Haarlem's Dagblad Activiteit Stockholm Uit den Raad. van Duitsche verkenningsafdeelingen Koffi e. „T>t cutg-eCuksvayeC" Tweemaal luchtalarm op de Orkaden. Hef Belangrijkste 57e Jaargang No. 17281 Uitgave lourens Coster, Maatschappij voor Courant- Uitgaven en Algem Drukkerij N.V Bureaux: Groote Houtstraat 93. bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro- dienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12. Telefoon: Directie 13082 Hoofdred 15054, Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724, 14825 Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie - P. W PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Donderdag 19 October 1939 Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden 3.25, franco per post 3-55, losse nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35 Reclames 0.60 per regel Regelabonnementstarieven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15. Groentjes zie rubriek. I Als gemeenteraden het niet over schuilkelder, schuilloopgraven en dergelijke zaken hebben ver geet men in hun tegenwoordigheid de hevige ge beurtenissen van een ontstellenden tijd. De groote geschillen en bloedige botsingen der groote we reld zijn verre; de kleine geschillen der kleine omgeving vervullen de sfeer. Maar ik beken dat het mij moeilijk valt, in zulk een tijd als wij be leven, mijn aandacht te houden bij een langdurig dispuut over de vraag, of een school in haar ge bouw op de Oude Gracht moet blijven of overge plaatst moet werden naar het Leidscheplein, Het betrof een R.K. school voor M.U.L.O. Het gebouw aan de Oude Gracht is niet goed genoeg meer. De school heeft B. en W. dus om verbou wing en uitbreiding gevraagd. Een meerderheid van het college, bestaande uit den burgemeester en de twee socialistische wethouders, adviseerde den Raad, het gebouw aan het Leidscheplein ter beschikking van de school te stellen. Maar de twee R.K. wethouders waren ervoor, aan het ver zoek van het schoolbestuur te voldoen. En het hoofdbezwaar bleek wel te zijn dat men van R.K. zijde vreesde de school te declasseeren door haar in een volksbuurt te brengen. Men wou haar dus liever in het centrum houden. I Dit geval leidde tot een debat van meer dan een uur en de heer Peper meende tweedracht in het pas zoo eendrachtiglijk gevormde Roomsch- Roode college van B. en W. te bespeuren bij het eerste eenigszins belangrijke voorstel dat zich voordeed. Zou Rusland dit nu eenigszins belangrijk vinden? dacht ik, omdat het de heer Peper was die sprak. Hij is immers communist. Rusland werkt tegenwoordig immers met heele republieken tegelijk. Maar ik ben geen partij politicus. Er werd overigens gelachen om de op merking inzake de tweedracht, waarop de heer Peper reageerde met te verklaren dat het heele- maal niet om te lachen was. Dat was ik met hem jens. Er was niets vermakelijks in. Tenslotte werd er gestemd. De meerderheid van B. en W. won met 24-12, waarbij de heer v. d. Storm zoo origineel was met de R.K. mee te stem men. Dat het mij volkomen koud zou laten of sen kind van mij schoolging op de Gedempte Oude Gracht of op het Leidscheplein moge be- [Scheidenlijk en slechts als persoonlijk inzicht ver meld worden. Drieëntwintig mille hebben B. en W. gevraagd èn gekregen voor het verbeteren van de installa tie ter beveiliging tegen brand van de Groote Kerk met haar kwetsbaren toren. „Het is een booze wind die niemand iets goeds toeblaast", zei Öe burgemeester, een Engelsch spreekwoord ver talend. En hij doelde hiermee op het feit dat de gemeente en het kerkbestuur het nooit eens had den kunnen worden over de kostenverdeeling van een verbetering, maar dat nu, tengevolge van de oorlogsdreiging, van den „boozen wind" dus, de zaak was opgelost