Ms ueamvest tegeeten
„Due man ut de
sneeuw, die het ijs spoedig
breken.
7Jlexica tocht
Het Luxortheater
!n het komende seizoen
Visschers
jongen".
Litteraire
Kantteekeningen.
ZATERDAG 5 AUGUSTUS '1939'
HAAREE M'S DAGBEA'D"
8
WILLY FRITSCH EN LILIAN HARVEY,
het onafscheidelijke filmpaar
f-r—
Frans Hals
vroeger één der eerste keeren dal
ze met elkaar speelden en
thans, wederom vereenigd i
Als vrouwen regeerenja, wat er de
heeren der schepping dan te wachten staat,
dat ondervindt Willy Fritsch in deze geschie
denis van huwelijks-wel-en-wee aan den lijve.
Zoozeer heeft vrouwlief het huwelijkslieft in
handen dat we den armen kerel zoowaar met
huïshoudschort getooid aan den arbeid zien
en hem allerlei specifiek vrouwelijke kar
weitjes zien verrichten, zooals koken, stof-
afnemen en koffie leenen bij buurvrouw. Ge
voelt bij dit alles instinctief en hierbij
doelen wij in de eerste plaats op het manne
lijk instinct dat een dergelijk bewind nim
mer van bestendigen duur kan zijn en dat de
bom vroeg of laat
wijd %n dikwijls een gullen lach uit de zaal
doet opklinken.
Martha Raye zien
wij gewikkeld in
menige komische
situatie, o.a. in een
kostelijk stieren
gevecht, waarin zij zich in haar volle kracht
kan geven en Dorothy Lamour, die hier en
daar voor de teere melancholie en een enkelen
keer zelfs voor een traan bij den lach zorgt,
doet genieten van haar mooien zang. Bob
Burns en Ray Milland staan in de andere
hoofdrollen hun vrouwelijke partners met al
hun talent ter zijde en wat wilt ge dan eigen
lijk in de vacantie méér in een film dan zang
en dans, veel vroolijkheid ,veel afwisseling en
veel dwaze tooneeltjes in een mooie, interes
sante omgeving?
Gaat dan zien hoe Mexico lacht!
„Drie man in de sneeuw" is een film, waarmee
het publiek direct contact heeft. Het ijs is wat je
noemt na de eerste meters reeds gebroken, en
wel voornamelijk door Frank Morgan, die een
kostelijke vertolking geeft van den zeepfabri
kant Tobler, die als tweede prijswinnaar van
een door hem zelf
Luxor
Rembrandt
moet barsten. Nu.
die explosie vindt
ditmaal al heel
spoedig plaats,
want de echtgenoote van den „huisman", die
de kost op het secretariaat van een bank ver
dient, geraakt in moeilijkheden, omdat de chef
een al te groote belangstelling voor haar aan
den dag begint te leggen. Daaruit komen de
noodige verwikkelingen voort, die met zich
meebrengen dat de echtelijke leiding op haar
grondvesten begint te trillen. Nog één stapje
verder en wij staan voor een omwenteling,
zoo concludeert ge reeds in uw onderbewust
zijn. En inderdaad, dit stapje wordt ver
richt
Hoe die revolutie in de echtelijke historie
van het paar Banky de film speelt in Hon
garije zich voltrekt en hoe de loop der ge
beurtenissen tenslotte naar een blij einde
voert, daarover willen wij op deze plaats het
stilzwijgen bewaren om hen, die er in de
komende dagen getuigen van zullen zijn, niet
bij voorbaat een belangrijk deel van de
charme van het stuk de vele komische en
verrassende vondsten te ontnemen.
\^at we er wel nog van willen zeggen is dat
we elkeen deze kostelijke film kunnen aan
bevelen. Lilian Harvey en Willy Fritsch be
leven hier iets van den roem van hun gouden
dagen en garandeeren U een avond van pure
vroolijkheid. En hun medespelers, van wie we
in de eerste plaats beproefde komische krach
ten als Hans Junkermann, Leo Slezak en
Gcorg Alexander noemen, zorgen voor een
assistentie, zooals men die zich bezwaarlijk
beter kan wenschen.
In het voorprogramma bleef de kleuren
film „Ons Prinsesje loopt", zooals reeds als
bekend mag worden verondersteld, opgeno
men door Z. K. H. Prins "Bernhard, gehand
haafd.
Op het tooneel krijgt men de zonderlinge
lotgevallen te zien van Niotna en partner in
hun „komische boerderij". Een allergrappigst
intermezzo, dat de aanwezigen ruimschoots
stof tot lachen biedt.
