BRINKMANN
Versteening van mensch en dier.
VERHUUR
ZONDER CHAUFFEUR
Ongelooflijke toestanden
te Baarle-Nassau.
Aankoop aan Attis
WOENSDAG 19 JULI 1939
HAARLEM'S DAGBLAD
7,
Zullen ook de natuurlijke kleuren
kunnen behouden worden
IEDER onzer kent wel de gekleurde papier-
maché of gipsen modellen van doorsneden
of organen van het menschelijk lichaam of
van dieren zooals die op de scholen bij het
onderwijs in de natuurlijke historie gebruikt
worden. En allen hebben wij hetzij op school,
hetzij in het een of andere museum opgezette
dieren gezien: vogels, die eigenlijk niet veel meer
zijn dan een met stroo volgestopte gevederde
huid; en eertijds bij hun leven zoo lenige en
slanke roofdieren, die een hobbelig, houterig
en dwaas voorkomen gekregen hebben.
Nu zwijgen we nog maar van de bekende met
alcohol gevulde stopflesschen, waarin reptielen
anatomische preparaten, e.d. een onwezenlijk,
grauw beeld geven van wat ze eigenlijk behoor
den te zijn.
Professor Francesco Spirito, directeur van de
Obstetrische en Gynaecologische Kliniek der
Universiteit van Siena.
Al deze dingen vormen een droef schouwspel
van de vergankelijkheid des levens, een schouw
spel, dat geheel in strijd is met de bruischende
energie, welke het leven in werkelijkheid pleegt
uit te stralen.
Bij dat alles vergeleken geeft een marmeren
of gipsen spierenbeeld van het menschelijk
lichaam al heeft ook dat iets macabers
veel meer de natuurlijke dynamiek, die den le
venden mensch bezielt, weer. Hetgeen zeggen
wil, indien de anatomische preparaten daarin
stevig tot een soort marmer verhard en in hun
natuurlijke kleuren bewaard zouden kunnen
worden.
Vandaar dat reeds van oudsher verschillende
onderzoekers gezocht hebben naar een afdoende
methode voor het versteenen van menschen- en
(dierenlijken en van gedeelten daarvan.
Dit versteenen heeft niets te maken met het
tegen ontbinding vrijwaren van lijken door
mummificeering of door balsemen. Want deze
laatste methoden, zooals deze reeds op meer of
minder volmaakte wijzen werden toegepast door
de oude Ethiopiërs, Scythen, Grieken, Romei
nen en Egyptenaren, en zooals men ze tegen
woordig in bijzondere gevallen nog aanwendt,
hadden en hebben slechts hetzij een godsdien
stige, hetzij een piëteitstaak te vervullen.
Bij mummificatie, hetgeen een conserveerings
methode deels door inwerking van bepaalde
stoffen deels door uitdroging is, gaan 'de
inwendige organen verloren en vindt,
mede door het uitdrogen der weefsels, zulk
een gewichtsverlies plaats, dat de mummie van
een volwassen man slechts 6 tot 8 kilo weegt.
Het balsemen van lijken, dat ten doel heeft het
lichaam van den doode zoo lang mogelijk in den-
zelfden staat te houden, geschiedt op geheel
andere wijze; doch ook hierbij wordt het ge
conserveerde lichaam practisch veelal ongeschikt
gemaakt voor wetenschappelijke studie- en on
derwijsdoeleinden.
Versteening daarentegen is het de dichtheid
van steen geven aan een organisch lichaam.
Hierbij wordt alle vocht, dat in de tusschenruim-
ten van het lichaam voorkomt, vervangen door
minerale stoffen, zoodat het organische lichaam
door ontwatering en mineraliseering geheel te
gen ontbinding gevrijwaard is.
Een man, die het in het versteenen van li
chamen ver gebracht heeft, was de Noord-Ita
liaan Girolamo Segato (17921836), die tal
rijke thans nog in verschillende anatomische
musea bewaarde versteeningen van mensche-
lijke en dierlijke organen nagelaten heeft. Zelfs
bestaat er thans nog een door Segato vervaar
digd tafeltje, waarvan het blad gevormd wordt
door een mozaiek van 214 verschillende door
hem versteende preparaten!
