Haarlem's Dagblad
Twee menschen verbrand
Ontspanning
Teekenen van
Ontspanning.
Portvrijage.
VERLICHTING
F. DIJKSTRA - SPAARNE 65
Derde kort zich
ternauwernood
redden
in den
Europeeschen
toestand
Het Belangrijkste
Langdurige conferentie
ten paleize
Noordeinde.
56e Jaargang No. 17193
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Postgirodïenst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082,floofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EN ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Zaterdag 8 Juli 19391
Abonnementen per treek f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 maanden f 3.25. franco per
pos! f3.55. losse nummer* 6 cent per ex.
Advertentiën: 1-5 regel* f 1.75, elke regel
meer f 0.35. Reclame* f 0.60 per regeL
Regelabonnementstarieren op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regel» f 0.60. elke
regel meer f 0.15. Groentje* zie rubriek.
Er doen zich verschijnselen voor die op een
ontspanning in de kwestie-Dantzig duiden.
Dit is een voorzichtig-gestelde zin, en met
reden. Want de ervaring van dezen tijd heeft
geleerd, dat spanningen en ontspanningen
elkaar regelmatig afwisselen, met grooter
snelheid zelfs dan uitsluitend door de wet van
actie en reactie verklaard kan worden. Maar
de gedachte dat de kwestie-Dantzig geen aan
leiding tot een Europeeschen oorlog kan zijn
is blijven leven en doet zich opnieuw gelden.
Di Engeland heeft rijen die gedachte vanwege
zijn verdragsverplichtingen met Polen scherp
bestreden. In Engeland wordt men beheerscht
door de overtuiging, een vastberaden houding
tegen Duitschland te moeten aannemen. Maar
in Nederland kunnen wij de zaak uit een an
der oogpunt, een objectief, beschouwen. En
dan blijft deze overweging van groot belang:
Als twee landen, Polen en Duitschland, een
geschil hebben waarbij niet alleen het eischen-
de land wijziging van den status quo vraagt
maar bovendien het andere tot een zekere
mate van concessies bereid is want dat is
Polen, zooals iedereen weet dan blijft de
weg tot oplossing open en is die zelfs de logi
sche uitweg. Vooral nu Polen de Engelsch-
Fransche toezegging van steun ingeval van
Duitsche agressie achter zich heeft. Heel an
ders zou de toestand zijn als Polen onverbid
delijke handhaving van den bestaanden toe
stand vroeg. Men moet den huldigen toestand
evenwel blijven beschouwen als een hangend
proces. Dat is iets anders.
Het is teekenend dat het officiëele Poolsche
regeeringsorgaan „Gazeta Polska" gisteren
geschreven heeft in dezen trant: „Wij willen
Britten en Franschen niet hun leven zien ge
ven voor een kleine Dantziger chimère
Het vredesfront verlangt geen oorlog. De
menschheid wil een slachting der jongere
generatie vermijden. De Poolsche jeugd, de
eerste generatie die in het onafhankelijke Po
len is opgegroeid, verlangt voor alles .een
vreedzaam leven. Alles hangt af van Duitsch
land.... of dit land van zijn imperialistische
bedoelingen wil afzien".
Tezelfdertijd constateeren de Britsche en de
Fransche pers een ontspanning inzake Dant-
zig. De Daily Telegraph meent „dat Hitier zich
rekenschap heeft gegeven van het gevaar voor
Duitschland, van de kwestie een aanleiding
tot een algemeenen oorlog te maken. Indien
deze toestand bestendigd blijft zou het moge
lijk zijn dat de Poolsche regeering de kans
ziet, de onderhandelingen met Berlijn te her
vatten. En de Paffijsche „Excelsior" merkt op:
„Als de Duitsche leiders inzien, dat Duitsch
land bij een oorlog weinig te winnen en veel
te verliezen heeft, zullen zij de huidige ont
spanning aanmoedigen en de vrije stad Dant-
zig weer tot welvaart laten komen".
Men voelt in dit alles wel degelijk weer den
invloed van den afkeer-van-oorlog waarover
ik gisteren schreef, betoogend dat in al die
zwarte jaren die achter ons liggen de strijd
tegen den oorlog ondanks alles groote vorde
ringen heeft gemaakt. De volken zijn niet
meer tot geestdrift voor oorlog te krijgen. Zij
verwachten van hun leiders dat die hen den
oorlog besparen zullen.
