Haarlem's Dagblad
Ehgeicmd
viootvetduig)
bereid
tot nieuw
Na Twintig Jaar.
Een „ophaaT'brug.
Haarlem heeft geen
conductrices meer.
Hef Belangrijkste
56e Jaargang No. 17185
Uitgave Lom ren9 Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodiensl 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
TelefoonDirectie 13082, Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Donderdag 29 Juni 1939
Abonnementen per week f0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
post f3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertentiën1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regeL
Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
Het was gisteren twintig jaar geleden dat het
vredesverdrag van Versailles in de Galerie des
Glacés van het historische kasteel werd onder
teekend. Dat gebeurde op een schoonen zomer
dag. Ik herinner mij den dag en de plechtigheid
heel goed. Er was een sfeer van blijheid en op
timisme. De narigheden van vijf-en-een-halve
maand onderhandelen, met tallooze moeilijk
heden en geschillen en allerlei min of meer ge
wrongen oplossingen, waren nu tenminste
achter den rug. Ook wij buitenlandsche cor
respondenten in Parijs waren daar dankbaar
voor, al hadden velen van ons zich in artikelen
en ook in onderlinge gesprekken zoo vaak pes
simistisch geuit over de besluiten der vredes
conferentie. De leuzen die in de jaren van
slachting bij de gealliëerden opgang hadden
gemaakt, zooals „De oorlog die oorlogen be
ëindigen zal", „De oorlog die de wereld veilig
voor de democratie zal maken", „De oorlog ter
bescherming van de kleine naties" waren al
erg ongeloofwaardig gaan klinken. Sommige
nieuwe Europeesche landsgrenzen stonden
nog niet eens vast. De toekomst der nieuwe
mogendheden, vooral die van Polen, scheen
velen zeer onzeker en vol gevaren. Wat Oos
tenrijk aanging: het was moeilijk te begrijpen
hoe het economisch zou kunnen bestaan.
Dantzig en de corridor konden alleen diege
nen, die totaal vrij van scepticisme waren,
veel hoop geven. De meeste journalisten haal
den de schouders op over den Volkenbond en
over Wilson's idealen die hij grootendeels niet
had kunnen verwezenlijken. Tsjecho-Slowa-
kije leek een vreemde nieuwe volkenverzame
ling, maar het zou op zooveel steun kunnen
rekenen. Het lag veel veiliger dan het aan
Rusland grenzende Polen. En Duitschland was
machteloos.
Men moet niet meenen dat de Fransche
pers tijdens de conferentie zoo geestdriftig
was over hetgeen er gebeurde. Heelemaal niet.
Er was veel felle critiek, vooral op den minis
ter-president Clemenceau, die door vele bla
den werd gekenmerkt als een man die met
succes een oorlog kon voeren maar ongeschikt
was om den vrede op te bouwen. Hij was een
zeer begaafde en buitengewoon wilskrachtige
man, maar bovenal nijdig, koppig en strijd
lustig. Geen diplomaat, geen bemiddelaar.
Een doorzetter en doorhakker. En hij was heel
oud, hij scheen niet meer tot den nieuwen
tijd te behoor en die nu dagen moest. Hij even
min als zijn naaste medewerkers, meest poli
tici van „het tweede plan", die hij bij voor
keur in zijn ministerie koos, om niet door
kabinetsintrige ten val gebracht te worden.
Het gevolg was natuurlijk dat hij hen totaal
overheerschte. Zijn minister van Buitenland
sche Zaken, Stéphen Pichon, was een vrien
delijke oude heer, die ook lang niet tegen
hem opgewassen was. De knapsten onder zijn
medewerkers waren de fabrikant Louis Lou-
cheur, een zakenman en organisator die tot
minister was verheven, André Tardieu en
Clemenceau's secretaris de Rothschild, die nu
minister in het kabinet-Daladier is en nog
steeds niet onder zijn eigen naam maar on
der het pseudoniem Mandel optreedt. Maar
die knappe menschen stonden niet op de lei
dende posten; hij gebruikte hen als adviseurs
als hem dat aanstond en zij hadden zelf niet
veel macht.
Al die dingen en nog vele andere hadden
tijdens de vredesonderhandelingen onzen twij
fel over de toekomst versterkt. Maar op dien
28sten Juni scheen de zon en was er een
soort feeststemming. Wij Hollanders waren
ook blij dat het geschil met België zijn ge
vaarlijke phase scheen te overwinnen. En
persoonlijk was ik, als jong journalist, extra
verheugd op dien dag, omdat het mij op het
nippertje gelukt was een kaart voor de Ga
lerie des Glacés te krijgen. Ik was de eenige
Hollandsche journalist wien dat gelukt was,
door toedoen van „een goede relatie".
