meer op denzelfden dag. zooals ge
bruikelijk, zullen kunnen ontvangen.
Onderhandelingen
te Tokio
van het conflict te Tientsin
TOKIO, 28 Juni (Havas-A.N.P.)
De woordvoerder van het ministerie
van buitenlandsche zaken heeft mede-
deeling gedaan van een communiqué
van zijn departement, waarin herope
ning der Britsch-Japansche bespre
kingen aangekondigd wordt.
Uit welingelichte bron verneemt
men, dat de volgende week te
Tokio- onderhandelingen voor een
diplomatieke regeling van de kwestie
Tientsin gevoerd zullen worden door
vertegenwoordigers der beide re-
geerir.gen onder leiding van Arita en
Craigie
De Britsche en Japansche consuls-generaali
te Tientsin zullen daar blijven. De pers toont
zich voorstandster van een regeling. De Asahi
Sjimboen zegt: „Tokio, dat een onnoodige
verscherping der Britsch-Japansche betrek
kingen vreest, wil een vreedzame regeling der
incidenten bereiken, wanneer men aan Brit
sche zijde bereid is de Japansche verlangens
in oprechtheid in te willigen".
De woordvoerder van het Japansche
ministerie van buitenlandsche zaken
heeft heden medegedeeld, dat vandaag
tegelijkertijd te Londen en te Tokio
communiqué's zullen worden gepubli
ceerd. die betrekking hebben op be
sprekingen, welke te Tokio over den
t ces tand te Tientsin zullen worden
gehouden.
Reuter verneemt in doorgaans goed
ingelichte kringen te Londen, dat de
Japansche regeering twee voorstellen
heeft ingediend als basis voor onder
handelingen met de Britsche regeering.
Het eerste is, dat de concessie te
Tientsin niet zal worden gebruikt voor
anti-Japansche intriges door de Chinee-
zen. Het hvecde is dat de concessie te
Tientsin niet zal worden gebruikt als
basis voor sleunverlcening aan de -Chi-
neesche valuta in Noord-China in con
currentie met de valuta, die de Japan-
neezen trachten in te voeren.
Men meent te weten dat de Britsche
regeering onmogelijk het tweede voor
stel kan aanvaarden, doch dat niettemin
algemeene onderhandelingen beginnen.
Instructie tot matiging aan de
Japansche schildwachten.
De bevelhebber van het Japansche garnizoen
te Tientsin, generaal Homma, heeft naar Reuter
voorts verneemt de Japansche soldaten, die de
posten om de Britsche nederzetting bezet heb
ben, opdracht gegeven zich te onthouden van
het „onwaardig behandelen" van vreemdelingen.
Tot de vertegenwoordigers van de pers zeide
generaal Homma later: „Ik heb myn manschap
pen opdracht gegeven voorzichtiger te zijn in
hun methode". Hij voegde hieraan toe, dat nooit
opdracht is gegeven om vreemdelingen bij het
onderzoek uit te kleeden. Hij heeft ook geen
rapporten ontvangen dat dit zou zijn geschied.
Generaal Homma zeide tenslotte, dat de blok
kade zal voortduren tot Engeland zijn houding
ten aanzien van de gebeurtenissen in het verre
oosten zal hebben gewijzigd. Zelfs Britsche re-
pressailles zullen Japan niet van de wijs bren
gen.
Na deze verklaringen is volgens een nader
bericht van Havas, een kleine vermindering van
de Britsch-Japansche spanning waar te nemen.
Bij de toegangen tot de concessie zijn geen in
cidenten voorgevallen. Passeerende Engelschen
werden wel aan een nauwkeurige fouilleering
onderworpen, doch behoefden zich niet geheel
te ontkleeden.
Drama te Batavia.
Drie dooden.
BATAVIA, 28 Juni (Aneta-A.N.P.) Dins
dagavond tusschen half acht en acht uur
heeft zich in de wijk van Batavia, waar de
z.g. onderwereld bijeen pleegt te komen, een
bloedig drama afgespeeld, waarbij drie per
sonen zijn vermoord.