Nu schrijft de hierboven geciteerde Gazeta
Polska nog wel andere dingen ook in dat ar
tikel. Dat zij zegt: „Polen heeft meer dan eens
in zijn historie getoond, dat het weet hoe het
moet vechten" kunnen wij beschouwen als een
toevoeging aan de vredelievende taal, die niet
uit kon blijven. Het is de gebruikelijke verze
kering die ten doel heeft iedere verdenking
van zwakte, van weifeling of iets dergelijks
uit te sluiten. Maar opvallender is de volgende
uitlating van het officiëele Poolsche blad:
„Wij gronden ons op de hypothese, dat Polens
verwijdering van de Oostzee het voornaamste
doel van Duitschland is. Maar het is ook mo
gelijk dat de geheele militarisatie van de
vrije stad een afleidingsmanoeuvre is, die een
bedreiging aan andere zijde, bv. van Hon
garije of van Nederland, moet verhullen".
Vreesachtige lieden zullen wellicht schrik
ken als zij dit lezen. Laten zij bedenken dat
wij dit soort veronderstellingen nu al jaren
lang ten opzichte van allerlei landen hebben
hooien opperen, zonder bewijs. En dat de
Gazeta Polska zelf van veronderstellingen
spreekt en maar wat vagelijk oppert. Ten
slotte weet niemand met zekerheid, wat Hitier
eigenlijk voor plannen koestert. Maar als hij
een Europeeschen oorlog wil vermijden zal hij
toch ook zeker niet in de richtingen van deze
Poolsche vage veronderstellingen gaan. En er
is geen enkele aanleiding om in haaV juistheid
te gelooven. Men kan op die manier wel aan 't
veronderstellen blijven en zou nog verschei
dene andere kleine landen kunnen gaan op
sommen.
R. P.
Tsjoengkittg driemaal
gebombardeerd.
TOKIO 8 Juli (Domei). De Japansche
luchtmacht in China heeft den tweeden verjaar
dag van het uitbreken der vijandelijkheden
herdacht met drie achtereenvolgende luchtaan
vallen op Tsjoengking, den zetel der Kwo Min
Tang regeering. Bij den eersten aanval werden
bommen geworpen op het hoofdkwartier van
den militairen raad en de gendarmerie, waarin
brand ontstond, bij den tweeden aanval werd het
vliegveld gebombardeerd, en bij den derden-
aanval werden de Chiheesche luchiafweerbatte-
rijen bestookt, waardoor op verschillende plaat
sen branden uitbraken. De Japansche vliegtui
gen keerden allen veilig naar hun bases terug.
De ■posterijen van Venezuela heb
ben bepaald, dat minnebrieven
voortaan voor half porto zullen
worden vervoerd, mits in rose en
veloppe gestoken en met het recht
der posterijen om den inhoud te
controleeren)
Dat is goed nieuws voor de gelieven
Van het Venezolaansche ras,
De porto van hun minnebrieven
Wordt nu de helft van wat ze was.
Daarmede wil men hen bewegen,
Nog meer te schrijven aan elkaar,
In teere. vurig toegenegen
Bewoordingen van 't minnend paar.
Zij schreven blijkbaar niet geregeld
Naar 't oordeel van de posterij,
Nu wordt de liefde meer be-zegeld,
Niet portvrij, maar meer portgevrij.
Het spreekt vanzelf, men moet bewijzen,
Dat het ook liefdesbrieven zijn,
Want men gaat met de halve prijzen
Niet buiten Amor's schietterrein.
Men moet daarom de brieven stoppen,
Waarin men heel zijn hart uitstort
Alleen in rose enveloppen,
Dan heeft men recht op halve port.-
Dan kon de post nog ondervinden,
Dat elke, dien men posten deed,
Een brief geleek tusschen beminden,
In rose envelop gekleed.
Dus één ding was niet te ontberen,
Wanneer men veilig wilde gaan,
Moest men den inhoud controleeren,
Daar mag alleen maar liefs in staan.