doordat het Rijk te hulp was (gesneld, optredend als Drit.te im Bunde. Wethou der Reinalda sprak over de groote pompinstalla- ttie die noodig zal zijn en zei dat dezelfde leiding I ook voor de Vleeschhal en de Hoofdwacht (gebezigd zal kunnen worden. Alzoo verwerven drie van onze monumenten-van-bouwkunst nu een beveiliging zooals zij in vrediger tijden nimmer bezeten hebben. De nieuwe gemeenteraad begaf zich later in geheime zitting hetgeen zooveel tijd vorderde dat er een avondzitting aan moest worden vastge knoopt. Die was weer grootendeels openbaar en (hoofdzakelijk gewijd aan het bekende voorstel tot (levering van gas door Haarlem aan Heemstede. Het werd met 352 stemmen aangenomen nadat de wethouder van Financiën, mr. Bijvoet, uitvoe rige toelichtingen had gegeven en verscheidene raadsleden gerustgesteld, die meenden dat Haar lem aan te veel onzekerheden werd blootgesteld. De voorzitter uitte waardeering en een geluk- Wnsch aan het adres van wethouder Bijvoet, die de moeilijke onderhandelingen heeft gevoerd. Er volgde nog een debat over den werkloozen- steun waarna een motie-Noordewier (comm.) om dien steun met 10 pCt. te verhoogen, met 35-2 stemmen verworpen werd. Ons raadsverslag in dit nummer bevat uitvoerige vermelding van de Verscheidene lange debatten in deze vergadering. De twee nieuwe wethouders, de heeren Wester- Veld en Bijvoet, kwamen op dezen Woensdag bei den sterk op den voorgrond in het debat en de hier al eerder uitgesproken verwachting, dat zij bekwame leden van het college zouden blijken te Zijn werd daarbij bewaarheid. Die opmerking mo ge op deze plaats, waar geen politieke voorkeur geldt, worden gemaakt ter vaststelling van een feit dat in het algemeen belang is. R. P. De Finsch-Russische onderhande lingen. (LONDEN, 18 October (Reuter). Volgens 'Hadio Roma wordt terugkeer van Paasikivi, het hoofd der Finsche missie, naar Moskou dringend door de Russische regeering verzocht. Zeec tegen acktig uteec aan 't Westelijk pioat PARIJS, 19 October (Havas). Het legerbericht van den ochtend van den 19en October luidt: „Een kalme nacht aan het geheele front. Zeer regenachtig weer. Vijandelijke infan- terie-verkenners, gesteund door artillerie, werden op verschillende punten van het front teruggeslagen". Het legerbericht van gisteravond luidde: „Over het algemeen geen veranderingen aan het front. Sterke activiteit van de verkenningsafdeelingen, vooral tusschen Moezel en Saar". Havas meldt over den militairen toestand in het Westen: Aan het front werd de afgeloopen dag door geen enkele belangrijke gebeurtenis geken merkt. De Duitsche troepen, die vooruitgewor pen zijn in de .vrijwillig door de Fransche bewakingselementen ontruimde zóne zijn thans in contact met de eerste Fransche weerstands linie. Deze linie, die gevormd wordt door veld- versterkingswerken, is nauwgezet getrokken en opgebouwd onder dekking van een gordijn van voorposten. De Fransche pionniers hebben bijna drie weken tijd gehad om de linie op te bouwen. Het betreft hier dus een hechte, zeer bestudeerde organisatie, die bijna overal op Duitsch gebied is opgericht langs een tracé, dat den tegenstander niet bekend is. Voordat deze zelfs kan denken aan een poging tot een nieuwen opmarsch is hij volstrekt verplicht er ce juiste ligging van de verkenning en den weer stand af te tasten. Aan die taak schijnt hij zich Woensdag te hebben gewijd en dat ver klaart de bedrijvigheid van zijn verkennings elementen, vooral daar het nog steeds afschu welijke weer hem iedere methodische lucht- waarneming onmogelijk maakte. Ook van Fransche zijde moet men zich voor dé linies op de hoogte stellen van de juiste po sitie en de werkelijke kracht van de elementen der Duitsche troepen, die het contact geves