Het betreft hier twee beruchte Europeanen
J. de W. en S. B. en een inlandsche vrouw.
B. en de inlandsche vrouw zijn dood aange
troffen in een kamer van een berucht huis.
Naast hen lag een bebloed mes. De W. is,
naar uit de wonden blijkt, beschoten met een
revolver en verder met messteken afge
maakt.
De officier van justitie, de heer De la Parra.
heeft de verhooren gedurende den geheelen
nacht voortgezet.
Het staat vrijwel vast. dat De W. vermoord
is. omdat hij zich niet heeft gehouden aan
de gewoonte, waaraan hier strikt de hand ge
houden wordt, n.l. „om zich niet met ander
mans vechtpartijen te bemoeien". Hij is n.l.
eenige dagen geleden bij een vechtpartij voor
iemand anders in de bres gesprongen, werd
hierbij door de (politie gearresteerd en is nu
door B., die over het voorgaande met wraak
gevoelens bezield was. vermoord. B. is hierna
naar huis gegaan, daar hij zelf gewond was,
hier heeft hij, vermoedelijk toen hij zich be
wust werd wat hij had gedaan, zijn bezinning
verloren en heeft toen een einde gemaakt aan
het leven van de vrouw, met wie hij samen
woonde en zichzelf.
Vooral de motoren staan onder
strenge controle.
Een (draadloos A. N. P -telegram van boord
van de „Oranje" meldt:
De eerste dag van den technischen proef
tocht van het nieuwe mailschip der Stoom
vaart Maatschappij „Nederland", de „Oranje",
werd begunstigd door prachtig weer.
De stemming onder de genoodigden, die met
veel belangstelling de onderscheidene techni
sche proeven, welke met de „Oranje" werden
genomen, volgden, was zeer goed.
Deze technische proeven betreffen in de eer
ste plaats de ankerproeven, waarbij de beide
ankers om beurten worden gevierd en dan ge
lijktijdig worden ingehaald. Daarop volgden
de stuurproeven, het achtereenvolgens volle
kracht vooruit en volle kracht achteruit slaan
en vervolgens de stuurproeven in een cirkel,
gevolgd door de handstuurproeven.
Na deze proeven volgden die met de moto
ren, die tijdens deze eerste reis van het schip
op zee onder voortdurende zeer strenge con
trole van de vertegenwoordigers der scheep
vaartinspectie en der klassificatiebureaux
staan. De belangrijkste proef betreft het me
ten van de hoeveelheid lucht, welke verbruikt
wordt voor het aanzetten van de motoren.
Hiervoor wordt direct na elkaar twaalf maal
vooruit en twaalf maal achteruit gevaren
zonder dat de luchtdruk, welke voor het aan
zetten der motoren noodig is en welke 25 k.g
per c.M.2 moet bedragen, door het producee-
ren van nieuwe lucht versterkt wordt.
Dinsdagavond te zes uur bevond de „Oranje'
welke in Noordelijke richting vaart, zich op 53
graden 33 minuten Noorderbreedte
Sectiel-mozaïekpaneel in den eetsalon 2e klasse
van het motorschip „Oranje". Een schildering
op glas voorstellend het vertrek van Kohing
Philips II uit Nederland naar Spanje. Prins
Willem van Oranje deed den Koning uitgeleide.
Deze verweet den Prins bij die gelegenheid,
dat het verzet van de Nederlanden, tegen het
Spaansche bewind niet uitging van de Staten
maar van hém, den Prins, met de woorden
(die op bovenstaande reproductie te lezen
zijn): „No los Estados ma vos, vos, vos!"
(„Niet de Staten, maar gij, gij, gij!").
Op den voorgrond, in het midden, van links
naar rechts: de Prins, Koning Philips II en
Margaretha van Parma, de landvoogdes.
Het geheel is ontworpen door den heer W.
Bogtman. alhier (die ook nog vier andere
wandversieringen voor de Oranje ontwierp en
uitvoerde) en in diens ateliers vervaardigd.
