Haarlem's Dagblad
Qeen ovexeenkomstr
tusschen Turkije
en Rusland.
Vliegtuigramp
KOSTWINNERSVERGOEDING
wordt niet altijd verleend.
eischt 14 dooden
Een lange kerfstok.
3tet Jwnsche
CegeiAexicfU
Franschen moeten
steunpunten op
Duitsch gebied
opgeven
Het Belangrijkste
57e Jaargang No. 17280
Uitgave Lourens Coster. Maatschappij voor
Courant-Uitgaven en Algem. Drukkerij N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor
Soendaplein 37. Poatgirodienst 38810.
Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082,Hoofdred. 15054
Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713
Admin. 10724, 14825. Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM EfN ROBERT PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Woensdag 18 OctoKer 1939
Abonnementen per week f 0.25. p. maand
f 1.10. per 3 raandru f 3.25. franco per
poel f 3.55. losse nummers 6 cent per ex.
Advertenliën1*5 rebels f 1.75, elke regel
meer I 0.35. Reclame» f 0.60 per regel.
Regeliiiionuementstarieven op aanvraag.
Vraag co aanbod 14 regels f 0.60. elke
regel meer t 0.15. Groentjes tie rubriek.
Bijstandspact van Turkije
met Engeland en Frankrijk
wordt deze week
onderteekend.
De Turksche minister-president heeft medegedeeld, dat bij de
onderhandelingen te Moskou, die thans geëindigd zijn, geen over
eenkomst gesloten is.
Een Reuter-telegram uit Ankara meldt, dat in welingelichte
kringen te Istanboel vernomen wordt, dat de definitieve pacten tot
wederzijdschen bijstand tusschen Engeland en Turkije en tusschen
Frankrijk en Turkije voor het einde van deze week zullen worden
onderteekend.
De Turksdie minister van buitenlandsche za-,
ken, Saradjogloe, is te middernacht, na 23 da
gen in Moskou te zijn geweest, van Sebastopol
naar Ankara vertrokken. Hem werd uitgeleide ge
daan door den plaatsvervangenden commissaris
sen voor buitenlandsche zaken, Potemkin en De-
kanossow, den Turkschen ambassadeur Aktai en
de ambassadeurs van Afghanistan, Iran en En
geland, benevens de gezanten van de Balkan-
landen.
De Russische ambassadeur in Ankara, Teren-
tjew, heeft zich met denzelfden trein naar An
kara terug begeven.
De verklaring van den Turkschen
premier.
In een rede tot de parlements-fracties der re-
publikeinsche volkspartij heeft de Turksche
eerste minister, Saydam, o.m. het volgende, vol
gens Reuter, verklaard:
„Toen Saradjogloe naar Moskou vertrok
hadden de beide regeeringen reeds van ge
dachten gewisseld over de essentieele pun
ten betreffende de afsluiting van een ver
drag. De onderhandelingen, die te Moskou
gevoerd zijn op de grondslagen van deze ge
dachten, hebben geen overeenkomst tot re
sultaat kunnen hebben. De reden daarvan is,
dat de Sovjet-regeering onzen minister van
buitenlandsche zaken volkomen nieuwe
voorstellen voorlegde. Het was niet moge
lijk deze nieuwe voorstellen in overeen
stemming te brengen met de verplichtingen,
die, naar Rusland wist, aangegaan waren
tusschen Turkije en Engeland en Frankrijk".
Saydam vervolgde: „Bovendien vormden van
het standpunt onzer veiligheid de waarborgen,
die ons werden aangeboden, geen compensatie
voor de verplichtingen, welke men ons vroeg in
ruil op ons te nemen.
De eischcn van den Sovjet werden niet
vereenigbaar geacht met de Turksche poli
tiek. Ten aanzien van de Dardanellen was
Turkije van meening, dat het van essentieel
belang was, dat het zich niet zou binden aan
andere bepalingen dan die, welke zijn voor
zien in zijn internationale verbintenissen
van algemeenen aard.