tigd hebben, hetgeen verklaart waarom de zoo vaak in de communiqués van begin October genoemde verkenningsacties opnieuw zijn uit gevoerd. Deze bijzondere vorm van operaties aan het Westelijk front heeft eenvoudig' het tooneel van actie gewijzigd na de loshaking. die door de Fransche troepen is uitgevoerd met volstrekte nauwgezetheid en volgens de langdurig overwogen voorschriften hunner bevelvoering. Deze heeft, door aan haar voor uitgeschoven elementen bevel te geven op de eene plaats terug te trekken en elders stand te houden den vijand ieder tactisch voordeel van zijn offensief ontnomen, hetwelk positief in de leegte ten uitvoer is gelegd. Na drie dagen van vrij levendige gevechten en van oprukken onder geschutvuur, staan de 'Duitsche troepen weer in dezelfde algemeene positie van voor het offensief, vóór welingerichte stellingen, die overvloedig voorzien zijn van automatische wapens en antitankmiddelen en bediend worden door een ongedeerd personeel, welks moreel op geen enkel punt is aangetast- Bovendien ligt deze nieuwe positie dichter bij de Maglnot, die overvloedig voorzien is van zware en middelzware artillerie, goed beschermd is, en beschikt óver centra voor rusten en ravitail leering, welke niet allen volkomen gedekt zijn tegen granaten van ieder kaliber, maar zelfs tegen het rumoer en de veelvuldige ongemakken van den oorlog te velde ln de maand October, die uitermate regenachtig en koud is. De Duitsche troepen daarentegen moeten haastig nieuwe stellingen improviseeren onder het vuur van den tegenstander en verder van hun permanente versterkingslinie, die heel wat minder comforta bel is dan de Fransche. De toenadering naar de de vooruitgeschoven Duitsche linies loopt, over een terrein, dat thans omgewoeld is door de ontploffing zoowel van de Duitsche mijnen in begin September als de Fransche mijnen, be nevens door wederzijdsche bombardementen ge durende anderhalve maand, terwijl zij boven dien onder het vuurt ligt van de mitrailleurs, die indirect vuur geven en geleid worden door het nauwgezet verkennen van het terrein, dat rustig geschied is gedurende de bezetting door de Fransche troepen. „Millioen man om door het front heen te breken". Volgens Radio Paris heeft Hitier verklaard, dat hij bereid is een millioen man op te of feren om door het Fransche front heen te breken. Het Duitsche legerbericht „Vijandelijke achterhoeden teruggeworpen." BERLIJN, 19 October (D.N.B.ï Het opperbevel van de weermacht maakt bekend: Tusschen de Saar en den weg Hornbach-Bitsch hebben onze troepen de nog op Duitschen bodem aanwezige vijandelijke achterhoeden na een korten, hard- nekkigen strijd tot over de grens teruggeworpen. In de overige sectoren van het Westelijke front, slechts plaatselijke activiteit van de artillerie en de verkenningstroepen, Op eenige plekjes is het contact met den vijand tijdelijk verloren gegaan, daar onze gevechtsvoorposten de Fransche grens niet overschreden hebben. (Volgens statistieken hebben de Eur&peesche landenRusland niet meegerekend in 1938 774.000 ton koffie ingevoerdtegen 704.000 ton in 1937.) Wat een machtig aantal tonnen In een enkel jaartje tijd Wat een koffie wordt gewonnen Voor Europa's leutigheid Eén ton is tweeduizend ponden Reeds dat kwantum is niet min Schat eens, losjes af te ronden, Hoeveel boonen gaan daarin? En zie dan eens die totalen In een jaar geimporteerd Haast achthonderdduizend malen Nog eens gemultipliceerd Wat Europa kan verwerken Op 't gebied van troost per kop Om de zenuwen, te sterken Dringt zich in die cijfers op 't Zal dit jaar veel minder wezen Als 't straks weer wordt opgesomd Maar Europa blijft in vreeze Dat het op de koffie komt. Vandaag beginnen wij weer met de publi catie van een nieuw