U ook?
uitgeschreven prijs
vraag twee weken in
de bergen gaat door
brengen. Wie zich
het verhaal van Erich Kastner, waarnaar de
film gemaakt is, herinnert zal begrijpen dat
Tobler deze manier om eens er tusschen uit te
komen niet voor niets te baat neemt. Hij heeft
namelijk een verfoeilijke huishoudster Kimkel,
die hem het leven vergalt door hem zoowat alles
te verbieden. Tobler ontmoet in het hotel den
eersten prijswinnaar, die omgeven wordt door
allerlei luxe, aangezien de hoteldirectie meent
dat deze in feite arme drommel millionnair is.
Tobler zelf echter wordt onhebbelijk ontvan
gen, hij krijgt een dakkamertje en men probeert
op allerlei manieren dezen „prijswinnaar" kwijt
te raken. Zoo ervaart Tobler hoe of men behan
deld wordt wanneer men voor arm wordt aan
gezien. Kimkel krijgt er echter lucht van dat
Tobler in de netten van een dame verstrikt ge
raakt, en reist naar het hotel, waar ze 't eerst de
butler des huizes ontmoet, die zich hier van
Tobler voor scheepsmagnaat moet uitgeven.
Hilde Tobler reist Kimkel achterna om haar er
van te weerhouden haar vader's vacantie te be
derven. Zoo komt het heele gezelschap, de prijs
winnaar, die voor een millionnair wordt
gehouden, de millionnair die voor een arme
drommel wordt aangezien, diens dochter, die
voor hem een vreemde moet blijven, de scheeps
magnaat butler en de huishoudster, tezamen
in het hotel, en voor wie de geschiedenis van
Kastner nog niet kennen zij gezegd: Er ontspin
nen zich kostelijke complicaties. Men amuseert
zich best met deze film. Frank Morgan speelt
één van zijn beste rollen, Robert Young brengt
het er best af, Mary Astor zien we plotseling
verschijnen als de dame, die zich voor Tobler
interesseert. Herman Bony, de man met de rol
lende rrr's zien en hooren we als een kostelijke
hotelportier. Er is een uitgebreid voorprogram
ma: nieuws, een teekenfilm, een „musical" en
een eenacter van ..Our gang".
Het vorige seizoen vierde Metro-Goldwyn-
Mayer haar vijftienjarig bestaan met. een
„jubileum-productie, gekenmerkt door succes
sen als Jongensstad, Marie Antoinette, Drie
Kameraden, Test-Piloot, De onsterfelijke wals
en de Citadel.
Metro-Goldwyn-Mayer heeft voor dit seizoen
een record-productie van 39 films (bijna een
derde meer dan gebruikelijk isj aangekondigd
met titels en namen van sterren en regisseurs,
die klinken als een klok.
Deze films zullen -in Haarlem in het Luxor
theater worden vertoond.
Ernst Lubitsch, Josef von Sternberg, W. S.
Van Dyke, Dr. Gustav Machaty, Leslie Fenton,
de Amenkaansche Fenton, de Amerikaansche
student S. Sylvan Simon, Duitschers als Rein-
hold Schünzel en Wilhelm Thiele, Mervyn
Leroydit zijn de regisseurs van Luxor in
het komend seizoen.
Wat de films zelf betreft, in de eerste
plaats zal wel de aandacht uitgaan naar
»een film, die technisch eigenlijk nog tot de
„Jubileum-productie" behoort Nlnotchka, met
Greta Garbo, dit keer niet als de lijdende
tragédienne, maar in een veel lichter scenario
van den Franschen tooneelschrijver Jacques
Deval, en onder regie van den fameuzen
Ernst Lubitsch. Een goede roep gaat ook reeds
de film Goodbye Mr. Chips vooraf.
Voorts worden de films „The Women", met
vier sterren Norma Shearer, Joan Craw
ford, Rosalind Russell en Paulette Goddard
en „Dwaasheid" met Clark Gable in de rol
van liedjeszanger en tapdancer en Norma
Shearer aangekondigd.
Van beproefd amusement spreken de eer
ste kleurenfilm van M. G. M.: Sweethearts,
met Jeannette MacDonald en Lew Ayres, een
het gedramatiseerde verhaal van de grootste
plezierstraat ter wereld Broadway Serenade
met Jeantte MacDonald en Lew Ayres, een
gedeeltelijk in kleuren opgenomen revue van
den dans op de gladde ijzers, The Icefollies
1939, met Joan Crawford en Eleanor Powell's
nieuwste dansfilm „Honolulu".
