Haarlem's Dagblad
Dr. Funk
handelsbetrekkingen
„Jxipxmaeii"
!BespmkUtg)
ten pateiic
Tegen den Oorlog.
Tweemaal brak
brand uit op de
hedenmiddag
Noordeinde
Ochtendbeurs Amsterdam
Verduistering in Haarlem.
Afstandsmarsch.
Naar vrijeren vorm
van handelsverkeer
Het Belangrijkste
56e Jaargang No. 17192
Uitgave Lonrens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algera. Druk kerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Poatgirodienst 38810.
Drukkerij: Znider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Vrijdag 7 Juli 1939
Abonnementen per vreek f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
poet f3.55. losse nummert 6 cent per es.
Advertentiën1-5 regels f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclames f 0.60 per regeL
Regelabonnemcntstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentjes zie rubriek.
Heb is negentig jaar geleden dat de Fransch-
man Victor Hugo in een redevoering voor
spelde: „Er zal een dag komen waarop men
in de musea een kanon zal vertoonen evenals
men daar tegenwoordig een martelwerktuig
laat zien, zich verwonderend dat zooiets heeft
kunnen bestaan".
Ik heb de overtuiging dat deze voorspelling
waarheid bevat. In den tijd van de Ontwape
ningsconferentie heb ik haar al eens geciteerd
in dat kleine rubriekje rechts bovenaan op
de voorpagina, waarin dagelijks een kern
achtig woord van een of ander zeer begaafd
mensch pleegt vermeld te worden. Toen, een
jaar of zeven geleden, geloofde ik al in dat
woord. Sindsdien is mijn overtuiging gegroeid.
Ofschoon de Ontwapeningsconferentie mis
lukte, en daarna de Economische Wereldcon
ferentie mislukte, en de nieuwe bewapenings
race aanving, en het gevaar voor een nieuwen
grooten oorlog dreigender vormen ging aan
nemen tot wij in de huidige geladen Europee-
sche sfeer zijn aangeland, is toch mijn over
tuiging versterkt dat Victor Hugo gelijk had
toen hij die woorden sprak.
Misschien zullen sommigen dit als onverbe
terlijk optimisme beschouwen. Of wel als
onverbeterlijke koppigheid. Maar die sommi
gen zijn altijd zwartgallig en sceptisch ge
weest en vinden dat een wijze houding. Is zij
wel zoo wijs? Ik heb een vermoeden dat an
deren en ik er met ons optimisme en onze
overtuiging gelukkiger aan toe zijn. En dat
men de dingen niet alleen naar de uiterlijke
gebeurtenissen beoordeelen kan, dat men ze
zelfs scheef en verwrongen gaat zien als men
dat uitsluitend doet en de werkelijkheid uit
het oog verliest.
Er is zelfs in die zeven jaar van feitelijken
achteruitgang nog groote vordering gemaakt
in de bestrijding van den oorlog. En die komt
voortdurend tot uiting. Als men maar zien en
hooren wil. Als men maar den diepen afkeer
wil waarnemen, die in alle volken tegen den
oorlog is gegroeid. Daar kregen wij een tref
fend blijk van in September 1938, toen zooveel
gedeeltelijke mobilisatie-orders in zooveel lan
den waren gegeven en de troepen somber en
terneergeslagen door de hoofdsteden mar
cheerden door Parijs en Londen maar ook
door Berlijn en Rome temidden van zwij
gende menigten. Men was in rouw. Wie zich
1914 herinnerde, met de geestdriftige juichen
de massa's en de kreten „Nach Paris!" en
„A Berlin", de bloemen in de geweerloopen en
de vroolijke liederen der jonge kerels, die
zingend het nblijde avontuur" tegemoet gingen
waaruit de meesten hunner nimmer zouden
weerkeeren, was diep getroffen door het ver
schil. En al degenen die moedig en volhar
dend den oorlog bestreden hadden, in woord
en geschrift, voelden plotseling dat him
werk toch niet tevergeefsch was geweest, dat zij
doeltreffend geholpen hadden het monster te
bestrijden. Dat zijn bedriegelijke reputatie van
blij, ridderlijk, manhaftig avontuur verdwe
nen was, voorgoed verdwenen en vervangen
door de faam, die Mars in zijn ware gedaante
toont: als vernietiger van levensgeluk, als
moordenaar van vrouwen en kinderen, als
misdadiger in den volsten zin des woords. Zoo
had het Briand-Kellogg Pact hem trouwens
ook in officiëelen zin al gebrandmerkt. En
hoeveel redevoeringen, van staatslieden had
den dat reeds beaamd?