(Het aantal radiotoestellen in de
geheele wereld in gebruik wordt
thans geschat op 78 miUioen).
Achtenzeventig millioen,
Niet precies, maar ongeveer
Voor het luisterlegioen,
En er komen nog wel meer.
Zóó 's de radio in tel,
Wat 'n lampen allemaal.
Wat 'n draadloos dradenstel,
Wat 'n luidspreker totaal.
Dacht u dat het zooveel was,
Zoo 'n verbijsterend getal,
Een op dertig van ons ras,
Op heel 't aardsche tranendal.
Met en in een handomdraai,
Heel eenvoudig aan een knop,
En met min of meer lawaai,
Vang je zoo van alles op.
Kris kras door het firmament
Schieten golven heen en weer,
Ach, we zijn eraan gewend
En zien 't niet als wonder meer.
Onverpoosd, zelfs dag en nacht,
Kun je luistren als je wilt.
Altijd wordt wat voortgebracht,
Nooit is al 't geluid verstild
Wat 'n machtig legioen,
Schatte u het op zooveel?
Achtenzeventig millioen.
't Is een luister-rijk geheel.
OMVANGRIJK HERSTELWERK
AAN HET ALBERT KANAAL.
Inwijding toch op den vast-
gestelden datum.
VRAGEN IN DEN SENAAT.
Het woord is aan
Bodenstedt:
Een goed vuur geep weinig
rook, en echte liefde is niet
spraakzaam.
Fabrieksarbeider doodde de
pleegmoeder van zijn vrouw.
Vier jaar gevangenisstraf geëischt.
Het O.M. bij de arrondissementsrechtbank
te Almelo, vorderde Dinsdag vier jaren ge
vangenisstraf tegen een fabrieksarbeider W.
uit Losser, die in Januari van dit jaar een
moordaanslag pleegde op een bejaard echt
paar, de pleegouders van zijn vrouw, die on
derdak hadden verleend aan W's dochter.
Deze dochter voelde zich verongelijkt door
de behandeling thuis en was weggetrokken
naar de pleegouders van haar moeder, het
echtpaar öc Boer. Daar was W. op zekeren
dag gekomen en hij had zich zoo driftig ge
maakt. dat bij de oude lieden met een mes
had toegetakeld De oude vrouw was dienten-
gevoige overleden, de man werd ernstig ge
kwetst. doch herstelde.
Het O.M. eischte tegen W. vier jaren ge
vangenisstraf en ter beschikkingstelling van
de regeering.
De werking van den Krakatau.
RANGKASBETOENG 28 Juni Aneta-
A.N.P.) - Nadat de Krakatau gisteren in den
loop van den dag rustig was gebleven, begon
de werking weer t.e 20 20 uur in den avond
en duurde voort tot middernacht. De erupties
stegen tot 1000 meter hoogte en gingen ge
paard met bliksemschichten en knallen.
Daarna is de vulkaan verder rustig gebleven.
De veiligheidsmaatregelen voor de bevolking
blijven echter nog van kracht.
Het hoofd van den vulcanologischen dienst
dr. Stehn en de waanemer. zijn op Pasaoeran
gebleven
ORGELBESPELING
in de Groote- of St. Bavo-kerk te Haarlem, op
Donderdag 29 Juni 1939, des namiddags van 34
uur, door den heer George Robert.
Programma.
1 Psalm XVIII B. Marcello
(I cieli immensi)
2 Sonata I (Es dur) J. S. Bach
Allegro moderato
Adagio
Allegro
3 Choralvorspiele J. S. Bach
a. Nun komm' der Heiden Heiland
b. Nun freut etich, lieben Christen g'mein
4 a. Pièce caractéristique dans le mode phrygien
A. Guilmant
b. Scherzo
5 a. Fugue A. Honegger
b. Choral
6 Toccata H. Andriessen.
Op het Belgische ministerie van
openbare werken veronderstelt meh,
dat de oorzaak van het doorbreken
van de dijken van het Albert-kanaal
ligt in den aard van het terrein ter
plaatse. Dit is zanderig en zeer mul.