Films van meer ernstige strekking zijn „Het
lied van de Vrijheid (Nelson Eddy staat hier
tegenover de acteurs Victor MacLaglen en
Edward B. Arnold). „Razzia in New York", ge
regisseerd door Josef von Sternberg. Robert
Taylor speelt dit jaar een romantische hoofd
rol in het drama der Indische stad Saigon,
„Tropenkolder", tegenover Hedy Lamarr, eer
tijds Tsjechische ontdekking van Gustav
Machaty. Luise Rainer vindt een ról in het
drama der alles voor den weg naar den roem
opofferende tooneelschoolleerlinge„Carrière"
Het stille heldendom van de bemanningen
van zinkende onderzeeërs is het motief van
„De dood vaart mee.met Mallace Beery
en Franchot Tone. „Vier meisjes in 't wit",
onder regie van S. Sylvan Sion, speelt in de
wereld der hospilaalzusters.
Naast deze groote films breekt een lichtere
toon door in de parodie „Het is een wonder
lijke wereld", waarbij Claudette Colbert zich
in het hol van den leeuw waagt, bijgestaan
door James Stewart, onder regie van W. S.
Van Dyke. William Powell, thans hersteld,
zal met Myrna Loy het helder denkende de
tective-echtpaar doen herleven in „De terug
keer van den „Thin Man". Speurzin brengt
ook de experimenteele film „Honderd tegen
één", met Melvyn Douglas en de begaafde
Louise Platt, onder regie van Leslie Feton.
Ronduit klucht brengen natuurlijk Laurel
en Hardy, thans wederom vereenigd in „De
kop van Jut", en de grandioos caricaturale
3 Marx Brothers, die „Een dag in het circus"
doorbrengen, onder leiding van Mervyn Leroy.
Johnny Weissmuller en Maureen O'Sullivan
en de aap Cheetah, vinden een kleinen bond
genoot in Johnny Sheffield, den aangenomen
zoen in „Tarzan's verbanning". Een avontuur
lijk gegeven brengt aan jong en oud de ver
filming van Mark Twain's nimmer overtrof
fen boek der Mississippi „De avonturen van
Huckleberry Finn", met den kostelijken
Mickey Rooney in de titelrol. En uit de lite
ratuur kwam eveneens de stof van Charles
Dickens' „Christmas Carol", het altijd opnieuw
bekorende verhaal van den vrek Scrooge en
den geest van zijn compagnon Marley.
BOBBY BREEN als:
Als eerste hoofdfilm draait in Palace Familie.
Cinema deze week „De Held op sokken", een
allerdolste klucht, waarin Loe met Joe Penner
een nieuwen filmkomiek, die zeker niet onder
doet voor Joe Brown en consorten, kennis ma
ken. Joe Penner speelt hier de rol van een kas
sier, die in feite een groote sukkel is, maar die
aan het slot van de film toch als de „held"
wordt vereerd, na een zeer spannenden rit in den
door hem in een lo
Cinema
terij gewonnen
woonwagen langs af
gronden, die u de
haren te berge doen
rijzen. Enfin u moet het zelf gaan zien, een
allerkostelijkste amusementsfilm.
De tweede hoofdfilm is van een geheel ander
genre. We bevinden ons in San Francisco in een
wijk van Italiaansche visschers. De vloot keert
juist huiswaarts. Het is vacantietijd en dan mag
Tony (Bobby Breen) altijd met zijn vader mee.
Bobby Breen, met de prachtige jongenssopraan,
vormt de attractie van deze rolprent, wanneer
hij ons telkens weer met zijn mooie stem in ver
rukking brengt. Het verhaal komt in het kort
hierop neer: Carol en zijn zoontje Tony hebben
het heel goed samen (de moeder is gestorven),
totdat Carol's schoonzuster Stella met haar ver
wende zoontje Rudolf bij hen komen logeeren
Stella doet dan alle mogelijke moeite Carol voor
haar te winnen (ze is n.l. weduwe) en Rudolf
en Tony kunnen het nu niet bepaald te best met
elkander vinden. Het loopt zelfs zoo hoog, dat
Rudolf tijdens een woordenwisseling aan Tony
verraadt, dat deze laatste een weeskind is. Tony
is daarover zoo ontdaan, dat hij de ouderlijke
woning ontvlucht in de „Cara Nina" met den
zeehond Julius. Maar Carol achterhaalt hem in
een andere schuit en alles komt tenslotte goed:
maar Stella krijgt niet haar zin. Regie van Ber
nard Vorhaus.