Girolamo Segato, die zeer arm was, bood het
geheim zijner versteeningsmethode den groot
hertog van Toscane, te koop aan teneinde zijn
schulden te kunnen betalen; maar de groother
tog voelde daar niets voor, en zoo stierf Segato
op 44-jarigen leeftijd zonder zijn geheim bekend
gemaakt te hebben. Tevergeefs heeft men na
dien getracht zijn conserveeringsmethode door
versteening te reconstrueeren aan de hand van
de in Segato's boedel gevonden flesschen met
allerlei vloeistoffen; doch men is daar nimmer
in geslaagd. Sega tos preparaten hebben echter
inderdaad de hardheid van steen niet gekregen,
doch veel meer die van hoorn, terwijl schilfer
tjes, welke van zijn thans nog voorhanden ver
steeningen loslaten, tusschen de vingers tot poe
der gewreven kunnen worden.
Na Segato zijn er nog verschillende medici ge
weest, vooral in Italië, die een afdoende verstee
ningsmethode beweerden gevonden te hebben
Wel de bekendste hunner was de arts Efisio
Marini, (18221900), van wiens verstecningen
van anatomische preparaten er thans nog te Pa
rijs in de musea Orfila en Dupuytren bewaard
worden, terwijl de rest zich in het anatomische
museum van Napels bevindt.
Het was deze Efisio Marini, die in 1862 ge
durende den slag bij Aspromonte bloed uit Ga
ribaldi's beenwond opving, dit versteende en er
een medaillon van liet maken, hetwelk hij den
vrijheidsheld later toezond!
Maar zoowel Efisio Marini als de anderen, van
wie gezegd wordt., dat zij in staat waren men-
schelijke en dierlijke organen te versteenen,
hebben allen hun geheim mee in het graf ge-
lomen.
Aan professor Francesco Spiritodirec
teur van de Obstetrische en Gynaecolo
gische Kliniek der Universiteit te Siena
is het gelukt inenschelijke en dierlijke
organen te versteenen op zoodanige
wijze, dat zij de hardheid van marmer
verkrijgen.
Onlangs nu heeft professor Francesco Spirito,
directeur der Obsetetrlsche en Gynaecologische
Kliniek der Universiteit van Siena voor een uit
gelezen gezelschap van geleerden de mededee-
ling gedaan, dat het hem gelukt is een methode
te vinden voor het versteenen van menschelijke
en dierlijke organen, waarbij deze door onder
dompeling in bepaalde scheikundige stoffen de
hardheid van marmer verkrijgen.
Hoezeer de aldus verkregen preparaten inder
daad die hardheid bezitten, bewees hij door er
een op den grond te laten stuiten, waarbij de
als doornen uitstekende dunne gedeelten van het
orgaan niet afbraken. Een ander overgelegd
preparaat was door een steenhouwer uitgeboord,
zoodat te constateeren viel dat de versteening
zich ook in het inwendige in dezelfde mate vol
trokken had.
Dat de aldus verkregen preparaten zoowel
voor studie- en onderwijs- als voor doeumen-
feeringsdoeleinden uitermate geschikt zijn be
wijst het feit, dat de oorspronkelijke vorm der
organen nauwkeurig behouden is gebleven, ter
wijl ook him microscopische structuur ongewij
zigd bleef.
Zeer merkwaardig is verder nog aan profes
sor Spirito's ontdekking, dat het versteenings-
proces omkeerbaar is, d.w.z. dat de preparaten
na opnieuw gedemineraliieerd te zijn we
derom hun vroegere weekheid en daarmede hun
oorspronkelijken staat aannemen, waardoor ze
weer aan het ontleedmes onderworpen kunnen
worden. Zoo toonde professor Spirito zijn toe
hoorders door den microscoop een tweetal pre
paraten van een eertijds versteende long.