Bovendien werd op de plaats waar de
dijken zijn gebroken, het kanaal ge
sneden door een beek.
Verder werd medegedeeld, dat alles
in het werk zal worden gesteld om
de dijken te herstellen, op dusdanige
wijze, dat de inwijding van het ka
naal op den vastgestelden datum en
met het vastgestelde ceremonieel zal
kunnen geschieden. Het rerstelwerk is
evenwel zeer omvangrijk. Niet alleen
moeten de doorbraken worden gedicht,
doch ook moet de rechteroever, welke
doorweekt is en door de golven over
een lengte van twee kilometer is mee
gesleurd, hersteld worden. Men hoopt
toch op tijd klaar te zullen komen.
De feesten, welke te Luik gehouden zouden
worden, zullen dus doorgaan en niets zal de
optocht van schepen, welke het kanaal van
Luik naar Antwerpen zouden afzakken
tegenhouden .De genie te Hasselt is druk bezig
met het verhoogen van de voorloopige brug
welke over het kanaal werd geslagen op de
plaats waar in 1938 de brug is ingestort.
In den Senaat hebben drie leden verzocht
vragen te mogen stellen over de doorbraak.
Na de opening van de vergadering gaf de
minister van openbare werken Vanderpoorten
een uiteenzetting van het gebeurde.
De minister achtte het onvoorzichtig reeds
nu den omvang van de schade vast te stel
len. Hij zeide verder den dood van den
ingenieur te betreuren. Een onderzoek is in
gesteld om de oorzaak vast te stellen en men
moet het resultaat hiervan afwachten. Ook
is het wenschelijk. dat men niet de politiek
mengt in deze betreurenswaardige zaak. waar
bij de politiek niets te maken heeft. Verder
moet men niet uit het oog verliezen, dat in
alle landen, waar men een dergelijk groot
werk onderneemt, men geen ernstige onge
lukken heeft kunnen voorkomen.
De voorzitter van den senaat zeide vervol
gens van oordeel te zijn. dat de leden, die
den minister vragen wenschen te stellen, zelf
ook van meening zullen zijn. dat zij het resul
taat van het onderzoek moeten afwachten
zcodat de minister hen zal kunnen antwoor
den.
Vervolgens werd met zitten en opstaan het
voorstel om de zaak met spoed te behandelen,
verworpen.
Wij berichten de ontvangst
van onze nieuwe collectie
welke wij U gedurende korte
tijd zullen aanbieden tegen
Damesconfectie - Pelterijen
Haarlem Gr. Houtstr. 19
(Adv. ingez. Med.)
HEDEN12 PAGINA'S
HAARLEM EN OMGEVING.
pag.
Wat in Haarlem voor de luchtbescherming
gedaan is. 7
BINNENLAND.
De Parana-delta in Argentinië genoemd als
kolonisatiegebied voor Nederlandsche
landbouwers en tuinders. 2
Minister Goseling is gisteren inzake het rap-
port-Oss in de Kamer aan het woord ge
weest. 3
BUITENLAND.
Te Tokio zullen onderhandelingen worden
gevoerd over het conflict te Tientsin. 1
Daladicr heeft de zitting van de Fransche
Kamer gesloten met een rede, waarin hü
zich weinig optimistisch over den toestand
uitliet. 5
De pogingen tot lichting van de „Thctis" zul
len vermoedelijk vandaag worden voort
gezet. 5
ARTIKELEN, enz.
R. P.: Iersche aanslagen. l
J. H. de Bois: Kunst in Haarlem en daar
buiten. 3
Mr. E. Elias: Ik ontdek Amerika. 3
H. D. Vertelling: „Trein-tragedie" door Bep
Choufour. 4
Van onzen Londcnschen correspondent: Ter
roristische daden in Engeland. 5
Een catastrofe kwam over Europa. 7
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op M