In het voorprogramma werd het filmpje van
Prinses Beatrix geprolongeerd. Verder o.m.
eenige journaals en een grappig teekenfilmpje
van Mickey Mouse, getiteld „Clock Cleaners'
Op het programma van vele zoo niet van
alle bioscopen, drukt in deze maand de
vacantie haar stempellicht en luchtig ver
maak is aan de orde van den dag, naar
„groote kunst" wordt niet zoozeer gevraagd.
Aan deze voorwaarde voldoet het pro
gramma. dat in het Frans Hals Theater gaat,
geheel. Niet alleen omdat Popeye in het voor
programma, na een voldoende hoeveelheid
spinazie verorberd te hebben, zijn kracht (ook
zijn komische kracht) toont in een flinke
vechtpartij met een dubbelganger, die de bru
taliteit heeft, zich voor hém uit te geven,
maar ook omdat het hoofdnummer „Mexico
Lacht", inderdaad aan de vroolijkheid is ge-
ZONDAG 6 AUGUSTUS.
HILVERSUM I 1875 en 414,4 M-
8.55 VARA, 12.00 AVRO, 5.00 VARA. 6.30
VPRO, 8.00—12.00 AVRO.
8.55 Gramofoonmuziek. 9.00 Berichten. 9.05
Tuinbouwhalfuur. 9.35 Gramofoonmuziek. 10.00
Declamatie. 10.20 Gramofoonmuziek. 11.00
Esmeralda en solisten. 12.00 Orgelspel en zang
(ca. 12.20 Berichten). 12.30 Schilderij-bespre
king. 12.45 AVRO-Amusementsorkest 1.30
Causerie „Wat er in Indië gebeurt". 1.50 Gra
mofoonmuziek. 2.00 Boekenhalfuur. 2.30 Gra
mofoonmuziek. 3.00 Residentie-orkest en so
list. In de pauze: Gramofoonmuziek. 4.30 Re
portage. 5.00 Jeugdkoor „De kleine Stem" met
pianobegeleiding. In de pauze: Gramofoon
muziek. 5.30 Esmeralda (opn.) 6.00 Sport-
praatje. 6.15 Sportnieuws ANP. Gramofoon
muziek. 6.30 Gramofoonmuziek. 7.00 Neder-
landsch Hervormde Kerkdienst. 8.00 Berich
ten ANP, radiojournaal, mededeelingen. 8.20
Omroeporkest, AVRO-Opera-koor en solist
(opn.). 9-10 Radiotooneel. 10.00 AVRO-Musette-
ensemble en solist. 10.30 Gramofoonmuziek.
11.00 Berichten ANP. hierna: AVRO-Dance-
Band 11.45—12.00 Orgelspel.
HILVERSUM II 301.5 M.
8.30 NCRV, 9.30 KRO, 5.00 NCRV, 7.45—
11.15 KRO.
8 30 Morgenwijding. 9.30 Gramofoonmuziek.
10.30 Hoogmis. 11.45 Gramofoonmuziek. 12.15
Causerie „De Dominicanen in de Wereld
missie". 12.35 Gramofoonmuziek. 1.00 Boekbe
spreking. 1.20 John Kristel en zijn Trouba
dours. 2.00 Vragen beantwoording. 2.45 Gra
mofoonmuziek. 2.50 Dankwoord na de week
van gebed 'en offer voor de koloniale missies.
3.00 Haarlemsche Orkcstvereeoiging en solist.
400 Ziekenlof. 4.55—5.00 Gramofoonmuziek.
5.05 Nederlandsch Hervormde Kerkdienst. Na
afloop; Orgelconcert. 7.15 Gewijde muziek
(gr.pl.7.45 Gramofoonmuziek. 8.00 Berich
ten ANP, mededeelingen. 8.15 John Kristel en
zijn Troubadours. 8.45 Jodeltrio Schwestern
Wildhaber. 8.55 John Kristel en zijn Trouba
dours. 9.15 Jodeltrio Schwestern Wildhaber.
9.25 Inleiding volgende uitzending 9.35 Tweede
acte van de opera „Turandot" (gr.pl.). 10.30
Berichten ANP. 10.40 Epiloog. 11.00—11.15 Es-
perantonieuws.
DROITWICH 1500 M.