Aanvankelijk blijkt de geleerde versteeningen
verkregen te hebben, die zwartachtig van kleur
waren. Door zijn methode steeds te verbeteren,
slaagde hij er in preparaten te maken, welke
zoo wit als marmer waren; doch aangezien het
vooral bij het onderwijs dikwijls noodzakelijk
kan zijn, dat het preparaat geheel en al de oor
spronkelijke kleuren nauwkeurig weergeeft, is
hij nog steeds bezig zijn methode zoodanig te
vervolmaken dat ook in dit opzicht de gewensch-
te resultaten ten volle bereikt kunnen worden.
Hij schijnt hierin reeds zoover gevorderd te zijn,
dat eerlang versteeningen in volkomen natuur
getrouwe kleuren verkregen worden.
Zoodra dit resultaat bereikt is zal professor
Spirito zijn methode van versteening van dier
lijke organen door de simpele onderdompeling
in bepaalde vloeistoffen publiceeren. Reeds heeft
hij alle gegevens omtrent het tot nu toe door
hem in dit opzicht bereikte onder zegel in be
waring gegeven aan de R. Accademia dei Lincei
te Rome, opdat indien hem iets overkomen
mocht zijn methode niet, zooals dat met die
zijner voorgangers het geval was, voor de
menschheid verloren gaat. Waar hij echter zich
zelf de opgave gesteld heeft zijn systeem eerst
tot in de allernauwkeurigste weergave der na
tuurlijke kleuren te vervolmaken heeft hij voor-
loopig nog geen mededeeling gedaan over alle
details zijner methode.
Hij verklaart echter, dat van het oogenblik af
waarop hij, wat thans nog zijn geheim is, we
reldkundig zal hebben gemaakt, iedere leek in
staat zal zijn met weinig moeite dierlijke orga
nen te versteenen en ze aldus te conserveeren.
Zoo eenvoudig moeten de bij dat proces te ver
richten handelingen zijn.
De door professor Spirito met huid en haar
versteende dierenlichamen o.a. van Guinee-
sche biggetjes toonen aan 'dat ook de oogen
versteenen en daarbij hun natuurlijke kleuren
behouden, waardoor deze conserveeringsmethode
nog des te verkieslijker wordt boven die van
het opzetten. Want bij opgezette dieren is men
genoodzaakt in de oogkassen glazen oogen aan
te brengen, hetgeen aan de natuurlijke weer
gave van het dier groote afbx-euk doet.
Het is niet zoozeer de gynaecoloog Spirito ge
weest, die er zich toe gedreven gevoelde het
probleem der z.g. pietrificatie van organen tot
een oplossing te brengen, doch veel meer de
paedagoog, die tevens in hem woont, de leer
meester der thans opgroeiende generatie van
toekomstige medici.
Want als leermeester der jongeren besefte hij,
hoezeer de wetenschap gediend zou zijn met
een eenvoudige en economische wijze van ver
duurzaming van anatomische preparaten, bij
welke oorspronkelijke vorm. structuur, volumen
en kleuren onveranderd blijven, en bovendien
de hanteerbaarheid vergemakkelijkt en het ri
sico van beschadiging tot een minimum beperkt
wordt.
Of eerlang in de diverse laboratoria en mu
sea der geheele wereld een radicale opruiming
zal worden gedaan onder de opgezette dieren,
ouderwetsche met formaline behandelde anato
mische preparaten en stopflesschen met allerlei
organische zaken op sterk water? We zullen het
antwoord daarop weten, wanneer professor Spi
rito zijn geheim geopenbaard en tot gemeen
goed der menschheid gemaakt heeft.
C
SMEDESTR. 22
ARACE
EBR.
H. H.
1939 MODELLEN
TELEF. 11025
VERZEKERDE WAGENS
(Adv. Ingez. Ued.l
PROVINCIALE STATEN.
door Amsterdam
de provincie.
en
Bijdrage voor aanleg spoorwegtunnel
te Velsen.
In de Dinsdagmiddag voortgezette zomerzit-
ting der Provinciale Staten van Noord-Holland
is met 57 tegen 10 stemmen goedgekeurd de
voordracht van Ged. Staten, om voor f 283.000
deel te nemen in den aankoop van de terreinen
en gebouwen van het Genootschap „Natura Artis
Magistra" te Amsterdam.