En toen hij mij 's morgens de kaart over
handigde, ik hem bedankte voor den vrienden
dienst er waren in advertenties groote be
dragen voor een kaart geboden, tot 80.000
francs toe, maar ik kreeg het ding zoomaar
en hem vroeg waarom, hij eigenlijk zelf niet
ging, antwoordde deze Franschman: „Het in
teresseert mij niet; het is toch geen werke
lijke vrede".
Dat antwoord somde al den twijfel op en
al het pessimisme die in de lange maanden
van onderhandelingen ontstaan waren. En het
is mij altijd bijgebleven. Het was voor mij de
eerste wolk op dien zonnigen dag. En de zon
scheen al veel minder helder toen ik op de
Place d' Arm.es in Versailles de geweldige
troepenmacht zag en daartusschen door liep,
telkens weer mij legitimeerend.
In de Galerie des Glacés zaten de gedele
geerden ter conferentie in het middengedeelte,
aan het eene einde het Corps Diplomatique,
aan het andere wij journalisten. Er waren
een kleine duizend menschen in totaal.
Clemenceau presideerde. Ik hoor zijn bij
tende, doordringende stem nog en zie nog die
twee bleeke Duitsche gevolmachtigden, Muller
en Bell, binnenkomen en zich over de tafel
buigen om te teekenen.
Wij stonden bij tientallen op met rood trijp
bekleede banken om het maar goed te kunnen
zien. Er was een défilé van onderteekenende
ministers. Toen barstte het geschut van den
Mornt VaJérien los, een nijdig gebrom in de
lucht kondigde de komst van een groep oor
logsvliegtuigen aan en mijn buurman op die
bank, een Australische collega keek mij strak
aan en zei ironisch: „Hoor je het? Dat is het
geluid van den vrede die zooeven geteekend
9 Memorandum
t aan Berlijn
Het Foreign Office heeft gisteravond den tekst
gepubliceerd van een memorandum inzake de
opzegging van het Britsch-Duitsche vlootver-
drag, dat de Britsche ambassade te Berlijn aan
Von Ribbentrop heeft overhandigd.
Hiei-in wordt o.a. gezegd, dat men niet kan;
zeggen, dat, in welk deel van Europa Duitsch
land ook in een oorlog zou worden betrokken,
Engeland altijd een Duitsch-vijandige houding
zou moeten aannemen. Engeland zou slechts dan
een vijandige houding kunnen aannemen, als
Duitschland een daad van agressie tegenover
een ander land zou begaan.
Verklaard wordt, dat de in het memorandum
der Duitsche regeering gegeven beschrijving van
de Britsche politiek als een politiek van om
singeling volkomen ongemotiveerd is, Engeland
heeft niet den wensch, de ontwikkeling van den
Duitschen handel te belemmeren. Het memoran
dum wijst erop, dat reeds een aanzienlijk bedrag
aan vrije valuta ter beschikking van Duitsch
land is gesteld voor de aanschaffing van grond
stoffen.
De Britsche regeering ziet uit naar een
bespreking over een verdere verbete
ring van Duitschland's economische po
sitie, zoo slechts wederzij dsch vertrou
wen en goede wil geschapen kunnen wor
den. De vaste wensch der Britsche re
geering is, wel verre van bevordering
van een oorlog met Duitschland, het
scheppen van Britsch-Duitsche betrek
kingen op den grondslag van wederkee-
rige erkenning van de behoeften van de
beide landen, natuurlijk met behoorlijke
inachtneming van de rechten van an
dere landen.
Het voornaamste doel van het vlootverdrag
was het invoeren van een element van stabili
teit ter vermijding van een onnoodigen bewa
peningswedloop. Vandaar dat de accoorden geen
bepaling inzake eenzijdige opzegging bevatten,
doch duidelijk alleen maar rekening hielden met
beëindiging of wijziging door gemeenschappe
lijk overleg. Het accoord van 1935 was naar uit
drukkelijk. was verklaard, van permanenten
aard. De eenige bepaling, afgezien van de bij
zondere bepalingen ten aanzien der duikbooten,
welke de mogelijkheid eener wijziging insloot,
had betrekking op het geval van een krachtige
verstoring van het algemeene evenwicht in de
bewapening ter zee en zelfs dan diende een wij
ziging alleen nog maar te geschieden in over
leg met de Britsche regeering. De Duitsche re
geering voert niet aan, dat zulk een toestand in
feite bestaat. Nog minder heeft zij de Britsche
regeering uitgenoodigd, den toestand te bestu-
deeren, alvorens haar stappen te doen.