12.20 Het Bickershaw Colliery-orkest. 1.05
Balalaika en guitaar. 1.20 Sidney Davey en zijn
..Players". 1.50 Het Leslie Bridgewater-kwin-
tet. 2.20 Voor tuinliefhcbbers. 2.35 BBC-
Northern Ireland-orkest. 3.35 Falkman en zijn
Apache-orkest en soliste. 4.20 Gramofoon
muziek. 4.50 John Goss en de London Zangers.
5.20 Boekbespreking. 5.40 Het Blech strijkkwar
tet. 6.20 Berichten. 6.30 Buitenlandsch over
zicht. 6.50 het Emilio Colombo-octet. 7.20 Juri
dische causerie. 7.40—8.10 BBC-Harmonie-
orkest. 8.15 Kerkdienst. 9.05 Liefdadigheids-
oproep. 9.10 Berichten 9.25 Uit Amerika:
Causerie „Letter from America". 9 40 Radio
tooneel met muziek. V0.20 Viool, hoorn en
piano. 10.50 Epiloog
RADIO-PARIS 1648 M.
9.00,-9.30 en 12.30 Gramofoonmuziek. 12.35
Orgelconcert. 1.05 Zang. 1.20 en 1.45 Victor
Pascal's orkest. 2.20 Gramofoonmuziek. 3.35
Vrooüjk programma. 3.50 Chansons. 5.20 en
6.05 Gramofoonmuziek. 6.35 Radiotooneel. 7.20
Gramofoonmuziek. 8.35 Zang. 8.50 Symphonie
concert mmv. solist. 11.05 Gramofoonmuziek.
11.20—12.50 Eddie Foy's dansorkest.
KEULEN 456 M.
6.20 Havenconcert. 8.50 Zang, viool en cem
balo. 9 50 Gramofoonmuziek. 11.35 Zang en
piano. 12.20 Omroeporkest en Omroepklein-
orkest. 2.20 Populair concert. 3.20 Reportages
en orkestmuziek. 7.50 Gramofoonmuziek. 8.35
Omroep-Amusementsorkest en solisten. 11.00
Leo Eysoldt's orkest, solist en vroolijk instru
mentaal kwintet. 12.20—2.20 „Bastien und
Bastienne", opera.
BRUSSEL 322 M.
9.00 Gramofoonmuziek 11.35 Carillonbespe
ling. 12.00 Koorconcert (opn.). 12.20 en 1.30
2.20 Het André Felleman-orkest. 2.50 Gramo
foonmuziek. 3.35 Koninklijke Fanfare „De
Broederband". 4.50 Reportage. 5.45 Gramofoon
muziek. 6.20 Zang. 6 55, 7.20 en 7.45 Gramo
foonmuziek. 8.20 Cabaretprogramma. 9.20
Gramofoonmuziek. 10.30 Reportage. 10.50
12.20 Gramofoonmuziek.
BRUSSEL 484 M.
9.20 Gramofoonmuziek. 10.20 Gevarieerd
programma. 11.20 Pontificale Hoogmis. 12.50
en 1.30 Ed. Loiseau's orkest. 1.552.15, 2.50 en
3.05 Gramofoonmuziek. 3.35 Het Pro Nova
kwartet. 4.20 Gramofoonmuziek. 5.00 Zang.
5.20 en 5.55 Jo Bouillon's orkest en „The La-
nigiro's". 6.20 Altvioolvoordracht. 6.35 en 7.35
Gramofoonmuziek. 8.20 Radiotooneel en gra
mofoonmuziek. 9.20 Symphonieconcert mmv.
solist. 11.00 Gramofoonmuziek. 11.05 Jo Bouil
lon's orkest en „The Lanigiro's". 11.3512.20
Gramofoonmuziek.
DEUTSCHLANDSENDER 1571 M.
8.35 Omroeporkest en solisten. 10.20 Berich
ten. 10.35 Reportage. 10.50 Pianovoordracht.
11.05 Berichten. 11.20—12.20 Omroepklein-
orkest en solisten.
MAANDAG 7 AUGUSTUS 1939.
HILVERSUM I, 1875 en 414,4 M.
Algemeen Programma, verzorgd door de AVRO.
8.00 Gramofoonmuziek. (Ca. 8.15 Berichten),
1.0.00 Morgenwijding. 10.15 Gewijde muziek (gr.
pl.)10.30 Voor de vrouw. 10.35 Het Sylvestre-
Trio. 11.20 Declamatie. 11.45 AVRO-Aeolian-
orkest (opn.). 12.15 Berichten. Hierna: AVRO-
Amusementsorkest en soliste. 1.00 Gramofoon
muziek. 1.30 Orgelspel en zang. 2.15 Declamatie.