Bij de behandeling van deze voordracht dron
gen vele leden aan op provinciale medezeggen
schap in het bestuur van Artis, opdat de instel
ling beter geëxploiteerd kan worden, o.a. door
verlaging der toegangsprijzen, zoodat zij door
breedere lagen der bevolking bezocht zal kun
nen worden.
Een der tegenstanders van de voordracht, de
heer Lu den (C. H.) voelde er niets voor, aan
een z.i. stervende instelling nieuwe leven in te
blazen. De stedelingen trekken tegenwoordig
naar buiten en daarom zal een eventueele mo
derniseering van Artis toch niet helpen. Er zou
echter volgens spreker iets te zeggen zijn voor
verplaatsing van Artis naar het Amsterdamsche
Boschplan.
De heer Vermeulen (A.R.) bestreed de
opvatting, dat de provincie een groot offer
brengt, daar zij mede-eigenares wordt van een
terrein, dat een grootere waarde vertegenwoor
digt, dan waarvoor het thans gekocht wordt.
De Amsterdamsche wethouder van financiën
de heer Rustige (C.H.) was erkentelijk jegens
de Ged. Staten, omdat zij Artis willen helpen. Hij
kon echter de voordracht niet steunen, omdat de
aankoop van Artis voor Amsterdam een zeer
zware financieele last beteekent, waar nog bij
komt, dat de participanten nu ook de exploita
tietekorten zullen moeten dragen. Amsterdam
zal waarschijnlijk als gevolg van het besluit tot
aankoop van Artis allerlei sociale voorzieningen
moeten beperken.
De heer Polak (S. D. A. P.), die de voor
dracht verdedigde, verklaarde wel eenige bezwa
ren te hebben tegen medezeggenschap in het Ar-
tis-bestuur. De wijze van exploitatie van den
dierentuin is meer een Amsterdamsch, dan een
provinciaal belang. Nu de meerderheid der Sta
tenleden echter daartoe den wensch te kennen
heeft gegeven, zullen Ged. Staten de wensche-
lijkheid overwegen, om een gedelegeerde der
provincie zitting tee doen nemen in het bestuur.
Formeel, zei spreker, wordt aan de provincie mo
menteel niet meer gevraagd dan f 283.000, maar
op de griffie is reeds een verzoek binnengeko
men om een provinciale bijdrage in de exploi
tatie van Artis. Wie daarom thans vóór de voor
dracht stemt, zal zich vertrouwd moeten maken
met de gedachte, dat verdere financieele bemoei
ingen der provincie met Artis niet te ontgaan
zijn. Spreker hoopte echter, dat de moeilijke tij
den van thans niet eeuwig zullen voortduren.
Ged. Staten zien zelfs den tijd komen, dat Am
sterdam weer financieel vrij zal zijn en zij ver
trouwen, dat ook de hulp aan Artis slechts van
tijdelijken aard zal behoeven te zijn.
Hierna volgde de stemming met het reeds ver
melde resultaat.
Een ander belangrijk agenda-punt was het
voorstel van Ged. Staten om een provinciale bij
drage van 5 5/9 procent te verleenen voor den
aanleg van een spoorwegtunnel onder het noord
zeekanaal te Velsen. De bouwkosten zijn volgens
een voorloopige becijfering geraamd op tien mil-
lioen gulden.
Deze voordracht werd zonder stemming goed
gekeurd.
Voorts werden Ged. Staten gemachtigd, geld-
leeningen aan te gaan tot een maximum bedrag
van tien millioen gulden, ter financiering van
de uitvoering van het provinciaal wegenplan.
ORGELBESPELING
in de Groote of St. Bavokerk te Haarlem, op Don
derdag 20 Juli 1939, des namiddags van 34 u.,
door den heer George Robert.