In het memorandum wordt verder verklaard,
dat de vroegere voorafgaande aankondigingen van
de vJootsterkte, die de Britsche regeering aan
Duitschland heeft versterkt, uitsluitend gegeven
werden met het doel, de bepalingen van het
accoord van 1935 na te komen. Geen verdere
voorafgaande aankondigingen zullen noodig zijn,
aangezien zij slechts beoogden, Duitschland in
staat te stellen, ten volle gebruik te maken van
de quota van 1935, doch als Duitschland niet lan
ger gebonden is aan de in het accoord vastge
legde limiet van 35 pct.„ kan de Britsche regee
ring zich niet langer gebonden achten aan haar
vroegere aankondigingen, welke derhalve als
vervallen moeten worden beschouwd. Zoo
Duitschland bereid mocht zijn, over een ander
accoord te onderhandelen, zal de Britsche re
geering gaarne aanwijzingen ontvangen omtrent
omvang en doel, welke de Duitsche regeering
Die woorden heb ik ook altijd onthouden.
Maar toen drongen allen naar buiten, naar
het terras. De menigte in het park verbrak
de militaire afzetting en stormde naar voren
om Clemenceau, Wilson, Lloyd George toe te
juichen. En de zon scheen nog steeds. Men
moest er maar het beste van hopen.
Zie nieuws van heden.
R. P.
voor zulk een accoord geschikt zou achten. De
Britsche regeering zou in het bijzonder willen
weten:
1. Wanneer naar de meening van
Duitschland de besprekingen zouden
moeten plaats vinden, en
2. Hoe de Duitsche regeering zich
voorstelt te garandeeren, dat iedere
handeling in den vorm van een opzeg
ging of wijziging van het nieuwe accoord
gedurende den geldigheidsduur de goed
keuring van beide partijen wegdraagt.
Slecht onthaal, in Duitschland.
De Völkischer Beobachter schrijft: „De
Britsche nota, overhandigd op den verjaardag
van Versailles, beteekent geen bijdrage tot
den vrede. Het omsingelingsspel van 1914
herhaalt zich en de nota rechtvaardigt het
met precies dezelfde holle phrasen als vroe
ger. De nota is opgesteld in uitdagenden vorm
en de laatste zin beteekent een onbe
schaamdheid. Men zal in het document tever
geefs een antwoord op Hitler's rede van 28
April zoeken. De nota beperkt zich er toe, op
droge wijze de omsingelingspolitiek te ont
kennen en bevat slechts een magere passage
over onderhandelen waartoe Engeland be
reid is. Maar de groote fout is, dat het docu
ment het Britsch-Duitsche vlootverdrag
tracht te verlagen tot een zuiver-technisch in
strument ter beperking van de vlootbewape-
ning, zoodat het geen enkele beteekenis zou
hebben gehad voor de Duitsch-Engelsche
betrekkingen. Indien dit werkelijk overeen
komt met de oorspronkelijke Engelsche op
vatting, kan men slechts constateeren, dat
Engeland reeds in 1935 Duitschland bedro
gen heeft, Voor ons was het document een
werktuig voor een duurzamen vrede tusschen
Duitschers en Engelschen. De nieuwe nota
toont aan, hoe zeer het noodig was een ein
de te maken aan het vlootverdrag van 1935".
GROOTE VERKEERSDRUKTE
in de BARTELJORISSTRAAT voor „DE OUDE
TIJD" om de oude Melange sigaar, zooals Uw
vader die rookte. In doosjes van 10 stuks
a 30 en 40 cent.
(Adv. Ingez. Med.)
(De provincie Zeeland zal het
veer naar Noord Bevéland over de
Zandkreek vervangen door een
brug, maar op deze brug tol
heffen).
Zeeland wil een brug gaan bouwen.
Waar tot heden het verkeer,
Zich getroost moest toevertrouwen,
Aan de diensten van een veer.
Maar zoo'n veer heeft zijn bezwaren,
't Is niet altijd bij de hand
En soms biedt het zelfs gevaren,
Althans bij Noord Beveland.
Nieuwe tijden, nieuwe zeden,
't Veer is niet van dezen tijd.