kinderverhaal, geti teld „De Ongeluksvogel". Wie kennis neemt van het wedervaren van meneer Dinges, du- niet erg veel geluk in z'n leven heeft, zal moeten toestemmen, dat hij zeker „Ongeluks vogel" mag worden genoemd. Z'n lotgevallen bevelen we speciaal in de aandacht der jeugd aan. Amerikaansche boodschap aan den Koning van Zweden. Het woord is aan Gustave Ie Bon: Ofschoon de groote revolu ties gemakkelijk te voorspel len zijn, kent men geen geval waarin haar voornaamste ge volgen voorzien werden. Groot bombardementsvliegtuig naderde Scapa Flow. Op de Orkaden is Woensdag tweemaal luchtalarm gegeven. Een groot bombarde mentsvliegtuig vloog op groote hoogte over Kirkwall naar Scapa Flow, waar een hevig vuur op het toestel werd geopend. Hoewel het naar schatting ruim 80CO meter hoog was. kon men zien, dat het toestel vreemde bewegingen maakte. Later werd gemeld, dat het voor de Schotsche kust had moeten dalen, doch een bevestiging daarvan werd niet verkregen. ie? Generaal Weygand beraadslaagt met Turksche legerleiders. Turksche pacten met Engeland en Frankrijk worden gelijktijdig onderteekend. Nederzettingen van Duitsche Joden. Dp de Philippijnen en de Dominicaansche Republiek. De uitvoerende commissie van het intergouver- hementeele comité te Washington voor het vluch- jdirigenvraagstuk heeft besloten onverwijld een te maken met permanente „massa-neder- iettingen" van Duitsche Joden op de Philippijnen in de Dominicaansche republiek. De commissie was het er over eens. dat voor gang behoort te worden gegeven aan Duitsche Jo nen. afkomstig uit Polen en in hoofdzaak aan hen. j?!e de wijk hebben genomen naar België, Neder- I Oosten, ted en Zwitserland. Generaal Weygand. ISTANBOEL., 19 October (Reuter-ANP.) Generaal Weygand zal 'volgens een tele gram uit Ankara binnenkort een Turksch- Fransch pact tot wederzijdschen bijstand onderteekenen. Tijdens zijn overleg met de Turksche le gerleiders zal Weygand beraadslagen over de gemeenschappelijke defensieve maat regelen. Bevoegde kringen te Ankara zijn van meening, dat het Fransch-Turksche en het Engelsch-Turksche verdrag tot wederzijd schen bijstand gelijktijdig zullen worden onderteekend. Het Duitsche Nieuwsbureau bericht dat ge neraal Weygand en de Engelsche generaal Wavell Woensdagmiddag per vliegtuig in An kara zijn aangekomen. De beide generaals brachten een bezoek aan maarschalk Fewzi Tchakmak, den chef van den grooten generalen staf, en den minis ter van defensie, generaal Tinaz, welke be zoek door de beide Turksche militairen werd beantwoord. Weygand en Wavell zullen tot 21 October in Ankara blijven. De stafbe sprekingen beginnen vandaag. Generaal Waveli is commandant van de Britsche landstrijdkrachten in het Midden- Generaal Weygand is de vroegere Fransche chef van den generalen staf. De schoolmelk te Haarlem. Verstrekking begint op 6 November. Naar wij vernemen ligt het in de bedoeling op 6 November a.s. weer te Haarlem te beginnen met de verstrekking van schoolmelk, zooals die ook voor de groote vacantie plaats had. Het Onderwijs te Haarlem. Weer een nieuwe moeilijkheid. Er is blijkbaar nog niet veel kans dat in den allereersten tijd een nieuwe verbetering te ver wachten is op onderwijsgebied te Haarlem. Inte gendeel, Woensdag is nameliik weer een school gebouw voor militaire doeleinden opgevorderd. In dat gebouw waren drie scholen geplaatst, zoo dat het gemeentebestuur weer plotseling voor de moeilijkheid gesteld werd huisvesting voor die drie scholen te zoeken. Gelukkig was het nog mo gelijk daarvoor een onderdak te vinden, zoodat het niet noodig was nieuwe beperking op onder wijsgebied in te voeren. Een schoolkwestie te Haarlem. R.-K. School voor M.U.L.O. op de Ged. Oude Gracht of het Leidscheplein? Het bestuur van de R.