Programma:
1. Preludium, Fuga en Ciaccona, Joh. Pachelbel
2. Was Gott tut, das ist wohlgetan, J. P. Kellner
3. Dorische Toccata, J. S. Bach.
4. O Mensch, bewein' dein' Sünde gross, J. S.
Bach.
5. Pastoral Sonate, Joh. Rheinberger.
6. Choral III, H. Andriessen.
AANBESTEDING.
Bij de op 18 Juli gehouden openbare aanbe
steding van bestek no. 77 N.S., betreffende het
maken van eenige verzonken- sporen in het ge
bouw voor „kleine herstellingen" te Haarlem,
waren ingekomen 22 biljetten. Hoogste inschrij
ver was J. G. Steensma te Lemmer voor f 13.700
laagste inschrijver E. de Bruin te Hoogland
voor f 10.277. De raming bedroeg f 13.850.
(Nadruk verboden).
Bekend econoom overleden.
LAKE PLACID (New York) 19 Juli Profes
sor Edwin Robert Anderson Seligman. de be
kende Amerikaansche econoom, is op 78-jari
gen leeftijd overleden.
„De Hooi»" weer naar zee.
Hospitaal-kerkschip heeft sterkere motoren
gekregen.
Geruimen tijd hebben onze visschers op de
Noordzee het hun zoo bekende hospitaalkerk
schip „De Hoop" moeten missen. Nu echter
vaart het zegen-brengende, sierlijk gebouwde
vaartuig weer op de Noordzee, thans niet meer
als zeilschip met een lichte motor, maar voorzien
van een sterke 200 P.K. Dieselmotor, waardoor
de vaarsnelheid niet onbelangrijk is vermeer
derd en het werk van naastenliefde op de wijde
watervlakte zoo intensief mogelijk verricht kan
worden.
Alvorens het gerestaureerde scheepje Dinsdag
uit Amsterdam naar zee vertrok, verzamelden
zich aan boord een groot aantal belangstellenden,
die de weder-ingebruikstelling, welke met eenige
plechtigheid gebeurde, bijwoonden.
Onder hen bevonden zich o.m. de comman
dant der maritieme middelen te Amsterdam,
kapitein ter zee N. A. Rost van Tonningen, de
havenmeester van Amsterdam, de heer B. de
Vries, de oud-havenmeester, de heer W. N. van
de Pol, de inspecteur der scheepvaart, de heer
C. A. G. van der Boom en verder vele autoritei
ten op kerkelijk gebied.
Zij verzamelden zich aan dek, waar zij werden
toegesproken door den voorzitter van de Neder-
landsche Vereeniging ten behoeve van zeelieden
van elke nationaliteit „hospitaalkerkschip", de
gep. vice-admiraal H. Th. de Rooy.
De wenschen zoo zeide hij door ver
schillende predikanten en geneesheeren, die aan
ons werk deelnamen, herhaaldelijk geuit om
het scheepje meer vaarsnelheid te geven, heeft
de vereeniging doen overwegen, hoe zij aan dit
verlangen zou kunnen voldoen. Men zou
natuurlijk een nieuw schip kunnen bouwen, doch
de geldmiddelen lieten niet toe zoover te gaan.
Zoo kwam de vereeniging tot het plan den mo
tor te vervangen door een van grootere kracht.
Met dit doel voor oogen wendde zij zich tot
professor E. Vossnack, hoogleeraar aan de tech
nische hoogeschool te Delft, die zich bereid ver
klaarde het bestuur met zijn groote kennis en
ervaring ter zijde te staan. Na een onderzoek
aan boord, adviseerde hij een motor van 200 P.K.
in het schip te plaatsen. Aangezien de nieuwe
motor door zijn grootere kracht meer ruimte
noodig heeft, was het noodig het voorschot van
de motorkamer naar voren te verplaatsen, waar
door het verblijf van de hutten van dokter en
dominee benedendeks onbewoonbaar werden. Ze
moesten daarom aan dek worden gebouwd en
zoo ontstond de opbouw aan dek, welke weer ten
gevolge had, dat het zeiltuig zou moeten ver
vallen. Zoo is het scheepje een motorjacht ge
worden.