Vaste bruggen eischt het heden
En dat weet de overheid
Steeds streeft men in onze dagen
Naar wat het verkeer versnelt,
Veren moeten het vertragen,
Weg ermee dus, tijd is geld.
Maar een veer mag duiten kosten,
Ook een brug is niet te geef,
In de provinciale posten,
Gaat dat wat over de schreef.
Voor het veer moest men betalen,
Daarom lijkt het niet te dol.
Uit de brug wat „op te halen",
Door de stichting van een tol.
Zoo bepalen Zeeland's Staten:
Geef ons er wat voor terug,
Wij willen geen veren laten,
Kom dan gij over de brug.
P. GASUS.
HET DRAMA TE KOEDIJK.
Veidachte
ook in hooger beroep
aufgespcaken.
De eisch was: levenslang.
AMSTERDAM 29 Juni, Arrest
wijzende in de zaak tegen den melk
rijder uit Bergen (N. H.) die ervan wordt
verdacht op 2 Januari 1938 met een
huurauto opzettelijk in het Noord Hol-
landsch Kanaal onder Koedijk te zijn
gereden, met de bedoeling zich van zijn
gezin te ontdoen, heeft het Amster-
damsche gerechtshof vanmorgen het
vonnis van de rechtbank te Alkmaar
bevestigd en den verdachte vrijge
sproken.
Zoowel de officier van justitie te Alkmaar als
de procureur-generaal te Amsterdam hadden den
melkrijder schuldig verklaard aan moord op
drie van zijn kinderen en aan poging tot moord
op zijn vrouw en jongste kind. Beiden hadden
levenslange gevangenisstraf geëischt.
Men zal zich herinneren, dat deze gerucht
makende zaak eerst een half jaar na het drama,
dat zich op dien donkeren, kouden, en mistigen
avond van den 2den Januari 1938 te Koedijk
had afgespeeld, aan het rollen werd gebracht
door een inwoner van Schagen. Deze man had
een meisje uit Bergen als huishoudster in dienst,
genomen Na eenigen tijd ontstond er tusschen
deze twee personen een intieme verhouding en
eens op een avond vertelde het meisje den man,
dat zij tot voor eenige maanden terug een intie
me verhouding had gehad met den melkrijder.
Zij vertelde verder, dat die vroegere geliefde
zich van zijn gezin had willen ontdoen terwille
van de verhouding met haar en dat hij getracht
had aan dit gruwelijke voornemen gevolg te
geven door op dien bewusten Januariavond met
een auto in het Noord Hollandsche Kanaal te
rijden.
De justitie werd van deze zware beschuldigin
gen in kennis gesteld, waarna een vervolging
tegen den melkrijder werd ingesteld en de zaak
voor de rechtbank te Allernaar werd gebracht.
Dit college sprak den man vrij, omdat het wettig
en overtuigend bewijs niet geleverd werd ge
acht. Wel achtte de rechtbank het bewijs gele
verd, dat de verdachte wel eens het voornemen
heeft gehad zijn vrouw van het leven te berooven,
doch het was van oordeel, dat hij de ver
dachte dit voornemen op dien bewusten
Januaridag niet heeft gehad, temeer, omdat
deskundigen de mogelijkheid van een ongeluk
niet hebben uitgesloten.
Het arrest van het gerechtshof dat de
president, mr. Jolles, vanmorgen onder
groote belangstelling voorlas de ver
dachte zelf was echter niet verschenen
is gelijkluidend aan het vrijspreken
de vonnis van de rechtbank, met uit
zondering echter van de overweging,
die de rechtbank aan haar vonnis heeft
toegevoegd, en waarin zij zegt, dat zij
wel het bewijs geleverd acht, dat de
verdachte wel eens het voornemen heeft
gehad zijn vrouw van het leven te
berooven.
Deze overweging heeft het gerechts
hof niet overgenomen, hiermede de smet
wegnemende, die bij handhaving van het
Alkmaarsche vonnis in zijn geheel toch
nog op den verdachte zou zijn blijven
rusten.
GENERAAL GAMELIN OP DE SLAGVELDEN VAN VERDUN. De Fransche
legercommandant, generaal Gamelin, bracht ter gelegenheid van de herdenking
van den slag van Verdun een bezoek aan de slagvelden aldaar.
Worden voorloopig vervangen door
jonge mannelijke werkkrachten.
Naar wij vernemen zal Haarlem na
Vrijdag geen conductrices meer op
de tram hebben.