Woorden, niets dan woorden? Neen, veel
meer. De bestrijding van den oorlog heeft een
nieuwe houding tegenover dit Beest gescha
pen, die niet meer verdwijnen kan. Daarom
hebben zooveel incidenten en conflicten, die
vroeger stuk voor stuk als „casus belli" gegol
den en hun werking gedaan zouden hebben,
niet tot oorlog geleid. Daarom wordt er zoo
veel gedreigd zonder toeslaan. De staatslieden
voelen, elk in hun eigen volk, een gansch an-
dere stemming ten aanzien van den oorlog
dan vroeger. Van hen wordt verwacht dat zij
hem vermijden zullen. En hijzelf wordt ge
schuwd, veracht, met afgrijzen bejegend. Is
I dat soms geen vordering?evenals de mis
lukte pogingen met den Volkenbond ondanks
hun onvolkomenheid vorderingen waren, even
als eeuwen geleden Hugo de Groot's werk voor
dien tijd al een vordering was, en Victor
Hugo's woord op zichzelf ook eennegentig
jaar geleden?
Den oorlog bevechten is de bestrijding van
het exces in de conflicten die tusschen de
menschen heerschen. Het is niet het bestrij
den van alle oneenigheid en geschil tusschen
menschen, zooals sommigen plegen te bewe
renoch neen. Zulke ambitie gaat ver bo
ven menschelijk bereik en wij weten allen te i
goed dat wij zelf daartoe niet in staat zouden
zijn. Maar het excès bestrijden, den uitwas,
de ontaarding ligt binnen menschelijk bereik.
En vordert, ondanks allen tegenslag. Daarom
is Victor Hugo's vergelijking met de folter-
werktuigen ook zoo juist. Men is wel met
strafpleging doorgegaan, omdat die onvermij
delijk bleek in de menschenmaatschappij.
Maar men heeft het excès, de uitwas, de ont
aarding die de folterwerktuigen waren naar
de musea verwezen.
La vérité est en marche, rien ne 1' arrêtera.
Die Fransche zegswijze geldt ook voor den
strijd tegen den oorlog. Zelfs In dezen tijd.
De Waarheid is op marsch, niets zal haar
stuiten.
R. P.
Heeft het lersche republikeinsche leger de hand erin?
LIVERPOOL, 7 Juli (A.N.P.) Aan
boord van het Nederlandsche schip
Tapanoeli" van den Rotterdam-
schen Lloyd is tweemaal brand uit
gebroken. De eerste brand brak uit in
ruim I en werd spoedig gebluscht,
doch een half uur later brak brand uit
in ruim II en deze nam grooter om
vang aan. De brandweer werd ern
stig gehinderd door de groote rook
wolken, welke opstegen uit de bran
dende lading copra, zoodat met gas
maskers moest worden gewerkt.
De brandweer is er tenslotte in ge
slaagd, den brand ook in dit ruim te
blusschen door het onder water te zet
ten. Men is hiertoe echter zeer ongaar
ne over gegaan omdat het water een
lading tapioca zal doen opzwellen,
waardoor een kans zou bestaan, dat
de scheepswand zou barsten.
Na een door de scheepvaartbeamb
ten gehouden bespreking zijn alle
luiken, behalve dat van het ruim,
waarin de brand heeft gewoed, verze
geld, in afwachting van het onderzoek
dat de politie later op den dag zal in
stellen.
's-GRAVENHAGE, 7 Juli. De re-
geeringspersdienst meldt
Het ligt in het voornemen van H.M.
de Koningin hedenavond ten paleize
in het Noordeinde een bespreking te
houden met de voorzitters van de
beide Kamers der Staten Generaal,
den vice-president van den Raad van
State en den minister van staat mr.