2.40 Hans Lennartz' ensemble. (3.304.00 Gra
mofoonmuziek). 4.30 Disco-causerie. 5.30 Staf-
muziek van het 5e R. I. 6.00 Gramofoonmuziek.
6.30 Vervolg concert. 7.20 Gramofoonmuziek met
toelichting. 7.50 Gramofoonmuziek. 8.00 Berich
ten A. N. P. 8.15 Gramofoonmuziek. 8.50 Radio
tooneel. 9.20 Residentie-orkest. 10.10 Gramofoon
muziek. 10.30 AVRO-Dance-Band. 11.00 Berichten
A. N. P., hierna tot 12.00 De Twilight Serena
des (opn.).
HILVERSUM n. 301,5 M.
NORV-Uitzending.
8.00 Schriftlezing, meditatie. Ca. 8.15 Berich
ten. Hierna: Gramofoonmuziek. (9.309.45 Ge-
lukwenschen). 10.30 Morgendienst. 11.00 Christ.
lectuur. 11.30 Gramofoonmuziek. 12.00 Berichten
12.15 Het „FideT'-octet. 1.00 Orgelspel. 2.00 Ver
volg octet en gramofoonmuziek. 3.00 Pianovoor
dracht. 3.45 Bijbellezing. 4.45 Gramofoonmu
ziek. 5.15 Kinderuurtje. 6.15 Gramofoonmuziek.
Ca. 6.30 Berichten. Hierna: Vioolvoordracht. 7.00
Berichten. 7.157.55 Gramofoonmuziek. 8.00
Berichten A. N. P., herhaling SOS-berichten.
8.15 Het NCRV-orkest. 9.00 Causerie „Amalia
van Solms". 9.30 Kamer-mandoline-ensemble.
10.00 Berichten A. N. P., actueel halfuur. 10.30
De „Postillons". 11.25 Gramofoonumuziek. Ca.
11.5012.00 Schriftlezing.
DROITWICH. 1500 M.
11.20 Gramofoonmuziek. 11.40 Zang. 12.10 Het
Stedelijk orkest van Whitby. 1.00 Declamatie.
1.20 Reportage. 1.55 Orgelconcert. 2.25 Het
kwintet van het Grand Hotel te Llandudno. 2.50
Orgelspel. 3.20 Viool en piano. 4.05 Radio-wed
strijd. 4.35 Zang en piano. 4.50 Gramofoonmu
ziek met toelichting. 5.20 Het J. H. Squire
Celeste-octet. 5.50 Reportage. 6.20 Berichten:
Causerie „The Business Outlook in America"
6.50 Boekbespreking. 7.10 Fred Hartley en zijn
sextet m.m.v. solist. 7.40 Trioconcert. 8.20 Radio
tooneel met muziek. 9.05 Luisterwedstrijd. 9.20
Berichten. 9.50 Actueele causerieën. 10.10 Het
BBC-Harmonie orkest. 11.05 Jack Harris en zijn
Band m.m.v. solisten. 11.50 Gramofoonmuziek.
12.1512.20 Berichten.
RADIO PARIJS, 1648 M.
9.00 en 9.30 Gramofoonmuziek. 11.20 Het Der-
veaux-orkest. 12.30 Zang. 1.10; 1.45 en 2.35 Gra
mofoonmuziek. 3.35 Zang. 4.40 en 5.25 Gramo
foonmuziek. 5.35 Pianovoordracht. 6.05 Gramo
foonmuziek. 6.35 Zang. 6.50 Cellovoordracht. 7.20
en 8.25 Gramofoonmuziek. 8.50 Piano en cello.
9.2010.50 Uit Luzern: Symphonieconcert m.
m. v. solist.
KEULEN, 456 M.
6.50 Gramofoonmuziek. 7.35 Vliegeniersorkest.
8.509.50 De „Drei Musikanten". 12.20 Militair
orkest, 1.35 Het Nedersaksen-orkest m.m.v. so
list. 2.303.20 Populair concert. 4.20 Hermann
Hagestedt's orkest. (5.205.30 Gramofoonmu
ziek). 6.45 Pianovoordracht. 7.20 Gramofoon
muziek. 8.35 Vroolijk programma voor jagers.