Om deze redenen was het niet mogelijk een
definitief resultaat bij de besprekingen in Mos
kou te bereiken. Onze betrekkingen met Sovjet-
Berlijn wensclit repatrieering van
alle Duitsche minderheden in
Europa.
Aantal wordt op 2% millioen geschat.
BERLIJN, 17 October. Een woordvoerder van
het Duitsche ministerie van buitenlandsche za
ken heeft gezegd dat Duitschland van plan is alle
Duitsche minderheden uit geheel Europa zoo
spoedig mogelijk te repatrieeren. Hij voegde hier
aan toe, dat dit plan niet de Duitschers omvat,
die in Noord- en Zuid-Amerika leven, aangezien
zij „geen minderheid vormen in den zin van ge
sloten nationale Duitsche groepen zooals zulks
in de Baltische staten en elders in Europa het ge
val is."
Niet officieel wordt het aantal personen dat tot
de Duitsche minderheden in Europa behoort op
meer dan 2Va millioen geschat.
(United Press)
Italiaansch toestel in
Spanje verongelukt
MALAGA. 18 October. (Havas) Een drle-
motorig vliegtuig van de Italiaansche Lucht
vaartmaatschappij Ala Littoria dat dienst
deed tusschen Sevilla en Melilla is bij het
dorp Olia. in de buurt van Malaga, veron
gelukt. Even tevoren was draadloos om hulp
verzocht. Er zijn veertien dooden, o.w. de be
stuurder en de telegrafist. In het geheel be
vonden zich zeventien personen aan boord.
Rusland blijven niettemin berusten op een hech
te basis van vriendschap".
De parlementsfractie keurde met algemeene
stemmen de verklaring van den premier goed.
Over de besprekingen, die met Saradjogloe
te Moskou zijn gevoerd, publiceert Tass een
communiqué waarin wordt gezegd dat „de ge-
dachtenwisselingen, die gevoerd werden in een
vriendschappelijke betrekkingen tusschen de
Sovjet Unie en Turkije en het gemeenschappe
lijke streven der beide regeeringen tot handha
ving van den vrede bevestigden. De beide re
geeringen kwamen tot de slotsom, dat het
wenschelijk is het contact ook in de toekomst
te onderhouden voor gezamenlijke bespreking
van problemen, die van belang zijn voor de
Sovjet Uniet en de Turksche republiek".
In politieke Russische kringen zegt men, dat,
al zijn beide regeeringen in den loop der on
derhandelingen te Moskou blijkbaar niet tot
een beide partijen bevredigend resultaat geko
men, het vertrek van Saradjogloe desondanks
niet moet worden opgevat als een afbreken der
onderhandelingen, of als het einde der betrek
kingen van vriendschap tusschen Sovjet Rus
land en Turkije.
Von Papen i
Berlijn.
ANKARA, 17 October (Reuter.) De Duitsche
gezant Von Papen is gisteravond uit Ankara naar
Berlijn vertrokken. Welingelichte Turksche krin
gen zijn verbaasd over zijn onverwacht vertrek
De conferentie te Stockholm.
Aankomst van de Koningen van Noorwegen
en Denemarken en den Finschen President.
STOCKHOLM, 18 October (D.N.B.) Presi
dent Kallio van Finland en de minister van
buitenlandsche zaken Erkko, zijn vanmorgen
in een extra vliegtuig hier aangekomen. Zij
werden verwelkomd door den Kroonprins.
Prins Gustaaf Adolf, de leden der regeering
en vertegenwoordigers der stad Stockholm.
Om 9 uur 50 min. kwam de extra trein met
de Koningen van Noorwegen en Denemarken
op het hoofdstation aan. De Koninklijke gas
ten werden op het perron verwelkomd door
Koning Gustaaf van Zweden, den Kroonprins,
Prins Gustaaf Adolf en het Zweedsche kabi
net.