D. Fock.
De chefs van den generalen staf en
van den marinestaf zijn uitgenoodigd
de vereischte inlichtingen te verstrek
ken.
H.M. heeft hedenmiddag In verband
met de ministerieele crisis, ter ver
strekking van eenige inlichtingen, mr.
dr. L. N. Deckers in gehoor ontvangen.
Hare Majesteit de Koningin heeft
Donderdag ontvangen de voorzitters
van de Eerste en de Tweede Kamer
der Staten-Generaal en den vice-
president van den Raad van State.
Koersen van de Ochtendbeurs te Amsterdam
van heden van 10.30 uur tot 11.25 uur.
Kon. Olie 300—300y2
Unilever 127—127Vs
Anaconda 18 3/818 7/16
Er worden vermoedens uitgesproken,
dat de brand door leden van het ler
sche republikeinsche leger zou zijn
gesticht.
Tekort van f 55.000.-
Directeur van Spaar-
kantoor in arrest.
Gisteravond is te Zandvoort de 67-
jarige directeur van de te Haarlem
gevestigde maatschappij „Spaarhuis",
(een Naaml. Venn, in liquidatie)
de heer C. E. H. van H. gearresteerd,
verdacht van verduistering van
f 55.000.
De verdachte heeft bekend reeds 8
jaren geleden met de verduisterin
gen te zijn begonnen. Door in de boe
ken der maatschappij te knoeien wist
hij de onregelmatigheden verborgen
te houden De Haarlemsche politie
heeft ongeveer f 1700 kunnen achter
halen.
Wij vernemen van de Verzekerings
kamer, dat, voor zoover tot nog toe
kon worden nagegaan, het verduister
de bedrag de extra-reserve en de ad
ministratiereserve niet overtreft.
Indien het uitgebreide administra
tieve onderzoek, dat door de Ver
zekeringskamer is ingesteld, geen
nieuwe feiten aan het licht brengt, is
het niet onwaarschijnlijk, dat het
eigenlijke spaaitegoed der spaarders
niet of slechts in zeer geringe mate
aangetast zal blijken te zijn. Den
spaarders wordt dan ook aangeraden
rustig de nadere berichten omtrent
den uitslag van het onderzoek der
Verzekeringskamer af te wachten.
De heer C. E. H van H. is door de Verzeke
ringskamer onmiddellijk als directeur der
N.V. „Spaarhuis" ontslagen.
Een controle door den verzekeringskamer
wees uit dat in een der boeken van de maat
schappij gekncid was. Bij nader onderzoek
bleek dat de directeur gelden tot een totaal
bedrag van f 55000 uit de kas had genomen
en ten eigen bate had opgemaakt.
Door de verzekeringskamer werd ambts
halve aangifte gedaan bij de politie. Onder
leiding van den chef van den Justitieelen
Dienst te Haarlem, hoofdinspecteur M. Woud
werden pogingen in het werk gesteld om den
directeur van het Spaarkantoor te arresteeren
De heer v. H. bleek echter niet te zijnen huize
in Zandvoort te vertoeven en een oogenblik
bestond de vrees dat de directeur gevlucht zou
zijn; voor de zekerheid werden de noodige
maatregelen getroffen.
Later bleek echter dat v. H. zich in een
ander huis ophield, alwaar hij gearresteerd
werd
De politie verrichtte in het huis van den
verdachte een langdurige huiszoeking. Een
groote hoeveelheid bescheiden werd in beslag
genomen.
De gezondheidstoestand van v. H. liet den
laatsten tijd veel te wenschen over. Verd. lijdt
aan een kwaal en het feit dat de verzeke
ringskamer met een onderzoek van zijn boeken
was begonnen en derhalve elk moment zijn
knoeierijen kon ontdekken, zette hem nog
meer achter uit.
Het verduisterde bedrag begon bovendien
zoo groot te worden dat het er naar uit zag
dat net Spaarkantoor binnenkort niet meer
aan zijn verplichtingen had kunnen voldoen.
Tot nog toe hebben de spaarders echter
voor zoover bekend is nooit moeite bij
het innen van geld gehad.