Indertijd waren er bij de N.Z.H. te Haar
lem 6 conductrices aangesteld, terwijl bij de
aanstelling door de directie werd medegedeeld
dat het in de bedoeling lag, als de proef
slaagde, in de toekomst meer van deze jonge
vrouwen aan te stellen.
De directie was, naar verklaard werd, tot
dien maatregel overgegaan uit financleële
overwegingen, daar de financieele resultaten
van het bedrijf tot bezuiniging dwongen.
Het aanstellen van de conductrices heeft,
zooals men zich herinneren zal, nog al wat
critiek uitgelokt. De critici meenden, dat het
verkeerd was in een tijd van groote werkloos
heid vrouwen aan te stellen in een werkkring
die tot heden alleen door mannen werd ver
vuld.
In den loop der jaren is te Haarlem het
aantal conductrices geleidelijk verminderd.
Thans zijn er nog slechts twee in dienst. Die
twee zullen morgen, Vrijdag, voor het laatst
de uniform dragen. Een hunner verlaat den
dienst en de tweede is overgeplaatst op het
kantoor.
Van de directie der N.Z.H. vernemen wij
dat het niet in de bedoeling ligt te Haarlem
voorloopig tot aanstelling van nieuwe con
ductrices over te gaan. Er zullen nu jonge
mannelijke krachten aangesteld worden
Mocht dit evenwel niet slagen, dan zal weer
overwogen worden om opnieuw conductrices
dienst te laten doen. Uit het feit, dat er nu
geen nieuwe conductrices te Haarlem worden
aangesteld moet zoo werd ons medegedeeld
niet de conclusie getrokken worden, dat do
proef niet geslaagd zou zijn. Integendeel,
uit bedienings oogpunt is de proef met con
ductrices genomen, goed geslaagd, ook al
waren er natuurlijk ook bezwaren aan ver
bonden. Op andere lijnen zijn de conductrices
dan ook nog steeds in dienst, o.a. te Leiden.
Het woord is aan
Charming:
Weinigen zijn volkomen
rechtvaardig jegens hen, van
wie zij verschillen.
Wij wenschen Z.K.H.
Pt ■ins Bernhard geluk
met zijn 28sten ver
jaardag.
MORGENAVOND
KERKCONCERT
8.15 GROOTE KERK
Koor: C. O. V.
Orgel: CUNNINGHAM
(Adv. ingez. Med.)
Nog 1 dag slechts, dan komt JULI.
Daarom waarschuwt FRANS PERQUIN,
Want dan zult ge die laagste prijzen.
Voor Uw BRANDSTOF niet meer zien.
TELEFOON 10212.
(Adv. ingez. Med.)
2>5 jjxVt&t droge Sigaren
Sigarenmagazijn P. J. Prenen
Gen. Cronjéstraat 164
1914
1 30 'juni
[79391
(Adv. ingez. Med.)
test e leus: ik plaats maar een Groentje
in Haarlem's Dagblad is een van die
oude leuzen, die door den tijd niet
lijden, maar integendeel steeds beter
worden.
HEDEN: 14 PAGINA'S.
HAARLEM EN OMGEVING.
pag-
Vrijdag rijden de conductrices der N. Z. H.
te Haarlem voor het laatst. 1
Op de jaarvergadering der Reinigingsdirec
teuren te Haarlem sprak de heer S. H. Fre-
deriks gisteren over „Cultuurgrond door
stadsvuil". 7
De propaganda-optocht ter gelegenheid van
het jubileum der Groote Houtstraatver-
eeniging. 7
BINNENLAND.
De verdachte uit het drama te Koedijk is
ook in hooger beroep vrijgesproken. 1
Twee auto's zijn in het Winschoterdiep ge
reden, drie personen verdronken. 13
De Kamer heeft de conclusies van het rap
port inzake Oss aanvaard. 3
BUITENLAND.
In een rede, waarin hij een beroep op Hitier
deed, heeft Churchill o.a. gezegd dat „het
Engelsche geduld thans zijn grens bereikt
heeft." 5
De Londensche City is opnieuw door een
feilen brand geteisterd. 5
De onderhandelaars voor dc besprekingcen
te Tokio zijn aangewezen. 5
SPORT.
De nieuwe indeeling der cricket-competitie. 6
ARTIKELEN, enz.
R. P.: Na twintig jaar j
Mr. E. Elias: De paradox van het overschot. 3
Melis Stoke: Ik vind'3
J. S. Visser: Het wapen van Velsen. 4
H. D. Vertelling: „Tact" door J. J. P. 4
Voor de Vrouw. 3
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op 3