De Zweedsche bladen schrijven uitvoerig
over de heden beginnende confertentie der
Noordsche landen en herinneren er aan dat
bij de bespreking der drie Koningen te Mal-
mö in December 1914 dezelfde vorsten de
Noordsche landen vertegenwoordigen. De
deelneming van den president van Finland
aan de conferentie van heden wordt hartelijk
begroet.
De Zweedsche minister van buitenlandsche
zaken heeft de Zweedsche pers aan den voo:
avond van het bijeenkomen der Scandinavi
sche staatshoofden een verklaring doen toe
komen van den volgenden inhoud:
„De vier staatshoofden, die met hun mi'
nisters van buitenlandsche zaken Woensdag
hier voor beraadslagingen bijeenkomen, ver
tegenwoordigen vijf Noordsche landen, die
gemeenschappelijk vastbesloten zijn hun
neutraliteit en hun volledige politieke onaf
hankelijkheid in stand te houden. Ik ben er
van overtuigd dat de conferentie deze reeds
sinds den aanvang van den oorlog aangeno
men en op aan hechte traditie berustende
houding bevestigen zal met den wensch steeds
in goede betrekkingen te staan met derde mo
gendheden".
In de Zweedsche hoofdstad begint vandaag de conferentie der Scandinavische
staatshoofden. Onze afbeelding toont het Koninklijk Slot te Stockholm.
De Regeeringspersdienst meldt
Vele gemobiliseerden schijnen in de meening te verkeeren, dat
indien zij gaan trouwen, dit feit voldoende is om er op te mogen
rekenen dat de echtgenoote kostwinnersvergoeding zal ontvangen.
Dit is echter niet het geval. Om voor kostwinnersvergoeding in
aanmerking te komen, moet in ieder geval vaststaan, dat er door
het verblijf in werkelijken dienst van den dienstplichtige inkomsten
aan het gezin worden onttrokken en wel in die mate, dat er voor
het onderhoud van de echtgenoote niet voldoende overblijft.
Ook moet o.a. blijken, dat zij niet van andere zijde voldoende
inkomsten geniet.
Al is het niet uitgesloten, dat de echtgenoote van den dag van het
huwelijk af in het genot van kostwinnersvergoeding kan worden
gesteld, moet men niet aannemen, dat dit onder alle omstandig
heden zal geschieden. Ter voorkoming van teleurstelling zal men
goed doen hiermede rekening te houden.
Verder gaat het gerucht, dat voor dienstplichtigen, die na een
bepaalden datum gaan trouwen, geen kostwinnersvergoeding meer
zou worden toegekend. Hiervan is nimmer sprake geweest. Of de
echtgenoote al of niet vergoeding krijgt, zal niet afhangen van
den datum waarop het huwelijk is gesloten.
Dezer dagen is een interna
tionale inbreker gearresteerd
toen hij zijn zestigste in
braak had gepleegd.)
Men heeft dezer dagen een snuiter gevangen,
Naar wien men al vlijtig een tijd had gezocht
Een lid van het gilde der duistere gangen,
Een ridder van menige nachtlijke tocht.
Al zestig keer had hij zijn kerfstok gekorven,
Hij was, wat men noemt, wel een habitué.
Helaas voor hem is nu de viering bedorven,
Van dit anders wel ongewoon jubilé.
Hij mag op z'n minst wel een aanhouder heeten
Zoo vaak te herhalen, wat eens hij begon,
Maar 't is toch plezierig voor ons om te weten,
Dat hij niet de aanhouder was. die het won.
Hij was vóór zijn werk wel geknipt, zou ik
me enen,
Maar nu werd hij toch na zijn werk ook geknipt
Toen ditmaal de sterke arm weer is verschenen
Toen is hij eens niet door die armen geglipt.
Men zal voor zijn staat van dienst hem niet
beloonen.
Al biedt hem de dienst van den staat dan
ook aan.