Voor een vereeniging, die in hoofdzaak door
vrijwillige bijdragen wordt in stand gehouden,
is de financieele zijde van een plan van verbe
tering een zeer belangrijke, vooral als er een
bedrag van omstreeks f40.000 mede is gemoeid
zoo ging spr. verder. Gelukkig ondervond de
vereeniging van verschillende kanten hulp. Voor
al wilde spr. dankbaar herinneren aan het feit,
dat de regeering besloot het jaarljjksche sub
sidie te verhoogen.
Spr. richtte zich vervolgens tot de bemanning,
die hij gelukwenschte met haar gerestaureerde
schip.
Aan het slot van zijn toespraak heesch spr. de
vlag van de vereeniging aan de achterste mast.
Hij sprak daarbij uit de woorden, die de vis
schers gebruiken, wanneer zij de vleet schieten,
„op hoop van zegen".
Ds. Luteyn uit Nijkerk leidde vervolgens een
korten kerkdienst, waarna de genoodigden het
verbouwde vaartuig bezichtigden. Om half 12
is het gepavoiseerde schip naar zee vertrokken.
Proefboringen naar delfstoffen.
Een collectie van dooi professor Francesco Spirito versteende en aldus met behoud van
hun normale aanziengrootte en structuur gecotis er veerde dieren en anatomische prepa
raten. Links boven een met huid en haar versteend Guineesch biggetje, waarvan ook de
oogen den normalen vorm en de normale kleur behouden hebben.
Nabij de Duitsche grens.
Eenigen tijd geleden werd melding gemaakt
van het feit, dat over groote uitgestrekte ge
bieden nabij de Duitsche grens in mindere of
meerdere mate delfstoffen in den bodem zou
den zitten en dat bij de bevoegde instanties
stappen werden gedaan om de vereischte
proefboringen te mogen verrichten.
Hiervoor is thans de ministerieele vergun
ning verleend en wel aan den heer H. J. Wie-
gers, architect te Harbrinkhoek, gemeente
Tubbergen, onder voorwaarde dat de boringen
geschieden in overleg met den inspecteur-ge
neraal der mijnen en met inachtneming van
de eventueel daarvoor te geven voorschriften.
In verband met bovenstaande ministerieele
vergunning hebben wij ons tot den heer Wie
gers gewend met de vraag, hoe hij zich voor
stelt de boringen naar ijzererts te verrichten
of te doen verrichten. Hij deelde ons op deze
vraag mede, dat hij in verbinding staat met
eenige ingenieurs in Nederland, die hem in
eerste instantie met behulp van de noodige
instrumenten terzijde zullen staan, opdat
over de onmetelijke uitgestrektheid van bouw
landen, weidegronden en bosch niet op elke
plaats behoeft te worden geboord, maar en
kel en uitsluitend op die plaatsen, welke dooi
de instrumenten worden aangewezen. Dit
voorkomt moeite, kosten en tijd.
Het ligt in mijn bedoeling aldus de heer
Wiegers binnen eenige weken, vermoede
lijk in Augustus, met de werkzaamheden te
beginnen".
.Hebt u van de eigenaren, aldus vroegen wij
hem. al vergunning voor de boringen?'-"
Daarop antwoorde hij bevestigend.
De eigenaren hebben bereids toezeggingen
gedaan voor het onderzoek
„Hebt u den Indruk, dat er groote hoeveel
heden delfstoffen op die plaats zitten?"
„Ongetwijfeld zullen er hoeveelheden delf
stoffen, ijzererts en andere nuttige bestand-
deelen in den bodem zitten. Reeds wees een
proef met magneten uit, dat er wel degelijk
ijzererts in den bodem zit. Monsters zijn op
de laboratoria onderzocht, terwijl is aange
toond. dat wij te maken hebben met deugdelijk
ijzererts. U vraagt mij de hoeveelheden: dat
weet niemand. Maar dat er groote uitgestrekt
heden kunnen zijn met ijzererts is niet on
mogelijk. In Duitschland. vlak over de grens,
tijn reeds lang geleden behoorlijke hoeveel
heden gevonden en de grond, waarop geboord
is, grenst aan de terreinen, waarop wij nu
:aan werken."