9.00 West-Duitsch weekoverzicht. 9.20 Kur-
orkest Bad Salzuflen m.m.v. solist. 11.0012.20
Kielschè orkestvereeniging en het Kielsche man
doline-orkest „Doppel-Eiche".
BRUSSEL, 322 M.
12.20 Gramofoonmuziek. 12,50 en 1.30 Hei
Los Companeros-orkest. 1.502.20 Gramofoon
muziek. 5.20 Pianovoordracht. 5.50; 6.50 en 8.20
Gramofoonmuziek. 9.20 Symphonie-concert m.
m. v. solist. 11.0011.20 Gramofoonmuziek.
BRUSSEL. 481 M.
12.20 en 1.302.20 Gramofoonmuziek. 5.20 en
5.55 Jo Bouillon's orkest en „The Lanigiro's". 6.35
Pianovoordracht. 7.05 en 7.35 Gramofoonmuziek.
8.20 Het Trio „Pro Musica" en het kinderkoor
uit Stoke on-Trent. 9.20 Symphonie-concert m.
m. v. solist. 11.0011.20 Gramofoonmuziek.
DEUTSCHLANDSENDER, 1571 M.
8.35 Gramofoonmuziek. 8.55 Het Omroep
orkest m.m.v. solist. 10.20 Berichten. 10.40 Alt
viool en piano. 11.05 Berichten. 11.2012.20 Hel
Symphonie- en Kurorkest Baden-Baden m.m.v
solist.
De Stille Man. Door A. van
Hoogenbemt. A'dam.
Querido.
Een boek van een dier hier nog niet te bekend
geraakte Zuid-Nederlandsche schrijvers op
wiens arbeid het zeker de moeite loont de
aandacht te vestigen. Reeds de eerste blad
zijden scheppen een sfeer, die ons door veler
lei lectuur van Vlaomsche geschriften ge
meenzaam geworden is. Er is die gemoedelijke
innigheid van doorleven van het mensebbe-
staan van waarneming van liet natuurwonder
in, die ons zoo telkens weer treft in de ver
dichtingen onzea- Zuidelijke stamgenooten.
Zij althans de besten onder hen hebben
een gansch eigen zinswending, een eigen na
drukkelijkheid waarin de lezer den geur snuift
van het land en het dorp en de kleine stad,
zooals een buitenman die geuren kent, Zuid-
Nederland en Vlaanderen cultiveeren in onze
litteratuur die open naieviteit, die het mooi-
schrijven van minder belang acht dan de
hartelijkheid van het contact tusschen lezer
en auteur.
De eerste hoofdstukken van De Stille Man
doen aan het proza van Marie Gevers den
ken; later, in de uiteenzetting' der zielenoo-
den van zijn hoofdfiguren, kan aan de schrijf
kunst van Walschap een herinnering gewekt
worden: in deze familie hoort, dunkt mij, Van
Hoogenbemt thuis en dat zijn, voorwaar, geen
kwade verwantschappen.
Hier is een zoon die, als hij even veertig jaar
geworden is, door brieven en mededeelingen
van anderen een kijk krijgt op leven en doen
van zijn jong gestorven vader, waardoor veel,
wat hem als kind onbegrepen bleef,, verhel
derd en begrijpelijk wordt. Hij heeft den stil
len man, die zijn vader was, grenzeloos be
wonderd en innig liefgehad en die gevoelens
worden niet gekwetst, als hij van vader's
wezen, toen ook die veertig was, zich een beeld
kan vormen, waartoe hij als kind niet in
staat was en waardoor veel verborgens in
vader's daden (of gebrek aan daden) thans
open voor hem komt te liggen. Meer nog: rij
gevoelt eerst nu hoezeer hij soms aan dien
vader verwant is, wat hem dan bang kan ma
ken. Dan kijkt hij weer peinzend naar zijn
eigen kleine zoontje Engelbert en herkent die
genegenheden, die tusschen hem en zijn kind
aan het opschieten zijn. Het leven van zijn
goede moeder omrankt al zijn overpeinzing
en geeft aan het relaas een interessanten in
houd op zich zelf.
De Stille Man is als gegeven belangrijk ge
noeg. Hij heeft zich als kunstenaar het leven
anders gedroomd dan het verloopen is en
schrikt als ook zijn iongen toondichter wor
den wil. Na een tijdje zijn jongen droomend.
bezien te hebben, geeft hij het antwoord dat
zijn eigen levenservaring in enkele woorden
samenvat „Goed, Kiwi. Maar als er ooit twijfel
in u komt, heb dan den moed van gansch
uw leven af te zien van wat gij denkt nooit
te kunnen bereiken", pag. 255. En nog sterker
wordt het innerlijk drama van den stillen
man belicht in _e bekentenis, die hij kort voor
zijn dood aan zijn vrouw doet: „Ik wist dat
de schoonheid bestond en ik wilde dat mijn
leven aan mijn droom zou beantwoorden.