Om gratis een tijd op zijn kosten te wonen,
Dan komt hem zijn arbeid toch duur nog
te staan.
P. GASUS.
„Druk verkeer achter
de vijandelijke linies"
PARIJS, 18 October. (Havas). Het le-
gerbericht van den ochtend van den acht
tienden October luidt: „In den loop van
den nacht activiteit van verkenners aan
beide zijden. Troepen in hinderlaag en
overvallen.
Er is een druk verkeer langs de verkeers-
en spoorwegen achter de vijandelijke li
nies".
Maandagavond meldde het Fransche le-
gerbericht:
„Plaatselijke actie aan het geheele front,
dat niettegenstaande de heftige infanterie-
gevechten op zekere plaatsen, sedert van
ochtend niet gewijzigd is.
Een Duitsch koopvaardijschip is door
onze vloot op den Oceaan buit gemaakt".
Havas meldde gisteravond:
Het Duitsche offensief, dat in contact is geko
men met den eersten Franschen weerstand,
markeert den pas. De Maandag ontketende
Duitsche aanvallen de eerste in het begin
van den middag in den Moezelsector over een
front van zes kilometer, en de tweede ten
Oosten van de Saar op een front van dertig
kilometer zijn voortgeschreden over de zone.
die te voren door de Fransche troepen was ont
ruimd. Sinds Maandagavond echter zijn de
Duitschers letterlijk in hun voortwaartsche be
weging geblokkeerd door het wel onderhouden
vuur der automatische wapenen uit de weer
standslinies, die zorgvuldig sedert twee weken
in orde gebracht waren achter de dekking der
Fransche voorposten. Aangekomen voor de
uiterst dicht aaneengesloten schootsvelden, die
zich voor deze stellingen uitstrekken, konden de
Duitsche infanteristen, hoe vastberaden van
geest ook, niet anders doen dan plat op den
grond gaan liggen zonder hoop den beweeglij
ken muur van staal te kunnen overschrijden.
Op geen enkel punt hebben zij contact kunnen
vestigen, niet alleen niet van nabij, maar zelfs
niet van een voldoenden afstand om den strijd
met handgranaten aan te binden met de verde
digers van Fransche stellingen, zulks tengevolge
van het wel onderhouden verdedigingsvuur. De
aanvallers kunnen zich slechts ingraven op de
punten, waar zij zijn aangekomen en daar op
hun beurt automatische wapens in stelling bren.
gen om het verdedigingsvuur te beantwoorden,
Zij worden echter niet alleen aangegrepen door
direct vuur van de Fransche infanterie, maar
ook door een hevig spervuur der artillerie.
Onder deze omstandigheden is het waarschijn
lijk, dat de Duitsche divisies, die bij deze ope
ratie betrokken zijn. reeds thans gevoelige ver
liezen hebben geleden te meer, daar zij bij hun
opmarsch tot «bij de Fransche stellingen moesten
trekken over dicht bezaaide mijnenvelden on
der een hevig bombardement uit geschut van
ieder kaliber en onder de doodelijke zwermen
kogels der zware mitrailleurs, die indirect vuur
gaven op een terrein, dat in de afgeloopen we
ken nauwgezet was geëxploreerd.
Nederlandsche vliegtuigen
boven de provincie Groninger
beschoten.
Er wordt te Berlijn geprotesteerd.
Dinsdagmorgen te ongeveer 11.15 uur
zijn Nederlandsche. langs de grens pa
trouille erende vliegtuigen, uit de richting
Emden door luchtdoelgeschut beschoten
Dit geschiedde toen de vliegtuigen zich
bevonden boven de plaatsen Weiwerd
Heveskes en Oterdum. De vliegtuigen
werden niet getroffen. Enkele projectie
len ontploften boven Nederlandsch grond
gebied.
Naar wij vernemen wordt te Berlijn
geprotesteerd.