Ik zou twee dingen zeggen willen:
Dat vak van controleur der min,
Stel u dat voor. ik kan wel rillen,
Voor geen fortuin ging ik daar in.
En als ik brieven daar moest schrijven,
Nam ik geen rose envelop,
'k Zou graag buiten controle blijven,
Al moest er dubbel porto op.
P. GASUS.
ALS HET EEN PRINSJE IS
5 KINDERWAGENS CADEAU
ZIE ETALAGE
VAN WEERT VOOR DE BABY
ANEGANG 46
(Adv. Ingez. Med.)
Grootste toonzaal en sorteering te Haarlem
U slaagt in elke prijsklasse.
TOONZALEN
AAN FABRIEK GEOPEND VAN 8—17.30.
(Adv. Ingez. Med.)
IN den afgeloopen nacht, tegen
kwart voor drie uur, werd de Gro-
niugsche brandweer gealarmeerd
door werklieden die aan de Steen-
tilbrug rcparatiën verrichtten en toen
ontdekten, dat in hel perceel no. 46
aan de Steentilstraat, waarin een
magazijn van auto-onderdeelen en
lampen van den heer H. Wiegman is
gevestigd, brand woedde. Deze brand
had wel zeer noodlottige gevolgen,
doordat twee menschen in het vuur
om het leven zijn gekomen.
Even nadat de werklieden het vuur hadden
ontdekt, sprong reeds de groote étalageruit
met een geweldigen knal uiteen, vermoedelijk
veroorzaakt door het ontploffen van potten
vet. Door dit geraas werden de meeste om
wonenden uit hun slaap gewekt en spoedden
zich naar buiten. In korten tijd stond het
perceel van den heer Wiegman in lichter
laaie. De bewoners, de 40-jarige heer Wieg
man, diens vrouw, een 11-jarig zoontje en
een 4-jarig dochtertje wisten zich te redden.
Voor de bewoners van de bovenver
dieping van hetzelfde perceel, den 60-
jarigen kleermaker B. J. Walrecht,
diens eveneens 60-jarige echtgenootc
en hun 25-jarigen zoon, heeft deze
brand vreeselijke gevolgen gehad. De
zoon kon door de geweldige vuurzee
en de rookontwikkeling geen enkele
poging ondernemen zijn ouders te
redden en ternauwernood gelukte het
hem zelf het gevaar te ontkomen,
zoodat hij het moest aanzien dal zijn
ouders jammerlijk in de vlammen om
kwamen. In dezen toestand mocht
het hem nog gelukken via het dak
en een dakraam aan de achterzijde
het perceel van de firma Koopman te
bereiken.
Onmiddellijk na het alarm is de Groning-
sche brandweer met groot materiaal uitge
rukt. Toen zij ter plaatse kwam was het ge
heele pand reeds een vuurzee en was ook het
aangrenzende perceel en het groote pakhuis
aan de achterzijde reeds door het vuur aan
getast. Hierin lagen-.groote voorraden manu
facturen en aanverwante artikelen opgesta
peld. De woning van den heer Koopman en
het pakhuis gingen geheel verloren.
Dank zij het spoedig en krachtig ingrijpen
van de brandweer kon worden aangenomen
dat tegen vier uur het gevaar voor verdere
uitbreiding was geweken.
Het is de brandweer vanmorgen gelukt de
lijken der beide slachtoffers te. vinden,
Bij den brand is ook de heer Wiegman ge
wond. Nadat hij zijn vrouw en kinderen in
veiligheid had gebracht kon hij zichzelf
slechts redden door van een twee meter hoo-
gen muur te springen. Daarbij kwam hij te
vallen en kreeg hij ook brandwonden. Deze
zijn evenwel niet van ernstigen aard geble
ken en zijn toestand baart dan ook geen zorg
De toestand van den heer Wiegman, die bij
zijn overhaaste vlucht, naar later bleek, een
hielbreuk opliep, is naar omstandigheden goed.
De schade door aezen brand aan de aan-
jetaste perceelen veroorzaakt wordt gedeel
telijk doqor verzekering gedekt.
De Haarlemsche krachtsportmeuschen luisteren in het Noorder Sportpark
de Sportweek 1939 op.