Maar ik heb naar iets gestreefd dat te ver lag
om te bereiken, en zoo ben ik uwe liefde voor
bij gegaan pag. 278.
Van Hoogenbemt mag meetellen als auteur,
wiens arbeid men verder wenscht te volgen.
Misschien is er alleen in dit boek nog een te
veel aan brieven, die, hoewel van verschillende
personen afkomstig, naar eenzelfde patroon
g borduurd zijn.
Een kleine opmerking, die niet in staat is
het genoegen der lezing te schaden.
Knut Hamsun tachtig jaar.
4 Augustus. Knut Hamsun wordt tachtig
jaar. Een der groote Noren, die na Ibsen, in
de Europeesche litteratuur op den voorgrond
zijn getreden. Hamsun is vooral in de eerste
jaren dezer eeuw een dramaturg van beteeke-
nis geweest. Links-radicaal georiënteerd
oefende hij ook politiek op de jeugd van dien
tijd grooten invloed uit, waarna hij in de la
tere jaren een blijvende plaats onder de den
kers van-het zich veranderend West-Europa
bezet gehouden heeft. Ibsen's invloed was in
zijn vroege tooneelwerk opmerkelijk wat de
constrlctie en sfeer betreft, ik denk hier
aan het vierbedrijvig stuk An des Reiches
Pforten, dat meer als litteratuur dan als
speelstuk de aandacht trok. Hamsun kon
nurksch en norsch zijn en niettemin geestig.
Toen zijn vriend de uitgever Langen uit
München hem om een paar regels autobiogra
fie, voor een reclameboekje verzocht, schreef
hij terug: „De menschen hebben al lang ge
noeg van al die levensbeschrijvingen. Maak
er zelfs maar een van de mijne, begin met
1860 en dan verder een paar vriendelijke woor
den voor ieder jaar tot op vandaag toe".
Hamsun behoorde tot den vasten kring van
medewerkers die zich rondom Albert Langen,
den stichter en uitgever van den Simplicissi-
mus, gevormd had. Langen, een Keulsehe jon
gen die in München een uitgeverszaak begon
nen was, heeft die zaak tot een intellectueele
macht in het voor-oorlogsche Duitschland op
gewerkt en veel voor de verbreiding der Noor-
sche litteratuur in Europa gedaan door er
goede Duitsche vertalingen van in het licht te
zenden. Björnson, Jonas Lie, Geyerstam,
Drachmann en Hamsun stonden met Langen
in vaste relatie, maar vooral voor den filosoof-
criticus Georg Brandes heeft hij den weg
naar den roem geëffend door de uitgaaf zijner
„Persönlichkeiten".
Langen in München en Fischer in Leipzig
zijn de groote en consequente propagandisten
der Noorsche letteren buiten Scandinavië ge
weest.
Bij hen kwamen echter ook de Duitschers
tot hun recht, zoo ze iets te zeggen hadden.
Hartleben, Wedekind, om slechts enkelen te
noemen zaten aan tafel bij Langen en het is
niet bevreemdend dat deze energieke uitge
ver ook in andere nabuurstaten rondkeek om
verwante connecties aan te knoopen. Zoo dorst
hij het te bestaan, zelfs een aantal werken
van Anatole France wiens geest toch bijna
onvertaalbaar lijkt, in behoorlijke Duitsche
overzetting te doen verschijnen. En zelfs een
Hollandsch auteur werd door hem opgemerkt.
De veelbereisde Maurits Wagenvoort, onder
zijn pseudo Vosmeer de Spie, werd door Lan
gen bij zijn wereldpubliek geïntroduceerd.
Knut Hamsun tachtig jaar. Dat roept een
beeld op van een geestrijken tijd, die littera-
tuur-Jiistorie geworden is.
J. H. DE BOIS.
NIEUWE UITGAVEN.
Bij de Uitgevers Mij. „Kosmos" te Amster
dam is verschenen „Ik heb m'n rijbewijs,
maar nu....?", een eenvoudig praatje voor
beginnende automobilisten door Johs. Ringk
en voorts „Het motc<rrijwiel", samenstelling,
werking, behandeling en onderhoud, door A.
N. Rossent.