-K. Jongensschool voor M.U.L.O. verzocht, aan de gemeente Haarlem me dewerking om haar schoolgebouw aan de Ged. Oude Gracht te verbouwen en te vergrootten. De meerderheid van hel college van B, en W. stelde aan den raad voor niet op dit. verzoek in te gaan maar aan het. schoolbestuur aan te bieden het schoolgebouw Leidscheplein 36, dat dan ver bouwd zou worden. De minderheid in het. college (de R.-K. wethou ders de heeren W. J. B. van Liemt en Mr. F. A. Bijvoet) was er voor om aan het verzoek van het schoolbestuur te voldoen. Na een breedvoerig debat nam de gemeenteraad Telegrammen van Roosevelt en de Amerikaansche republieken. Premier Roosevelt en de regeeringen van 20 Amerikaansche republieken hebben telegrammen gezonden aan den Koning van Zweden, ter ge legenheid van de conferentie der Scandinavische staatshoofden. Het telegram van president Roosevelt luidt als volgt: ..Deze reeeerin.? voegt zich bii de '-pcreerineen van andere Amerikaansche republieken om uiting te geven aan haar steun voor de begin «elen van neutraliteit en orde overeenkomstig de wet. welke de landen, die thans te Stockholm vertegenwoordigd ziin. go*1 leende de geschie den^ ct-.eeds hebben voorgestaan. De Scandinavische conferentie, welke door Uwe Maiesteit b"een is geroepen, wordt door de regeering en het volk van de Vereenigrie Staten van Noord-Amerika met groote belang stelling gevolgd". Men beschouwt dit gemeenschanneliik zen den van telegrammen aan Koning Gnstnof alc oen der eerste vruchten van de onlangs te Panama gehouden conferentie, waar de Ameri kaansche renubiieken elkaar beloofden neutraal te zullen blijven. De conferentie Woensdagochtend hebben de koningen van Zweden. Noorwegen en Denemarken de ore- «;dent van Finland en de vier ministers van buitenlandsche twee uur geconfereerd op bet Koninklijk Slot. Na het noenmaal kwamen alleen de ministère bijeen. Zii zullen ook heden vergaderen en daarna weer met de staatshoofden samenkomen Vanavond zullen de gasten uit Stockholm ver trekken. Kort na den middag zullen de staats hoofden voor den radio-omroep spreken. Hun toespraken zullen over alle noordelijke landen ingezonden worden. Ter gelegenheid van de böeenkomst der staatshoofden is een godsdienstDlecbtigheid ge houden in de oude kerk Storkvrkan. in tegen woordigheid van de staatshoofden De leden van de koninklijke familie en de Zweedsche re geering. benevens een bewogen menigte. Na zijn spreek bad de aartsbisschop God zijn zegen te geven aan de beraadslagingen, die in Stock holm gevoerd worden. Vervolgens las hij een gebed voor den vrede voor. De geheele plechtig heid geschiedde in een sfeer van diepe ontroe ring. Einde der onderhandelingen STOCKHOLM, 19 October (D.N.B.) De Noord- sche ministers van buitenlandsche zaken hebben vanmorgen hun besprekingen in het, departement an buitenlandsche zaken voortgezet. Om 12 uur worden de onderhandelingen beslo- met 24 tegen 12 stemmen het voorstel van B. en ten met een bijeenkomst der staatshoofden en W- aan. (ministers in het koninklijke slot. Von Ribbentrop uit de#gratie De reactie te Berlijn op de jongste politieke gebeurtenissen. De correspondent van de Daily Telegraph in Kopenhagen schrijft dat de tegenslagen van Duitschland op diplomatiek en buitenlandsch politiek terrein in den laatsten tijd het dringend noodig hebben gemaakt, dat in de Wilhelm- strasse balans wordt opgemaakt. Hitier bevindt thans, dat zijn vertrouwen in Von Ribbentrop ernstig geschokt is. Het plotseling terugroepen van Von Papen uit Ankara luidt een reeks con ferenties op groote schaal in de Wilhelmstrasse in betreffende den nieuwen Europeeschen toe stand. Er heerscht in Berlijn groote teleurstelling en bitterheid over de Turksche buitenlandsche