In de gemeentelijke zweminrichting aan de Kleverlaan geven leden van den
Ned. Arbeiders Sportbond een gymnastiekdemonstratie in het water.
Jians op meedzanie xegeting
van de kwestie (Dantzig
vetbeiexd
LONDEN, 8 Juli. (Havas) De bladen
constateeren een merkbare ontspanning
in de kwestie-Dantzig doch wijzen cr op,
dat deze in liet geheel niet te wijten is
aan een verzwakking van Polen.
De „Daily Express" schrijft: In bui-
tenlandsche politieke kringen heerschte
gisteren de meening, dat de vooruitzich
ten voor een vreedzame regeling der
kwestie Dantzig sterk verbeterd zijn.
De Daily Telegraph schrijft: Hitier schijnt zich
rekenschap te hebben gegeven van het gevaar
voor Duitschland, om van de kwestie-Dantzig
een aanleiding tot een algemeenen oorlog te
maken. Indien deze situatie aanhoudt, zou het
onmogelijk zijn dat men op een punt belandt,
waarop de Poolsche regeering het mogelijk acht
de onderhandelingen met Berlijn te hervatten.
De geruchten, als zou Londen druk op War
schau hebben uitgeoefend, zijn door de Poolsche
regeering zelf tegengesproken. Frankrijk en En
geland hebben uitsluitend om nauwkeurige in
lichtingen verzocht, welke houding Polen zal
aannemen bij alle verwikkelingen die zich kun
nen voordoen.
Ook de Fransche pers bespreekt de
kwestie-Dantzig. De „Excelsior" schrijft:
Indien de Duitsche leiders inzien dat
Duitschland bij een oorlog weinig te
winnen en veel te verhezen heeft, zul
len zij de huidige ontspanning, welke
rondom Dantzig geconstateerd wordt
aanmoedigen, en zullen zij de vrije stad
weer tot welvaart laten komen.
Japansche vliegers vergisten zich.
OTTAWA. 8 Juli. (Havas). Mackenzie King
heeft een uit Tokio ontvangen nota gepubliceerd
waarin de Japanners hun verontschuldiging
uiten voor het bombardement op het zendings
gebouw te Tsjangteh, waarbij twee zendelingen
omkwamen. De Japansche vliegers zouden zich
vergist hebben, doordat de Britsche vlaggen op
de getroffen gebouwen moeilijk zichtbaar wa
ren.
HEDENIA PAGINA'S
HAARLEM EN OMGEVING.
P
Fusie van twee Haarlemsche tooneelvereeni-
gingen.
De laatste wedstrijddag van „Proza en
Poëzie".
BINNENLAND.
Langdurige conferentie ten paleize over de
kabinetscrisis.
Bij een brand te Groningen zijn twee be
jaarde menschen om het leven gekomen
Te Stevensweert is een kind verbrand
BUITENLAND.
In Japan wordt de anti-Britsche campagne
met kracht voortgezet.
Er zijn belangrijke maatregelen genomen
ten aanzien van de samenwerking der
Fransche en Engelschc luchtwapens.
De Amerikaansche minister van marine,
Swanson, is overleden.
ARTIKELEN, enz.
R. P.: Teekeneh van ontspanning.
P. v. d. Hem: Nederland en de Garanties.
Gabriel Smit: Herdenking van Willibrordus
J. II. de Bois: Litteraire Kantteckeningen.
Vr. S.: In Engeland.
A. J. D.: Campanula
K. de Jong: Concert der H. O. V.
Bioscopen
Financieel Economisch Weekoverzicht: De
handel krimpt in door toedoen van de in
ternationale politiek.
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen op
Het woord is aan
Rivarol:
Er bestaat een nauw ver
band tusschen de spijsver
tering van den mensch en
zijn 'geestelijke productie.
Henry Montalée:
Men heeft de philosophic
van zijn maag.
Toch nog een
kabinet-Colijn
De bespreking, welke de Koningin heeft
gehouden met de voorzitters van de beide
Kamers der Staten-Generaal, den vice-
president van den Raad van State, jhr. mr.
F. Beelaerts van Blokland, den minister
van Staat mr. D. Fock en de chefs van
den generalen staf en den marinestaf,
resp, luit. gen. I. H. Reynders en vice-
admiraal J. Th. Fürstner heeft tot
twaalf uur geduurd.