Het woord is aan
Custave Ie Bon:
Als men in debatten langs
elkaar heen praat komt dit
doordat verschillende gees
ten dezelfde xooorden ge
bruiken om ongelijke denk
beelden te vertolken.
3tet Duitsche
appeiêeuet meldt:
Jm. twee dagen eextaoc de
eiland tien etieqtuiqen
BERLIJN. 18 October (D. N B.) Het
opperbevel van de weermacht maakt be
kend
Tusschen Moezel en het Pfalzer Wald
hebben de Fransche troepen gisteren nog
eenige op Duitsch gebied liggende steun
punten langs de grens opgegeven.
Er zijn tal van gevangenen binnen
gebracht.
Het Duitsche luchtwapen heeft gisteren
zijn operaties tegen de oorlogshavens aan de
Engelsche oostkust voortgezet. In den bocht
van Scapa Flow werd. volgens de tot nu toe
ontvangen berichten behalve andere oorlogs
schepen, ook een tamelijk oud Engelsch slag
schip door bommen van zwaar en midden-
kaliber getroffen, Tijdens een luchtgevecht
werd een Engelsch jachtvliegtuig door Duit
sche vliegtuigen omlaag geschoten.
Een Duitsch gevechtsvliegtuig werd door
Engelsche luchtdoelartillerie omlaag gescho
ten.
Op 16 en 17 October heeft de vijand tien
vliegtuigen verloren en wel: boven Duitsch
souverein gebied door luchtdoelartillerie
vijf vliegtuigen, waarbij een Engelsch,
door jachtvliegers een Fransch en een
Engelsch vliegtuig en bij luchtgevechten
boven Engelsch gebied drie Engelsche
vliegtuigen.
Ook Billings op vrije voelen.
Medeverdachte van Tom Mooney.
SACRAMENTO. (Californië) 18 October.
(ANP) Warren K. Billings, die als verdacht
van medeplichtigheid aan de voorbereiding
van een bomaanslag in 1916 met Tom Moo
ney werd veroordeeld, werd gisteren op
vrije voeten gesteld. Culbert Olson, de
nieuwe gouverneur, had deze invrijheids-
stelling gelast. Billings gaat nu trouwen met
de vrouw, die hij 18 jaar geleden heeft lee-
ren kennen.
Niet zoo maar een bril!
Een $tll van K E IP
de beste
GR. HOUTSTRAAT naasl Luxoi
(Adv ingez. Med.)
HEDEN: 10 PAGINA'S.
BINNENLAND.
pag.
De kostwinnersvergoeding wordt niet altijd
uitbetaald. 1
De opvarenden van de „Veendam" zagen de
„Courageous" vergaan. 3
De Tweede Kamer heeft de verhooging van
het tarief goedgekeurd. 3
BUITENLAND.
Tusschen Rusland en Turkije is geen overeen
komst gesloten. 1
Tusschen Engeland, Frankrijk en Turkije
zouden deze week pacten' tot wederzijd-
schen bijstand worden gesloten. 1
Volgens het Fransche legerbericht is er een
druk verkeer achter de Duitsche linies. 1
Dinsdag hebben de Duitsche luchtstrijd
krachten twee nieuwe aanvallen op Schot
land gedaan. 5
De ramp van dc „Royal Oak" eischte meer
dan 800 dooden. 5
Over de gebeurtenissen, die aan den oorlog
voorafgingen, is een nieuw Engelsch Wit
boek gepubliceerd. 5
ARTIKELEN, enz.
J. H. de Bois: Kunst in Haarlem en daar
buiten. 3
H. D. Vertellingê Vijf minuten. 4
Correspondentie uit Berlijn: De Russisch-
Duitsche toenadering. 6
Ihr. dr. J. C. Mollerus: Distributicbcschik-
king 1939. g
B. K.: Mobilisatieperikelen. 6
De Burgerlijke Stand van Haarlem is opge
nomen on 7