politiek, zoo gaat de correspondent verder. Er bestaat thans geen twijfel meer over het mislukken van Von Papen's missie in Ankara, welke ten doel had Turkije los te maken van de Westelijke Entente. De correspondent verneemt voorts, dat Twar- doksky, de Duitsche ambtenaar, die belast is met de organisatie van de evacuatie der Duit- schers uit de Baltische landen, naar Berlijn heeft moeten terugkeeren voor nieuwe instruc ties. Onder de Duitsche balten die naar Polen moeten emigreeren, heerscht een toestand, die muiteri.j benadert. De afsluiting .van de Engelsch-Russische han delsovereenkomst is ook slecht, ontvangen in Duitsche kringen, waar men thans inziet hoe zeer Von Ribbentrop gefaald heeft, aldus de correspondent. Het is thans Stockholm, Zweden's hoofd stad, waarop zich de aandacht van de ge heele wereld concentreert. Daar zijn giste ren de staatshoofden van Hooriccgen, Zwe den, Denemarken en Finland, ivaarbij de Deensche koning tevens IJsland als vijfde Noorsche staat vertegenwoordigde, bijeen- gekomen om zich te beraden over een nau were samenwerking in dezen moeilijken tijd, waarbij de handhaving van de neutraliteit wel in de eerste plaats betrokken is. Voor ons blad geeft een speciale verslag gever zijn indrukken uit Stockholm weer, gedurende de twee dagen, welke voor de conferentie der Staatshoofden zijn vastge steld. Op pag. 5 treft de lezer een beschou- iving aan, welke wij per telefoon ontvingen. HEDEN: 12 PAGINA'S. HAARLEM EN OMGEVING Naar wij vernemen is het te verwachten dat het schoolbestuur in beroep zal gaan van dit raads besluit. De belasting-heffing. Een andere bronnen-theorie? Vanmiddag biedt het kroonprinselijke paar den staatshoofden een noenmaal aan. Chineesch-Russisch militair pact op komst? Russische delegatie te Tsjoenking aangekomen. Het is bekend da t de belastingen nu in het alge meen geheven worden op inkomsten die in het TOKIO. 19 October (Domei) Naar uit voorafgaande jaar genoten werden. Sjanghai gemeld wordt, is Woensdagavond een Naar wij vernemen moet het in het voornemen delegatie Russische militaire adviseurs in vijf van de regeering liggen in de naaste toekomst in militaire vliegtuigen te Tsioenking aangekomen de bronnen-theorie bij de belasmgheffing een wij- Volgen* inlichtingen uit buitenlandsche kringen ziging te brengen, zoodat dan belasting betaald zal te Sjanghai zou de delegatie onderhandelingen worden berekend naar het inkomen dat in den openen met de Chineesche regeering voor het tegenwoordigen tijd wordt ontvangen, I aangaan van een militair pact. pag. De heer D. Andrea is tol gemeente-ontvanger van Haarlem benoemd. 4 en 6 Voor de vrijwillige burgerlijke dicnstverlcenin- gen zijn nog te weinig aangiften. 4 De Haarlemsclie Raad besluit gas aan Heem stede te leveren. 6 Om de Groote Kerk tegen brand te beveiligen stelt de Haarlemsclie Raad f 23.000 ter be schikking. 6 BINNENLAND Amsterdam's raad stelt f 1.3 millioen beschik baar voor luchtbescherming. 3 Do K.L.M.-kindervlucht begint 26 October a.s. 3 De Tweede Kamer wH- dr Vestigingswet. 3 BUITENLAND Aan het Westelijk Front activiteit van Duitsche verkenningsafdeelingen. 1 Volgens Chamberlain is minstens 25 pet. der Duitsche vliegtuigen bij den aanval op de Firth of Forth vernietigd. 5 Dc Amerikaansche territoriale wateren zijn voor onderzeeërs van oorlogvoerende landen verboden terrein. 5 Het Engelsche Witboek inzake Britsch-Indic stuit op ernstig verzet van de Congrespartij. 5 ARTIKELEN, enz. R. P.: Uit den Raad. J Onder de Seinpalen. 3 Van een specialen verslaggever: Enthousiaste ontvangst van de Staatshoofden te Stockholm 5 Voor dc Vrouw g Dc Burgerlijke Stand van Haarlem is opgeno men op 7

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1939 | | pagina 1