Vervolgens vroegen wij den heer Wiegers of
hij er voor het gewest en de gemeente iets in
zag waarop hij zeide dat het vanzelf sprak,
dat indien er voldoende hoeveelheden voor
exploitatie in den bodem aanwezig zijn, hier
wel degelijk een terrein voor werkverruiming
en bestrijding der werkloosheid aanwezig zou
kunnen zijn.
Typlius-patiënten niet
geïsoleerd.
Dezer dagen zijn te Baarle-Nnssau twee ge
vallen van typhus geconstateerd. Het eerste ge
val deed zich op 6 Juli bij den landbouwer-ca
féhouder A. F. Hervgers voor. Daar er in Baar
le-Nassau geen Nederlandsche arts is gevestigd,
werd de hulp ingeroepen van dr. Gommers uit
het Belgische dorp Hoogstraten.
Deze constateerde typhus, doch schijnt geen
enkelen maatregel om den patiënt te isoleeren,
te hebben genomen. De man werd zonder dat
eenige ontsmetting plaats had, door zijn huisge-
nooten thuis verpleegd.
Het gevolg was, dat Zondag 9 Juli de 24-jarige
zoon eveneens door de ziekte bleek te zijn aan
getast. Ook toen werd nog geen enkele maatre
gel voor isolatie of ontsmetting genomen, terwijl
evenmin aan het gemeentebestuur van Baarle-
Nassau van de besmettelijke ziekte werd ken
nisgegeven.
Het café bleef gewoon open en de boeren uit
de omgeving bleven er hun borreltje en hun
glaasje bier drinken, waarbij zij bediend wer
den door huisgenooten, die regelmatig met de
typhus-patiënten in contact stonden. Ook de
melk van het bij het café behoorende boeren
bedrijf werd normaal als consumptiemelk aan
de melkfabriek afgeleverd.
Inmiddels verergerde de toestand van den
vader dusdanig, dat dr. Gommers Donderdag
j.L overbrenging naar het ziekenhuis te Turn
hout noodzakelijk achtte. Daar weigerde men
echter den tyhus-patiënt op te nemen, zoodat
deze teruggebracht werd naar Hoogstraten, waar
men hem na veel gepraat in de barak van het
gasthuis opnam.
De eveneens aan typhus lijdende zoon bleef
echter thuis tot ook zijn toestand dermate ver
ergerde, dat hij Zondag jl. eveneens naar het
gasthuis te Hoogstraten moest worden overge
bracht. Bij dit vervoer hielp een andere zoon,
de 27-jarige Leo Herygers, die bij een boer te
Baarle-Nassau als inwonend knecht werkzaam
is. Deze zoon werd Maandagmorgen ziek en werd
daarop door zijn patroon ijlings naar huis ge
zonden.
Ook bij hem constateerde dr. Gommers typhus,
doch hij achtte het nog niet noodig hem naar het
gasthuis te laten overbrengen, zoodat deze jon
geman thans weer thuis verpleegd wordt, zon
der eenige isolatie of ontsmettingsmiddel, Bo
vendien bleek, dat een derde zoon, J. C. Hery
gers, de momenteel te Breda onder de wapenen
is, Zondag den geheelen dag met verlof is thuis
geweest, en nog meegeholpen heeft zijn aan ty
phus lijdenden broer te verplegen.
Niettemin is deze jongeman Zondagavond zon
der eenige ontsmetting in de Chassé-kazerne te
Breda teruggekeerd. De militaire autoriteiten
kregen van een en ander eerst kennis toen de
jongeman Maandagavond plotseling naar huis
werd ontboden omdat zijn vader en broeder ster
vende waren. Onmiddellijk zijn daarop Dinsdag
morgen maatregelen genomen.
Maandagavond laat is de Belgische geneesheer
uit Hoogstraten naar Baarle-Nassau gekomen
om de boeren in de omgeving van het besmette
gezin tegen typhus in te spuiten, daarbij mede-
deelende, dat hij geruimen tijd op serum had
moeten wachten, aangezien dit uit Leuven moest
komen.