In politieke kringen is men geneigd
de beteekenis van deze bij een kabi
netscrisis ongebruikelijke bèspreking ten
peleize hoog aan te slaan.
Als vaststaande mag worden aangenomen
aldus de Tel. dat de bespreking zij het al
ongewoon in ons staatkundig leven, volkomen
past in het kader der consultaties rond de
regeeringsvorming.
H. M. de Koningin heeft hiermede een stap
gedaan, welke ook geheel en al tot de bevoegd
heden van het staatshoofd, dat ten onzent waar
lijk niet louter ornament is, behoort. De ernstige
internationale omstandigheden verleenen aan
deze raadpleging alleen een bijzonder cachet.
Er wordt rekening mede gehouden, dat de
uitgebreide raadpleging door H. M. de Koningin
een aanwijzing kan zijn, dat het bij de hangende
regeeringsvorming niet alleen gaat om de be-
grooting-1940. doch op de financieele politiek
in vollen omvang, ook voor een iets verder ver
wijderde toekomst. Hierbij zou dan het zwaarte
punt in belangrijke mate komen te liggen op
de onvermijdelijk hooge eischen der verdedi
ging van het grondgebied des rijks. Er kunnen
nu eenmaal omstandigheden zijn, waaronder
voor een bepaalde verzorging andere zaken
eenigermate dienen te wijken.
Vooral waar, naar verluidt, de katho
lieken zich niet het eerst aangewezen
achten om de verantwoording voor
kabinetsformatie op zich te nemen,
overheerschte gisteravond in politieke
kringen de verwachting, dat dr. Colijn
minister-president zal blijven.
Het is natuurlijk mogelijk, dat hem alsnog
ontheffing zal worden verleend van de in beraad
gehouden formatieopdracht, doch het zou geen
verwondering baren, wanneer de crisis zou wor
den opgelost, doordat er onder zijn leiding komt
een extra-parlementair, zoogenaamd intermezzo
kabinet, wel of niet met reconstructie van het
demissionnaire coalitie-kabinet.
De regeeringspersdienst meldt: H. M. de
Koningin heeft heden voormiddag ontvangen den
minister van staat, mr. D. Fock.
Onze winkelgevelprijsvraag.
In ons nummer van heden publiceeren
wij den uitslag van onze Winkelgevel
prijsvraag dd. 17 Juni j.l. Door inge
spannen arbeid zijn wij erin geslaagd
ons door den waren berg van oplossingen
heen te worstelen en stuk voor stuk
nauwkeurig te controleercn om tijdig op
den aangekondigden dag van heden, de
prijswinnaars en winnaressen bekend te
kunnen maken. De prijsvraag is een
groot succes geworden en de deelnemers
en -neemsters hebben zich veel moeite
gegeven. Daardoor was het aantal geheel
juiste oplossingen grooter dan het aan
tal prijzen en dientengevolge hebben
wij moeten loten. Het resultaat der loting
is te vinden elders in dit nummer, waar
wij ook nog eens alle gevelfotos, nu
voorzien van de namen, publiceeren. De
prijzen zijn reeds verzonden. Wij danken
allen, die hebben deelgenomen en ver
trouwen dat zij, die thans ook de goede
oplossing zonden, maar bij de loting af
vielen, een volgend maal weder zullen
mededingen en dan fortuinlijker zullen
zijn.
Conferentie over het Spaansche
goud te Burgos.
ST. JEAN DE LUZ, 7 Juli Tijdens een
vandaag te Burgos gehouden belangrijk ge
sprek tusschen maarschalk Pc tain en Jor-
dana werd de kwestie behandeld van het
Spaansche goud. dat zich in het bezit, bevindt
van de Bank van Frankrijk.
Ook werd naar men gelooft gesproken over
andere punten, die bij het jongste bezoek van
Pétain aan Parijs aan de orde waren geweest.
De Spaansche pers heeft haar houding tegen
over groot Brittannië en Frankrijk op op
merkelijke wijze veranderd. Zij is vol lof over
Pétain. die een groot vriend van Spanje wordt
genoemd. (Reuter)