Uit het onderzoek is gebleken dat de ver
dachte veel geld heeft uitgegeven voor zijn
particuliere leven. Kort voor zijn aanhouding
had hij 500.gegeven aan de moeder van
een meisje waarmee hij betrekkingen had
aangeknoopt, voor het geval hij plotseling zou
De Bulgaarsche minister-president Kiosseivanoff is te Berlijn aangekomen, waar
zijn Duitsche collega Von Ribbentrop (links) hem begroette. De minister
inspecteert de eerewacht.
Het woord is aan
De Montesquieu:
Algemeenen bijval kan ge
woonlijk slechts de middel
matige mensch verwerven.
komen te overlijden. Dit geld is door de politie
in beslag genomen.
Nader vernemen wij van de politie dat de
verdachte verzekerd heeft dat de door hem
gepleegde fraude zich bepaalt tot de boven
bedoelde 55000.—. De politie heeft reden om
te veronderstellen dat dit juist is. Hedenmor
gen zijn de boeken en bescheiden op het
kantoor van het „Spaarhuis" in beslag ge
nomen. Deze administratie zal door deskun
digen moeten worden nagezien, en eerst dan
is de omvang van de gepleegde fraude vast
te stellen. Aanvankelijk had het „Spaarhuis"
de bedoeling om het menschen, die spaar
den. mogelijk te maken, een eigen huis te ver
krijgen. In den laatsten tijd bepaalde de N.V.
zich tot het uitgeven van spaarbrieven, die na
10 of 12 jaar werden uitbetaald.
In September a.s. zou weer een uitkeering
aan spaarders moeten plaats hebben. De verd.
heeft aan de politie medegedeeld dat er vol
doende geld is om aan die verplichtingen te
voldoen.
(Bij de sluiting der inschrijvingen
voor de vierdaagsche afstands-
marschen te Nijmegen hadden
4600 deelnemers zich opgegeven).
De afstandsmarsch traditie
Blijft onvervaard bestaan.
Men hoopt straks vol ambitie
Weer op den loop te gaan.
In paren of in groepen.
Een eenling hier en daar,
Uit allerlei beroepen.
Marcheerend met elkaar.
Het vergt een krachtprestatie,
Die er wel wezei^ mag.
Er valt veel transpiratie,
Vier dagen, dag aan dag.
Er komen zware beenen,
In moeizaam langen gang,
Er komen zeere teenen
En blaren van belang.
Al slagen ze niet allen.
De meesten komen wel.
In trotsche duizendtallen,
Op 't f eestlij k eindappèl.
't Vertrek is alweer spoedig,
Ik bied vast hulde aan,
Het is soms waarlijk moedig,
Om op den loop te gaan.
over de
Moeilijkheden
tusschen Nederland
en Duitschland
spoedig uit den weg
geruimd
's GRAVENHAGE 7 Juli. Hedenmorgen
heeft de Duitsche rijksminister voor economische
zaken, de heer Funk. de vertegenwoordigers der
Nederlandsche pers in het Duilsche gezantschap
alhier ontvangen. De minister hield daarbij een
toespraak. Hij begon met zijn dank uit te spre
ken voor de vriendelijke, zakelijke en loyale
bespreking van zijn bezoek door de Neder
landsche pers. In het algemeen worden de
economische betrekkingen met Duitschland in
de Nederlandsche pers op zakelijke wijze be
handeld.
Het verschil in de economische systemen van
Nederland en Dutischland baart moeilijkheden
voor den ruil van goederen. Het Duitsche systeem
echter sluit geenszins de behoefte uit de econo
mische betrekkingen met het buitenland te
regelen en liet goederenverkeer met het buiten
land te vergrooten. Duitschland heeft het volume
van zijn buitenlandschen handel op peil weten
te houden. In Zuid-oostelijke richting heeft het
opmerkelijke resultaten bereikt door het systeem
van gereglementeerden goederenruil. De minis
ter sprak evenwel als zijn meening uit, dat dit
systeem niet ten opzichte der geheele wereld kan
worden toegepast, daar dan de wereldhandel zou
worden teruggebracht tot een stelsel van ruil
overeenkomsten. Als tweede component van de
Duitsche buitenlandsch-economische politiek
moet beschouwd worden de vergrooting van net
vrije handelsverkeer met de West-Europeesche
landen. De minister zal dan ook streven om ten
opzichte van Nederland te komen tot een betere
onderlinge aanpassing van de economische
systemen van beide landen.