Eerst toen bemerkten de boeren in de om
geving het groote gevaar. Daarna pas werd aan
den burgemeester van Baarle-Nassau van de
ziekte kennisgegeven, doch Dinsdagmorgen was
nog geen kenteeken aan de woning aangebracht,
zoodat 't café normaal geopend bleef en de melk
weer naar de melkfabriek werd gebracht. Ook is
nog niets gedaan voor isolatie van den typhus-
patiënt, die nog thuis wordt verpleegd, noch
voor het tegengaan van contact van de huisge
nooten der patiënten met personen uit de omge
ving. Ontsmettingsmiddelen zijn nog steeds niet
verstrekt.
FAILLISSEMENTEN.
Door de Arrondissements-rechtbank te Haar
lem zijn de volgende faillissementen uitgespro
ken op Dinsdag 18 Juli 1939.
De nalatenschap van J. Kleyntjes, gewoond
hebbende te Haarlem, Aelbertsbergstraat 9 en
aldaar op 31 December 1938 overleden; Curator
Mr. Silvain Groen te Haarlem.
M. Hoogenboom, handelende onder den naam
..Garage Modern", garagehouder, wonende te
Haarlem, Koudenhorn 40; Curator Jhr. Mr. L.
U. Rengers Hora Siccama te Hoofddorp, ge
meente Haarlemmermeer.
H. Jar.se, handelsagent, wonende te Haarlem,
Leidschevaart 24 boven; Curator Mr. J. A. P.
C. ten Bokkel te Haarlem.
M. C. Meijer, kruidenier, wonende te Haarlem,
Potgieterstraat 70; Curator Mr. J. A. P. C. ten
Bokkel te Haarlem.
J. H. Hoendermis, banketbakker, wonende te
Zaandam, Stadhuisplein 17; Curator Mr. W. de
Rijke te Haarlem.
Rechter-Commissaris in al deze faillissemen
ten Mr. J. H. P. E. Mijnssen te Haarlem.
Door het verbindend worden der Uitdeelings-
lijst zijn geëindigd de faillissementen van:
B. W. de Graaff Jr., winkelier in bedden, wo
nende te Haarlem, destijds Gen. Cronjéstraat 63;
Curator Mr. Julius Hoog te Haarlem.
J. A. Windt, radiotechnicus, wonende te Haar
lem, Spaarnwouderstraat 63; Curator Mr. B. E.
van Tijn te Haarlem.
EXAMENS
Examen Hoofdakte.
Haarlem 18 Juli. Geëxamineerd 8 candidaten.
Geslaagd de dames: C. M. Smiers te Wage-
ningen; C. M. C. Veltman te Oudorp; A. A. A.
Grégoire te Haarlem: D. C. Sehagen te Bergen
N. H. en de heer D. G. Hagoort te Zaandam.
Handelscorrespondentie.
De heeren J. A. Hanseier en G. Teders Jr. te
Haarlem zijn geslaagd voor het examen F.ngel-
sche handelscorrespondentie van de Vereen, van
Leeraren in de Handelscorrespondentie.
R.K. Mulo-examen.
De in het R.K. Vereenigingsgebouw te Heem
stede gehouden R.K. Mulo-examens op Dmsdag
18 Juli hadden het volgende resultaat.
Geëxamineerd 28 candidaten voor diploma A.
Geslaagd 2(1, afgewezen 8.
De geslaagden zijn: P. Lujjten, P. Strover, H.
v. Tongeren. P. Stavenuiter, E. v. Schendel, C
Schroote, allen te Haarlem, P. Alkcmade, j"
Burghout, A. Tallaux en G. Hoogeveen, allen
te Leiden, H. Roozen, E. Tummers, J. Janus, A
de Kok en P. Reith, allen te Heemstede, G.
Kieft te Zoeterwoude, G. Schrijen te Haarlem
mermeer, J. v. d. Valk en P. Verduin te Bloemen-
daal en J. v. Lierop te Bennebroek.