De onderhandelingen. welke met
Duitschland door minister Slcenberghe
en dr. Hirschfeld zijn gevoerd, zijn
thans reeds zoo ver gevorderd, dat bin
nen afzienbaren t'Jd de grootste moei
lijkheden voor het onderlinge ruilver
keer uit den weg zullen zijn geruimd.
Buiten de clearing om zal hier en
daar de mogelijkheid voor een vrijeren
vorm van handelsverkeer worden ge
schapen. Spreker is overtuigd dat de
wil daartoe van Nederlandsche zijde
aanwezig en dat de weg daarom open
Is om dit te bereiken.
Door dit bezoek aan Nederland heeft spreker
willen toonen, dat Duitschland niet alleen waar
de hecht aan uitbreiding van zijn handelsver
keer met het zuid-oosten, doch ook aan goede
economische betrekkingen met het westen.
Spreker achtte zich gelukkig de gelegenheid
te hebben met mr. Trip, van wien hij als pre
sident van de Deutsche Reiehsbank collega is,
een bespreking te hebben. Dankbaar was hij
ook voor de ontvangst door de Nederlandsche
regeering. Onder den indruk is hij gekomen
van den grootscheh opzet der Zuiderzeewerken.
Na uitgeweid te hebben over het gemeen
schappelijke in den Nederlandschen en den
Duitschen geest zeide spreker, dat het mogelijk
moet zijn de moeilijkheden, welke voortsprui
ten uit het niet-correspondeeren van de econo
mische stelsels van beide landen, uit den weg
te ruimen. Spreker hoopt dat er het volgend
jaar reeds geen moeilijkheden meer zullen zijn
en dat het volume van het handelsverkeer tus
schen beide landen dan aanzienlijk zal zijn toe
genomen. De moeilijkheden spruiten niet voort
uit de geringheid van de behoeften, doch uit ge
brekkige organisatie der economie. Uitvoerig
stond spreker stil bij de Duitsche opvatting, dat
arbeid het beginsel der welvaart is en betoogde
hij dat het systeem vdn den gouden standaard
eenmaal vervangen zal worden door een op
arbeid berustenden standaard, waarbij het goud
alleen dienst zal doen voor den „Spitzenaus-
gleich". Spreker bestreed de meening alsof
Duitschland voor een inflatie zou staan. Deze
is bij de beheerschte economie van dit land niet
mogelijk Terloops verdedigde hij het optreden
tegen Tsjecho-Slowakije met het argument, dat
deze staat relatief het zwaarst bewapend was en
een gevaar voor den vrede vormde.
De heer A. J. Lievègoed, chef van den regee-
ringspersdienst, sprak een dankwoord.
Minister Funk is daarna naar Amsterdam
vertrokken.
HEDEN: 14 PAGINA'S.
BINNENLAND.
pag.
Op de ..Tapanoeli" heeft tweemaal een brand
gewoed. 1
De Koningin wint advies in. 1
BUITENLAND.
De Japansche premier heeft in een rede met
nadruk verlangd dat Engeland de „nieuwe
orde" in China zal erkennen. 5
In Engeland zijn een aantal reservisten van
de luchtmacht opgeroepen voor een oefe
ning voor een cventuoele proefmobilisatie. 5
SPORT.
De boschloop te Haarlem. 6
Het sportgesprek van de week. 6
De sportweek te Haarlem is Donderdagavond
geopend. 7
ARTIKELEN, enz.
R. P.: Tegen den oorlog. 1
Mr. E. Elias: Indrukken uit het New York-
schc filmleven. 3
Van onzen Londenschen correspondent: De
moeilijke onderhandelingen tc Moskou. 5
II. D. Vertelling: Aardige buurtjes. 7
Voor dc Jeugd. 12
De Burgerlijke Stand van Haarlem ls opge
nomen od ij
